BOEKEN
Antwoord op vragen over Arnold Meijer
Wharton en de 'twee
wezen' in de liefde
Boeketje bloemen
van
Peter Hoosemans
Proefschrift van Schippers over 'Zwart en Nationaal Front'
Schitterend boek van onbekendePaul Bowles
Botsing
Schakel
Cult-figuur
NEDERLAND 1
NEDERLAND 2
Slijpen
uske en Wiske:
*a mbone
klok die ik hier
kocht heb
wPr BEN PEK
uunucnUHU JU otv i UDCH isoo
_jONDERDAG 30 OKT{
Indringende kijk
op islam en
onafhankelijkheid
Door Wirn van Leest
Je kunt bijna geen grote
stad in de Derde Wereld be
zoeken of er woont wel een
westerling die die plaats als
oord voor een vrijwillige
ballingschap heeft gekozen.
Meestal gaat het om excen
trieke Engelsen die zich ter
plekke met een of ander
vaag wetenschappelijk doel
en veel drinken bezighouden
en soms zijn het Amerika
nen, waarvan iedereen ver
moedt dat ze wel iets met
spionage te maken zullen
hebben.
Hoe het ook zij, het gaat
meestal om zeer kleurrijke
figuren die veel meege
maakt en veel te vertellen
hebben. Ze zijn behept met
een mengeling van cynisme
en fatalisme. Niet voor niets
zijn er veel speelfilms en
vooral veel boeken aan der
gelijke figuren opgehangen.
Het briljante boek 'Het
huis van de spin' van Paul
Bowles (verschenen bij
'Contact') gaat onder andere
over zo'n figuur. Die figuur
is de Amerikaanse schrijver
John Stenham, die het Ma
rokkaanse Fez als verblijf
plaats heeft gekozen. Daar
woont hij in een hotel samen
met twee excentrieke Engel
sen en hij leidt er het leven
van de uitgeweken schrij
ver, die in een tamelijk
vreemde en feodale samen
leving stof vindt om zijn ro
mans te schrijven.
Het tijdsgewricht waarin
'Het huis van de spin' zich
afspeelt, is de tijd dat in Ma
rokko het eerste verzet tegen
de Franse koloniale over
heersers georganiseerd
wordt. De Amerikaan Sten
ham kijkt naar die onafhan
kelijkheidsstrijd met de
ogen van een tamelijk neu
trale Amerikaan. Een an
dere hoofdfiguur in 'Het
huis van de spin' is de Ma
rokkaanse jongen Amar en
die kijkt met islamitische
ogen naar de ontwikkelin
gen in zijn land. Die kijk is
radicaal anders dan wij ons
als westerlingen voor kun
nen stellen. De islamiet legt
heel andere accenten op fei
ten, meningen en gedragin
gen dan wij gewoon zijn te
doen. In onze christelijke be
schaving zijn wij nog al eens
zo arrogant om die accenten
als naïef te beschouwen,
maar wie 'Het huis van de
spin' onbevangen en vooral
onbevooroordeeld leest, zal
-wellicht tot zijn verba
zing - bemerken dat de mo
hammedaanse kijk op de
dingen zeker niet beperkt of
kortzichtig is. De beleving
van de dagelijkse werkelijk
heid is in ieder geval veel
dieper en veel mystieker
dan bij ons het geval is.
'Het huis in de spin' is in
aanzet een botsing van cul
turen en in uitwerking
vooral een botsing van de
oude en nieuwe tijd. Voor de
strijdbare Marokkanen in
het boek heeft de oude tijd
met zijn oude heersers -of
dat nou sultans zijn of
Franse kolonialen- afge
daan. De nieuwe tijd moet
een vrij Marokko brengen.
Het grote probleem is een
toekomstvisie te ontwerpen
waarin op overtuigende
wijze een plaats voor de is
lam is ingeruimd, met dat
probleem worstelt het hui
dige Marokko nog steeds. De
Amerikaan Stenham ziet
zijn oude leventje van de
schrijver uithangen in een
land waar de tijd stil lijkt te
staan, wreed verstoord. Ook
hij moet naar een nieuwe
tijd, maar hij heeft niet het
vermogen die toekomst zelf
vorm te geven en laat zich
daarom door de de gebeurte
nissen leiden.
In 'Het huis van de spin'
ontmoeten de Amerikaan
Stenham en de Marokkaan
Amar elkaar en trekken
zelfs enige tijd met elkaar
op. Die periode is vooral
leerzaam voor Stenham,
omdat zijn atheïstische
ideeën door het oprechte en
creatieve geloof van Amar
ondergraven worden. An
ders gezegd, zijn zelfingeno
men redenaties over leven
en menselijk handelen stor
ten als kaartenhuizen in op
het moment dat er echt ge
leefd en gehandeld moet
worden.
Paul Bowles heeft dit al
les op sublieme wijze in zijn
boek verwerkt. 'Het huis
van de spin' is met grote
kennis van zaken geschre
ven en dat is niet verwon
derlijk als je wat meer over
de achtergronden van Paul
Bowles leert. 'Het huis van
de spin' dateert uit 1955 en
het werd door Bowles min of
meer ter plekke, in Tanger
geschreven. Hij is enigszins
te vergelijken met de Sten
ham in het boek.
Paul Bowles is bij het
grote publiek niet of nauwe
lijks bekend, maar voor in
siders geldt hij als een groot
schrijver. Hij wordt in de
Amerikaanse literatuur be
schouwd als een schakel
tussen de 'Lost generation'
van de jaren '20 en de 'Beat
generation' van de jaren '50.
Een veelschrijver is Paul
Bowles (inmiddels de 75 ge
passeerd) nooit geweest. 'Het
huis van de spin' maakt on
derdeel uit van een Noord-
afrikaanse trilogie. In 1949
verscheen 'The sheltering
sky', het eerste deel van die
trilogie (begin volgend jaar
komt dat als 'Het dak van de
hemel' bij Contact uit) en in
Paul Bowles en zijn mouw Jane. - foto archief de stem
1952 volgde 'Let it come
down'. Tussendoor ver
scheen 'A little stone', een
verzameling korte verhalen
die grote indruk maakte op
de toenmalige Amerikaanse
schrijverswereld. Norman
Mailer schreef er later over:
„Paul Bowles gaf de term
'Hip' inhoud. Hij stopte er
moord in, drugs, incest, de
dood van het gewone, de
roep om orgieën, het einde
van de beschaving. Hij heeft
ons uitgenodigd om ook met
die thema's te gaan werken
en hij schreef een kort ver
haal 'Pages from Cold
Point', dat een van de beste
korte verhalen is, die ooit
door iemand werden ge
schreven."
Paul Bowles woont sinds
1931 in Tanger en zijn aan
wezigheid daar was voor
veel aankomende schrijvers
reden om een tijdlang naar
Marokko te gaan. Truman
Capote verbleef jaren in zijn
omgeving, William Bur
roughs werkte met Bowles
zijn 'cut-up-techniek' uit en
ook Jack Kerouac en Allen
Ginsberg bezochten Bowles.
Ondanks die verering
door vakgenoten is Paul
Bowles altijd een cult-fi-
guur gebleven. Enerzijds
kwam dat, omdat zijn toen
malige uitgevers nauwelijks
iets deden aan de promotie
van zijn boeken of niet be
grepen hoe belangrijk zijn
werk was. In Engeland werd
bijvoorbeeld het eerderge
noemde 'Pages from Cold
Point' zelfs uit de verzame
ling 'A little stone' geweerd,
omdat het te ruig was. An
derzijds heeft de betrekke
lijke onbekendheid te ma
ken met het feit dat Bowles
sedert 'Het huis van de spin'
maar een enkele roman het
licht deed zien. Dat was 'Up
above the world' uit 1966.
Wel deed hij veel vertaal
werk en schreef hij door de
jaren heen korte verhalen
en gedichten, maar ook die
werden nauwelijks opge
merkt.
Veel meer bekendheid
kreeg zijn vrouw Jane Bow
les, die met het boek 'Two
serious ladies' opzien baarde
als de eerste vrouw die
openlijk over lesbische rela
ties durfde schrijven. Jane
Bowles overleed in 1973 na
een ziekbed als gevolg van
een beroerte van 16 jaar.
Paul Bowles verzorgde haar
al die jaren.
Aan de ene kant is het
wellicht jammer dat Paul
Bowles niet meer romans
geschreven heeft, aan de an
dere kant zou je kunnen
zeggen dat hij vooral in zijn
Noordafrikaanse trilogie zo
veel heeft gegeven en een
zo'n hoog niveau heeft be
reikt, dat het met die drie
romans eigenlijk allemaal al
gezegd was. Dat heeft niets
te maken met al je kruit
verschoten hebben, maar al
les met zelfkennis en het
weten dat overbodigheid en
nodeloze herhaling nergens
toe leiden. Er zijn bosjes Ne
derlandse schrijvers die
daar een voorbeeld aan zou
den kunnen nemen.
Paul Bowles - Het huis van de
spin, uitgeverij Contact, prijs
ƒ45,-.
Door Toon Kloet
Vragen zijn er om beant
woord te worden. Welaan
dan. Op 6 september had
deze krant een bespreking
van het boek 'Een kleine
troep, vervuld van haat',
van G.R. Zondergeld, over
Arnold Meijer en Zwart
Front. Daarin werd vastge
steld dat de auteur nogal
wat vragen over Meijer
heeft laten liggen.
Over diens jeugd, zijn
verwijdering van het semi
narie, over zijn plaats in het
katholieke milieu van die
tijd en over zijn karakter:
ij del, idealistisch, machtsbe
lust?
Alsof een snel antwoord
daarop gewenst was promo
veerde op 18 september drs.
J.L. Schippers (40) in Rotter
dam op een proefschrift
'Zwart en Nationaal Front',
Latijns georiënteerd rechts-
radicalisme in Nederland
(1922-1946). Hij heeft de
hierboven aangehaalde vra
gen niét laten liggen.
Met betrekking tot het
rechtsradicalisme en het
fascisme was 1922 een be
langrijk jaar. Het was het
jaar waarin Mussolini zijn
'mars op Rome' aankon
digde om met zijn fascisti
sche beweging de staat te
vervangen. In datzelfde
(na)jaar preekte de rechts-
radicale 'Action Frangaise'
dezelfde leer in Frankrijk.
Een jaar later deed in Beie
ren een kleine rechtsradi-
cale beweging, de NSDAP
met ene Hitier als leider, een
poging tot staatsgreep. En
voorjaar 1922 had in ons
land een groep jonge conser
vatieven een tijdschrift 'Ka
tholieke Staatkunde' opge
richt, dat, gestimuleerd door
de Brabantse priester Wou
ter Lutkie, enthousiast was
voor de fascistische bewe
ging in Italië. Bij die groep
en bij het eind 1922 begin
1923 in Den Haag opgerichte
Verbond van Actualisten
(WA) liggen de wortels van
het fascisme in Nederland.
Pas in 1932 zou Mussert zijn
NSB stichten en in 1933
kreeg het Vlaamse 'Verdi-
naso' in ons land zijn aan-
Enkele leden van de afdeling Breda van Zwart Storm.
hang onder vooral intellec
tuelen en kunstenaars.
Arnold Meijer komt in
1934 in beeld, als hij, in
Frankrijk wonend, door
Lutkie naar Nederland
wordt gehaald. Er waren
problemen met een sedert
november 1933 verschijnend
agitatieblaadje 'Zwart
Front!', opgericht door jon
ge, radicale leden van de 1
jaar oude ANFB (Algemene
Nederlandse Fascisten
Bond). Brabanders waren
dat, uit Boxtel, Vught,
Oisterwijk en Den Bosch.
Lutkie, in de ban van de Ita
liaanse zwarthemden, zag in
dat groepje een kern waar
mee hij in het zuiden een
rechtsradicale beweging op
poten kon zetten. Meijer,
toen 29 jaar en niet onbe
middeld, kon hem daarbij
helpen.
De priester Lutkie en de
priesterstudent Meijer ken
den elkaar sinds 1930, aan
vankelijk van brieven.
Meijer miste in de opleiding
op het Haarlemse grootse
minarie Warmond de bezie
ling die hem -tegen de zin
van de seminarieleiding-
aantrok in het bevlogen ka
tholicisme van Maritain en
Pieter van der Meer de Wal
cheren. Toen hij in januari
1931 na enige maanden rust
naar het seminarie terug
wilde was hij niet meer wel
kom. Als reden werd opge
geven zijn zwakke gezond
heid, maar volgens Schip
pers is vrijwel zeker zijn
contact met Wouter Lutkie
de werkelijke reden ge
weest. Nog enkele jaren
heeft Meijer pogingen ge
daan om óf in het Haarlem
se, óf elders priester te wor
den. In juni 1933 gaf hij zijn
pogingen op. Zijn celibaats-1
gelofte (hij was subdiaken)
heeft hij nooit willen her
roepen. Dat kan, volgens
Schipper ten onrechte, tot de
geruchten hebben geleid dat
hij homosexueel was.
Een maand voor hij be
sloot tot de lekenstaat terug
te keren bekende Meijer zich
feitelijk tot het fascisme
door lid te worden van de
ANFB. Hij had toen al en
kele sterk anti-democrati
sche en fascistisch getinte
publikaties op zijn naam
staan. Toen hij in februari
1934 op Lutkies verzoek aan
trad om de 'Zwart Front!'-
problemen binnen de ANFB
mee op te lossen werd hij
onbezoldigd districtspropa
gandist in Noord-Brabant
en Zeeland.
Al snel streefde hij naar
onafhankelijkheid ten op
zichte van de ANFB. Dat
leidde tot een rumoerige
vergadering op 5 mei in Bre-
- foto archief de stem
da, waarin besloten werd de
ANFB op te delen in het
Fascistische Verbond De
Vuurslag voor boven de
grote rivieren en Zwart
Front dat de drie zuidelijke
provincies moest winnen
voor het rechtsradicalisme.
Arnold Meijer had zijn zin.
Hij was leider.
Schippers heeft zijn studie
goed gedocumenteerd inge
bed in het beeld van de to
tale politiek en cultuur in
Europa -en gedetailleerder
in ons land- in de twintiger
en dertiger en het begin van
de veertiger jaren. Zo ont
staat het beeld van een sa
menspel van invloeden dat
leidde tot wereldoorlog II,
waaraan een groot aantal
mensen, van wie velen met
naam en faam, het hunne
hebben bijgedragen.
Dat Zwart Front, met zijn
hang naar het zuidelijke
fascisme, vooral in het ka
tholieke Brabant aansloeg
houdt zeker verband met de
corporatieve ordening die in
de kerkelijke leer ('Rerum
Novarum') is ontwikkeld.
Het anti-democratische fas
cisme streefde ook de corpo
ratieve staatsvorm na.
Voorts kan van invloed zijn
geweest dat de bisschoppen
het lidmaatschap van Zwart
of Nationaal Front nooit
echt hebben verboden. Ook
de dalende werkloosheid in
dictaturen (met hun oorlogs
industrie) als Duitsland en
Italië moet verleidelijk zijn
geweest.
Duidelijk maakt dit boek,
dat er velen in 1940 en 1941
nog geen heldere lijn zagen
tussen wat 'goed' en wat
'fout' was. Er was een breed,
grijs gebied, met o.a. Natio
naal Front, dat een vergaar
bak was van mensen die
zich om uiteenlopende rede
nen aangetrokken voelden
tot een autoritaire, anti-de
mocratische staatsvorm en
daardoor om opportunisti
sche redenen hand- en span
diensten verleenden aan de
bezetter.
Dr. Schippers concludeert
dat de rol van Meijers bewe
ging tijdens de bezetting
nauwelijks anders dan vol
ledig negatief kan worden
genoemd. Hij vindt het zeer
te betreuren, dat Nationaal
Front na de oorlog niet op de
Lijst Landverraderlijke Or
ganisaties is geplaatst. En
kel op die manier had men
een aantal kopstukken kun
nen verhoren. „En zich zo",
schrijft Schippers, „een
beeld kunnen vormen van
de mate van collaboratie
van de beweging". Nu was
alleen Meijer de zondebok.
Hij betreurt ook, dat Meijer
-die zelfs nog gepoogd heeft
opnieuw in de politiek te ko
men!- er met een vrij lichte
straf vanaf is gekomen, ter
wijl leden van Nationaal
Front en anderen die op zijn
aansporing naar het Oost
front zijn gegaan veel
zwaarder zijn gestraft. Ten
slotte vindt hij het bijzonder
bedenkelijk, dat in het na
oorlogse Nederland kenne
lijk de wil heeft ontbroken
om te onderzoeken waarom
de grote financiers van Na
tionaal Front (zoals W.
Dreesman en pater Th. Bik)
en andere vooraanstaande
zakenlieden het optreden
van een beweging als Natio
naal Front mogelijk hebben
gemaakt.
Drs. J.L. Schippers: 'Zwart en
Nationaal Front'. Proefschrift
Erasmus Universiteit, Rotter
dam.
Door Henk Egbers
Edith Wharton (1862-1937) mag dan 17 romans,
verschillende verhalenbundels, toneelstukken
en poëzie op haar naam hebben staan, erg be
kend is ze hier niet. Het is Marilyn French ge
weest die zich ingezet heeft voor de revival
van deze schrijfster, die bij haar leven de Pu
litzer Prize kreeg. Na 'Het huis van vreugde'
verscheen nu een nederlandse uitgave van
Ethan Frome. Een korte, harde roman, in wat
gedateerd proza, maar als menselijk drama
met een tijdoverstijgende spanning geschre-
In Ethan Frome heeft zij, als je Victoria
Glendinning in het instructieve nawoord tus
sen de regels door leest, nogal wat van haar
eigen frustraties verwerkt in een min of meer
historisch gegeven. Dat zij vanuit een eigen
materiëel welzijn meelevend weet te schrijven
over het harde boerenleven in New England is
salon-literatuur van de eerste orde.
Dan ben je
in staat om zinnen te schrijven als: „Over een
uur of twee zou de maan zich over de bergkam
achter de boerderij vertonen, een goudgerande
scheuring in het wolkendek branden en daar
dan door verzwolgen worden"... Maar Whar
ton schreef ook vanuit een eigen mislukte- hu
welijkssituatie en een gefrustreerd sexueel le
ven. Dat is dan ook het levenslot van de hoofd
persoon Ethan Frome.
Het verhaal zelf stelt niet zoveel voor. Etha
is getrouwd met Zeena, die zijn moeder aa
het einde geholpen had op een eenzame boer
derij. Ethan voelde zich daartoe verplicht. I
gevolgen zijn voorspelbaar. Wederzijds. Zeen
zet haar ongenoegen in het leven om in allerl
kwaaltjes. Een van de gevolgen is dat zij hu]
in de huishouding moet hebben. Dat wordt ee
in de familie min of meer verstoten Mattie Si
ver (nicht). Ethan vindt bij haar troost. Zeen
doorziet en machineert. De ontwikkeling!
zijn dramatisch. Slot van het liedje is dat beir
echte geliefden, gehandicapt, aan Zeena woi
den uitgeleverd voor de rest van hun lever
Zeena wordt er beter van... Ethan en Matti
worden als het ware de twee wezen in de lie
de...
Johannes Calvijn herlee
(Nederland 1, 21.25 uur).
Overal en
(n)ergens
Edith Wharton heeft deze dramatische j
schiedenis geplaatst binnen het kader van g
heimzinnigheid en speurwerk. Het lukt ha|
om de waarheid van Ethan te achterhalen.
vendien schijnt ze in haar tijd de goede burg|
rij met deze geschiedenis geshockeerd te hei
ben. Dat doet ze nu zeker niet meer. Als je zo>)p het hippiestrand van Ta-
boek kunt lezen binnen zijn culturele conté een omstreden zone, die
zoals een Wuthering Heights van Brontë (m «wel door Egypte als door
wie ze vaak vergeleken wordt) dan kun je iraël wordt opgeëist, groeit
genoegen aan beleven aen nieuwe generatie. Naar
eze strook ten zuiden van
Edith Wharton: -Ethan Frome'. Uitg. De Prom, pi Mat zijn na de vredesover-
22,50. «nkomst tussen Israël en
typte groepen hippies ge-
kokken, die de westerse cul-
lur voor gezien houden,
inder deze hippies be vin-
en zich ook enkele Neder-
indse jongeren. Het EO-
uo Jan van den Bosch en
filiem van Schaayk is er
en kijkje gaan nemen en
prak met een aantal van
en.
Post tenebras
lux
EO herdenkt vanavond
:t feit, dat Calvijn 450 jaar
leleden zijn standaardwerk
'Institutie' schreef. De ge-
amatiseerde documen-
ilre 'Post tenebras lux* (Na
duisternis het licht) geeft
:n overzicht van de levens-
riode van Calvijn, waarin
te Noyons, Poitiers,
itraatsburg en Genève heeft
(ewoond en gewerkt. Cal-
|n was 27 jaar toen hij in
zijn levenswerk 'On-
rricht in de christelijke
:r" voltooide. Na een pe-
lode van omzwervingen
itigde hij zich in 1541 in
léve, waar hij zijn ker-
irde opstelde en aan zijn
iljbelcommentaren begon te
erken. Genève als bolwerk
an het protestantisme was
:n geboren.
19.52
Manhattan
o Peter Hoosemans.
Door Henk Egbers
Twintig van de honderdze
ventig gedichten die Charles
Baudelaire in 1857, onder de
titel 'Les Fleurs du Mal', liet
verschijnen zijn door Peter
Hoosemans in een neder
landse vertaling aan het
daglicht prijsgegeven. De uit
Breda stammende vertaler
zei in een interview aan ons
in 1985: „Johan Polak com-
mentariëerde aanvankelijk
mijn vertalingen vernieti
gend." In het voorwoord van
deze door Polak Van Gen
nep uitgegeven bundel
schrijft Maarten van Buu-
ren: „De vertalingen van
Petrus Hoosemans munten
uit door een vorm- en taal
beheersing die de oorspron
kelijke tekst het meest be
nadert."
Petrus Hoosemans die aan
de Groningse universiteit
een tijdje filosofie en rech
ten studeerde begon in 1981
aan deze vertaling. Hij
hoopt rond 1990 met het hele
boek klaar te zijn. Er be
staan wat incidentele verta
lingen in het Nederlands en
één volledige van de hand
van Bert Decorte. Maar
Baudelaire-expert Van
Buuren zegt dat die ontoe
reikend is. Bij deze eerste
proeve - een representatieve
keuze - door Hoosemans te
kent hij aan: „Het raffine
ment in taal, stijl en vooral
ritmiek, waarop Baudelaire
zijn effect berekende, is in
Hoosemans vertaling onver
let gebleven."
Baudelaire (1821-1867) is
een dichter vol tegenspraak;
in zijn leven en zijn literaire
werk. Hij gedraagt zich als
linkse revolutionair en reac
tionaire conservatief; eert
de engel en de duivel in de
mens, speelt satan en god te
gen elkaar uit. Provoceert.
De beknopte bibliografie in
dit boekje laat zien dat heel
wat geleerden hun tanden
hebben kapot gebeten op de
achtergronden van dit feno
meen. Van Buuren meent
- foto hans chab0t
dat het ideaal, dat Baude
laire oproept, het ontsnap
pen uit een ondraaglijke
werkelijkheid is. Ge
droomde werkelijkheden.
„De ideale vrouw was voor
Baudelaire niet de vrouw
die hij bezat, maar de vrouw
die hij droomde."
Polaki wijst in zijn na
woord op het moedeloze
tijdsklimaat waarin deze
gedichten ontstonden. „Wat
was er misgegaan in de
eeuw van de romantiek?"
Auteurs als Stendhal, Flau
bert, Balzac, Dickens, Borel,
De Nerval e.d. staan model.
In Baudelaire's voetspoor
vind je in Nederland o.a.
Slauerhoff, Bloem, Van de
Woestijne en Van Eyck. Hij
constateert: „Wat er aan
vertalingen van Baudelaire
voorhanden is, stemt op een
schaarse uitzondering na,
niet tot voldoening... Van de
noeste arbeid van Petrus
Hoosemans vindt de lezer
hier twintig saillante proe
ven."
Hoosemans heeft bij zijn
vertalingen tamelijk uitvoe
rige noten geschreven, die
niet enkel tekstverklarende
informatie geeft maar ook
het kader schetst waarbin
nen desbetreffend gedicht
ontstaan is. Naast de neder
landse vertaling is telkens
het franse origineel afge
drukt. Die vertalingen zijn
een kwestie van eindeloos
slijpen. Wie nu de vertaling
van La destruction/De ver
nietiging ziet die Peter
Hoosemans ons vorig jaar
gaf om voor het eerst in De
Stem af te drukken en dan
deze boekuitgave erbij ver
gelijkt ontdekt de nuance
ringen. Je merkt ook her en
der woorden op van ei
vinding om het ritme te die
nen. Bijvoorbeeld 'stout-
moed'....
Het gedicht Bénedictiou'
Zegening is heel representa
tief voor Baudelaire's instel
ling. Het eerste van de ne
gentien strofen luidt: „Wan
neer de Dichter op bevel der
hoogste machten/ verschijnt
op deze wereld waar Verve
ling woont/, dan balt zijn
bange moeder in het diepst
verachten/ haar vuisten tot
de Heer, Die haar nog deer
nis toont...."
Baudelaire wijst vooruit
naar het fin de siècle, waar
over dezer dagen in Rotter
dam (Boymans/Erasmus/De
Unie) een driedaags congres
wordt gehouden, waaraan
ook Peter Hoosemans mee
werkt. Op het eind van een
eeuw krijgen mensen steeds
ondergangssyndromen. Mo
gelijk dat dat de aandacht]
voor deze poète maudit weet
heeft aangewakkerd. Bau
delaire sleet zijn laatste le
vensjaren in Brussel. Hoe
hij daarover dacht is te lezen
- in de vertaling van Hoose
mans - in het gedicht 'De
Belgen en de maan', dat al
dus begint: „Op deze wereld
zag u nooit een zotter ras
dan Belgen. Want voor al
wat lieflijk is en fijn/ staan
zij steeds stomverbaasd te
knorren als een zwijn./ Wat
onze harten streelt, dat geel'
bij hen geen pas..."
Charles Baudelaire: 'Les Fleu"
du Mal' (vertaling Peter Hoose
mans). Uitg. Ambo/Polak V"
Gennep, prijs 29.50
i'anavond brengt de VARA
vederom een Woody Allen-
lomedie. 'Manhattan' is het
'erhaal van de 42-jarige
(ewyorker Isaac Davis. Als
elevisieschrijver heeft hij
«eds vele lauweren geoogst,
naar in de privé-sfeer is hij
Hinder gelukkig. Zijn ex-
trouw heeft pas een boek
irer hun voorbije huwe-
m Ot feitenIh ui it tcflen wat
ut feiten tón Professor mom heeft
tin beroerte (ehrejen of een hertinfent
in m die toestond hebben te hem int-
"fd1 SwH üdt overleeft hij nooit11
Uur achter