evën
UITBLAZEN
Het ongebreidelde machtsstreven van Juan Enrile
TA AT.
Winstgroei bedrijven over hoogtepunt
Palestijnen zijn weer helemaal 'terug' in Libanoi
"ontrol
Krant en
koffie
FILIPPIJNSE MINISTER VAN DEFENSIE STEEKT AQUINO NAAR DE KROON
aterstaa
VIER JAAR NA DE 'VERWIJDERING' DOOR ISRAËL
>E STEM CO
rakke scha
Sï=M «fe-a-; sae-J.
WIM KOCK
WOENSDAG 5 NOVEMBER 1986
■ACHTERGROND
OENSDAG 5 N
UIVEN VERDER OP
WAT doet u 's mor
gens het liefste bij
uw eerste kop kof
fie? De krant lezen zou ik
zeggen. De krant is hét
ochtendvenster op de rest
van de mensheid, vrouw
en kinderen inbegrepen.
Dat rustgevende zwart-wit
van de krant geeft je de kans je
weer langzaam in te stellen op
een kaleidoscopische dag
waarop je geen moment meer
alleen, laat staan met rust
wordt gelaten. Begrijp me
goed: ik heb daar geen hekel
aan, maar ik hoor ook niet tot
de matineuze typen die 's mor
gens bij het kraaien van de ha
nen fluitend uit bed springen,
zingend onder de koude
douche staan en monter de
nieuwe dag binnenstappen. Ik
ben de eerste dertig minuten
van mijn dag onaanspreekbaar.
Dat is niet hetzelfde als sjagrij-
nig. Net als iedereen lijd ik wel
eens aan een slecht humeur,
maar dat heeft niets met het be
gin van de dag te maken. Zulke
buien kunnen op alle uren van
de dag spontaan opkomen en
gewoonlijk duren ze maar kort.
Geen ochtendhumeur dus.
Meer een cocon van stilte die
ik, ter vervanging van de
warme dekens, om me heen heb
getrokken om weer even te
wennen aan het dagelijks leven.
Geen gesnauw of gegrauw of
boze stilte, maar korte, gemom
pelde antwoorden die mijn
vrouw zeer juist doen veronder
stellen 'dat meneer nog niet on
der de mensen is.' Je leert me
kaar een beetje kennen na een
jaar of vijfentwintig.
Het snellen van de koppen,
het vluchtig lezen van de be
richten die het sterkst de aan
dacht trekken, duurt nooit lan
ger dan de tijd die nodig is om
mijn eerste beker koffie leeg te
drinken. Bij de tweede neem ik
de post door. Ik verbaas me er
over hoe ondanks al die jaren
van door de brievenbus tuime
lende reclamedrukwerkjes,
giro- en bankafschriften, reke
ningen en circulaires toch nog
dagelijks dat gevoel van ver
wachting opwelt wanneer ik de
brievenbus hoor rammelen.
Maar mensen schrijven elkaar
geen boeiende brieven meer.
Koffie, de krant en de altijd
weer teleurstellende post.
Vanmorgen was het niet an
ders. Giro- en bankafschriften
voor diverse huisgenoten, een
periodiek dat nooit uit de wik
kel zal komen, een bont enve
lopje van Lekturama, Dinshop-
ping, 'de exclusieve catalogus
van Diners Club' en iets
nieuws. Een envelop met een
besneeuwd berglandschap er
op. 'Compleet Comfort'. Die
maat- ik maar eens open. Er
blijkt een brief bij te zitten van
ene mevrouw A. Haarselhorst
waarin ze schrijft dat zij vrijwel
niets liever doet bij haar eerste
kopje koffie dan brieven van te
vreden klanten lezen. „Geloof
me", smeekt ze, „het is een van
de idealen die ik vroeger altijd
al had, artikelen te zoeken die
het leven van anderen kunnen
veraangenamen."
Ik geloof haar.
Ze schrijft ook dat ze de
meeste van de artikelen uit de
bijgesloten catalogus zelf heeft
uitgeprobeerd, zodat ik me bij
het bekijken van de lingerie-pa
gina's afvraag wie van de afge
beelde knappe dames mevrouw
Haarselhorst wel mag zijn. Is
zij dat leuke blondje met wip
neus die 'de ideale BH voor gro
tere maten' demonstreert of
misschien de gedistingeerde
dame in 'Miss-Mary-korset mei
6 sjarretels' dat haar, juist om
dat ze er geen nodig heeft, als
gegoten zit. Of is het misschien
de Pamela Ewing-achtige lady
in een hagelwit bij haar ge
bruinde huid afstekend 'Vrij
heid-blijheid korselet van Miss
Mary of Sweden'?. De suggestie
dat mevrouw Haarselhorst er
zelf tussen moet staan, wordt
versterkt door het ik-proza
waarmee de waar wordt aange
prezen. Zo zegt een man, me
neer Haarselhorst waarschijn
lijk, „De hoor het m'n vrouw
nóg zeggen: kan jij je voorstel
len dat er vrouwen zijn die kor
setten dragen? Dat was twintig
jaar geleden". Wat een geheu
gen heeft die man. „Tegen-
wóórdig is een beetje steun
geen overbodige luxe", geeft
mevrouw Haarselhorst zelf toe.
Dinshopping gooit het over
een meer luxe boeg. Veel win
keldochters weer. De flightbag,
de Japanse yukata's, de dub
bele attaché-case voor de man
die maar één nachtje in Londen
hoeft te blijven en de gouden
tumi's. De gouden tumi is een
beeldje van de vorst Naymlap
uit de Inca-mythologie. Din
shopping kan ze blijkbaar aan
de straatstenen niet kwijt óf de
wereld is ervan vergeven want
nummer na nummer worden de
gouden tumi's aangeboden
voor weggeefprijzen, variërend
van 299 tot 895 gulden. Voor
dat laatste bedragje heb je een
tumi van 4,5 cm hoog. Zo'n
tumi kan niet op eigen beentjes
staan. De bijpassende gouden
ketting kost echter maar 198
gulden.
Bij het lezen van de vol
gende aanbeveling word ik ein
delijk echt wakker en merk ik
op dat buiten de zon schijnt:
Voor u het weet bent u alweer
aan nieuwe ballen toe! Anders
wordt het met deze 'ball-press',
een apparaat dat er voor zorgt
dat uw ballen heel lang in top
conditie blijven.
Ja, dit gaat over tennisbal
len; dat begrijp ik ook wel al
was het alleen maar dankzij het
fotootje dat erbij staat. Maar
een mens mag op een novem
bermorgen toch wel even glim
lachen als hij na zijn tweede be
ker koffie ziet dat buiten de zon
schijnt?
T5 PAGINi
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
«076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26,01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, «01608-21550. 1
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14,01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45,01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9,01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlisslngen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van j 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Mathieu Kothuis
HET WORDEN span-
nende weken voor Juan
Ponce Enrile, minister
van defensie van de Fi
lippijnen. Enrile die er
de laatste weken steeds
schaamtelozer blijk van
gaf dan hij president
Aquino zo snel mogelijk
wil opvolgen in het
hoogste ambt van het
land, krijgt in dat stre
ven te maken met een
aantal ernstige tegen
vallers.
Op de eerste plaats is er de
Amerikaanse beschuldiging
dat Enrile, onder het Marcos-
bewind al minister van de
fensie, Amerikaanse finan
ciële steun achterover heeft
gedrukt Na een woedende
reactie van Enrile haastte
een Amerikaanse zegsman
van het ministerie van justi
tie in Washington zich de
kwestie te bagatelliseren.
Maar het signaal uit Washin-
ton is duidelijk. De VS geven
aan de Filippijnse president
Aquino voorlopig de voor
keur boven Enrile.
Een tweede tegenvaUer
vormt het uitbrengen van
een ontwerp-grondwet door
een door Aquino benoemde
grondwetscommissie (Com-
com). Op 13 oktober keurde
deze commissie met dertien
tegen twee stemmen die ont
werp-grondwet goed die
voorziet in een parlement
met twee Kamers naar Ame
rikaanse model (200 leden in
het Congres en 24 leden in de
Senaat) en een gekozen pre
sident met uitvoerende
macht In het ontwerp eist de
Comcom niet dat Aquino zich
voor het einde van haar
ambtstermijn van zes jaar
aan verkiezingen onder
werpt. En de president heeft
inmiddels laten weten dat ze
dat ook niet van plan is. De
eerstvolgende presidentsver
kiezingen volgen dus pas in
1992 en dat duurt Enrile, die
overigens nog dit voorjaar
zei over drie jaar af te willen
treden, te lang.
Als voormalig minister in
de regering van de afgezette
president Marcos zet Enrile
(63) zich de laatste weken
steeds sterker af tegen de re
gering Aquino waarvan hij
zelf deel uit maakt Tijdens
recente bijeenkomsten hield
Enrile voortdurend met ge
balde vuist tirades tegen het
communistische gevaar in
het land en zijn stijl riep on
gewild herinneringen op aan
de vorige president. Zijn toe
spraken zijn zonder uitzon
dering voorzien van leuzen
als 'weg met het communis
me' en Tang leven de vrij
heid'. Aquino's medewerkers
raakten twee weken geleden
duidelijk verstoord door een
optreden van Enrile voor
Marcos-aanhangers waarin
hij op dezelfde wijze een ti
rade tegen de communisten
afstak. In kringen rond pre
sident Aquino wordt er
fijntjes aan herinnerd hoe
Enrile op dezelfde manier
optrad onder Marcos.
Minister van defensie Juan Enrile legt de eed af aan
president Aquino bij zijn aantreden als minister van de
fensie. - foto anp
Vorige week kreeg het de
bat over de nieuwe grondwet
een verrassende wending.
President Aquino maakte
bekend dat ze per referen
dum de ontwerp-grondwet in
januari door het Filippijnse
volk wil laten goedkeuren.
Maar daarmee zet ze tegelijk
de wettigheid van haar rege
ringsmacht op het spel.
Aquino wil die grondwet zo
snel goedgekeurd krijgen óm
de weg vrij te maken voor
Congres- en plaatselijke ver
kiezingen.
Geheel onverwacht
steunde vice-president Sal
vador Laurel vorige week
minister Enrile met zijn op
roep aan Aquino om bij dit
referendum ook duidelijk de
vraag te stellen of haar rege
ring de komende zes jaar
moet aanblijven. Aquino
weigert dat.
De kwestie van de grond
wet is daarmee in een korte
tijd tot het brandpunt gewor
den van de al lang bestaande
kritiek op het aarzelend op
treden van Aquino. Vanaf
haar aantreden is Aquino
heel omzichtig omgegaan
met het communistisch ver
zet in het land. En afgelopen
weekend reageerde de presi
dent welwillend op een uit
nodiging van de oppositiebe
weging Het Nationale Demo-
.cratische Front (waarin de
communisten een grote rol
spelen) om een bestand van
100 dagen af te kondigen.
Uit die jongste ontwikke
lingen in de Filippijnse poli
tiek blijkt dat Enrile die zijn
macht onder Aquino hoger
inschat dan onder Marcos,
een andere rol wil gaan spe
len. Het leger is, hoe demo
cratisch het land ook wordt
genoemd, het grootste
machtsblok in de regering en
Enrile neemt als minister
van defensie niet langer ge
noegen met het spelen van de
rol van sterke man achter
Aquino. Zijn acties, zoals het
optreden voor Marcos-aan
hangers, lijken er nu op ge
richt om de krachten die'
vroeger Marcos steunden
(militairen, zakenlieden en
de maatschappelijke elite die
bevreesd is voor het commu
nisme) meer invloed te ge
ven. Deze groepen die in de
slotfase van het Marcos-be-
wind de zijde van de opposi
tie kozen, menen dat hun be
langen niet worden gediend
door de huidige machtheb
bers.
De nieuwe ontwerp-
grondwet lijkt die kans op
invloed op de macht danig te
verstoren. Enrile gebruikt de
strijd tegen de communisten
hoe langer hoe meer als poli
tiek wapen tegen Aquino ter
wijl het om dat verschil van
aanpak van het communisti
sche verzet allang niet meer
draait.
Naaste medewerkers van
Enrile verklaren inmiddels
nadrukkelijk dat Enrile niet
van plan is Aquino tot aftre
den te dwingen en haar
plaats in te nemen. Zij zeg
gen dat Enrile er uitsluitend
op uit is de invloed van links
te neutraliseren en Aquino te
laten regeren op basis van
een legitieme verkiezingsuit
slag. Daartoe eist hij het ver
trek van een aantal linkse
JSDANKS ST
kabinetsleden en adviseui|LJSWIJK/JJMUIDEN(
van de president en wil h ktschap voor Vis en V
dat na de ratificatie van wet ingang van w
nieuwe grondwet, eind
lerpere
controle voor
maag- en darmstoor
ro
Door Pie ter-Jan Dekkers
'WINSTEN weer geste
gen', meldde de krant
gisteren. Het gaat Ne
derland dus economisch
weer voor de wind, zal
menigeen gedacht heb
ben. Als 2.900 Neder
landse bedrijven in 1985
samen 15 miljard gulden
pure winst boeken tegen
14,1 miljard gulden het
jaar daarvoor dan heb
ben ze geen reden tot
klagen. Of toch wel?.
Bovengenoemde cijfers ko
men van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek (CBS),
dat 2.900 ondernemingen op
een hoop heeft gegooid en
concludeert dat er, gezien de
resultaten, voldoende reden
is voor optimisme. Het gaat
om bedrijven met een ba
lanstotaal van meer dan 10
miljoen gulden.
Van die 2.900 zaten er in
1985 nog 400 in de rode cijfers,
wat het totaal-resultaat ver
tekent In feite boekten 2.500
bedrijven samen een winst
van 16,8 miljard gulden en
zorgden de 400 resterende be-
drijven voor een verlies van
1,8 miljard gulden.
Bij de 2.900 onderzochte
bedrijven werkten in totaal
1.250.000 werknemers en dat
is op een totale beroepsbevol
king - exlusief de overheid -
van 4,6 miljoen iets meer dan
een kwart Wat niet wil zeg
gen dat het om een onbelang
rijke groep ondernemingen
gaat, maar wel dat het resul
taat, afgezet tegen het hele
Nederlandse bedrijfsleven, te
beperkt is om de hele Neder
landse economie maar met
een kerngezond te verklaren.
Bovendien blijkt uit an
dere cijfers dat de winstgroei
van de bedrijven in 1984, het
jaar waarin het economisch
herstel pas goed op gang
kwam, in 1985 al is afgevlakt.
En uit de resultaten van be
drijven over het eerste half
jaar van 1986 blijkt dat die
winstgroei verder is afgeno
men (Akzo).
Nog een kanttekening bij
dat optimisme van het CBS.
Maar liefst een kwart van
het netto-resultaat van be
trokken ondernemingen is
behaald door buitenlandse
dochters.
En ondanks de toename
van het netto-resultaat bij
2.500 bedrijven is de rentabi
liteit van het eigen vermogen
over het algemeen gedaald.
Overigens is dat een gevolg
van het feit dat het eigen
vermogen sneller is gegroeid
dan de winsten.
Een onderzoek van het Fi-
nancieel-Economisch Maga
zine (FEM) bevestigt de in
druk dat met name grote be
drijven minder spectaculaire
resultaten boeken dan de
globale cijfers doen suggere
ren. Driejaar geleden namen
de grote concerns nog het
voortouw in het economisch
herstelproces, maar in
1985/86 is weinig meer over
van hun voortrekkersfunk-
tie: de winstgroei van de 25
grootste ondernemingen in
Nederland vlakt zelfs sterk
af.
Uit dat FEM-onderzoek
blijkt overigens ook dat de
wat kleinere concerns die
voortrekkersrol gaan over
nemen. Dat is mooi meegeno
men, maar wat de grote con
cerns verliezen wordt door de
sub-top niet helemaal goed
gemaakt. Met andere woor
den: kleinere concerns druk
ken in toenemende mate hun
stempel op het economisch
herstel, zonder dat dat leidt
tot verdere groei van de to
tale winsten van de bedrij
ven.
De verdiensten van de 25
grootste concerns is vorig
jaar in belangrijke mate ge
drukt door de hoge dollar
koers. Dat heeft hun concur
rentiepositie op de Ameri
kaanse markt behoorlijk
aangetast. Uit de top-100 van
FEM blijkt dat het totaal re
sultaat van de Nederlandse
bedrijven dan ook sterk
wordt beinvloed door de re
sultaten van enkele multina
tionals. Zo zag Shell vorig
jaar de verdiensten dalen
met 1,7 miljard gulden.
De snelste groeiers treffen
we dan ook niet meer aan on
der de multinationals. Be
drijven als Vendex Interna
tional, Douwe Egberts en
Fokker kunnen als nieuwe
'aanjagers' van het econo
misch herstel worden aange
merkt en, in mindere mate,
concerns als Gamma, Holec,
Martinair en KNP.
Grote verliezers zijn - be
halve de reeds genoemde
multi-nationals - vooral de
concerns die in hoge mate af
hankelijk zijn van grondstof
fen en energie. Verder vooral
ondernemingen in de
(scheeps)bouw- en vast goed
sector (Ballast Nedam, Bre-
dero, Grootint, IHC-Caland,
Van der Giessen-De Noord,
Wilma en Volker Stevin).
FEM is ook gedoken in de
verdeling van de verdiensten
van de honderd grootste Ne
derlandse bedrijven. In to
taal verdienden die honderd
bijna 175,6 miljard gulden.
Dat is slechts 1 procent meer
dan ze in 1984 met hun mon
diale activiteiten binnen wis
ten te halen. (Wordt de reeds
genoemde terugval van de
Shell-groep niet meegeteld
dan resteert een stijging met
2 procent).
Die 175 miljard gulden is
'verdeeld' onder werkne
mers, kapitaalverschaffers,
overheid en ondernemingen
zelf. Er blijken vergeleken
met 1984 aanzienlijke ver
schuivingen in die verdeling
te zijn opgetreden.
Het grootste deel van de
verdiensten ging naar de fac
tor arbeid, die 483 procent
van het totaal opslokte. Dat
komt overeen met een bedrag
van bijna 88 miljard gulden.
In 1984 bedroeg dat percen
tage nog 47, het laagste van
de voorafgaande vier jaar.
Ook hier weer de opmerking
dat de drie grootste concerns
deze percentages sterk bein-
vloeden.
Zo bedraagt het aandeel
van de factor arbeid in de
verdiensten bij Philips maar
liefst 75,4 procent en bij Akzo
en Unilever respectievelijk
673 en 65,6 procent Bij de
Kon. Shell-Groep daarente
gen verdwijnt nauwelijks
een kwart van de verdien
sten aan salarissen, sociale
lasten, pensioenpremies, tan
tièmes en winstdelingen. En
de Nederlandse Gasunie
spant de kroon met slechts
17,4 procent.
De kapitaalverschaffers
gingen vorig jaar met 19.1
miljard gulden naar huis,
ruim een miljard gulden
meer dan in 1984. Ruim 83
miljard gulden daarvan ging
nuari, presidentiële verkis n mosselen van de Wa
zingen worden gehouden. jeheten verwaterplaa
Westerse zegslieden en ai lelde,
viseurs van Aquino betwij
len of Enrile's aanhang in ia je verscherpte control
leger en onder de bevolkin it de eerder vastges
groot genoeg is om het b icentratie van algen in
verkiezingen met enige kan bepaalde stoffen afs
van slagen te kunnen opnt isumptie van mosselen
men tegen de president, i
nog altijd grote popularity
geniet onder de gewone i
sen. Voor miljoenen burg®,
Van de Filippijnen is zij i
moedige huisvrouw die
einde maakte aan de tiran
van Marcos en die de derrmj
era tie redde. Aquino zelf dot
er alles aan om de kloof t
haar van haar rivaal scheidj
niet groter te laten won
Zij gelooft in een nationaal
reveil en tracht zich verre J
houden van partijpolitiek e
bepaalde belangengroepen
Adviseurs van Aquino wij I
zen erop dat de preside:
heeft geweigerd gehoor
geven aan oproepen vai
naaste medewerkers om 1
rile de laan uit te sturen, 'i
zou dit niet hebben ge
om het land meer politie!
onrust te besparen en om t!
voorkomen dat een ontslagej
Enrile zichzelf zou opwerpt: I J
als 'politiek martelaar'. Ovt IIJIQ.'t 111
rigens is nog maar de vrat|
wil het langste politieke le B
ven zal hebben. Van belang l*"1
vooral hoelang de VS Aqui I
no, vooral in haar strijd te [DDELBURG - In het ov
gen de communisten, ht met onder meer de mili
voordeel van de twijfel zul weging en de mosselhan
len geven. eft Rijkswaterstaat giste
iter bij de wijn gedaan.
rijdens de vergadering
richting aandeelhouders, iddelburg Is overeenste
Opvallend is dat de fiscu ng bereikt over een gro'
ondanks de groei van de win pning Van de stormvlcc
sten niet meer binnenkreq in de Oosterschelde,
In 1985 betaalden de hondei getijverschil van m
bedrijven 31,5 miljard guide 2.70 meter mog~
aan belastingen terwijl zei De maatregel g
1984 nog 32,8 miljard guide ^aaag
voor de fiscus reserveerde:
Ook deze verschuiving mot
voor het grootste deel worde: Nadat vorige week beslo
toegeschreven aan de resul ir° tot een afsluiting 1
taten van Shell. P getijdenverschil van 2.
iter, werd de opening giste
Tenslotte het aandeel vooi Jldag om klokslag een u
de ondernemingen zelf. D« flanig vergroot dat een ge
bedroeg vorig jaar 403 mil jiverschil van 2.40 me
jard gulden, ruim een hal 'gelqk werd. De sto
miljard minder dan in 1681 ledkering gaat nu, ond
Belangrijkste oorzaak daa: tk van belanghebbend
van is naast het reeds eer s n?S verder open, zij h
der genoemde effect van d: t Rijkswaterstaat een aa
allergrootste onderneminge: voorwaarden heeft gestel
- het feit dat vorig jaar va
minder geld is gereserveen igens woordvoerders v~
voor reorganisaties. schillende partijen die a
De ruim 40 miljard guide: overleg hebben deelgen
v2?r overgrote dee in> js de gevonden oploss1
(263 miljard gulden) te he wedigend
staan uit afschrij vingen Da
bedrag is nodig om het pre
duktie-apparaat in stand tl Iet 'knijpen' van de sto
houden. De zuivere winstre cdkering, zoals het b
serveringen bedroegen der- kswaterstaat popular
halve 13,3 miljard gulden te Mt genoemd, duurt nog ze
gen 16 miljard gulden in 1981 7 viK maanden. Daarn
Met andere woorden: on et Let werk aan de Philips
danks de fraai klinkend «gereed zijn en zijn de ver
miljarden is het resultaa igde stroomsnelheden in d
van de 100 grootste bedrijvei 'dracht -die aanleidin
minder spectaculair. En me: 'Len gevormd voor de g"
kan er zeker niet uit conclu tltelij ke sluiting van de ke
deren dat het Nederlands 6- normaal gesproken ver
bedrijfsleven weer kerngeflen tijd.
zond is.
Jilieugroepen zien nu
een kort geding tege
swaterstaat.
Van onze redactie buitenland
PALESTIJNSE guerril
lastrijders hebben de af
gelopen week bij ge
vechten met sji'itische
Amal-leden aangetoond
dat zij in Zuid-Libanon
weer een macht zijn ge
worden waarmee reke
ning moet worden ge
houden.
In de dorpen ten oosten
van de havenstad Sidon pa
trouilleren voor het eerst
sinds 1982 weer Palestijnse
militaire politiemannen.
Vier jaar nadat het Israëli
sche leger de bases van de
Palestijnse Bevrijdingsorga
nisatie PLO in het zuiden
vernietigde en meer dan
10.000 Palestijnse strijders
dwong Beiroet te verlaten,
weerstaan de mannen van
Jasser Arafat opnieuw Israë
lische luchtaanvallen en de
pogingen van de door Syrië
gesteunde Amal-militie ze te
ontwapenen.
Bij vorige botsingen met
de Amal bleven de 'fedayien'
in het defensief en beperkten
ze zich tot het afslaan van
aanvallen op hun kampen in
Beiroet en bij de zuidelijke
havenstad Tyrus. De gevech
ten bij Sidon barstten los na
dat de Amal zijn beleg van
het kamp Rashidiyeh, bij Ty
rus, had versterkt
Nadat de Palestijnen in het
weekeinde door de sji'itische
linies braken patrouilleren
nu voor het eerst sinds 1982
weer de rode jeeps van de
militaire politie van Fatah in
de dorpen oostelijk van Si
don.
Het beschermen van de
Palestijnse burgers in de
kampen is de eerste prioriteit
van alle Palestijnse guerril
lastrijders, of ze trouw zijn
aan Arafat of aan oppositio
nele facties die worden ge
steund door Syrië.
Damascus is fel tegenstan
der van Arafats leiderschap.
'De huidige strijd versterkt
de positie van Arafat in de
kampen omdat de Palestij
nen vechten om te overleven
en ze hun interne conflicten
voorlopig terzijde schuiven',
zegt een politieke waarne
mer.
Syrië raakt gealarmeerd
door de toenemende invloed
van Arafat in Libanon, die de
invloed van door Damascus
gesteunde guerrillagroepen
teboven dreigt te gaan. 'We
zullen nooit toestaan dat
Arafat Sidon inneemt, en
evenmin dat hij de situatie in
Libanon kan laten ontploffen
in het belang van Israël en de
Verenigde Staten', citeert het
dagblad An Nahar pro-Syri-
sche bronnen.
In Beiroet hebben Amal-
leider Nabih Berri, Druzen-
leider Walid Joumblatt en de
afgevaardigde Nazih Bizri
uit Sidon verklaard dat 'de
plannen van Arafat terug te
keren naar het zuiden een
gevaarlijk stadium hebben
bereikt 'Wij stellen Arafat
en zijn aanhangers volledig
verantwoordelijk voor de
strijd'.
Tot nu toe zijn pogingen
mislukt om een buffermacht
in te stellen tussen de Amal
en de Palestijnse strijders
oostelijk van Sidon. Een neu-
o Arafat neemt afscheid van zijn soldaten, die na een wekenlange belegering in West-
Beiroet door het Israëlische leger het land moeten verlaten. - foto archief de stem
trale troepenmacht van de
Soennitische militie, die Si
don beheerst, zou dat voor
zijn rekening nemen, maar
nadat Syrië tussenbeide
kwam staan Palestijnen en
Amal-militie nog steeds, tot
in de tanden bewapend, te
genover elkaar.
Overigens moet Syrië
voorzichtig zijn met directe
inmenging in het conflict.
Het beschikt over rond 25.000
man troepen in het noorden
en oosten van Libanon, maar
Israël heeft al gewaar
schuwd tegen Syrische aspi
raties in zuidelijke richting.
Tot dusver heeft Damas
cus het overgelaten aan de
Amal om Arafats troepen te
bestrijden en de door de Li
banese minister van Justitie
Berri geleide organisatie
heeft daarvoor zelfs 50 tanks
van Russische makelij ont
vangen. Maar de Amal is er
de afgelopen zestien maan
den niet in geslaagd Pales
tijnse bolwerken bij de sji'iti
sche gebieden van Beiroet en
Tyrus op te rollen, laat staan
het door de soennitische isla
mieten beheerste Sidon.
De strijd tussen Palestij
nen en sji'ieten, die vermoe
delijk ruim 1.000 mensenle
vens heeft gekost, brengt de
pro-Syrische guerrillagroe
pen en milities die in theorie
bondgenoot zijn van de Amal
en Syrië, in verlegenheid. De
Druzische PSP-partij, die het
gebied noordelijk van Sidon
in handen heeft, heeft geen
haast tussenbeide te komen.
Ondanks de verklaring tegen
de PLO die PSP-leider Walid
Joumblatt vorige week on
dertekende, wil hij kennelijk
de invloed van de Amal in
Libanon niet te groot zien
worden.
De wrok de Amal jegens de
Palestijnen dateert van voor
de Israëlische invasie in Li
banon in 1982, toen het onge
regelde gedrag van de guer
rillastrijders de haat van de
sji'ieten opwekte. De sji'iti
sche bevolking kreeg het bo
vendien zwaar te verduren
van Israëlische vergeldings-
aanvallen na Palestijnse ac
ties.
De Israëlische bezetting
van Zuid-Libanon ver!
derde lange tijd Palestij:
activiteit en de Amal
zich richten op verzet
de bezetting. Maar nadat
raël zich in juni 1985 uit
grootste deel van het zuil
terugtrok, begonnen de
lestijnen zich opnieuw te
wapenen en banden aan
knopen met linkse Lil
en enkele fundamental
sche groepen.
Honderden Palestij
strijders zijn inmiddels
ruggekeerd naar Liba:
waar rond 400.000 Palestij:
leven. Het 'zijn de best
leide strijders', zeggen Lil
nese funktiona rissen.
De Palestijnen hebl
weer de beschikking over
aanzienlijk arsenaal aan
pens die de kampen zijn bi
nen gesmokkeld of zijn o]
graven uit geheime
plaatsen. Ze zijn voorzii
van semi-automatische
machinegeweren, granas
I KETTING is zo sterk als 2
rd kan langzamerhand van
twaalf Europese ministers
"r ,als timide kibbelaars, kon
njnwerpers van de publicitei
'.lijn te komen ten aanzien v;
ure is gestrand op uiteenlop
Jviduele 12 lidstaten. Europa
Heit. Prachtige voornemens
tot nu toe geëindigd in een i
ist.
schandelijk vertoning ten
ie verdachte Syrië is er één
'arrende optreden na Tsjer
!Vi9 en triest was het Europ
n Zuid-Afrika.
'et is zeer wel denkbaar, da
heenschap, zeer valabele re
^schappelijke Europese act
ook niet zo erg, maar de af\
■genheden van buitenlandse
jegrepen als een excuus om
in buitenlandse zaken is e<
- een ernstige blokkade om 0
werpers en munitie, mortt romen, in de kwestie-Syrië
ren en 106-mm terugstootte jassadeurs uit Damascus ter
gen! hot a het niet' dus de twaalf dede
bied van S?don beschikte g*ntot vggens de
«eWrineerl"nx dialoog tussen Washnj
en Sa-7 luchtdoelraketf no®? d® hoofden en harte
van Russische makelij. omen kunnen worden di
dat laatste wapen haalden' ®n kunnen zijn groeit in m
vorige week een israëliscl '°r9 dat niet meer geluisterd
Phantom-jager neer. Probleem voor Washing
De Israëlische luchtmad opa te veel stemmen te horei
heeft dit jaar al 13 maal bon ue dingen fluisteren. Ofscho
bardementen uitgevoerd e'and, dat rigoreus met Syrië
guerrilladoelen in Libano le bomaanslag duidelijk were
Daarbij verloren zeker sn steken, is een terug naar de
mensen hel leven. Maar 1* 'aardig, maar wij vinden een ii
is twij felachtigof deze ate elangrijke zaken te preferen
beeld te kruipen. Het wil iets
en de andere Europese lanc
'ets. De ketting zal op ons nie
ben toegebracht aan het
lestijnse militaire apparaat
