ÏFFECTE
StfKflO!
Va
Belgen bekostigen 80 procent duur TNO-onderzoek
ZATERDAG 11 OKTOBER 1986
Nabootsen
'Aan boord'
Grenzen
;n-
'tatus Quo
anuit het halfdonker van de brug stuurt Ir. Meulblok het grote se'
'stuurboord, halve kracht vooruit', en het gevaarte zwenkt gehoorzaal
Het voorschip wijst bijna recht vooruit naar de Terneuzense westsluis
waarvan de zuidelijke brug open staat. Die mag 'loods' Meulblok voo|
niet raken
Bovenin in het gebouw van TNO in Soesterberg is de maquette van
Terneuzen's sluizencomplex nu verlaten. Het 250 maal verkleinde scJii
beweegt amper, de loods is een voorzichtig man. Aan het zoemen en
klikken van de apparatuur valt de actie beter te bemerken. Vijf video
camera's toveren het tafereel verderop in het TNO-complex weer
tevoorschijn. In levensecht perspectief.
De aanwezigen, Zeeuwse en Vlaamse collega's van Meulblok verdrin
zich op de nagemaakte scheepsbrug om te zien of hij het zonder
schadevaring fikst. Het beeld van sluis, brug en schip tegen de wand "orden de fans getest^op
een beetje licht naar binnen. Een bruusk commando wordt beloond - 1,11 kenms - - - -
een voelbaar schokje. Nog vijftig meter.
Science fiction in Soesterberg, met Terneuzen als onderwerp? Nee,t( Paay aan
Elders in het TNO-complex verschijnt het beeld op een groot scherm: het schip -op de
voorgrond- nadert brug en sluis.
wetenschappelijk verantwoord onderzoek door het Instituut voor
Zintuigfysiologie van TNO. De Belgen willen grotere schepen toelaten
het kanaal naar Gent, maar daar moet je eerst de voors en tegens van
afwegen.
Twee kapotte bruggen, die een half jaar in reparatie moesten, is wel
genoeg! Vandaar: een ingenieus maar duur video-spelscheepje
schutten in Terneuzen.
Door Dirk Vellenga
het programma 'Super-
laat de VARA idolen en
aanbidders op elkaar
In de eerste uitzending,
~navond om 19.47 op Ne-
Jland 2, onthult Gerard
oling zUn privé-leven en
ieD de fans getest
uD kennis
aeen. In december laat Rob
jsjijs zich omringen door
Terneuzense sluizen op schaal, 250 maal verkleind.
FOTO'S DE STEM COfl J. DE SOER
Via de video door de
Terneuzense sluizen
Door Jan Jansen
Sluizen en schepen eerst 250 maal
verkleinen, van dat stukje 'minia
tuur Terneuzen' vervolgens video
beelden maken en die weer op le
vensechte grootte projecteren op
een reuzenscherm, waarop je zicht
hebt vanaf een van degelijk hout na-
getimmerde brug. Die truc hebben
ze bij TNO-instituut in Soesterberg
bedacht om uit te zoeken of er zon
der schaderisico grotere zeeschepen
door de Terneuzense westsluis kun
nen worden geloodst.
Op verzoek van de Belgen, want die
willen steeds groter en zij betalen dan
ook tachtig procent van de kosten van
het onderzoek: anderhalf miljoen gulden.
Het is hen heel wat waard.
De grootste schepen die op het ogen
blik officieel worden toegelaten door de
westsluis, zijn 245 meter lang. Aangezien
dat de Gentenaren al lang een doorn in
het oog was, maakt Rijkswaterstaat in
middels uitzonderingen (desgewenst, en
van geval tot geval bekeken) voor sche
pen tot 256 meter.
„Dit onderzoek moet uitwijzen of we
schepen tot 260 meter - 80.000 ton dead
weight - kunnen toelaten, zonder dat we
daarvoor steeds ontheffing moeten ge
ven. Je moet er misschien wel speciale
voorwaarden aan verbinden om schade
te voorkomen - want dat staat voorop,
ook bij het onderzoek -, maar het gaat er
om algemeen geldende regels vast te stel
len," zegt Ir. A. de Hoop, hoofd van de
Een uitgekiende 'computer-configuratie' staat garant voor een levensecht model.
afdeling nieuwe werken van Rijkswater
staat in Zeeland.
Daarom reizen Zeeuwse en Vlaamse
loodsen, mannen die ook in de praktijk
schepen door het kanaal Gent-Terneuzen
loodsen, af en aan. Wat ir. Meulblok, zei
ler in z'n vrije uren, doet is maar een be
hendigheidsspelletje voor deze gelegen
heid, een excursie van Zeeuwen en Vla
mingen naar Soesterberg. Daarom ook
krijgt Meulblok het hoofd van DGSM in
Terneuzen, H. Wolfensberger als assis
tent toegewezen.
In het echte onderzoek bemannen
loodsen de 'brug', tientallen keren onder
dezelfde omstandigheden, want wat de
computer feilloos registreert moet wel
betrouwbaar materiaal opleveren om er
verantwoorde conclusies aan te verbin
den. De 'simulator' van TNO kan alle
omstandigheden nabootsen: klotsende
golven, windkracht zeven, een bijstu
rende sleepboot, een botsinkje tegen de
sluiswand. „Je wordt er gewoon misselijk
van," zegt een functionaris die het al
meemaakte. Het onderzoek is nu zover
dat de betrouwbaarheid ervan is getoetst.
„Het model is realistisch genoeg," heet
het.
De zeer nauwkeurige nabootsing van
de Terneuzense werkelijkheid is te dan
ken aan een 'computer-figuratie', waar
knappe programmeurs van het TNO-in
stituut aan te pas kwamen. Het Zeeuws/
Vlaamse gezelschap schaart zich rondom
de maquette als drs. J. Boer van TNO
uitlegt dat de 'mathematische modelle
ring' van het geheel niets te wensen over
laat. Hij wijst op het belang van een
vaste groep loodsen: anders klopt je ver
gelijkingsmateriaal niet meer.
De maquette zelf is niet bepaald in
drukwekkend, er zijn mooiere te maken
van nat Terneuzen. Maar het gaat het nu
even niet om de schoonheidsprijs. Het ef
fect op de brug, die de mensen van het
instituut in de schemer van hetzelfde ge
bouw hebben getimmerd, is overtuigend.
Het hele gezelschap 'aan boord' stuurt
mee met het duo Meulblok/Wolfensber-
ger. „We hebben het bij een andere proef
een keer gehad dat een loods, toen er was
afgemeerd, naar buiten wilde stappen om
te kijken of-ie goed lag. Ja, zo echt is het
wel," vertelt drs. Boer.
Hij beschouwt het als een compüment
aan de bedenkers/makers van de simula
tor. Zelf is hij ook complimenteus. 'Keu
rige correcties' zegt hij als Meulblok een
tikje bakboord aanhoudt. De 'loods' op
zijn beurt is net gewaarschuwd voor de
ernst van de situatie door Terneuzenaar
Wolfensberger, die geen zin meer heeft in
lange wachtttijden voor een brug, na een
schadevaring. „Voorzichtig, we doen net
of het een autoschip is.
Het eind van het liedje is een manoeu
vre die, zo geeft de computer aan, het
schip vanuit het kanaal zonder schade in
de westsluis brengt. „Bepaald geen
slechte invaart," concludeert Boer. Een
beantwoorde positieve houding: „Wat
wilt u drinkenkoffie?" zegt Wolfens
berger prompt en onder gelach. Ze hou
den elkaar te vriend. Je weet maar nooit
hoe onderzoekers en praktijkmensen elk
aar nog nodig kunnen hebben.
Het onderzoek van TNO startte zowat
een half jaar geleden. Het is een onder
deel van de afspraken die Nederland en
België maakten over verbeteringen voor
de scheepvaart op het kanaal Gent-Ter
neuzen. De ruimere onderdoorgangen
van de bruggen bij Sluiskil en Sas van
Gent zijn er ook een uitvloeisel van. Ver
der werd de vorm van de buitenhaven
onder de loep genomen, met als uitkomst
dat daar geen veranderingen nodig zijn.
In het algemeen staat Nederland
(Rijkswaterstaat) welwillend tegenover
soms vergaande Belgische verlangens.
Maar er zijn grenzen. „We hebben geen
problemen met de wensen van de Belgen,
maar de veiligheid staat voorop," bena
drukt ir. De Hoop. Sluizen en bruggen
mogen geen schade oplopen. Daarom
doen de onderzoekers hun werk omzich
tig, stap voor stap.
Staand op de ook al nagebootste
geeft ir. Meulblok aanwijzingen door aan
de man achter de computer.
Het onderzoek in Soesterberg is in ver
schillende fasen opgesplitst. Eerst lag de
bestaande toestand van het sluizencom
plex onder de loep, daarna werd de vraag
beantwoord of het model realistisch ge
noeg is. Ja dus. De laatste fase van hel
onderzoek, deze week, draait om het tes
ten van verbeteringen, bedoeld om de
Belgen tegemoet te komen.
Moeten er meer slepers aan de grote
schepen gaan hangen, wordt er langs een
andere 'aslijn' ingevaren, of - uiterste en
duurste consequentie - moet er mis
schien wat veranderen aan de infrastruc
tuur, dat wil zeggen: vertimmeren de
boel? En tenslotte kijken de onderzoe
kers of ze de procedure rond het toelaten
van bijzondere schepen kunnen verande
ren. Bijzondere schepen 'Zeg maat
autoschepen', want dat zijn de boosdoe
ners die bruggen ruineerden.
Het 'varend onderzoek' is bijna klaar.
De onderzoekers gaan vervolgens alle
door de computer geproduceerde cijfers
op een rijtje zetten. Een optelsom van
maritieme ervaringen op het droge. Zo
hopen ze alle vraagtekens in de komende
maanden een voor een uit te wissen. „We
verwachten het eindresultaat rond de
jaarwisseling," zegt De Hoop. Nikste
science-fiction. Het 'miniatuur-Terneu-
zen' uit Soesterberg zou in 1987 best wer
kelijkheid kunnen worden.
beurt
pe ware fans verenigen
iCh in fanclubs, die in het
joor van een ster opbloeien
vaak ook weer langzaam
is terven. Waarom een ar-
est de verering verdient,
nnnen de fans meestal niet
rg duidelijk maken, maar
rat altijd opvalt is hun on-
,rwaardelijke trouw. Een
,club is als een religieuze
kte, een afbeelding van
■t idool is goud waard. In
herland zijn honderden
lubs actief, in avonduren en
jkends, en er worden re-
ilmatig 'meetings' georga-
seerd die uit de verte doen
inken aan EO-jongerenda-
Fanclubs zijn er in vele
jrten. Artiesten die in een
ipaalde streek regelmatig
itreden in gemeenschaps
in en cafézaaltjes krij-
:n automatisch een grote
•oep trouwe volgelingen.
Js die verenigd en gemobi-
seerd worden, ontstaan
mvangrijke clubs. Dat
eldt voor Vlaamse zangers
if illy Sommers (6000 geregi-
treerde fans) en voor
immy Hollyday, wiens fan-
iub in Halsteren maar liefst
)00 leden zou tellen.
De artiest laat zich be
enderen en leent zijn ge
lat of handtekening aan t-
lirts, zeefdrukken,
es en koffiekopjes,
bms is de artiest zelf de
rijvende kracht achter zijn
dgen fanclub. Dat geldt bij-
oorbeeld voor 'Vrienden
an Vader Abraham', de
inclub van Pierre Kartner.
Jan Levers, Martin Schoen
akers en Piet Savelkoul
ibben de leiding, maar,
oegt de laatste toe: „Pierre
irtner en zijn secretaresse
ige voeren de supervisie
rer het hele gebeuren".
Op 1 april 1985 werd de
'ader Abraham-fanclub
pgericht en er zijn inmid-
els zestig leden. Piet Savel-
oul is tevreden: „Ik ben
aatst nog bij Pierre ge
veest. Hij zegt steeds: pro
eer zoveel mogelijk in mijn
jn te denken. Als dat niet
aat, neem dan even contact
net mij op. Tot nu toe ver-
oopt het prima. Over het al-
emeen stelt hij het mate
iaal voor het fanblad be-
:hikbaar. De lay-out wordt
oor ons verzorgd".
Het blad 'Vader Abraham
fieuws' verschijnt zes keer
ler jaar en bevat elke keer
en voorwoord van Kartner
elf: „Ik ben een paar keer
en beetje ziek geweest,
oordat ik teveel had ge-
'erkt en een verkoudheid
ad opgelopen. Nu gaat het
chter weer prima".
Alle optredens van de ster
laan vermeld, er is een Va-
r Abraham Hitparade Al-
>r Tijden (met 'Bedankt
eve ouders' vast op de eer-
Ie plaats) en verder 'Ditjes
n datjes' in de volgende
üjl: „Pierre Kartner heeft
'et zijn laatste single 'Oh
ernadine' erg veel succes
krijgt heel veel positieve
'acties van vooral jonge
leasen". Verder wordt mel-
mê gemaakt van de fan-
utzendingen van de VARA-
..Nodigt de VARA ook
'erre Kartner uit?"
Ook de liehebbers van
tord rock' slaan graag de
espierde knuisten ineen om
en fanclub te vormen. De
i ends te is de Status Quo
anclub, die tien jaar be
tond in 1985, juist het jaar
Status Quo besloot nooit
'J^RSUM (ANP) - Malafide belegging!
ie i,„; Amsterdam In internationale
■ytojgen de naam van 'achterbuurt' b
»knu B door achterbuurt voert
statfzondagavond (Nederland 2,21.
grachtenpanden naar het n.
trade Center en een enkele villa in
snff8 Rebben zwendelende effecten
»fiw ad R* ons land en dit tot droefe
rutin Db^Urs en de Vereniging Effet
J"mg. die de belangen van beleggers
Wpt moabf da ara an mi ooi
16 staat centraal in het VPR
1,rP°Vden Bergen. De strekking x
