Sovjet-Unie trekt buitenlanders voor
N
rc
Paus steeds armer,
maar geheimzinnigheid blijft
D
Kl-medewerke
STAATSBANK STRIJKT 100 MILJOEN DOLLAR PER JAAR OP
'VRIJDAG 14 NOVEMBER 1986
EXTRA
ROME - De misvatting dat het
Vaticaan immens rijk is, zal wel
nooit uit te roeien zijn. Maar als
er al ooit sprake was van grote
rijkdom, dan zijn die tijden in
elk geval voorbij.
t Jan Bouwmaru
De
wereld van
Door onze correspondent Gerard Kessels
Het Vaticaan is de arme neef geworden van
de rooms-katholieke kerk. Er wordt in hoog
tempo ingeteerd op de reserves die de voorgan
gers van paus Johannus Paulus II hebben opge
bouwd.
Het fabeltje van het schatrijke Vaticaan heb
ben de pausen aan zichzelf te wijten. Door
steeds uiterst geheimzinnig over hun financiën
te doen hebben zij de legende-vorming in de
hand gewerkt. De terughoudendheid om over
het slijk der aarde te spreken werkt nu echter
als een boemerang. Veel katholieken kunnen
niet inzien waarom zij de kassen van het 'rijke
Vaticaan' nog verder zouden moeten spekken.
De St. Peterspenning waarvoor in de hele we
reld gecollecteerd wordt op 29 juni, de feestdag
van Petrus en Paulus, levert elk jaar minder op.
Het op tafel leggen van alle cijfers zou beslist
een ontnuchterende uitwerking hebben op het
kerkvolk. Geen wonder dat de aartsbisschop
van Keulen, kardinaal Höffner, pleit voor open
baarmaking. Höffner, afgestudeerd econoom, is
er van overtuigd dat de katholieken weer dieper
in de beurs gaan tasten als ze zien hoe armlastig
de paus in feite wel is.
Paus Wojtyla schijnt wel oren te hebben naar
de suggestie van Höffner. Wellicht zou het er al
zelfs van gekomen zijn, wanneer het Vaticaan
niet zo pijnlijk betrokken was geweest bij het
faillissement van de Banco Ambrosiano. Volle
dige openheid ten aanzien van de ondergang
van de Banco Ambrosiano zou een schril licht
werpen op de bankierskwaliteiten van enkele
Vaticaanse prelaten. Met klare wijn schenken
wordt waarschijnlijk gewacht tot het rumoer
rond de affaire wat meer verstomd is.
V ereenvoudiging
Los van de gerechtvaardigde roep om open
baarheid is het financiële beheer van het Vati
caan dringend aan een vereenvoudiging toe. Er
loopt zoveel door elkaar heen dat zelfs de vijf
kardinalen van de 'Prefectuur voor de economi
sche en organisatorische problemen van de Hei
lige Stoel' niet overal een vinger achter krijgen.
Deze Prefectuur houdt toezicht op de financiën
en vormt een soort 'rekenkamer'. Naast Höffner
van Keulen zit er bij voorbeeld kardinaal John
Krol van Philladelphia in. Beiden vertegen
woordigen de rijkste dioscesen van de wereld
kerk. Als een specialist als Höffner niet alles
weet, mag ook aangenomen worden dat de paus
niet tot in detail op de hoogte is. Hoog tijd dat
het Vaticaan een goed organisatiebureau in de
arm neemt.
De paus vervoegt in tegenstelling tpt wat ve
len menen niet over de inkomsten en het vermo
gen van de katholieke wereldkerk. De 2500 bis
dommen en de talloze kloostergemeenschappen
doppen hun eigen financiële boontjes. De paus
kan hoogstens op een beperkte solidariteit reke
nen. Als bisschop van Rome mag hij ook geen
beroep doen op de gelden van zijn bisdom voor
het Vaticaan. Het bisdom Rome is strikt ge
scheiden van het Vaticaan.
De financiën van het Vaticaan vallen grofweg
in drie gedeeltes uiteen. Daar zijn de inkomsten
en uitgaven van Vaticaan Stad, van de Heilige
de Vaticaanse financien
IOR-topman aartsbisschop Marcinkus, bijgenaamd 'de bankier
van God', bleek niet vies van gewaagde transacties. Merkwaardiger
wijs blijft hij echter het vertrouwen van de paus houden. - fotoap
De Westduitse karndinaal Höffner hier op de foto in gesprek met
de Poolse kardinaal Wyszynski, zegt over de geheimzinnigheid rond
de Vaticaanse financiën: „In de vijftien jaar dat ik lid ben van de
'Prefectuur voor de economische problemen van de Heilige Stoel'
heb ik nooit een balans of een stuk van het IOR onder ogen gehad."
- fotoap
de baas van de Banco Ambrosiano. Calvi rkt.
in juni 1982 dood aangetroffen in Londen
hing aan een touw onder een brug. Moord
len
eerste verrassing op
zelfmoord? De omstandigheden rond zijn j due. Een plaats waar de
Jmrijke geschiedenis je om
hoek tegemoet komt. En
werden nooit opgehelderd.
In elk geval bleek dat Calvi bijzonder
relaties met het IOR onderhield. Hij ver« gr sinds 1973 bisschop Gij
kelde het IOR in transacties waar het Vatic;
volgens staatssecretaris Casaroli, lang niet
tijd van op de hoogte was. Maar ook IOR-t ;jjn theologen zijn kenne-
toch
emd.
niet zo wereld
man aartsbisschop Marcinkus zelf, bijgenaa
'de bankier van God', bleek niet vies van
waagde transacties. Uiteindelijk raakte debt In wat méér telt: zij vinden
zo verstrikt in de financiële netten van de avi eldwijd erkenning. Am-
turier Calvi, dat het maar een haar scheelt m is de enige Nederlander,
het IOR zou meegesleurd zijn in de ondetj; net zijn 36 jaar wellicht de
van de Banco Ambrosiano. In 1984 moest
IOR het fantastische bedrag van 800 mi|
gulden betalen aan 110 schuldeisers. Dat
tien keer de opbrengst van de Peterspenniii|
dat jaar.
Volgens Höffner heeft het IOR voor dele :rerkenning,
ling van dat bedrag vrijwel al zijn reserves; o fungeert Ambaum als
moeten spreken en kredieten op moeten nen tvader van de nieuwe ka-
Zelfs aan de pensioenvoorziening voor het eij tismus voor Nederland en
personeel schijnt geknabbeld te zijn. In juin jië. „Het gaat eigenlijk om
dit jaar verkocht het IOR haar goed draaie J"
Banco di Roma della Svizzera aan een ji
Zwitserse bank om aan haar verplichtinget
voldoen.
Vier gerenommeerde internationale banta
heeft het Vaticaan inmiddels in de arm ga
men om te adviseren over een andere opzet; jnbaum aarzelt even. „Je
de bank. De vier wijzen hebben voorgesteld"
IOR via een Vaticaanse bankwet tot 'een
HIJ PAG 14 NOVEMBER
Ook
Door Ber Croruzen
n fraaie vleugel. Dat is
t eerste wat opvalt in de
ime, sfeervolle kamer
n dr. Jan Ambaum. Wat
rscholen op zijn bureau
at een computer waar
hij zijn teksten ver
zijn toekomstige priesters
[opleiden.
jste van de dertig theolo-
die als raadgevers van
en bisschoppen fungeren,
binnen Nederland vinden
mten van Rolduc steeds
vertaling van de Duitse
vorig jaar verscheen. Hier
iaar is hij wat aangepast
de Nederlandse situatie."
een nieuwe katechismus
Stoel, en van de bank, het Istituto per le Opere di
Religione, afgekort IOR. Allereerst het Vati
caan. De paus is hoofd van deze kleinste staat
ter wereld van zijn oppervlakte van 44 hectare.
Als staatshoofd is hij ook werkgever. Het Vati
caan heeft 1565 leken op de loonlijst. Ze werken
in de drukkerij, de Vaticaan-supermarkt, in het
postkantoor, houden toezicht in de Vaticaanse
musea of bestuderen de kosmos, zoals de sterre-
waeht van het pauselijke buitenverblijf in Cas-
telgandolfo.
Daarnaast zorgt de paus voor de pensioenen
van 560 vroegere werknemers. De personeels
kosten van het Vaticaan zijn flink gestegen, om
dat ontevreden werknemers vorig jaar voor het
eerst een vakbond oprichtten en eisten dat ze
hetzelfde uitbetaald kregen als wat in Italië ge
bruikelijk is.
Het Vaticaan, als staat dus, kan zichzelf nog
net bedruipen. In 1984 was er een overschot van
ruim acht ton. Dat het Vaticaan rond komt,
- daarvoor zorgen niet alleen de bezoekers van de
Vaticaanse musea, maar vooral ook de postze
gelverzamelaars uit de hele wereld, die in 1984
voor bijna 28 miljoen gulden zegels kochten. Ze
ven kardinalen, onder leiding van aartsbisschop
Paul Marcinkus, besturen in naam van de paus
de staat Vaticaan en houden de financiën in de
gaten.
Tot zover het Vaticaan als staat. Als geestelijk
leider van een kerk met 825 miljoen gelovigen
beschikt de paus over een tweede begroting, die
van de Heilige Stoel. Deze begroting heeft dus
niets van doen met die van de staat, hoewel veel
prelaten die er onder vallen him werk in Vati
caanstad doen. Het zijn de financiën van de Hei
lige Stoel die de paus toenemend kopzorgen ba
ren. Het werk van de curies, zeg maar de minis
teries van het Vaticaan, wordt steeds duurder.
De uitbreiding van het aantal nuntiaturen in
de hele wereld (113 nu) drukt zwaar op de begro
ting. Ook de krant, de 'Osservatore Romano', en
de in 35 talen zendende 'Radio Vaticano' nemen
forse happen uit het budget. Alleen de radio
slokt jaarlijks een 25 miljoen op. Het zijn de uit
gaven van de Heilige Stoel waarvoor de gelovi
gen op 29 juni de collectebuidel krijgen voorge
houden. Toch is de St. Peterspenning al lang
niet meer toereikend om de tekorten te dekken.
Zat de Heilige Stoel in 1984 voor een kleine 100
miljoen in het rood, voor 1985 wordt het tekort
op zo'n 145 miljoen geschat.
Het tekort wordt opgevangen via het eigen
vermogen van de Heilige Stoel. Deze reserve
stamt uit 1929. Bij het verdrag van Latterane
met het Italië van Mussolini kreeg het Vaticaan
een bescheiden vergoeding voor het verlies van
de kerkelijke staat. Indertijd was dat zo'n 440
miljoen gulden. De waarde van dit vermogen,
dat in onroerend goed, aandelen en obligaties is
belegd, wordt nu op 475 miljoen geschat. Be
paald geen riante toename. De opbrengst van dit
vermogen, in combinatie met de Peterspenning,
was tot enkele jaren geleden nog voldoende om
de Heilige Stoel uit de rode cijfers te houden.
Mede door de uitbreiding van de pauselijke di
plomatie en de stijgende kosten van de Ro
meinse curie is dat nu echter niet meer het ge
val. In toenemende mate moet dus het vermogen
zelf worden aangesproken. Ter vergelijking: de
hele begroting van de Heilige Stoel is altijd nog
een stuk lager dan die van Höffners aartsbis
dom Keulen.
Geheimzinnig
Het meest duistere onderdeel van de finan
ciën van het Vaticaan wordt gevormd door het
IOR, de eigen bank. Maar enkele prelaten heb
ben inzicht in het reilen en zeilen van deze meest
geheimzinnige bank ter wereld. „In de vijftien
jaar dat ik lid ben van de 'Prefectuur voor de
economische problemen van de Heilige Stoel'
heb ik nooit een balans of een stuk van het IOR
onder ogen gehad", zo verzekerde Höffner het
weekblad Die Zeit. De belangrijkste klanten van
de bank zijn de ordes en hun in Rome zetelende
centrales, maar ook katholieke charitatieve in
stellingen en organisaties die voor de missie
werken. Alleen personeelsleden van het Vati
caan en diplomaten die daar geaccrediteerd zijn
worden als privé-cliënten geaccepteerd.
De Vaticaan-bank is in discrediet geraakt
door dubieuze verbindingen met Roberto Calvi,
dat er zo om de twintig
een nieuwe katechismus
derne internationale privé-bank' te mal iChjjnt De bekende
Marcinkus zou zijn zetel aan de top van de 'k u-
moeten overdragen aan een ervaren leek
Vertrouwen
Merkwaardigerwijs blijft Marcinkus,
bankier van God', echter het vertrouwen vat
paus houden. De aanbevelingen van de vier i 15 concilie ontstond een
zen zijn ergens in een bureaulade verdun
Een curie-kardinaal vertelde de Spaanse V,
caan-kenner Juan Arias dat het Vaticaan h
tig jaar nodig zal hebben om het bankschani
te boven te komen. De kardinaal voegde
echter aan toe dat Marcinkus waarschijE ri- heel nadrukkelijk
mag blijven van paus Wojtyla, „omdat niens
weet hoeveel geld hij voor de Heilige Stoel;
diend heeft, beslist veel meer dan hij men™
onverstandige transacties heeft verspeeld." e"' Hij veronderstelde niet
Wat Marcinkus in het verleden ook vent®?..?an ëeloof bij de men
mag hebben, bij het IOR schijnt de bodem
de reserves in zicht te zijn. Dat blijkt uit hel
stoten van goedlopende beleggingen, zo:
Zwitserse bank. Niemand doet zulke
koetjes van de hand als het niet werkelijk
zakelijk is. Het vermogen van de Italia;
staat uit 1929 moet steeds drastischer won chismus al snel proble-
iwe
Katechismus dateert
en sindsdien is er heel
veranderd in kerk en sa-
ileving."
grote lijnen typeert de
ducse theoloog de jaren
ig. „Na het Tweede Vati-
:r van opluchting en opti
me. Dat zat overal in de
it. Binnen dat klimaat ont-
id de Nieuwe Katechismus
bij het levensgevoel van
tijd. Bij de menselijke er-
i"etl ng en het menselijk aan-
Hij toonde meer een zoe-
i geloven. En dat in een
soepele taal, die gemak-
ik leesbaar was. Nog afge-
van het zeker niet onbe-
rijke feit dat er over de
Oe;
Ne
nle
opc
bis
ver
ver
kat
Eln
Ne<
Jar
de
prl<
Rol
H
blijl
enk
als
w er
de I
The
In F
O
kari
Imn
beg
van
zit,;
Ami
goe>
hoe
gen
kart
aan
zei I
blss
had
hou
meer
kwa.
De a
aand
senn
„O
deze
trokk
antw
der
ontstonden, kan iedereen
itateren dat het optimisme
twintig jaar geleden al
verdwenen is", stelt Am-
aangesproken en zal niet lang meer toereiki
zijn. Kunstbezit verkopen zou natuurlijk
mogelijkheid zijn. Het Vaticaan heeft ku
schatten van onmetelijke waarde. Maar hü
het ijzeren principe dat daar niets van verki 11 vas,^
wordt. Dit kunstbezit vormt 'een schat voo: ,zlet dat consumptie en
gehele mensheid', zo liet het Vaticaan deze: vee' meer op de
gen nog eens weten. grond treden. Je merkt
Het zal er wel op uitdraaien dat er een 4' ne§atief dat doorwerkt in
gend beroep gedaan zal worden op de gelois i sarnenleving. Naast veel
en de bisdommen om hun solidariteit met ervaren mensen ook
te tonen. Wil zo'n beroep succes hebben, dan;
len de financiële verhoudingen toch opengé
moeten worden. Dat betekent door de zurea[
van het IOR-debacle heenbijten.
Door Martin Walker
MOSKOU - Ik had nooit verwacht dat ik Sov
jet-specialist zou worden. Ik heb geschiedenis
gestudeerd in Oxford en daarna internationale
betrekkingen aan de Harvard Universiteit. Ik
had zodoende wel een redelijke kennis opge
bouwd van de machten en krachten die het ver
leden van de Sovjet-Unie beheerst hadden en
die er in de actuele politiek speelden. Dat zal
dan wel ook de reden zijn geweest dat The
Guardian mij aanstelde als derde residerend
correspondent in Moskou.
De eerste correspondent was Arthur Ranso-
me, die vooral bekendheid heeft verworven door
zijn fantastische verhalen voor kinderen. Hij
arriveerde in Moskou in de dagen van de Tsaar
en maakte de roerige revolutie mee die de
grondslag legde voor het Sovjet-systeem. Hij
deelde een appartement met Karl Radek, lid van
het politbureau, en speelde spelletjes schaak met
Lenin. Zijn functie werd beëindigd na een
stormachtige affaire met de secretaresse van
Leon Trotzky. Hij trouwde met haar en samen
vertrokken ze naar Engeland.
Vernietigend
De tweede correspondent was Malcolm Mug-
geridge, die aan de ene kant gezien werd als een
rondzoemende paardevlieg, die niet weg te slaan
was, maar aan de andere kant beschouwd werd
als de nestor van de gevestigde Britse media. Hij
verbleef in het begin van de jaren '30 in Moskou.
Op een gegeven moment ondernam hij een reis
naar de Oekraïne om een reportage te maken
over de verschrikkelijke hongersnood die er in
het gebied heerste, waardoor ook de jonge Mik
hail Gorbatsjov getroffen werd. Vervolgens ver
liet Muggeridge het land om zijn exclusieve en
vernietigende verslag over het wanbeleid van
Stalin in te dienen bij The Guardian. Hij mocht
in Londen blijven, want de Russen 'hoefden'
hem niet meer.
Vijftig jaar lang was er geen correspondent
voor The Guardian in Moskou. Toen, begin 1984,
kwam ik aan de beurt. Ter voorbereiding op
mijn taak had ik mij enige maanden driftig ge
stort op alle boeken die er over de Sovjet-Unie
geschreven waren (in het Engels). In een poging
om de taal te leren volgde ik een stoomcursus
van drie weken, hetgeen echter weinig effect
had. Zo arriveerde ik per schip te Leningrad,
waarna ik nog een lange reis voor de boeg had,
eerst noord, dan oost, naar Moskou.
Het schip behoorde toe aan een Zweeds-Rus
sische scheepvaartmaatschappij en was voor
zien van alle gemakken. Er was een casino en de
wijnkaart toonde een overvloed aan kwaliteits
wijnen. Bij het binnenvaren van de langgerekte
Finse Golf zag ik de oude marinebasis van
Kronstadt, waar een opstand van matrozen zo
bloedig werd neergeslagen in 1921. Het was een
indrukwekkend gezicht. Op weg naar de prach
tige haven van Leningrad werden we vergezeld
door moderne oorlogsschepen en vrachtboten.
In Leningrad bracht ik de nacht door in het
statige Prebaltiskaya hotel. Dit voorrecht kostte
mij 300 gulden, dat ik gelukkig met mijn credit-
cara kon afhandelen. De avond bracht ik door
met televisiekijken; een programma over de
geavanceerde technologie en het gebruik van
computers in de Sovjet-Unie.
Andere wereld
De volgende dag vertrok ik met mijn auto op
weg naar Moskou. Soms leek het wel of ik in een
andere wereld was beland, waar de tijd had stil
gestaan. De hoofdweg van Leningrad naar Mos
kou was af en toe niet meer dan een smal onver
hard tweebaansweggetje. Ik passeerde dorpen
waar kippen en varkens rustig over de weg ban
jerden.
In een dorpje stopte ik om bij het enige win
keltje dat er te bekennen was iets te eten te ha
len. Zinken emmers, potten augurken, een paar
verschrompelde radijsjes, blikjes vis en brood;
meer hadden ze niet te bieden. Wat dranken be
treft had ik de keuze uit wodka en mineraalwa
ter. De watervoorziening voor het dorp bestond
uit één kraan, die voor de winkel was geplaatst.
Hier kwamen de vrouwen hun emmers vullen,
die ze aan een stok hingen en over hun schou
ders droegen.
De reis was een leerzame ervaring. Het was
mijn eerste kennismaking met de tegenstellin
gen van het leven in de Sovjet-Unie. Aan de ene
kant zijn er moderne grote steden, maar aan de
andere kant is er het onontwikkelde platte
landsleven. Men beschikt over de technologie en
het geld om raketten en ruimtestations te ver
vaardigen, terwijl de economie ook weer zo
slecht draait, dat er voedselschaarste en lange
rijen wachtenden in de winkels ontstaan. Een
Russische vriend van mij, die als journalist in
Londen gewerkt had, vertelde mij dat hij ook
geschokt was door de tegenstellingen van het
gegoede zakenleven in Bond Street en ghetto's
zoals Brixton. „Wij zijn grootgebracht met de
gebreken en de tegenstrijdigheden in onze eigen
samenlevingen", zei hij, „alleen de onrechtma
tigheden van andere samenlevingen vallen ons
op."
Wij buitenlanders in Moskou, dat wil zeggen
journalisten, diplomaten, zakenlui en bankiers,
krijgen een appartement toegewezen in een
groot flatgebouw, dat omheind is door hekken.
Bij de toegangspoort bevindt zich een wacht
huisje, waar dag en nacht een politie-agent pos
teert. Er wordt gezegd dat hij daar staat ten be
hoeve van onze veiligheid. Toch kan zijn aanwe
zigheid niet verhinderen dat er soms ingebroken
wordt en dat onze auto's regelmatig door vanda
len onder handen worden genomen.
Alarm
De ware taak van onze 'schildwacht' is uiter
aard het registreren van onze handel en wandel:
hij moet verifiëren en noteren welke Sovjet
burgers ons komen bezoeken en wanneer wij
zelf met de auto de poort in- of uitrijden. Dit
wordt dan direct telefonisch gemeld aan het
hoofdbureau van politie. Als wij enige tijd later
niet worden gesignaleerd bij een van de regu
liere controleposten - een andere groep appar
tementen voor buitenlanders, een ambassade,
een kantoorgebouw, of een Sovjet-ministerie -
wordt er alarm geslagen om direct na te gaan
waar we gebleven zijn.
Buitenlanders kunnen zich trouwens nooit
buiten Moskou begeven zonder vooraf toestem
ming te vragen aan het ministerie van buiten
landse zaken. Daarna mag alleen maar gebruik
gemaakt worden van de wegen die opengesteld
zijn voor buitenlanders.
Deze regel geldt, sinds het verdrag van Hel
sinki, niet voor journalisten. Wij hoeven het mi
nisterie slechts twee dagen van tevoren te laten
weten dat wij reisplannen hebben. Uiteindelijk
maakt het weinig verschil. Op alle wegen van en
naar Moskou, die wij mogen gebruiken, bevin
den zich controleposten van de verkeerspolitie,
die ons in de gaten houden. Als we een post pas
seren wordt dat direct doorgebeld naar het vol
gende station. Als we niet binnen redelijke tijd
langs de volgende post rijden, komen ze ons zoe
ken. Ik ondervond dat een keer aan den lijve,
toen ik met vrouw en kinderen langs de kant
van de weg stopte voor een picknick, even bui
ten de oude stad Vladimir.
Comfortabel
Voor Sovjet-normen leiden wij een comforta
bel leventje. De flat die ik met mijn vrouw en
twee kinderen bewoon, bestaat uit twee Russi
sche standaardflats. Deze zijn samengevoegd,
zodat wij de beschikking hebben over drie
slaapkamers. De Russen betalen voor een huur-
flat zo ongeveer 35 gulden per maand. Wij beta
len daarentegen 1.750 gulden, in harde valuta. Er
zijn twee supermarkten, waar wij als buiten
landers gebruik van kunnen maken. Hier heb
ben wij haast nooit te maken met een vlees-
schaarste, zoals in de gewone winkels, en we
hoeven ook nooit in de rij te staan. Bovendien is
er groot assortiment aan geïmporteerde wijnen,
sterke dranken en westerse sigaretten. Ook hier
moeten we betalen met harde valuta, of met de
credit-card.
Onze harde valuta opent nog veel meer deu
ren in Moskou. Er is een speciaal ziekenhuis
voor buitenlanders, waar de faciliteiten beter
zijn en de verschaffing van medicijnen be
trouwbaarder is dan bij de gezondheidszorg
voor de Russische bevolking. Wij kunnen door
middel van een officieel schrijven aan kaartjes
komen voor bij voorbeeld een voorstelling van
het Bolsjoi ballet, het circus, het theater of an
dere vermakelijkheden, die vrij zeldzaam zijn.
Ook kunnen wij gewoon Russische boeken ko
pen, terwijl deze in de winkels zo moeilijk ver
krijgbaar zijn dat er op de zwarte markten fikse
bedragen voor geboden worden. Hotels hebben
voor ons altijd wel een plekje vrij, maar daar
voor moeten wij echter wel tien keer zoveel be
talen als de Russische klanten. Als wij met de
luchtvaartmaatschappij Aeroflot vliegen,
den er soms zelfs Russische passagiers vï
lijst geschrapt om plaats voor ons te maken
De
Am
nati
mist
Rol(
ninf
A
mer
Rok
moe
deni
isok
Nedi
vera
Ze
com
ren
Raai
betri
al In Nederland zijn
"0-000 exemplaren
verkocht. Hij Is In 17
1 vertaald, vorig jaar
In het Hongaars. 4
>ber was het precies
Nw „0i;0w «ff geleden dat kardl-
iet gelieid Alfrlnk 'De Nieuwe
Als gevolg van deze voorrechten zijn wij ®blsmus presenteer-
zo geliefd bij de inwoners van Moskou. In
tenlandse kringen worden er verschillend!
denen aangedragen voor deze voorkeursl
deling. Het is inderdaad waar dat de
autoriteiten proberen te voorkomen dat
veel te maken krijgen met het werkelijke
in de Sovjet-Unie. Dit is echter niet de enige|
den, omdat er genoeg manieren zijn om
Russische bevolking in contact te komen
kunnen gebruik maken van het openbaar
voer, omdat we alleen geregistreerd word®|
we de auto nemen. Verder kunnen we met
roebels in de gewone winkels terecht.
Er wordt ook gezegd dat de staat een
misch belang heeft bij de aanwezigheid vanl
tenlanders. De betalingen in harde valuta
nodig om de inkomsten in vreemde
vergroten. De 10.000 aanwezige buitenlani
Moskou moeten ongeveer 100 miljoen doll®
jaar inbrengen bij de staatsbank. Aan de
kant kosten de buitenlanders de staat weer'
aan politiebewaking, beveiliging en afli
paratuur.
Toch geloof ik dat de Sovjet-Unie
best doet om zich van haar beste kant te l
Het lijkt wel alsof de autoriteiten ons aant
om net zo te leven als de hooggeplaatste I
functionarissen. De riante appartementen,1
tiebeveiliging voor de deur, exclusieve
en ziekenhuizen, ten alle tijde de beste 2
sen in schouwburgen en vliegtuigen: zó le
'vlasti', invloedrijke personen.
Als we reizen in de Soyjet-Unie krijg^l
ook een vlasti-behandeling: de beste hok
uitstekend eten. Onze wegen leiden alleen-
de mooiste historische monumenten en
taureerde kerken. We krijgen kolchozen,
tieve boerderijen, te zien die staatsprijze";
ben gewonnen en fabrieken die de
duktiecijfers hebben, die het nieuwe bonu
teem hebben ingevoerd of ten minste
drukwekkende computerafdeling hebb&J
vlasti krijgen niets meer en niets minder'
geschoteld. Of eigenlijk: kregen, want
Gorbatsjov de touwtjes in handen heeft is4
het een en ander veranderd. Dit geldt
iedereen; de vlasti, de buitenlanders end'-
jet-burgers.
Copyright The I
>ch is dit geloofsboek
Nederlandse bodem
alleen glorie ten deel
Hen. Het was een van
'stpunten met Rome;
"istpunt dat nooit
opgelost. Sluipen
de gebeurt dat wel-
najaar met de ver
eng van een uit het
vertaalde volwasse-
a»-fhlsmus waar-
et Hoger Kateche-
'nstituut (HKI) te NIJ-
n, bakermat van de
*f Katechismus, part
deelheeft gehad,
terugblik met het oog
'toekomst.
Katechismus is
lioh gebeuren geweest
tzai ,IfaarscWjnlijk nooit
It f.^ ,alen- Het unieke
ka wk .p aatseHi ke Kerk
i1^ maakt <üe
Ifiaa? ,?e bete wereld
kelf oo beek baande
Ioiïn^I1 Weg' Het k°n dat
ferk ler in de hele we-
üghe^f bePaalde een
tom; u Was gegroeid.
onder de
richtf^1!) theologen in
Wil ia de Kerk zich na
>n„,JLzou ontwikkelen,
•^temnugheid was ge-
!n on ws van nieuwe in-
bijbeïki ^rrein van mo-
Wo 198R 6 ,en dogma,
teer ia86' redt men het
t cjat an. geloofsboek te
iimprom? Stijf staat van
lookm'fen- Daarom
met zoveel span-
ning
mus a
aan h
pensy
VatiCc
kondij
Woc
van L
Hoger
(HKI)
tuut h
De Ni
gebrof
gon di
derlan
rucht 1
HKI-c
werkt
publik
Nieuw
waard
tie zal
pas vol
nen.
Dat
kers
Nieuwi
voorbij
staven,
redene
Frankr
tussen
sen uit
de vra;
in hoef
juiste
den. W
landen
ontstaa
en het
Jan
onze pc
van
oog
we
het
kan eer
over
daa
de
Is
doende
kijken 1
een gele
belevinj
ding va
V
