IJST MAATREGELEN GAAT ONMIDDELLIJK IN
:en qm
Deltawerken uitgebreid op Duitse televisie
>enaat
laait
ifcliB
onderuit
je1ena
bonner in
etcamkeit
verbnt
Borsele wil status
van 'vrij gemeente'
PNEM-nutsbedrijven terug
in eigendom van gemeenten
It, 1.95
2.49
;748
Memoires dissident
Exclusief
Loodgietersbranche
zoekt 2000 jongeren
Merijntje
6ste jaargang Kantoren te Breda - Bergen op Zoom - Etten-Leur - Goes - Hulst - Oosterhout - Roosendaal - Terneuzen - Vlissingen Losse nummers 1,10
het konijn een warm
e dierendag, 2,5 kilo
a,
ikat «,375
x 9 Aft
93 500 gram 4c253.75 C 4 O
met
ASHINGTON - De VS treffen Zuid-Afrika
/are sancties. Zij gaan onmiddellijk in.
)e Amerikaanse Senaat heeft het veto ongedaan gemaakt dat presi-
(it Reagan had uitgesproken over de economische sancties die het
ingres aan Zuid-Afrika wil opleggen.
ng
I
tleisië stuurt
idioactieve
)ter terug
Geen toestemming
voor Franse
tarwe-export
naar Sovjet-Unie
GEEN LAST MEER VAN LANDELIJKE REGELS
Gasprijs industrie
en tuinbouw
onder zestien cent
VRIJDAG
3 OKTOBER 1986
Hut brengt
natuur
bij de mensen
België en Nederland ruilen vis
DE STEM „de 4in1 krant
n
Mel een ..kleintje" in Oe Stem neett u absoluut
het meeste suoces
immers vele tienduizenden Stemtezers/leze-
ressen (ruim 6 van de 10) hebben speciale be
langstelling voor onze ,.kleintjes"-rubriek
..Te koop aangeboden"
DE STEM
e kat, in diverse
100 gram®®®k59" 1.49
es snoepstokjes,
gratis®® J.Xv
ees- of viskrokantjes,
-37&J Wof J
atjs blikje AH Tonijn, 185 gram
gram®®®® 3r25"z-fTO
gram®®®® 2^1.99
s been voor de hond.®®®®
Van onze correspondent
_jN - Kranten en televisie
juitsland hebben de Delta-
lien in Nederland ontdekt
Zuidelijkt met kaartjes en
'S trachten de redacties, de
c(j aan miljoenencijfers
r staal- en betonmassa's en
letingen een beetje duide-
te maken voor de kijkers
je lezers.
ie Westdeutsche Rundfunk,
afgelopen zondag al een te-
sieprogramma van drie
jriier aan de Deltawerken
teedde, is er zaterdag met
zijn WDF (Duitsland-3) live
bij wanneer koningin Beatrix
het gigantische project offi
cieel in gebruik stelt. Veel in
woners van de deelstaat
Noordrijn-Westfalen zijn in
het wel en wee van het
Zeeuws-Zuidhollandse gebied
geïnteresseerd, omdat ze er
hun vakanties doorbrengen of
er hun jacht hebben liggen.
Meesmuilend wordt in de
kranten gesignaleerd dat vele
staatshoofden zijn uitgenodigd
om de feestelijkheden bij te
wonen, maar dat president
Waldheim van de Bondsrepu
bliek Oostenrijk daar niet bij
zal zijn.
In de publikaties en tv-pro-
gramma's overheerst duidelijk
de bewondering voor wat de
Nederlandse ingenieurs heb
ben bedacht en uitgevoerd na
de stormramp van 1 februari
1953, waarbij 1835 Nederlan
ders om het leven kwamen.
Waardering is er ook voor het
'bijsturen' in de loop der jaren,
zodat ondanks de grote ingre
pen in de natuur het milieu zo
weinig mogelijk werd aange
tast en de visserij aan haar
trekken kan blijven komen.
De uit de pan gerezen kos
ten van in totaal 11 miljard
gulden (de laatste tegenvaller
bestaat uit het onverkoopbaar
zijn van de speciale Ooster-
schelde-schepen. Een strop
van enkele tientallen miljoe
nen guldens) voor de Delta
werken zeggen de Duitsers
minder dan de Nederlanders.
Ze hebben het recente voor
beeld van de kapitale strop
van het woningbouwconcern
Neue Heimat voor ogen, dat
een schuldenlast van 17 mil
jard mark (ruim 19 miljard
gulden) torst. Daarvan blijkt
ironisch genoeg nogal wat
meer in het water te zijn ge
gooid dan van de kosten van
de Deltawerken.
Correspondent Siggi Weide-
mann van de Frankfurter All-
gemeine schrijft in een grote
reportage over de Nederlandse
kostenzorgen: „En om de Ne
derlanders te tonen waar hun
belastingcenten in bouwwer
ken werden omgezet, maakte
men de bouwplaats tot een
toeristische attractie, deed
men een beroep op de gevoe
lens en de herinneringen: met
foto's en diavoorstellingen van
opgezweepte golven, kerkto
rens die uit het water staken
verdronken vee en doodskis
ten bij de stormvloed van het
jaar 1953, met boottochten
naar de bouwplaats."
VS-sancties tegen Z-Afrika
Champignoncrème-,asperge-
crème-, tomatencrème-,
lash-, ossestaart-of
aten/groentesoep, 1 OQ
0.46 liter®® NüJ..Z.«7
Magere yoghurt, 1 ftQ
pak 1 liter Nü l.U J
Schweppes bitter
lemon,ginger ale
of bitter orange,
Nu met
(GRATIS
glas.'
"ax allesreiniger,
Toen of ammonia,
con 750 ml
0 ml GRATIS &S9
)reft afwas,
lOrmaal of citroen, A ACk
laeon 1000 ml
under-/riblappen,
100 gram 7.98 1/IQQ
¥MK±Lt.yO
irregen runderlappen,
iOO gram 7/98-6.48 11 QQ
|ilo ®a®c5>14^8xJ..i/0
Kpeklappen,
pOO gi*25 4.25 kilo tt+K
amburgers gepaneerd,
lOO gram4£9 1.09 Q Qf\
i Kippebouten,
kilo zal, tO
Spruiten,
iet 750 gram
Bleekselderij,
per struik
Braziliaanse
perssinaasappelen,
net 2 Zi kilo
Odin zachtzure hand- Q QQ
appelen, zak 2 kilo Z.^/O
Erica bloeiende heide, Q QC
per stuk 0.4/ sJ
De artikelen in deze advertentie
kunt u in alle All winkels kopen, behalve
de artikelen waar kleine cijfertjes b(j
staan. Die artikelen kunt u alleen kopen
in AH winkels waar één van die cijfers
op de deur staat
Reclameprijzen gelden van donderdag
2 t/m zaterdag 4 oktober as.
Zolang de voorraad strekt
Van onze correspondent
leer dan twee-derde van de senatoren stemde tegen Reagans veto. Het gevolg is
dat de door het Congres aangenomen sancties tegen Zuid-Afrika kracht van
krijgen.
e sancties, waarvóór Huis
Afgevaardigden en Se-
t zich eerder hadden uitge-
>ken (maar die de presi-
t met zijn veto had gedacht
kunnen tegenhouden), en
nu kracht van wet gekre-
hebben, behelzen onder
een verbod op de invoer in
ferenigde Staten van staal,
tium, aluminium, ijzer,
lbouwprodukten en textiel
Luid-Afrika,
een verbod op nieuwe
lerikaanse investeringen in
[-Afrika, als ondernemin-
onvoldoende rekening
ten met de regels voor het
jt-discrimineren van zwar-
A
I het bevriezen van Zuid-
|kaanse banktegoeden in de
lenigde Staten en visumbe-
fkingen voor medewerkers
ïn de Zuidafrikaanse rege-
I intrekking van de lan-
fcsrechten van de Zuidafri-
»nse luchtvaartmaatschap-
c
V
1"
1
1
- het geven van een vol-
fcht aan de president om
rikaanse goudreserves te
:open, waardoor de prijs
het goud (een belangrijk
irtprodukt van Zuid-Afri-
flink kan gaan dalen.
Senaat en Huis van Afge-
•rdigden zijn bereid deze
ncties weer in te trekken als
lid-Afrika tegemoet komt
B twee van de volgende vier
ter,
vrijlating van de zwarte
onalistische leider Nelson
dela (die al meer dan 20
gevangen zit),
beëindiging van de sinds
I juni van kracht zijnde
gdtoestand,
het toelaten van politieke
■tijen en
iLUMPUR (AP)-Ma
le heeft 45.000 kilo boter uit
erlantl teruggestuurd die
hoge doses radioactiviteit
pitte.
at heeft directeur Abdul-
Abdul Rahman van de
teische gezondheidsdienst
end gemaakt. Abdullah zei
'de boter, die twee weken
den in Port Klang arri
ve, meer dan de toege-
hoeveelheid cesium be-
Hoe hoog het cesium-
|lte precies was, zei hij
ullah verklaarde dat de
jetting waarschijnlijk het
lg was van het ongeluk in
erncentrale van Tsjerno-
n de Sovjet-Unie.
Duitsers
hadden al
nauwe band
met kust-
kunstwerken
de intrekking van een wet
die zwarten het recht op de
Zuidafrikaanse nationaliteit
ontzegt.
President Reagan heeft zich
heeft zich met alle kracht te
gen de wet verzet. Hij staat op
het standpunt dat van het op
leggen van economische sanc
ties vooral de zwarte bevol
king van Zuid-Afrika het
slachtoffer wordt. Enkele
maanden geleden onder
schreef hij de woorden van de
Britse premier Thatcher die
sancties immoreel noemde.
Gistermorgen pleegde de
president nog tal van tele
foontjes met senatoren in een
laatste poging om het onge
daan maken van zijn veto te
voorkomen. Dat heeft niet mo
gen baten.
Woensdag nam de Zuidafri
kaanse minister van buiten
landse zaken Roelof Botha te
lefonisch contact op met ten
minste twee Amerikaanse se
natoren. Hij dreigde met het
stopzetten van alle Ameri
kaanse graanimporten door
zijn land als de sancties van de
VS door zouden gaan. Waar
schijnlijk heeft de actie van
Botha de anti-Zuidafrikaanse
stemming in de Senaat alleen
nog maar versterkt.
Dinsdag had de Ameri
kaanse minister van Buiten
landse Zaken George Shultz
een gesprek met een groot
aantal senatoren. Hij liet hen
weten dat president Reagans
positie op de aanstaande semi-
top in Reykjavik ernstig zou
zijn worden verzwakt als
diens Zuid-Afrikabeleid
schipbreuk zou leiden in de
Senaat. Shultz' interventie
heeft de senatoren er niet van
weerhouden het veto van de
president ongedaan te maken.
Tot de produkten die de
Verenigde Staten niet meer in
mogen, behoort ook steenkool.
Amerikaanse economen me
nen dat belangrijke handels
partners van Zuid-Afrika -
als Nederland, Frankrijk en
Denemarken - zich gedwon
gen zullen zien zich nu bij de
Verenigde Staten aan te slui
ten. (In de Tweede Kamer
bleek gisteren echter een
meerderheid tegen eenzijdige
sancties) Het is nog niet eerder
voorgekomen dat de Ver
enigde Staten verdergaande
strafmaatregelen tegen de
blanke regering in Zuid-
Afrika getroffen hebben dan
bij voorbeeld de Europese Ge
meenschap.
Zo kondigden de EG en Ja
pan vorige maand bescheiden
sancties tegen Pretoria af,
maar zagen zij nog af van
plannen voor een boycot van
steenkool, die Zuid-Afrika
zeer ernstig kan treffen. Maar
waarnemers in Washington
houden er ernstig rekening
mee dat de EG en Japan het
Amerikaanse voorbeeld zullen
volgen, wat ingrijpende gevol
gen zou hebben voor de uit
voer van steenkool, waar
Zuid-Afrika vorig jaar nog 3
miljard gulden voor ontving.
Er is geen precies bedrag te
noemen voor de effecten van
de Amerikaanse sancties te
gen Zuid-Afrika. Vast staat
wel dat de Verenigde Staten
de belangrijkste handelspart
ner van Pretoria zijn, met Ja
pan op de tweede plaats. Te
gen de huidige prijs berekend
bedroeg de Zuidafrikaanse in
voer uit de Verenigde Staten
vorig jaar 3,5 miljard gulden,
en de uitvoer ruim 3 miljard
gulden.
President Reagan heeft ver
klaard de stemming in de Se
naat diep te betreuren.
e
DIT jaar zullen de memoires van de dissidente Sovjet-kerngeleerde Andrei Sacharov
en zijn vrouw Jelena Bonner in het westen verschijnen. De zoon van het echtpaar
maakte dit op de boekenbeurs in Frankfort bekend. - fotoanp
BRUSSEL/PARIJS (RTR) -
De Europese Commissie heeft
geen toestemming gegeven
aan Franse graanhandelaren
om 3,13 miljoen ton zachte
tarwe naar de Sovjet-Unie te
exporteren. Met het verbod
heeft de Commissie voorlopig
een eind gemaakt aan de ex
port van zwaar gesubsidieerde
tarwe uit de EG naar het
Oostblokland.
Het betrof de vergunning
aanvragen van een aantal
Franse graanhandelaren voor
de uitvoer van in totaal 3,13
miljoen ton zachte tarwe tegen
een prijs die neerkomt op een
subsidie van 127,5 ecu (onge
veer 300 gulden) per ton. Vo
rige week nog had een sub
commissie van de EC wel haar
fiat gegeven aan de verzen
ding van meer dan een miljoen
ton zachte tarwe
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - De gemeente
Borsele wil een proef nemen
als 'vrijgemeente'. Door die
status zou de gemeente een
aantal jaren vrijgesteld moe
ten worden van landelijke re
gels op met name welzijnster
reinen die zij knellend vindt.
De gedachte aan de 'vrijge
meente' is gisteren door een
Stuurgroep Ontwikkelings-
projekten gelanceerd in Den
Haag.
De stuurgroep draagt in to
taal tien proefgebieden voor
waar de laatste jaren al geëx
perimenteerd wordt met het
decentraliseren van het wel
zijnsbeleid. Volgens de stuur
groep is de status van 'vrijge
meente' beter voor de dienst
verlening aan de burger, om
dat er sneller en meer geëi
gend op de plaatselijke noden
kan worden ingespeeld. Daar
naast kan er ook aan bezuini
gingen worden gewerkt, door
dat minder zaken moeten.
Voorzitter van de stuur
groep, de Capelse burgemees
ter drs. L. van Leeuwen, re
kende voor dat het rijk 100
miljoen kan besparen op amb
telijk werk door het afschaf
fen van landelijke circulaires.
Het voorstel is voorgelegd aan
de Tweede Kamer en het kabi
net.
Van een onzer verslaggevers ADVIES OM BELANGEN CONSUMENT TE WAARBORGEN:
BREDA - De gemeentelijke en
regionale nutsbedrijven die de
PNEM onlangs voor tientallen
miljoenen guldens heeft aan
gekocht, moeten terug naar de
gemeenten.
Produktie en distributie van
energie moeten niet in handen
van één bedrijf zijn. Er dienen
aparte inkoopmaatschappijen
voor elektriciteit, gas en water
te worden opgericht, waarin
de belangen van de consument
nadrukkelijk worden gewaar
borgd.
Dat staat in een advies, dat
de onafhankelijk commissie
Nijman gisteren heeft ver
strekt aan Gedeputeerde Sta
ten van Noord-Brabant.
Het advies staat haaks op
het beleid dat de PNEM de af
gelopen jaren heeft gevoerd.
Om produktie en distributie
van energie zo efficiënt moge
lijk te laten verlopen, heeft de
PNEM de laatste tijd diverse
nutsbedrijven aangekocht. In
de Raad van Commissarissen
van de PNEM is het provin
ciaal bestuur ruim vertegen
woordigd: in de raad zitten
onder meer Commissaris van
de Koningin mr. A. van Agt en
gedeputeerde drs. J. van der
Heijden.
Het belangrijkste uitgangs
punt van de commissie Nij
man, waarin ook de Ooster-
houtse burgemeester B. Mater
zitting heeft, is dat de belan
gen van de consument zo goed
mogelijk dienen te worden be
hartigd. Die belangen beteke
nen dat de rekeningen zo laag
mogelijk dienen te zijn en de
service optimaal.
Vooral de tarievenkwestie is
interessant. „In beginsel dient
de levering van gas, water en
elektriciteit te geschieden te
gen een kostendekkend tarief,
waarbij niet-kostendekkende
grootverbruikerstarieven niet
mogen leiden tot tariefsverho
gingen voor andere verbrui
kers", zo schrijft de commissie.
Ofwel: het mag niet zo zijn,
dat de consument extra moet
betalen voor de te lage reke
ning, die de PNEM aan groot
verbruikers als Shell en Gene
ral Electric stuurt. De com
missie vermeldt niet hoe het
grootverbruikersgat moet
worden opgevuld.
Volgens de commissie, die
als leidraad de aanwijzingen
van de minister van Economi
sche Zaken omtrent de ener
gievoorziening aanhoudt,
moet er een apart distributie
bedrijf worden opgezet, zoals
dat de Vegin tegenover de
NAM bij het verkopen van gas
ook het geval is.
De commissie geeft daar
voor twee wegen aan. De eer
ste is dat er een geheel zelf
standige maatschappij wordt
opgericht, die de aandelen van
de nutsbedrijven terugkoopt
van de PNEM. Volgens het ad
vies is het aan te raden om
meerdere inkoopbedrijven op
te richten, die elk minstens
honderdduizend aansluitingen
moeten hebben. Vertegen
woordigers van gemeentera
den zouden als representanten
van de consument moeten op
treden.
Zie verder pagina 3
GRONINGEN (ANP) - De
gasprijs voor grootverbrui
kers (industrie en glastuin
bouw) is per 1 oktober op
nieuw gedaald. De industrie
moet in het vierde kwartaal
15,2 cent per kubieke meter
betalen, de glastuinbouw 15,7
cent
De Gasunie heeft dit meege
deeld. Het afgelopen kwartaal
betaalden industrie en glas
tuinbouw voor een kubieke
meter nog achtereenvolgens
20,9 en 21,4 cent. De daling is
het gevolg van de lagere olie
prijzen op de wereldmarkt en
de lagere dollarkoers.
e Stem drong
door tot achter
de stalen
deuren van de BMW-
ontwerpstudio in
München, waar een
Nederlander de scepter
zwaait en de laatste hand
legt aan de nieuwe Z1Een
exclusief verslag daarover
in de wekelijkse bijlage De
Stem Specifiek, die
vandaag in het teken van
de auto staat.
Verder daarin onder meer
aandacht voor het
fileprobleem en nieuws van
de Autosalon, die tot 12
oktober wordt gehoudenin
Parijs.
MET een vogel wachtershut
aan het Grote Gat in Oost
burg wil de stichting Het
Zeeuwse Landschap de na
tuur dichter bij de mensen
brengen.
De ervaring leert dat met
zo'n hut de belangstelling
voor vogels toeneemt.
Zie De Stem van Zeeland 1
DEN HAAG (ANP) - De lood
gieters- en centrale verwar
mingsbranche heeft moeite
jongeren aan te trekken die
via een leer-arbeidsovereen-
komst in deze sector willen
gaan werken. Op het ogenblik
zijn er in de branche 2000
nieuwe arbeidsplaatsen voor
jongeren beschikbaar.
Dat cijfer blijkt uit een en
quête die het Opleidings- en
Ontwikkelingsfonds voor het
Loodgieters-, Fitters- en Cen
trale Verwarmingsbedrijf
(OLC) onder 3800 bedrijven in
die branche.
Het probleem dat er meer
leer-arbeidsplaatsen beschik
baar zijn dan zich jongeren
aanmelden speelt al sinds vo
rig jaar, aldus een woordvoer
der van het OLC. Een van de
oorzaken hiervan is dat de
vooropleiding in een aantal
gevallen niet goed bij het vak
aansluit. Een ander probleem
is dat het imago van het lood
gieters- en cv-vak kennelijk
niet zo hoog is, aldus de
woordvoerder.
BRUSSEL (ANP) - Nederland en België ruilen opnieuw vis. Ne
derland staat 35 ton tong af in ruil voor 200 ton wijting en 75 ton
schelvis. Dit is van officiële zijde in Brussel vernomen.
België ruilde enkele weken geleden al 2.000 ton schol tegen 300
ton Nederlandse tong. Omdat de Belgen halverwege het jaar al
door hun tongquotum van 1.665 ton heen waren, werd de vangst
op deze vissoort tot half september gesloten. Dank zij diverse
ruilovereenkomsten is er nu weer 725 ton beschikbaar. Dat moet
in principe voldoende zijn voor de rest van het jaar, aldus een
woordvoerder.
(ADVERTENTIE)
Mei deze bon kunt u een nieuwe abonnee aan
melden en de pen zal u worden toegestuurd
DE NIEUWE ABONNEE HEET:
Naam.
Adres:
Postc,:
Plaats:
Bank- of gironummer
Deze ontvangt de krant de eerste twee weken GRATIS daarna wordt
het abonnementsgeld betaald per:
maand per automatische afschrijving ad
24,20 i
69,75
67,95 J
O kwartaal per acceptgirokaart ad
kwartaal per autom. afschrijving ad
(voorkeur aankruisen).
Zodra de nieuwe abonnee het abonnementsgeld heeft voldaan, ont
vang ik uw ROLLER-BALLPEN.
Mijn naam:
Adres:
Postc.:Plaats:
handtekening
Stuur deze bon ingevuld aan De Stem,
antwoord nr. 112, 4800 VB Breda (postzegel betalen wij)
