\X: MURDER BY ILLUSION
Terugblik op werk van
fïlmpionier Luis Bunuel
fog vijf avonden Brabantse Films
NIEUW
OP
VIDEO
Mexicaans
filmduo
naar Breda
met 'Frida'
SPEELFILMS OP TV
VRIJDAG
3 OKTOBER 1986
ONZICHTBARE moordenaar dringt een chic restaurant binnen
naait alles en iedereen neer, de aquaria met forel en kreeft vallen in
^elementen en de paniek is groot.
FILMHUIS BREDA
xueus tot
te zit,
dsriemen
board.
t,kankie-
entrale
ingsbak,
aard.
)elAscona
IN FILMHUIS CONCORDIA IN BREDA
T2 PAGINA GIDS 1
frucage-man raakt
moord-
[omplot verstrikt
Door Marjan Mes
|en later blijkt het om
nen voor een film te
Niets aan de hand
fwat er zo vreselijk
et, is natuurlijk alle-
1 trucage oftewel
[iale effecten', zoals
iegenwoordig heet. In
geval is deze ope-
jscène van de film
JMurder by Illusion'
kngewoon effectief.
Iman, die verantwoorde-
L voor die effecten, Rollie
I, raakt betrokken in een
lrikkeld moordcomplot,
k een genie in het maken
hummies (op mensen lij—
e poppen) voor griezel-
I Daarom wordt hij door
tfia uitgekozen om de po-
tp een verkeerd spoor te
len bij een van haar sme-
laakjes. Een Mafia-bons
luit de weg worden ge
il en Tyler zal door mid-
pn vermomming en tru-
deze moord moeten ple-
Overigens doet zijn op-
Itgever zich voor als
pd van de politie met de
smoes, dat belangrijke Mafia-
leden kunnen worden opge
rold als hij zijn bijzondere me
dewerking verleent.
Dat is ook de reden dat Rol
lie op het vreemde verzoek in
gaat. Al snel zal hij merken
dat er toch iets niet in de haak
is. Hijzelf wordt na de aanslag
het doelwit van dezelfde man,
die beweerde van de politie te
zijn. Bijna wordt hij ver
moord, terwijl zijn vriendin
wordt neergeschoten. Vervol
gens krijgt hij als verdachte
van moord de politie achter
zich aan. Gebruikmakend van
zijn trucenarsenaal slaat hij
op de vlucht voor politie en
gangsters. Hij vermomt zich
als zwerver en tijdens een
achtervolging laat hij zijn
vrouwelijke assistente film
trucs toepassen, waardoor
beide groepen worden misleid.
Hij is de politie dermate slim
af dat de inspecteur, die het
onderzoek leidt, zelfs wordt
ontslagen. Aan het slot be
vindt Rollie zich overigens
plotseling met deze politieman
in Zwitserland, waar beiden
zich kennelijk, na hun ontslag
hebben teruggetrokken.
Het scenario is niet hele
maal overtuigend en je zit ook
niet op het puntje van je stoel
van spanning, maar toch is
'FX' een redelijk goede thril
ler. De titel slaat op de naam
van de filmmaatschappij
waarvoor Rollie werkt, de
aanvulling van de titel 'Mur
der by Illusion' op het feit dat
het om een trucagemoord gaat,
want achteraf blijkt de Mafia-
boss - dank zij de trucs - toch
nog in leven. De hoofdrol
wordt goed gespeeld door de
inmiddels bekende Australi
sche acteur Bryan Brown, die
inmiddels via de Amerikaanse
televisie 'Doornvogels' we
reldwijde bekendheid kreeg.
'FX' werd geregisseerd door
Robert Mandel, die vorig jaar
'Independence Day' maakte
met Kathleen Quinlan als een
in haar huwelijk onderdrukte
vrouw, die uiteindelijk zelf
moord pleegt. Ook dit huwe
lijksdrama was niet volledig
geslaagd, maar hield wel be
loften in voor de toekomst.
'FX: Murder by Illusion'
van Robert Mandel draalt in
Casino 1 in Breda en Odeon 3
in Antwerpen.
Bryan Brown als speciale effecten-man Rollie Tyler vermomt een gangster in de thriller
'FX'. - FOTO ORION PICTURES
I Van ome filmredactte
IDA - De Franse ci-
it Paul Leduc en de
icaanse actrice Ofetta
bezoeken op dins-
7 oktober Theater
iterom in Breda. Daar
om 20.15 uur hun Him
Ida, Naturaleze Viva'
Borden vertoond. Zij zijn
doorreis naar het Film-
tlval van Gent, waar
film uitkomt,
ifelia Medina speelt in
film de meermalen
'oonde rol van de Me-
tanse schilderes Frida
lo, die van 1910 tot 1954
Mexico-stad leefde. Zij
het middelpunt van
groep kunstenaars en
'olutionairen. Haar
stormachtige leven was
nauw verbonden met dat
van de verbannen Russi
sche bolsjewistenleider
Trotsky en nog meer dat
van de befaamde Mexi
caanse schilder Diego Ri
vera. Met hem was ze twee
keer getrouwd. Frida
Kahlo kreeg polio en moest
pijnlijke amputaties on
dergaan. De Franse sur
realist André Breton
noemde haar 'een explo
sieve bom, verpakt in
vloeipapier met gekleurd
lint er omheen gewikkeld'.
De film is een Mexicaanse
produktie, die al op meer
dere festivals is vertoond.
Na de vertoning in Ach
terom kan het publiek pra
ten met de twee filmma
kers.
Vanaf 37 november zal
•Frida, Naturaleze Viva'
minimaal twee weken in
Filmhuis Concordia Breda
draaien. Fr zal dan tevens
een Mexicaanse foto-expo
sitie te zien zijn.
Van onze filmredactie
1 BREDASE Filmhuis Concordia vertoont
i bekend) in samenwerking met de andere
huizen in Brabant een programma van
^antse Films'. Telkens worden deze korte
i voorafgegaan door een animatiefilmpje
de Bredanaar Ties Poeth.
na vond is de docurqentaire 'Naar kerk en
t was hunne gang' over het leerlooiersdorp
i van de Bredanaars Joost Seelen en Ar-
Vogel nog te zien. Op 4 en 6 oktober omvat
programma 'Carane barbare' van Ties
'De eerste prijs' van Michel Kapteijns en
van Jan Ketelaars en Paul van den Wil-
erg. 'Caravane barbare' heeft twee mu-
ukken van Daan Manneke als uitgangs-
en werd opgenomen tijdens het Bredase
■val. Aanleiding was de ontmoeting met
b itenlander die in Breda carnaval kwam
pi en graag gefilmd wilde worden. Zijn ge-
t is echter niet te zien.
1 eerste prijs' is een amusante korte film
ïisverstanden en vooroordelen die weder
zijds leven bij jongeren en ouderen. 'Stad' duurt
drie kwartier en gaat registrerend op zoek naar
het karakter van Tilburg, een normaal gespro-
Jcen weinig tot de verbeelding sprekende stad.
Op 7 en 8 oktober begint het programma met
het animatiefilmpje 'Jaco' van Ties Poeth.
Hierin wordt met silhouettenkartons een
schimmenspel in een oerwoud uitgebeeld waar
het krioelt van de insecten.
Daarna volgt 'De beers komt...' van Erik
Willems. Over de geschiedenis van de rivier de
Maas in het Maasland, dat 's winters over
stroomde voordat de Maas in de jaren dertig
door werklozen werd gekanaliseerd.
'Manden' van Jan Beekmans is een documen
taire over het manden maken, een oud Bra
bants ambacht. Het complete werkproces wordt
in een poëtische beeldtaal gemonteerd. Even
eens van Beekmans is 'Vlas', een eveneens sub
jectieve documentaire over de groei en verwer
king van dit gewas. Alle voorstellingen begin
nen om 19.30 uur. Om 22.00 uur draait in Film
huis Concordia 'Een dagje naar het strand' van
Theo van Gogh.
Breakfast Club'. Film
i John Hughes over vijf
hers die een lange zater-
I Jn de schoolbibliotheek
•den opgesloten om tot
fjzelf te komen. Geen tie-
f°l. maar een spannende
irtocht naar de ware ka
ters van de scholieren,
•peelde stoerheid, proble-
j met ouders, onzeker-
1 en veel gekheid. Prima
len van o.a. Emilio Este-
fc en Molly Ringwald.
American Ninja'.
htfilm van Sam Firsten-
*8ht'. Griezelfilm
Tom Holland. Is de
nan een vampier?
•Jagged Edge'. Thriller van
Richard Marquand. Jeff
Bridges wordt beschuldigd
van moord op zijn rijke
vrouw en het dienstmeisje
en vrijgesproken. Maar de
twijfel blijft.
The Greatest'. Mohammed
Ali (Cassius Clay) in film
over zijn eigen boksleven.
'Sans toi ni lol'. Sandrine
Bonnaire als vrouw die ab
solute vrijheid zoekt in de
laatste winter van haar le
ven. Ze vindt honger, drank
en wanhoop. Regie: Agnes
Varda.
Xa Terraza'. Een terras vol
discussiërende mensen.
Marcello Mastroianni en
Jean-Louis Trintignant in
film van Ettore Scola.
Tiudwig'. De onverkorte
versie van de film van Lu-
chino Visconti over de
Beierse koning, met Helmut
Berger en Romy Schneider.
•WK '74' en 'WK '78'. Hoogte
punten van de wereldkam
pioenschappen voetbal.
Door Marjan Mes
HET BREDASE Filmhuis
Concordia begint op 9 oktober
aan een terugblik op het werk
van de in 1983 overleden
Spaanse filmregisseur Luis
Bunuel. Opvallend hierbij is,
dat niet zijn grote publieks
trekkers als 'Dagboek van een
kamermeisje' en 'Belle de jour1
(met Cathérine Deneuve) wor
den vertoond, maar minder
bekende films als 'Nazarin' en
'Los Olvidados'.
Het Bunuel-retrospectief
eindigt op 22 oktober zelfs met
twee korte films, waardoor de
maestro op het eind van de ja
ren twintig beroemd en ver
guisd werd: de surrealistische
collages: 'Un chien andalou' en
'L'Age d'Or'.
De 83 jaar oud geworden
Bunuel was een filmpionier,
die begon in de tijd van de
stomme film. In die jaren rond
1925 was hij bevriend met pre-
surrealistische kunstenaars
als Garcia Lorca, Salvador
Dali en Ortega y Gasset. Na
dat de Spaanse dictator Primo
Rivera in 1925 aan het bewind
was gekomen, moest hij naar
Parijs uitwijken. Daar sloot
hij zich aan bij een groep van
surrealistische kunstenaars,
die de associatieve en 'auto
matische' methode aangingen,
waardoor er ogenschijnlijk
weinig logica in htm werk zat.
In 1929 maakte hij met 2500
gulden van zijn moeder zijn
eerste cinematografische ex
periment: 'Un chien andalou',
waarin droomelementen zich
op de onbewuste gevoelens
van de toeschouwers richten.
Kijkers met een puriteinse
moraal werden hard aange
pakt. En het schokeffect, o.a.
van een oog dat wordt doorge
sneden, werd niet geschuwd.
Salvador Dali werkte mee aan
deze associatieve beelden
reeks, waarvan het de bedoe
ling was om te rebelleren te
gen een ingeslapen maat
schappij. Ook later bleef Bu
nuel een rebel, die zijn inspi
ratie putte uit zijn jeugd in het
bergdorpje Calanda bij Sara-
Hij kreeg daar een strikt re
ligieuze opvoeding binnen de
normen van de 19e eeuw. Zijn
kinderjaren voltrokken zich in
een middeleeuwse sfeer en
zijn twee hoofdthema's, ero
tiek en religie, waren steeds
weer terug te voeren naar die
jeugd. De meest fundamentele
gevoelens, die hij als jongen
Luis Bunuel, een van de
grote filmregisseurs van deze
eeuw. - FOTO ARCHIEF DE STEM
kende, waren een intens be
leefde erotiek, die eerst nog
werd gesublimeerd door een
groot geloof, en een volledig
bewustzijn van de dood. Op
16-jarige leeftijd begon hij de
denigrerende discipline van de
jezuïeten, bij wie hij school
ging, als een aanval op zijn in
tegriteit als man te ervaren.
Zijn leraren gaven hem een
gevoel van seksuele en maat
schappelijke onderdrukking,
wat leidde tot verzet.
Door zijn hele oeuvre heen
bekritiseerde hij, hoewel met
begrip voor zijn personages en
hun verdorvenheden, de zaken
die het erfdeel van zijn jeugd
vormden. Toen de Spaanse
Burgeroorlog uitbrak, bete
kende dat voor Bunuel het
einde van de wereld. In 1938
werd hij door de republikei
nen, waar hij zich bij had aan
gesloten, op een diplomatieke
missie naar Hollywood ge
stuurd en kreeg hij de super
visie over twee films, die over
de Spaanse republiek gemaakt
zouden worden. Maar toen de
oorlog plotseling eindigde,
kreeg hij een baan bij het mu
seum of Modern Art in New
York. Hij werd daar op initia
tief van kardinaal Spellman
echter ontslagen wegens zijn
als godslasterlijk beschouwde
'L'Age d'Or' uit 1930.
Hij emigreerde vervolgens
naar Mexico waar hij een
groot aantal films draaide,
waaronder in 1950 'Los Olvi
dados' over jonge straatbendes
in Mexico-stad en 'Nazarin'
over een wereldvreemde
priester, wiens goede daden op
een catastrofe uitlopen. Pas in
1960 kon hij weer terugkeren
naar zijn vaderland om daar
'Viridiana' te maken, dat
evenwel in Spanje werd ver
boden omdat er een parodie op
het Laatste Avondmaal in
voorkwam. Daarna zocht Bu
nuel zijn toevlucht in Frank
rijk en wederom in Mexico.
Hij bleef zich beroepen op de
veelzijdige, associatieve moge-
lijkheden van het surrealisme,
dat zo sterk hoort bij de
Spaanstalige cultuur. In 1963
kwam eindelijk de grote door
braak met 'Dagboek van een
kamermeisje' met Jeanne Mo-
reau in de hoofdrol van een
kamermeisje dat genadeloos
gebruik maakt van de per
verse en gefrustreerde erotiek
van haar rijke werkgever.
'Belle de jour' met Catherine
Deneuve als een schijnbaar
gelukkig getrouwde vrouw uit
de society, die zich als hoer
verkoopt, werd een groot com
mercieel succes. Bunuel's sur
realistische beeldtaal, waarin
verbeelding en werkelijkheid
raadselachtig werden ver
mengd, zou heel wat latere ci
neasten, onder wie vooral Car
los Saura ('Carmen') blijvend
beïnvloeden.
Voor 'Le charme discret de
la bourgeoisie' ontving Bunuel
in 1973 een Oscar. Met zijn
laatste twee films, 'Le fantöme
de la liberté' en 'Cet obscur ob-
jet du désir' baarde hij even
eens opzien in de Verenigde
Staten. Ook hierin stond het
thema centraal, dat mense
lijke vrijheid - politiek, sociaal
en seksueel - een illusie is, zo
lang de mens zichzelf op deze
gebieden beperkingen oplegt
en zijn belangrijkste drijfve
ren institutionaliseert. Bunuel
werd op oudere leeftijd steeds
somberder over het lot van de
armen en de machtsuitoefe
ning van degenen, die hen re
geerden. Hij trok zich in Me
xico terug om daar 'rustig en
zonder angst op de dood te
wachten'. Hij overleed er in
1983 op 83-jarige leeftijd, een
oeuvre nalatend, dat nog
steeds stof tot discussie geeft.
Filmhuis Concordia in Bre
da: Bunuel Retrospectief, 9 tot
en met 22 oktober. Op 9 okto
ber draait 'Susana' uit 1950;
een melodrama over de mar
telgang van een zogenaamde
fatale vrouw, waarachter so
ciale kritiek schuilgaan en ook
surrealistische scènes, al lijkt
de film één groot cliché. Op 10
oktober: 'Nazarin'.
Cinesol 1 in Breda brengt de
vorige week met twee Gou
den Kalveren bekroonde
film 'Abel' van Alex van
Warmerdam weer terug.
Een heel apart vormgege
ven, tragi-komisch familie
verhaal, waarin een 31-ja-
rige zoon kind wenst te blij
ven. Prachtig om te zien met
vervreemdende tekst- en
beeldgrappen, maar met een
nogal magere inhoud. De
muziek van Vincent van
Warmerdam ontving de Zil
veren Lessenaar.
'De Wisselwachter' van
Jos Stelling is geprolongeerd
in Cinesol 3 in Breda. Deze
bijzondere, bijna zwijgende
film ontving tijdens de Ne
derlandse Filmdagen de ju
ryprijs, terwijl John Kraay-
kamp, die een kleine bijrol
heeft, een Gouden Kalf
kreeg (mede voor zijn sterke
rol in 'De Aanslag'). Een
femme fatale (Stéphane Ex-
cofffier) brengt het hoofd op
hol van een eenzame, kin
derlijke wissel wachter (Jim
van der Woude). Hoewel er
weinig gebeurt, zit er een
grote spanning in de prach
tige beelden.
Grand Theater in Breda,
City 2 in Roosendaal, Cine-
m'actueel 2 in Bergen op
Zoom en De Koning van En
geland in hulst brengen The
Color Purple', ondanks zijn
rommeligheid en sentimen
taliteit een meeslepend
drama over de emancipatie
van een zwarte, lelijke
vrouw (Whoopie Goldberg)
van Steven Spielberg.
The Karate Kid 2' draait
thans in Mignon in Breda.
'Out of Africa' gaat alweer
door in Cinésol 2 in Breda,
De Nobelaer in Etten-Leur
en Ledel in Oostburg. No-
belskoop presenteert in Et-
ten 'Maccheron!' van Ettore
Scola met Jack Lemmon en
Marcello Mastroianni.
'Haunted Honeymoon', de
griezelkomedie van en met
Mel Brooks, gaat verder in
Casino 2 in Breda. Leuke ja
ren dertigsfeer, maar
flauwe grappen en dikopge-
legde griezeleffecten. *Top-
gun' is thans nog te zien in
Casino 3 in Breda en Cine-
m'actueel 1 in Bergen op
Zoom.
In Theater Achterom in
Breda draait op donderdag 9
oktober 'Die Marquise von
O.', schitterende verfilming
door Eric Rohmer van de ge
lijknamige novelle van
Heinrich von Kleist. De ro
mantische pathos van het
onwaarschijnlijk lijkende
verhaal krijgt een geloof
waardige artistieke vorm
met prachtig spel van de ac
teurs van de Berlijnse
Schaubühne, met Edith Cle
ver in de titelrol.
In Antwerpen draaien
'Down and out in Beverly
Hills' van Paul Mazursky
met Bette Midler en Richard
Dreyfus (Sinjoor) en 'Big
trouble in Little China', de
nieuwe John Carpenter met
Kurt Russell.
Scene uit 'The Color
Purple'. - FOTOARCHIEF DE STEM
ZATERDAG
Royal Flash (USA 1975, Ned. 1,23.55 uur). Malcolm McDowell
in degenkomedie van Richard Lester. Ook: Alan Bates en
Oliver Reed.
The Poseidon Adventure (USA 1972, Ned. 2, 20.00 uur). Ram
penfilm over een groot passagiersschip. Met Gene Hackman
en Shelley Winters.
II caso Mattei (Italië 1972, Did. 1, 00.15 uur). Speurtocht van
Francesco Rosi naar de dood van Enrico Mattei, directeur
van een Italiaanse oliemaatschappij.
Elvis (USA 1978, Did. 2, 20.15 uur). Het levensverhaal van El-
vis Presley (Kurt Russell) naverteld door John Carnenter.
Breakhart Pass (USA 1975, Did. 2, 23.15 uur). Vreemde onge
lukken in legertrein in avonturenfilm naar Alistair Ma-
cLean. Met Charles Bronson en Richard Crenna.
The restless breed (USA 1957, Did. 3 WDF, 22.45 uur). Wes
tern met Scott Brady in de rol van een advocaat, die de dood
van zijn vader wil wreken.
Champion (USA 1949, België 1,16.00 uur). Film over een bok
ser, die niet alleen met zijn vuisten carrière maakt. Met van
Kirk Douglas.
ZONDAG
Los chicos de la guerra (Argentinië 1984, Ned. 2, 21.47 uur).
Eerste van een serie Argentijnse speelfilms. Drie vrienden
groeien onder het generaalsbewind op en ontmoeten elkaar
weer in de Falkland-oorlog.
The wild bunch (USA 1969, België 1,20.35 uur). Bekende wes
ter van Sam Peckinpah. Met o.a. William Holden en Robert
Ryan.
MAANDAG
Jeux interdits (Frankrijk 1951, Ned. 1, 14.30 uur). Twee kin
deren belevende oorlog op hun eigen manier. Klassiek werk
van René Clement.
Giuletta degli spirit! (Italië 1965, Did. 1,23.00 uur). Film van
Felini over een bedrogen vrouw, die gekweld wordt door al
lerlei dromen.
DINSDAG
Arthur (USA 1981, Ned. 1, 20,28 uur). Komedie met Dudley
Moore als rijke erfgenaam, die zijn tijd weinig zinnig door
brengt.
The big black pill (USA 1981, Did. 2, 20.15 uur). Eerste van
drie detectivefilms met Robert Blake als de speurder Joe
Dancer.
Naeste stop paradies (Denemarken 1980, Did. 2, 23.15 uur).
Bejaarde vrouw wordt tegen haar zin naar een tehuis ge
stuurd.
WOENSDAG
The postman always ring twice (USA 1981, Ned. 1,22.05 uur).
Jessica Lange en Jack Nicholson als hartstochtelijk liefdes
paar.
De dream (Ned. 1985, Ned. 2,20.20 uur). Friese film van Pieter
Verhoeff over de geruchtmakende zaak Hogerhuis. Met Pe
ter Tuinman.
Zabriskie Point (USA 1969, Did. 2,22.50 uur). Antonioni's stu
die van Amerikaanse radicale dropouts in de jaren zestig.
The looters (USA 1955, Did. 3 WDF, 22.30 uur). Overlevenden
van een vliegtuigongeluk ontdekken een buit aan boord.
Les bonnes causes (Frankrijk 1963, België 2, 20.25 uur).
Vrouw vermoordt haar zieke echtgenoot in thriller van
Christian-Jaque.
DONDERDAG
L'homme fragile (Frankrijk 1981, Did. 3 WDF, 20.15 uur).
Film van Claire Clouzot over gescheiden mensen, die bang
zijn nieuwe relaties aan te gaan.
Stranger than paradise (USA 1984, België 2, 20.25 uur). Be
kroonde debuutfilm van Jim Jarmusch over moderne jeugd.
