'Vandaag Hosanna morgen ben je weg
De 'Stalin van Boedapest' zorgenkind van Moskou
even.
UITBLAZEN
'Overheid mag welzijnswerk niet loslaten'
ngeloofwaardit
Double
Dutch
GERRIT BROKX EEN GEWAARDEERD STRAATVECHTER
)E Stem comi
DESTALINISATIE WAS BOM ONDER HONGAARS TERREURBEWIND IN '56
Hongarije na dertig jaar
larbertje
ISv Sa,uu:lijk wé'wat ik denk dat
WIM KOCK
DONDERDAG 23 OKTOBER 1986
■ACHTERGROND
75 p%
DONDERDAG 23 OKTO
OUD-OPBOUWWERKER, AMBTENAAR EN POLITICUS PiET RONNES:
PLAN van
JVCW-V OORZITTER:
'Schaf de
collectieve
school
vakantie af
pl
or
oorkeur voor Nederlan
MET double Dutch
bedoelen de Brit
ten koeterwaals,
maar in de letterlijke bete
kenis bestaat het ook.
Dubbel Nederlands. Wij
en de Vlamingen hebben
officieel dezelfde taal, het
ABN, maar we spreken
verschillend. De Engelsen, die
het gisteren in deze kolom al
aangehaalde passagierstijd
schrift All Abroad! hebben ver
vaardigd, schijnen zich daarvan
bewust te zijn geweest. Ach
terin het blad, dat vooral voor
Britten is bedoeld, maar uiter
aard ook in handen komt van
niet-Britten, staat in vier talen
een welkomstwoord: in het Ne
derlands, Duits, Vlaams en
Frans.
„Europa's favoriete Kanaal-
veerdienst heet u welkom aan
boord - uw vakantie begint
hier" heet het onder het Neder
landse vlaggetje. Onder het Bel
gische driekleurtje staat:
„Europa's meest favoriete veer
dienstenmaatschappij over het
Kanaal heet u welkom aan boord
- en hiermee begint pas echt uw
vakantie.
In het Nederlands gaat het
verder: „Wij bij Townsend
Thoressen zorgen er voor, dat u
op plezierige wijze aan uw
overtocht kunt terugdenken.
Het is pret voor de kinderen,
relaxend voor u en voor uw
autovakantie." Een schoon
heidsprijs verdient deze zin
niet. Daarom wellicht hebben
de schrijvers het voor de Vla
mingen iets anders aangepakt:
Bij Townsend Thoressen span
nen we ons graag in om van uw
overtocht een stukje vakantie te
maken waar je heerlijke herinne
ringen aan overhoudt. Het is
leuk voor de kinderen, ontspan
nend voor u en eerder dan u
denkt bent u als fris in de haven
van bestemming en de weg op
voor het verder verloop van uw
autotocht.
Aan boord van het schip
wachten Nederlanders en Vla
mingen dezelfde geneugten,
maar er zijn verschillende wij
zen van aanprijzen. Nederlan
ders wordt als extra service een
comfortabele zetel aangeboden.
Vlamingen moeten blijven
staan:
Nederlands: „Gaat u dus lek
ker zitten en laat u door ons
verwennen."
Vlaams: Geniet ervan door u
door ons te laten verwennen.
Het initiatief van dorstige
Nederlanders en dito Vlamin
gen wordt duidelijk verschil
lend beoordeeld. Brutale Ne
derlanders hoeven nauwelijks
aangemoedigd te worden, die
hebben aan een aanwijzing vol
doende:
„Neem een drankje in de bar."
De schroomvalliger Vlamingen
moeten wel worden overge
haald:
„„Gun uzelf een drankje in de
bar.
Bij het eten worden Neder
landers en Vlamingen evenmin
over dezelfde ABN-kam ge
schoren. Nederlanders worden
verwezen naar een „heerlijke
maaltijd in ons restaurant met
bediening", de Vlamingen
daarentegen worden uitgeno
digd tot „een gezellig etentje in
ons restaurant met bediening
door kelners.
Wat is het verschil tussen
„tijd verdrijven" en „tijd kwijt
kunnen"? Het eerste suggereert
activiteit; het tweede is passief.
Nederlanders worden actiever
aangeslagen dan Vlamingen:
„Verdrijf de tijd op langere
routes in de video lounges, of
ga een uitdaging aan met de
nieuwste video-spelletjes, die
op de meeste schepen beschik
baar zijn." De Vlamingen kun
nen op de langere overtochten
„ook wat tijd kwijt in onze video
salons of de uitdaging aangaan
van een van de recentste video
spelletjes - beschikbaar op de
meeste veerboten.
Waar de Nederlander wordt
uitgenodigd tot „een wandelin
getje aan dek", mag de Vla
ming zich hoogstens bovendeks
wagen om een hoognodige
„frisse neus te halen
Discriminerend vind ik het
dat van alle supermarkten
(meervoud) die voor de Neder
landers openstaan er maar één
supermarket (enkelvoud) door
Vlamingen mag worden betre
den. Dat blijkt uit een vergelij
king van de volgende twee zin
nen. Eerst de Nederlandse, ver
volgens de Vlaamse:
„Vergeet vooral onze belasting
vrije winkels niet. Onze tax-free
supermarkten zijn rijkelijk
voorzien van gedistilleerd, wij
nen, bieren en sigaretten en n
kunt bovendien laezen uit een
indrukwekkende hoeveelheid
belastingvrije parfums en an
dere geschenken in onze ca
deau-winkel."
„En vergeet vooral niet een
rondje van de taksvrij winkels.
In onze supermarket aan boord
vindt u volop sterke drank, wijn,
bier en sigaretten, en bovendien
kunt u kiezen uit een indrukwek
kende selektie taksvrije parfums
en andere kado's die in de ge
schenkenwinkels uitgestald
staan.
Verdacht veel op de prakti
sche toepassing van een klas
sieke Belgenmop lijkt het exclu
sief voor Vlamingen geldende
aanbod van het wisselkantoor
'hun eigen munt' aan te kopen
tegen voordelig tarief. Waarom
zou een Vlaming Belse franks-
kes kopen aan boord van een
schip waarop je enkel met En
gels geld kunt betalen?
Van gebrek aan vertrouwen
in de Vlaming getuigt ook het
feit dat van hem blijkbaar geen
creditcards worden geaccep
teerd. Britten, Nederlanders,
Duitsers en Fransen kunnen
büjkens de voor hen bestemde
welkomst-artikeltjes in de
boordwinkels terecht met Ac
cess, Barclay en American Ex
press. Maar in het Vlaamse
stukje wordt daar niets over ge
zegd. Dat kan overigens ook
komen omdat er geen ruimte
meer voor was. Het kolom
metje was vol. Voor de bondige
Nederlanders kon er nog een
„Goede vaart!" bij en voor de
Fransen een „Bonne traver-
sée!" Maar de breedsprakige
Vlamingen hadden hun ruimte
volgekletst. Opgeconsumeerd.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiltiiiiiiiliiiiiiiiiiiliin
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans- hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751.
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19$10.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of f 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rf)nlf rril^tipQ'
Postgiro 1114111 ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door onze Haagse redactie
DEN HAAG - „Een beetje ste
ken, een beekje pesten, dat
vind ik aardig". De straat
vechter mr. Gerardus Philip-
pus Brokx (53) is gisteren in
het politieke geweld gesneu
veld. Gisteravond laat bood
hij, na spoedoverleg met pre
mier Lubbers en zijn minister
Nijpels, zijn ontslag aan de
koningin aan.
Brokx werd in het Brabantse
Oosterhout geboren. Hij studeerde
Nederlands recht in Utrecht en trad
in 1962 in de poltiek voor de KVP.
Via de gemeenteraad in zijn geboor
teplaats, belandde hij in de provin
ciale staten -een tijd als gedepu
teerde- en uiteindelijk voor het
CDA in 1981 in de landelijke poli
tiek.
Met een onderbreking van veer
tien maanden is hij sinds 1977
staatssecretaris voor Volkshuisves
ting. Hij stond bij vriend en vijand
bekend als een deskundige op het
technisch zeer gecompliceerde ter
rein van de volkshuisvesting. Hij
heeft het volkshuisvestingbeleid in
Nederland voor een groot deel be
paald en richting gegeven.
Toen Brokx afgelopen zaterdag
terugkeerde van een bijeenkomst in
Parijs, verklaarde hij op Schiphol
nog de parlementaire enquête niet
als een blijk van wantrouwen tegen
Brokx: 'En zo ben je uitgeteld..
zijn beleid te zien. De brief van
CD A-fractieleider De Vries, die zijn
politieke val zou inluiden, was toen
allang op de bus gedaan.
Brokx, vaak bewonderd om zijn
politieke neus, zijn lef en de brutale
handigheid waarmee hij vrijwel
iedereen in het debat de baas was,
wist zelf als geen ander hoe betrek
kelijk succes in de politiek is. Vlak
voor de start van het nieuwe kabi
net dreigde hij zelf nog met opstap
pen, als er teveel zou moeten wor
den bezuinigd op de huuursubsidies.
Niet de bezuinigingen, maar vrees
om beschadiging van het gezicht
van het CDA heeft uiteindelijk tot
de val van de staatssecretaris ('co-
minister naast Nijpels') geleid.
„Ik heb nooit iets verloren", zei
hij eens tegen een verslaggever van
de Haagse Post. „Kijk, het zijn alle
maal slimme jongens die daar in het
kabinet zitten en slimme meisjes.
Ik
neem de verantwoording waar ik
voor sta, heel serieus. Ik hou van
handig zijn, tuurlijk, daar zit je ook
voor. Maar ik speel het spel niet om
het spel an sich, uiteindelijk gaat
het mij om de uitslag. En succes, dat
heb ik geleerd, is maar heel betrek
kelijk. Ik doe in enigerlei vorm al
vanaf 1973 mee in dit Haagse gedoe.
Ik weet dat het vandaag Hosanna-
in-den-hoge kan zijn en morgen ben
je niet zo handig, maak je een fout
en ben j e gewoon weg.
Minister Nijpels van VROM verlaat het 'Torentje', gevolgd door zijn
staatssecretaris Brokx, na zijn gesprek gisteravond met premier Lub
bers en vice-premier De Korte. fora anp
door Henk Boot
ALS
WELZIJNSAMBTENAAR in
Spijkenisse staat Ronnes
tegenwoordig aan de andere
kant van het loket. Hij mag B
en W adviseren over de
verdeling van de subsidie
gelden voor de sociaal-
culturele sector. Een bezigheid
die hij in zijn woonplaats
Bergen op Zoom als lid van de
PvdA-fractie met een
politieke saus overgiet.
Ronnes is, dat kan met recht
worden gezegd, van alle
markten thuis in
welzij nsland.
„Die 126 miljoen, dat kan niet, dat
is te dol. Ik heb nogal wat contacten
in het uitvoerend werk, maar als
dat doorgaat zitten we op een
hellend vlak, dan stort het
welzijnswerk in een gat. Dat
betekent de nekslag van tal van
functionarissen. Brinkman kan wel'
zeggen: de gemeenten moeten er
maar voor opdraaien, maar welke
gemeente zit er zo goed in de slappe
was?", begint Ronnes zijn betoog.
Hij noemt het gelukkig dat met de
oppositie de CDA-fractie in de
Tweede Kamer haar eigen
bewindsman tenminste wat wil
afremmen in zijn bezuinigingen op
het sociaal-cultureel werk.
Volgende week valt de beslissing in
de Kamer. Maar dan, vermoedt
Ronnes, zullen de kortingen
afgewenteld worden op kwetsbare
Witte lakens voor de ramen van de buurthuizen. Welzijnswerkers in
het zwart op het Malieveld. De zachte sector rouwt. Minister
Brinkman van WVC wil voor het volgend jaar nog dieper het mes in
de subsidies zetten. Liefst 126 miljoen wil hij dan in eigen zak
houden. Want het land moet weer een 'Zorgzame Samenleving'
worden. Waarin de buren elkaar weer helpen, de overheid zich
steeds verder uit de club- en buurthuizen terugtrekt en het
particulier initiatief zijn eigen boontjes dopt.
Op de wonden die Brinkman met zijn restauratie-opvattingen in het
welzijnswerk dreigt te slaan, mogen de gemeenten pleisters
plakken. Als ze dat willen, als ze dat kunnen....
Volgens oud-opbouwwerker Piet Ronnes uit Bergen op Zoom gooit
Brinkman als hij niet oppast in zijn kortingswoede de baby met het
badwater weg. Dreigt hij namelijk die waarden aan te tasten, die
hem als zorgzaam hoeder voor de samenleving, zo na aan het hart
liggen. Een mening.
sectoren als bibliotheken,
bejaardenwerk en sport.
Ronnes heeft best begrip voor het
korten op het welzijnswerk als
zodanig. Als ook andere sectoren op
de korrel genomen worden, hoeft
het sociaal-cultureel werk niet te
worden gespaard, vindt hij. „Maar
er is al zo veel bezuinigd op het
welzijnswerk", bepleit Ronnes enige
clementie voor zijn oude stiel.
Dat Brinkman wil sleutelen aan
de taakopvatting van de
welzijnswerkers vindt hij tot daar
aan toe. „In de filosofie van
Brinkman is de overheid geen
barbediende of kelner. Inderdaad
kun je je afvragen of je als
beroepskracht al het uitvoerende
werk voor je eigen rekening moet
nemen. Je zou best wat meer aan
vrijwilligers kunnen overlaten,
maar pas dan als groepen daaraan
toe zijn. Dat gebeurt nu ook al, maar
kan nooit zo maar plompverloren,
zoals Brinkman zich voorstelt. Je
zou van beroepskrachten mogen
vragen dat ze wat meer als manager
optreden of dat ze zich wat meer
bekwamen in het begeleiden van
vrijwilligers. Als eindpunt van een
proces. Niet als reden om nu zo fors
te bezuinigen", vervolgt Ronnes.
Beroepskrachten hebben volgens
hem meestal niet de opleiding
genoten om op een managersstoel te
gaan zitten ook al staat- die in een
club- of buurthuis. Gelet ook op die
nieuwe taken, de nieuw^
cliëntgroepen, moet omscholing of
herscholing van beroepskrachten
mogelijk gemaakt worden, stelt
Ronnes een manco in de plannen
van Brinkman vast.
„Van vrijwilligers kun je niet
verwachten dat zij zonder
begeleiding in staat .zijn de
voortgang en de organisatie van
club- en buurthuizen te bewaken.
Voor een aantal activiteiten zul je
toch de geschikte mensen nodig
hebben, die onder de vrijwilligers
niet te vinden zijn. En je moet er in
zijn algemeenheid voor oppassen
dat je vrijwilligers niet opzadelt
met taken die beroepskrachten
amper aankunnen", kritiseert
Ronnes een al te bruuske terugtred
van de overheid uit het
wij kvoorzieningen.
Ten gevolge van de subsidie
kortingen in de afgelopen jaren
hebben welzijnsorganisaties al
vaker dan vroeger het geval
selecties gemaakt in de doelgroepen.
Het beeld dat de buurthuiswerker
bij iedere kaartclub aanschuift en
tussendoort de koffie inschenkt, is
zwaar overtrokken. Het accent is de
laatste jaren zwaar verlegd naar
ethnische minderheden en
achterstandgroepen. Die keuzes zijn
het welzijnswerk door de oudere
clientele niet altijd in dank
afgenomen en verder snijden in het
budget zal de situatie er voor de
werkers niet eenvoudiger op maken.
„Dat zal ongetwijfeld tot
discussies leiden, maar echte
problemen zie ik daar nu ook weer
niet direct van komen, het hangt
aan.
In zijn streven de klok
jaar terug te draaien ziet Briri
volgens Ronnes dan ook
belangrijk ding over het li
„Vroeger had je in het welzijn!
Jhet particulier initiatief,
overheid heeft dat overgenomei
trekt zich nu weer terug, d«s
wordt opnieuw aan het part»
initiatief overgelaten. Maar
vergeet dat er vroeger ook
zoiets als de kerk bestond,
daarin een functie vervulde. 5
Hoogmis op zondag, ging vade
kroeg in en de kinderen naai
patronaat om te voorkomend
des duivels oor zouden kussen
staat laat het sociaal-cultureel'
nu los, de kerk doet het niet ma
sommige ouders kijken
meer om naar hun kinderen",
Van onze Haagse redactie
pEN HAAG - De ver
plichte schoolvakanties
jouden afgeschaft moe
ten worden en in plaats
daarvan moeten ouders
bun kinderen mee op reis
kunnen nemen wanneer
zij dat willen.
Dat is de strekking van
een voorstel van voorzit
ter Van Eijkelenburg van
de christelijke werkge
vers- Volgens Van Eijke
lenburg zou het goed voor
de economie en de werk
gelegenheid zijn als be
drijven het hele jaar
kunnen doorproduceren.
Van Eijkelenburg sug
gestie wekte gisteren
nauwelijks sympathie bij
andere organisaties, zoals
de FNV. Een woordvoer
ster van de FNV zei dat
liet voorstel wel aantrek
kelijk lijkt, maar dat het
bij nader inzien alleen
maar om het voordeel
voor de bedrijven gaat.
„En dat gaat ons tever".
Het ministerie van On
derwijs en de onderwijs
bonden waren evenmin
enthousiast over het plan
voor een 'flexibele va
kantie'. De andere werk
geversorganisatie, het
VNO, wilde gisteren he
lemaal niet reageren.
d
t
'tv en scholing
ook een beetje af van
waarin een groep begeleiding
heeft. Je moet dat als werker
weten in te schatten. Vro
overkwam me dat ook wel
Dan zei ik: sorry, vanavond m
juliie het zonder mij doen. E
leg je uit waarom en dan hebbe
er best begrip voor".
Bezoldigde welzijnswerkers
en blijven nodig. Sociaal cuiti
werk heeft volgens Ronnes
stabiliserende functie binnen
samenleving. „Zeker, net
en kunst is het
mensen zich kunnen uiten
ontmoeten. Ontzettend belani
binnen een samenleving,
particulier initiatief moet
overheid zich verantwoord
■ntr^eke v»«, S'lifLtEïï. tSSSl
Dat blijkt uit een onderzoek van d
im, gedaan in opdracht van het mi
wervingsfunctionarissen gaven ir
ekers zelf aan openlijk dan wel vei
ster De Koning heeft het onderzoek
E Industriebond FNV wil via
en 36-urige werkweek blij-
aankoersen op een 32-
rige werkweek. Maar als de
lerkweek onder de 36 uur
akt zal het korter werken
een sector ®erder de vorm krijgen van
holing dan van vrije tijd.
D
cc
Zc
nu
zei
mt
OV'
die
hg
eet
in
Ko
ser
bel
eei
eer
fei
vcx
tin
I
Ka
jes
zal
om
adi
spi
vai
Met name de eerste generatie Tu
)or een gebrek aan flexibiliteit nie
drijf. Zij spreken geen of weinig Ne
geleid. Hun positie verslechtert ve
ederlanders voor banen beschikba
ordt gevraagd.
Door Leo van Vlijmen
DE HONGAARSE op
stand is feitelijk met een
begrafenis begonnen. Op
6 oktober 1956 werd
Laszlo Rajk, in 1949 we
gens hoogverraad ('Ti-
toisme') in een show
proces veroordeeld en
vervolgens opgehangen,
en na een afgedwongen
rehabilitatie plechtig
herbegraven.
Het was een bizarre verto
ning want Rajks moorde
naars liepen rouwend in de
lijkstoet welke begeleid werd
door 200.000 Hongaren die
van de begrafenis een in
drukwekkende betoging te
gen het communistische re
giem maakten.
Laszlo Rajk was de popu
laire leider geweest van de
groep communisten die niet
als Matyas Rakosi de oorlog
in Moskou hadden doorge
bracht, maar die het onder
grondse verzet tegen de fas
cisten hadden georganiseerd.
De val van Rajk en zijn
naaste medewerkers was
door Rakosi zorgvuldig voor
bereid en vormde slechts het
begin van een arrestatie-golf
die over anti-communisten
en communisten, vooral over
alle tegenstanders van Ra
kosi heen kwam. De huidige
partijleider Janos Kadar be
hoorde in 1950 tot de tweede
lichting arrestanten.
De executie van Rajk in
september 1949 had het ware
gezicht van een gedegene
reerd communistisch regiem
laten zien. Zijn plechtige be
grafenis in oktober 1956 was
de generale repetitie van de
Hongaarse opstand die ze
ventien dagen later zou uit
breken.
Aan de plechtige begrafe
nis van Rajk waren vele
Dertig jaar geleden kwamen de Hongaren In opstand tegen
een onmenselijk stalinistisch regiem. De poging om een de
mocratisch, onafhankelijk en neutraal Hongarije te realiseren
werd in bloed gesmoord. Sovjetrussische tanks walsten de
Hongaarse revolutie plat.
Nu, dertig jaar later, Is Hongarije het meest liberale land In
het Oostblok, maar de Idealen van 1956 zijn nog steeds niet
verwezenlijkt.
Onze redacteur Leo van Vlijmen dook in het tragische ver
leden en het zonniger heden van Hongarije. Vandaag een te
rugblik.
i
POLITIEK Den Haag wordt met hi
5 uiterste naar het andere gesprong
loriomische Zaken van Aardenne, al<
Me zondebok in de RSV-affaire, mo
flementaire enquête zijn ambtstermi
1 de Vries die namens het CDA he
rdenne 'voorwaardelijk groen licht'
toe anders heeft diezelfde Bert de
ik waar inmiddels ex-staatssecretai
isvesting bij betrokken is. De Vries i
trek van zijn partijgenoot als staat
Inmiddels was in Ha Jln9 nog voor het vorige week aan
rije op ruime schaal bel «wek naar beleggersfraudes (de-
geworden wat er in B «anwaar deze haast van de anders
aan de hand was. De® gisteravond rugdekking van zijn fr
ren die traditioneel sj» sder zegt van oordeel te zijn dat h«
zijn om aan de ene kant bevraagd
zijn departement orde op zaken t«
de indruk van de vast t overtuiging dat het Brokx in de k
dendheid waarmee de f
dedigden.
In alle universiteiten
hadden studenten
ringen belegd waarop rS
woelige maanden voorafge
gaan. Eigenlijk was Honga
rije sinds de zomer van 1953
het grote zorgenkind van het
Kremlin. De erfgenamen van
Stalin wilden zich al lang
van de kleine Stalin uit Boe
dapest, Rakosi, ontdoen. Be
gin juni was hij naar Moskou
ontboden samen met onder
andere de 'nationaal-com-
munist', Imre Nagy die drie
jaar later de premier van de
opstand zou worden. In het
politieke testament van Nagy
dat pas in 1959 bekend werd
staat gedetailleerd beschre
ven hoe Rakosi, die zich 'de
wijze vader van het Hon
gaarse volk' liet noemen door
de Sovjetrussische leiders
werd ontvangen.
Anastas Mikoyan verweet
Rakosi: „De mislukkingen en
misdaden van jullie regiem
hebben zulke afmetingen
aangenomen dat het volk elk
ogenblik in opstand kan ko
men om zich van zijn leiders
te ontdoen." Nikita
Chroesjtsjov zei het op zijn
wijze: „Ze zullen jullie met
mestvorken het land uit ja
gen!" En Molotov vroeg geïr
riteerd aan Rakosi: „Wan
neer zult u eindelijk begrij-
Rakosi mocht partijleider
blijven, doch Imre Nagy
keerde als nieuwbenoemde
premier uit Moskou terug.
Eenmaal uit het gezicht van
het Kremlin begon Rakosi
het liberaliserings-program
van Nagy echter te dwarsbo
men. Chroesjtsjov zat nog
niet vast genoeg in het zadel
en sloeg tevergeefs met de
vuist op tafel: „Ik verlang
van u de vrijlating en de re
habilitatie van de onschul
dige slachtoffers van de sta
linistische processen. U bent
de hoofdverantwoordelijke
voor deze arrestaties. U wilt
de gevangenen niet vrijlaten
omdat u heel goed beseft dat
pen, dat u niet eeuwig met de
steun van Sovjetrussische
bajonetten kunt blijven rege
ren?"
ze onschuldig zijn en dat ze u
zullen aanklagen."
Nog een keer lukte het Ra
kosi een tegenstander beentje
te lichten. Terwijl Nagy thuis
in bed lag met een zware
griep slaagde Rakosi er in
diens politiek in het Centrale
Comité eenstemmig te laten
veroordelen en Nagy werd,
na veertig jaar lid te zijn ge
weest van de partij, 'wegens
rechts-revisionisme' ge
royeerd.
Doch spoedig daarna
kwam de aardbeving;
Chroesjtsjovs destalinisatie-
rede op het 20ste partijcon
gres sloeg ook in Boedapest
in als een bom. En enkele da
gen na zijn toespraak eiste
Chroesjtsjov van de Hon
gaarse partijleider dat Rajk
onmiddellijk gerehabiliteerd
zou worden. Het Hongaarse
Opperste Gerechtshof had de
revisie van het proces binnen
enkele uren rond.
Op 19 juni eiste de weduwe
van Laszlo Rajk op een bij
eenkomst van de Petofi-
kring, een club van jonge in
tellectuelen, wraak voor het
geen haar man was aange
daan. Zij was bevriend met
Imre Nagy, doch deze
wachtte zijn tijd af.
Uiteindelijk grepen de
Russen zelf in. Mikoyan werd
naar Boedapest gestuurd,
waar hij Rakosi dwong alle
functies neer te leggen en
Erno Gero als opvolger aan
wees. Het was een ongeluk
kige keus, want Gero had
weliswaar tegen Rakosi
geintrigeerd, doeh hij was
zelf een oude stalinist. Ook
het feit dat Janos Kadar na
zijn rehabilitatie weer in het
Politburo werd opgenomen
kon de gemoederen in Hon
garije niet meer bedaren. De
oppositie werd sterker en
openlijker, sloeg van de in
tellectuelen over naar de stu
denten en arbeiders en be
leefde een hoogtepunt tijdens
de plechtige begrafenis van
Laszlo Rajk.
de avond van de 22ste
ber vond zo'n bijeenie
plaats in de Technisch
geschool van Boedapest
arbeiders namen
massa-vergadering de*
werd een lijst met
eisen samengesteld
stond onder meer,
Sovjet-troepen onmidi
uit Hongarije moesten
den teruggetrokken-
wilde men dat de
recht, geheime verkiez
en een meerparg ,=cl
zouden worden mg» Felenraof
dat het economische sf )e 9
en de - verplichte-» "Wr Van Agt
met de Sovjet-Unie
worden herzien en datei
ledige vrijheid van mer'
uiting zou komen.
Er werd ook geëist,"
standbeeld van Stalin
symbool van stalinist®
zou worden verwij'
vendien werd - - M
dat er de volgende da!
van Boedapest zou
gehouden als teken va"
pathie voor de Pol®1,
van de aanwezigen
22ste oktober had b»
;nde gezag zou hebben ontbroken
hankelijldie'é het eerste gezicht klinken de arg
Ons lijkt echter aannemelijker di
komende Statenverkiezingen - moe
Qrnmc~ ~DA teveel schade zou hebben
ties werden aangenoi«erl?d® Vries inderdaad zijn les uit I
,6 Tje moest hangen en werd om die
3voordat zijn schuld werd bewezen.
DIVERSE landelijkse dagbladen h«
ste dagen als lid van de Nederlands
«anne zijn gram 'gespuwd' over S
"ten. En passant heeft de Brabantse
weten, wat er naar zijn mening
gebeuren. „Ik heb daar natuur
- moet oppassen. Want ik ben c
kader geheel zou v® 4 Minister van Justitie. Maar achte
niet verder is een uitspraak die
,.n9 neem", zo luidt een citaat uit ee
van gisteren.
in Agt is niet altijd even op
I1 is bekend geworden, dat hij vt
n om met een - officiële van het pro
aan de hoofdofficier van justitie ir
i n9 te voorkomen van een door zijl
verkeersovertreding.
an ^raa9 of mevrouw Van Agt de o
bjinuuui van oia,i"--eeft is hier niet aan de orde. Ev
rannie en politieke «j ®r uiteindelijk al dan niet op terect
drukking' - zo snel n®K®Pot. Bovendien staat het de heer
nandse man, om het tegenover
an een verkeersovertreding verdac
- reifctó aakbaar echter is daarbij het
teï* lAgt'dip3-1 dr°Vinaie'. Het is daa
9i die zich tot de officier van just
r's der Koningin die inbreekt in c
anaa'bare obstructie van de rechtso
- A9t heeft zich daarmee niet alle
3 )0r 1 uaamlcc IICl anc
rnoeden dat deze stil» voor de handhaving van een b
het begin van de «^ongeloofwaardiggemaakt, hij i
stand zou worden. s liAht e MaJesteit in be provincie
"ent gereden.
I
