Strijd op drie
fronten tegen
[verkeerslawaai
Fietshandel
verzwijgt
nieuwe wet
Maatregelen tegen geluidshinder
in Zeeland en Brabant
DE STEM
jen. Voorsprong door techniek
Geluid kan niet alleen hinderlijk zijn, maar ook
schadelijk en gevaarlijk. Een van de belangrijkste
bronnen van geluidsoverlast is het verkeer. Want
dat nam toe, ging sneller en gebruikte grotere
motorvermogens. Op verschillende fronten is de
strijd aangebonden tegen verkeerslawaai.
EN ANDERS
el. 01150-13456
el. 01148- 1412
Verbruik brandstof daalt naar 1 op 17
REFLECTERENDE BANDEN
VRIJDAG 7 NOVEMBER 1986
Julianastraat 66
Tel. 01140-13578
[et
aar
[lage luchtweerstand
afverbruik? Van de
tserle, waarop
rgeefs naar een roest-
l/ermeuwde 'cockpit-
eel over de
l/e Audi 80 mede z'n
peze auto en onderga
i een proefrit,
an een lichte opwin
voor. En u bent vast
pure kwaliteit in de
rdelen.
even bellen en een
op een rustig tijdstip
?en proefrit bij
Voet B.V. in de Frederik
1 in Terneuzen.
13456)
Door Dick Lammers
oede
verkeersmogelijkheden
vragen goede
verbindingen. Daarom probeerden
de overheden op elk niveau de
groeiende stroom wegverkeer op
gang te houden door meer en
bredere wegen aan te leggen. Dat
hierdoor op veel plaatsen langs die
wegen zó veel meer lawaai
geproduceerd werd dat het voor de
omwonenden onleefbaar werd bleek
al snel. Maar toen waren veel wegen
al klaar en in gebruik.
In 1975 werd het wetsontwerp
geluidshinder ingediend bij de
Tweede Kamer en in 1979 werd deze
wet van kracht. Het georganiseerde
gevecht tegen het lawaai kon
beginnen. De wet gaf normen voor
de aanpak via drie sporen. Dat zijn:
bestrijding bij de bron van het geluid;
afscherming tegen het lawaai in de
omgeving van die geluidsbronnen en
bescherming bij de ontvanger, de
onvrijwillige luisteraar in zijn huis of
woonomgeving.
De strijd voor vermindering van het
verkeerslawaai als grootste
boosdoener begon pas écht, toen de
toenmalige minister van VROM, dr.
P. Winsemius, op 19 december vorig
jaar het startschot gaf voor de
sanering van verkeerslawaai. Dat
gebeurde bij een symposium over
'Bestaande situaties
wegverkeerslawaai'. Die situaties
vormen een onderdeel van de Wet
Geluidhinder, dat op 1 maart 1986 in
werking is getreden. Wat is er nu
zoal aan de gang in de drie-
frontenoorlog tegen het
verkeerslawaai?
Voor de bestrijding van lawaai bij de
bron moeten we naar de fabrikanten
van personenauto's, motoren,
bromfietsen, tractoren en zware
vrachtwagens. Een man die deze
sector goed kent is C. Peereboom,
secretaris Technische Zaken bij de
Vereniging Rijwiel en Automobiel
Industrie (RAI) in Amsterdam.
GLOEIEND
„Ik denk dat de fabrikanten nog
steeds stiller kunnen. Maar een
motor blijft geluid geven en gezien
de eisen die eraan gesteld worden
qua vermogen, brandstofverbruik en
warmtehuishouding, zul je de
gunstige verhouding moeten zoeken
tussen motorvermogen,
brandstofconsumptie en lawaai. Ga
je de motor meer inkapselen dan
wordt het ding gloeiend heet, zodat
je allerlei koelsystemen moet maken
en dat gaat weer ten koste van het
brandstofverbruik", aldus
Peereboom.
„Bij het beroepsmatig gebruik van
vrachtauto's en zware motoren in
trekkers en landbouwwerktuigen is
de ontwikkeling naar stillere motoren
duidelijker dan bij de
personenauto's. Die laatsten worden
door de meeste mensen al als stil
ervaren. Maar er blijft natuurlijk
geluid uit de uitlaat komen", aldus
Peereboom.
De Wet op de Investerings Regeling
(WIR) kent een milieutoeslag voor
een aantal 'stille' toestellen. Die geldt
voor graafmachines via
motoraggregaten en vuilnisauto's tot
en met zware vrachtauto's. De
regeling komt er op neer dat op de
aankoop van extra stille wagens en
apparaten een premie van 7Vi
procent wordt betaald door de
overheid. Een stillere, maar duurdere
vrachtauto kan dan toch voordeliger
uitkomen voor de vervoerder. In de
praktijk kan dat nog hoger worden
door fiscale voordelen.
SAMENSPEL
„In 1984 werd aan milieupremies,
ingevolge de WIR voor autobussen,
zware vrachtwagens en trucks, circa
vijftig miljoen gulden uitgekeerd. De
fabrikanten zijn dus wel in staat
stillere voertuigen aan te bieden",
constateert Pereboom. De WIR loopt
dit jaar af.
„Geluidshinderbeperking is een
samenspel van een heleboel
factoren. Dat begint bij de
voertuigen, dan de gebruiker, de
weg en de weersomstandigheden",
zegt Peereboom. „Als iedereen er
wat aan doet, moet je tot
vermindering komen. Er is een
Europese wetgeving. In de EEG-
richtlijnen staat: dit zijn de
meetmethoden en dit zijn de
geluidslimieten voor 1990. Die
hebben we in Nederland
overgenomen. Het zal voor de
industrie moeilijk zijn om aan die
limieten te voldoen".
Een van de lawaaiproducenten, die
door de wetgever al aangepakt
wordt, is de bromfiets. Een bromfiets
mag, gemeten op een halve meter
van de uitlaat, niet meer dan 102
dB(A) geluid produceren. Sinds 1
april van dit jaar moeten
vervangingsuitlaten goedgekeurd
zijn en alleen goedgekeurde typen
mogen nog gemaakt en ingevoerd
worden. Na 1 april 1988 mogen ze
ook niet meer verhandeld worden.
Die uitlaattype-keuring geldt ook
voor auto's en motorfietsen. Een
heleboel lawaai-uitlaten zullen dus
verdwijnen, al zal het nog wel even
duren eer we het 'horen', aldus de
RAI-deskundige.
De daling van het
brandstofverbruik door
personenauto's zal er toe
leiden dat in 1990 In
Nederland nog maar 5000
benzinestations over zijn»
De laatste zes jaar is bet
aantal tankstations al
belangrijk afgenomen,
maar de daling zet de
eerste volgende jaren nog
sterk door. In 1980 stonden
op 10.500 verschillende
plaatsen In ons land
benzine- en dieselpompen.
Vorig jaar was dit aantal al
teruggelopen tot 8500
stuks, „maar", zegt het
Economisch Instituut voor
het Midden- en Kleinbedrijf
(EIM), „de sanering is nog
niet voorbij. Het
Nederlandse wagenpark
zat rond het jaar 2000 wel
naar schatting 6 tot 6,5
miljoen auto's bedragen,
maar In die tijd zal ook de
gemiddelde
brandstofconsumptie op 1
op 1? komen te liggen"-1"
1980 lag het gemiddeld
verbruik op 1 op 10,6 en In
1984 op 1 op 12.
Van de 6300 miljoen liter
brandstof die het
wagenpark in 1985 nodig
had, zal In het jaar 2000
liefst twintig procent
Ingeleverd zfjn. Daardoor
zal de brandstofbehoefte
van het totale wagenpark
naar 5000 miljoen liter
dalen. Op dit moment, zo
staat In de branche-studie
van het EIM te lezen, moet
de minimale omzet om
rendabel te werken al 1,2
miljoen liter brandstof per
jaar zijn. De omzet bij de
1500
zeltbedleningsstations ligt
momenteel gemiddeld op
twee miljoen liter; bij de
bediende pompen komt
men vaak niet hoger dan
0,5 miljoen liter.
VOORKEUR
Als de bron luidruchtig blijft, kan
men proberen de omgeving te
beschermen tegen de
geluidsoverdracht. Beschermen in
de meest letterlijke zin is daarbij een
veel gebruikt middel. Nu sinds 1
maart de Wet op de Geluidshinder
maatregelen voor bestaande
situaties regelt, zijn rijk, provincie en
gemeente doende per zóne de
geluidshinder aan te pakken door
verkeersmaatregelen, afscherming
en isolatie, in volgorde van voorkeur.
In de periode 1986-1990 zullen
vooral de situaties met een
geluidsbelasting van meer dan 65
dB(A) worden aangepakt volgens het
Meerjaren Uitvoeringsprogramma
Geluidhinderbestrijding. Daaraan
wordt nu overal gewerkt. De
gemeenten hebben de plaatsen, die
voor sanering in aanmerking komen,
aangegeven en met voorstellen voor
maatregelen aan de minister van
WVC voorgelegd. Deze beoordeelt
de aanvragen, keurt ze goed (of af)
en tenslotte wordt op financiële
bijdrage van de overheid geregeld,
waarna de uitvoering kan beginnen.
Volgens berekeningen van WVC
komen, op grond van de wettelijke
voorschriften, ruim 300.000
woningen met een geluidsbelasting
van meer dan 65 dB(A) voor
sanering in aanmerking. Daarvan
kan door verkeersmaatregelen
(beperking van verkeersstromen,
eenrichtingverkeer, aanleg
voetgangersgebieden, enz.) vijftien
percent van de belaste woningen
geholpen worden.
In twintig percent van de gevallen is
afscherming het aangewezen middel
en bij de overige 65 percent zullen
'gevelmaatregelen' of te wel
geluidsisolatie verstillend moeten
werken. Deze enorme klus hoopt de
regering in 25 jaar te kunnen klaren.
SCHERMEN
Afscherming en isolatie vormen bij
de bestaande situaties in de meeste
gevallen de best aanvaardbare
oplossing. De eerste
geluidschermen zijn haast alle
verkeersdeelnemers bekend en
vooral de allereersten zullen de
schoonheidsprijs nooit krijgen. Maar
nog regelmatig komen nieuwe
ideeën voor schermen op tafel.
Een van die nieuwe ideeën, vooral
bruikbaar op plaatsen waar weinig
ruimte is en de omgeving passend is,
vormen de met wilgetakken
gevormde geluidswallen van ing. H.
Riede, directeur van het
gelijknamige adviesbureau voor tuin
en landschapsinrichting te Boskoop.
In samenwerking met de Nijmeegse
Universiteit ontwikkelde hij tot drie
meter hoge 'levende' schermen van
wilgehout en aarde, waarin de
wilgetakken het levende element
vormen.
„De griendcultuur kan er een nieuwe
impuls mee krijgen", zo meent
Riede. Nog deze winter begint
Rijkswaterstaat met de plaatsing van
700 meter gevlochten
wilgeschermen langs de juist
geopende Pley-route ten oosten van
Arnhem. Proefschermen die eerder
gebouwd zijn hebben hun waarde
bewezen en de geraamde kosten
tussen 250 en 300 per vierkante
meter, voor gehele aanleg en
onderhoud in de eerste vijfjaar, zijn
aantrekkelijk. Wat milieuvrienden zal
aanspreken is dat de
wilgenbeplanting meer dan 250
soorten planten en dieren
gastvrijheid biedt. Zo doet de
'biowal' veel meer dan alleen geluid
verminderen.
Rijkswaterstaat is op
diverse plaatsen in
Zeeland en West-Brabant
actief met maatregelen tegen
verkeerslawaai of plannen daarvoor.
In Zeeland moet de komende jaren
een aantal wegen volledig worden
omgebouwd zoals is voorzien in het
Rijkswegenplan 1982, aldus ir. Th.
Bakker van de afdeling Planning
Wegen Rijkswaterstaat. Rijksweg 59
van Bruinisse naar Zierikzee voldoet
niet als autoweg. Bij de omleggingen
en mogelijk een gedeeltelijk nieuw
tracé wordt alle geluidhinder
'meegenomen'.
„Tien jaar zijn met alle procedures
nog wel gemoeid voor de uitvoering
begint", zegt Bakker. Voor de
Dammenweg (RW 57) zijn we nu
bezig met de
bestemmingsplanprocedure in het
gedeelte tussen Serooskerke en de
stormvloedkering. De geluidshinder
wordt daar onderzocht en de nodige
beperkende maatregelen worden
opgenomen in het bestemmingsplan.
Onderzoek geluidshinder is gaande
voor het stuk over Noord-Beveland
voor de aansluiting in de richting
Veeredam en dan komt het
belangrijkste deel: over Walcheren,
om Middelburg naar de A58.
Oostelijk of westelijk van de stad is
hier de hamvraag. Bestuurlijk is er
een lichte voorkeur voor een route
oostelijk van de stad. Dat is nog
maar een eerste begin voor deze
belangrijke doorsnijding van
Walcheren", aldus Bakker.
„In Zeeuwsch-Viaanderen werken
we aan plannen voor omleggen van
RW 60 van Perkpolder via Hulst naar
België. Langs deze veel door zwaar
verkeer gebruikte weg, waar veel
voordeuren op de straat uitkomen,
zijn veiligheid en leefbaarheid zo in
het gedrang dat eigenlijk alleen
omleidingen verlichting kunnen
brengen. Daar zijn we in
ontwerpfase mee bezig", vertelt
Bakker.
„De weg Terhole-Terneuzen, de
toekomstige RW 61die doorloopt
naar Breskens, heeft als knelpunten
voor lawaai- en verkeershinder
Schoondijke en Biervliet.
Schoondijke, waar we dwars door de
kern gaan, is hier het moeilijke punt.
Omleiding wordt overwogen. Dat
geldt ook voor de weg Schoondijke-
Oostburg-Sluis-Belgis che grens. Die
gaat in Oostburg via een
winkelstraat, een toestand die alleen
door omlegging te saneren valt. De
wettelijke regelingen op het hele
milieugebied verplichten tot
maatregelen, waaronder bestrijding
geluidshinder. We hopen dat in tien
jaar te kunnen bereiken. Exacte data
kan ik niet geven, maar binnen vijf
jaar zal er heus wei wat gedaan
worden", aldus Bakker.
BETONWAL
Rijkswaterstaat actief in de strijd
tegen verkeerslawaai, zo vertellen
ing. C. de Rooij, technisch
hoofdambtenaar afdeling Beheer en
Onderhoud en secretaris van de
werkgroep Sanering Geluidhinder en
ir. H. Hoekstra, de voorzitter van
genoemde werkgroep en hoofd van
de afdeling Ruimtelijke Ordening.
Aan de A16 bij Prinsenbeek-West is
het bouwbedrijf Nedubal bezig met
afscherming van de weg. Zo
mogelijk wordt aansluitend het deel
Prinsenbeek-Oost afgeschermd. Aan
de A 27 bij Oosterhout is de 'groene
betonwal' gereedgekomen. In
Dussen en Hank is de afscherming
van de A27 aanbesteed. „We hopen
dat 't bestek nog dit jaar gereed
komt, zodat de gemeente met de
uitvoering kan beginnen", zegt de
heer De Rooij.
Over de Zuidelijke Rondweg om
Breda wordt nog overlegd.
Uitvoering zal hier zo mogelijk
samengaan met doortrekken van RW
58, Bavel-Rijsbergen. Een bijzonder
project vormt de A 27 bij Nieuw-
Ginneken, waar de weg uitgegraven
wordt. De grond die hier wordt
weggeschept zal dienen voor een
geluidswal langs de aansluiting
Bavel-Rijsbergen, als de minister van
VROM dat goedkeurt.
„Alle bruikbare mogelijkheden die
Rijkswaterstaat ziet ter vermindering
van verkeerslawaai worden benut",
zegt Hoekstra. „Zo wordt nu op twee
stukken van de A59, onder Den
Bosch, geluidarm 'zeer open' asfalt
gelegd, een stuk van 1500 meter, bij
de aansluiting met RW 2 en 1000
meter bij de Meanderflat. Daarnaast
komen er zo nodig nog
afschermingen bij", aldus de
woordvoerders van Rijkswaterstaat.
De inmiddels
voltooide
geluidswal
langs de A27 bij
Oosterhout.
De rijwielhandel gaat gewoon door met het verkopen van
gewone buitenbanden hoewel elke fiets vanaf 1 januari 1987 bij
wet voorzien moet zijn van reflecterende wielcirkels.
Dat kan met banden met 'ingebouwde' zijreflectie, met
wielclrkelreflectoren die tussen de spaken zijn doorgevlochten,
of met wielen met reflecterende velgen. Ook de verkoop van
fietsen zonder een van die voorzieningen loopt nog gewoon
verder.
Momenteel bieden veel fletsenzaken zelfs buitenbanden aan
tegen stuntprijzen. De klant krijgt echter niet te horen dat hij
over dik drie maanden opnieuw geld kwijt zal zijn.
Volgens schattingen van de georganiseerde handel zullen eind
dit jaar tien of meer miljoen fietsen met een van de drie
voorzieningen moeten zijn uitgerust. In mei al schreef het
tijdschrift De Tweewieler van de georganiseerde branche dat er
daardoor 'bepaald geen kinderachtige bedragen te verdienen
zouden zijn'.
Om voorraden te slijten gaat de branche door met de verkoop
van materiaal dat per 1 januari niet langer waterdicht aansluit
op de wet. Kopers van 'gewone' banden zullen voor die datum
of andere, reflecterende banden (die per stuk negentien tot 25
gulden kosten) moeten aanschaffen of reflecterende wlelstrips,
die door de spaken worden gevlochten en een adviesprijs doen
van rond de twintig gulden per stuk.
Het achteraf aanbrengen van reflecterende velgen is helemaal
een kostbare zaak omdat de velgen dan opnieuw gespaakt
moeten worden. Bovendien is de velg vaak niet geschikt voor
fietsen met velgremmen.
De Consumentenbond zegt in een reactie 'dat de handel er wel
commerciële motieven voor zal hebben' om de klant niet wijzer
te maken dan hij of zij is. „Men zal In elk geval de bestaande
voorraad gewone banden willen slijten. Het zou nuttig zijn als
overheid en rijwielbranche de consument beter zouden
voorlichten".
Volgens een woordvoerster van het Centraal Bureau voor de
Rijwielhandel (CBR) behoren de fietsen met gewone banden
nog tot de produktie van vorig jaar. Die moeten de deur uit. En
over de nu her en der in de 'reclame' aangeboden gewone
banden zegt het CBR: „Het Is niet verboden om die nu te
verkopen. De wet gaat immers pas per 1 januari in".
Vanaf
1 Januari moet
elke fiets
voorzien zijn
van
reflecterende
banden.
