'Chinezen betalen nooit te veel'
'Sch
CNV haalt oude koe weer van stal
Rechts wint Franse
Senaatsverkiezingen
even..t
UITBLAZEN
STUDENTEN ONDERZOEKEN KANSEN VOOR NEDERLANDSE EXPORT
Nieuwe
vriend
NCW-WE
DE STEM CO
PvdA op zoek
DINSDAG 30 SEPTEMBER 1986
ACHTERGROND
DINSDAG 30 SEPT
NIEUWE VOORZITTER BEPLEIT INVOERING VERMOGENSAANWASDELING
POSITIE CHIRAC VERSTERKT
VORIGE week vrijdag
belde een man naar
de krant. Of het
klopte dat hij deze rubriek
al een tijdje had gemist.
Dat klopte, zei mijn colle
ga. Hoe lang dan al? Drie
weken. Wanneer ik terug
kwam? Aanstaande maan
dag, antwoordde de collega.
Wil je dan aan die Koek vragen
dat hij eerst en vooral eens uit
legt hoe hij aan zoveel vakantie
komt? zo besloot de lezer het
telefoongesprek.
Het is natuurlijk vleiend om
door minstens één lezer gemist
te worden, maar dat dit pas na
bijna drie weken het geval is
tempert de voldoening wel. De
Santegoeds missen ons ook
weer, schrijven ze. Onswant
hun kaart, gepost in Orlando,
Florida is ook aan Merijn ge
richt. Wat doen die mensen he
lemaal in Amerika als ze de
krant zo missen? Aan de
Zeeuwse kust is hij gewoon da
gelijks te koop.
Een van de dingen die ik tij
dens mijn vakantie niet heb ge
mist, zo moet ik wellicht tot
mijn schande bekennen, is de
krant. Niet bepaald De Stem,
maar de krant in het algemeen.
Eén keer heb ik de Trierer
Volksfreund geraadpleegd. Een
paar dagen later kocht ik een
Frankfurter Rundschau, om te
weten te komen waarover de
Bildzeitung in het krantenrek
zoveel vetgedrukte stennis
maakte en wat er in Parijs aan
de hand was. Tenslotte pikte ik,
gistermorgen nog in een totaal
andere wereld, van een hotelba
lie een exemplaar mee van de
Egyptian Gazette, een dunne
Engelstalige krant die ook op
zondag verschijnt en alleen al
daarom op slag mijn volle sym
pathie genoot. Er stond echter
geen letter nieuws uit Europa
in.
Drie kranten in drie weken.
Dat is dus nogeens vakantie
hebben voor iemand die bij een
krant werkt, zou ik zeggen. Na
tuurlijk heb ik, zoals gewoon
lijk bij thuiskomst, wel de hele
stapel doorgewerkt van de
voorbije weken. Het is dan al
tijd weer verbluffend hoe snel
je je daar doorheen graaft.
Hoeveel je ongelezen kunt laten
zonder ook maar een vleug van
nieuwsgierigheid te hoeven on
derdrukken. Hoe vluchtig,
broos en kortstonding nieuws
eigenlijk is besef je dan pas ten
volle en het is niet bevorderlijk
voor de gemoedstoestand dte
na een vakantie van je wordt
verwacht. Zo van: energiek in
de handen wrijvend er weer fris
tegenaan.
Als je drie weken geen of te
weinig kranten hebt gelezen,
weet je van niks. Ik heb zelfs
het nieuws van prinsjesdag ge
mist. De opwinding en woede
waaraan u wellicht ten prooi
viel, op de kast gejaagd door
harteloze regeringsvoornemens,
zijn mij bespaard gebleven om
dat ik me met mijn vrouw had
verschanst tussen de koe
koeksklokken van het Hochsch-
warzwald. Het past mij vind ik
niet mijn troebel licht te laten
schijnen op zaken die u mis- jjë
schien al dagen of weken lang
bezighouden maar waarvan ik
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllli
WIMKOCK
nauwelijks weet heb. Toch
moet ik weer aan het werk.
Terwijl ik mijn lees- en
weet-achterstand probeer in te
halen, behelp ik me maar met
wat reisindrukken van de laat- B
ste weken. Over de Duitsers
heb ik wel iets te melden. Bij-
voorbeeld over de verba-
zingwekkend zorgvuldige ma-
nier waarop ze daar in het zui- =j
den een glas bier voor je berei-
den. Ik heb de tijd herhaaldelijk 1
opgenomen. Zeven tot tien mi- b
nuten duurde het telkens eer
het voor mij getapte glas de
door de Duitse bierologie ver- |j
eiste spitse schuimkop had. Ik
begrijp nu waarom Duitsers
graag een grote hoeveelheid
bier ineens bestellen.
In Egypte, waar ik ook even
was - voor m'n werk overigens b
- deed ik terloops een nieuwe b
vriend op. Dat was in het stof-
fige woestijndorp dat ligt aan
de ingang van het Dal der Ko-
ningen, tegenover Luxor aan de
oosteüjke oever van de Nijl. Hij E
was een jaar of twintig en stond
op het punt om zijn dienst- f
plicht te gaan vervullen als |j
chauffeur in het leger. Toen hij
er eenmaal in was geslaagd een
gesprek met me aan te knopen, p
bood hij me een steen aan. Ik
kon kiezen uit drie stukken al-
bast. Een wit, een bruin en een
bruin-wit stuk. Ik hoefde geen i
steen, zei ik afwerend. Hij
kende dat gebaar. „Maar ik
vraag er geen geld voor!" zei hij
alsof ik hem van iets heel ge-
meens verdacht. „Het is een ge-
schenk. Uit vriendschap. Als h
een herinnering aan mij."
Achterdochtig en toch inge-
palmd koos ik de bruin-witte
en terwijl die tussen m'n vin-
gers al begon te verbrokkelen,
vroeg ik hem wat hij na het le- jj[
ger wilde gaan doen. Naar
Caïro zou hij gaan.
Het was 41 graden Celsius
in de schaduw en we stonden
op woestijnzand in de zon. Vijf
stappen verder lokte de ge- p
koelde bus. Toen hij merkte dat b
ik erover dacht aanstalten te
maken om in de bus te stappen
zei hij. "Vriend! Ik heb jou nu
een geschenk gegeven dat jou
aan mij herinnert. Hoe kan ik s
me jou herinneren als jij mij i b
geen geschenk geeft?" Goeie
vraag. Maar wat moest ik hem j=
geven? Al mijn reserve-balpen-
nen en viltstiften waren al in
handen van de kinderen van
Luxor gevallen. Tenslotte werd
het m'n sleutelring. Ook daarin
zat heel vernuftig een balpen-
netje verwerkt. Hij was er ziels- p
gelukkig mee.
Ik zat zeker nog wel tien mi-
nuten in de bus voor die begon
te rijden en al die tijd bleef hij p
onder mijn raampje staan. La- b
chend, knikkend, wuivend en b
beide duimen omhoog stekend.
Mijn nieuwe vriend.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 1401140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
24,20 per maand; 69,75 per kwartaal of 271,00 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
j 1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rflnkrolptioc
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINA 2
Door Peter de Leeuw
CHINA'S deuren staan open.
Ruim een miljard Chinezen
vormen mogelijk een giganti
sche afzetmarkt voor het ka
pitalistische Westen. Toch
mag de koopman beslist niet
rekenen op snelle winsten.
Hoe doe je zaken in het rijk van
Mao's opvolger Deng Xiaoping?
'Langzaam', zeggen Casper den
Daas (25) en Niek Tijhuis (27), bei
den student economie aan de Rot
terdamse Erasmus-universiteit.
Tijhuis en Den Daas vertrekken ko
mende winter naar China. Daar
zullen ze het Nederlandse exportbe
leid en de kansen voor vaderlandse
bedrijven onderzoeken.
'Nederland heeft zeker mogelijk
heden in China. Ik noem maar een
produkt: een aardappel. In ons land
worden bepaalde aardappelsoorten
geteeld. Die kennis kun je exporte
ren. Ja hoor, Chinezen eten aardap
pels, niet alleen rijst. En ook op het
gebied van de veeteelt hebben we de
Chinezen kennis aan te bieden. Je
kunt stellen dat vooral Nederlands
agrarische sector zich moet richten
op uitvoer naar China. En als we
praten over export, hebben we het
over uitvoer van kennis en techno
logie, bijvoorbeeld landbouwmachi
nes', zegt Den Daas.
Voor de twee studenten staat het
nu al vast dat de 'groene' bedrijfs
tak de belangrijkste troef is voor de
export naar het land van Deng Xia
oping. Om die conclusie bevestigd te
zien reizen ze niet naar Hong Kong,
Shanghai en Peking. Ze gaan wel
naar de Volksrepubliek om ter
plekke de slagvaardigheid van het
Nederlandse uitvoerbeleid te beoor
delen.
Voor dat onderzoek gaan ze ge
sprekken voeren met vertegen
woordigers van het Nederlandse be
drijfsleven in China. Dat deel van
de reis zal in dienst staan de studie,
want beide economen-in-spe willen
zo hun opleiding afronden. Ze moe
ten dan het antwoord op bijvoor
beeld de volgende vraag uit hun
mouw kunnen schudden: Moet Den
Haag aan Peking 'zachte leningen'
verstrekken, waarbij weinig rente
in rekening wordt gebracht in ruil
voor gunstige handelsvoorwaar-
den?
'Canada en Denemarken doen op
die manier met succes zaken in Chi
na. Met name Denemarken heeft in
het verleden gestrooid met zachte
leningen. Het bedrijfsleven in de
Volksrepubliek ontving toen geld
om in zee te gaan met Deense han
delspartners. Toch is het maar de
vraag of Nederland eenzelfde weg
moet bewandelen. Uiteindelijk ver
leent de overheid zo via een omweg,
Peking in dit geval, subsidies aan
Den Daas (links) en Tijhuis.
- foto de stem /j0han van gurp
particuliere ondernemingen. Eigen
lijk zijn wij daarvan geen voorstan
der', aldus Tijhuis en Den Daas die,
keurig in het pak gestoken, voldoen
aan het beeld van de 'yuppie', de
succesvolle jongere. Aan dat image
draagt de opleiding aan Nijenrode,
die ze achter de rug hebben, zeker
een steentje bij.
De twee China-gangers zullen in
het Verre Oosten samenwerken met
een bureau voor marktonderzoek in
Hong Kong. Dat heeft goede contac
ten in de Volksrepubliek. Want
China is sinds 1979, het jaar waarin
Deng Xiaoping zijn macht vestigde,
niet langer geheel onbekend gebied
voor de westerse zakenwereld.
Ook niet voor Nederlandse koop
lui. Zo importeerde Nederland in
1985 voor 624 miljoen gulden pro-
dukten uit China, vooral textiel.
Daarentegen voerde de Volksrepu
bliek vorig jaar voor 811 miljoen
gulden Nederlandse waar in, zoals
chemische produkten en technisch
geavanceerde landbouwmachines.
De handelsbalans laat voor ons
land dus een gunstig beeld zien.
Maar sinds 1985 is er verandering op
til. China's leiding vindt dat de eco
nomische ontwikkeling te snel gaat
en heeft het importbeleid op een la
ger pitje gezet. Het Nederlandse be
drijfsleven hoeft echter niet te treu
ren, want de Chinezen blijven be
langstelling tonen voor technologie
en westerse 'know-how'.
Het ziet er dus naar uit dat de
handelsbetrekkingen de komende
jaren goed blijven. In 1982 waren die
niet zo goed. Er was toen bepaald
geen sprake van vriendschap tussen
Den Haag en Peking. De oorzaak
daarvan was de zogenoemde duik-
botenaffaire. Nederland had een
contract gesloten voor levering van
onderzeeërs aan Taiwan, nationa
listisch China, en aartsvijand van
de Volksrepubliek. Formeel is de
vrede nu getekend. 'Maar', zegt Den
Daas, 'Chinezen vergeten niet
gauw'.
Heeft Nederland kansen gemist
in de Volksrepubliek door indertijd
in zee te gaan met Taiwan? Den
Daas: 'Nee, ik denk het niet. Je moet
even terug in de geschiedenis om
het te begrijpen. De Japanners wa
ren de eersten die de Chinese markt
betraden. Zij leverden vooral televi
sie-toestellen, radio's, wasmachines
en video-apparatuur. Maar, zoals
gezegd, Chinezen vergeten niet vlug
en tussen Japan en China is het vele
jaren oorlog geweest deze eeuw.
Daarnaast willen de Japanners
geen technologische kennis leveren
en juist daarvoor tonen hun Chinese
buren grote belangstelling'.
Zijn collega Tijhuis gaat verder
met de jongste Chinese handelsge
schiedenis. 'Na de Japanners ver
schenen de Amerikanen op de
markt, graan en chemische half pro
dukten uit de Verenigde Staten gin-,
gen richting China. Maar de Ameri
kaanse manier van zaken doen ligt
de Chinezen niet zo. Die vinden dat
de Amerikanen eisen stellen die niet
reëel zijn. Met Europeanen doen ze
liever zaken. Die doen voorstellen
die in Chinese ogen haalbaar zijn.
Maar vergis je niet: er wordt kei
hard onderhandeld. Chinezen zijn
uitstekende zakenlui, ze zullen nooit
een cent teveel betalen'.
Tijhuis en Den Daas gaan niet al
leen naar de Volksrepubliek om het
exportbeleid van Nederland te be
oordelen. Hun verblijf van een half
jaar in China zullen ze ook benutten
om de markt daar te verkennen
voor drie vier Nederlandse bedrij
ven. Het tweetal biedt het bedrijfs
leven advies aan tegen onkosten
vergoeding. Zo wordt hun reis be
taald. Voor twee bedrijven is het al
zo goed als zeker dat ze gebruik
gaan maken van hun diensten.
'In Nederland bekijken we of het
betreffende bedrijf in aanmerking
komt voor handel met China. Heeft
het het juiste produkt te bieden?. In
China vissen we uit of er een markt
is voor zo'n produkt. Daarnaast be
kijken we de infrastructuur ter
plaatse, overigens is die vaak heel
gebrekkig. Je moet uiteraard geen
televisie-toestellen in een gebied
gaan verkopen, waar een elektrici
teitsnet ontbreekt'.
'Tenslotte zoeken we Chinese
handelspartners voor onze Neder
landse klanten. Maar de contacten;
leggen we niet. We zeggen alleen te
gen de Nederlandse klant: die Chi-;':
nese bedrijven zijn voor uw onder
neming geschikt om zaken mee te
doen. We kunnen de eerste contac
ten niet leggen, want wie dat wél
doet in China moet ook de volgende
gesprekken voeren, de relatie on
derhouden'.
'Zaken doen in China is een kwes
tie van vertrouwen. Chinezen voe
ren bij voorkeur handel met 'oude
vrienden'. Het tweede bezoek van de
buitenlander wordt dan ook buiten
gewoon op prijs gesteld; die wordt
dan voortaan als 'oude vriend' be
schouwd. Vertrouwen winnen kost
tijd; dus kost zaken doen in de
Volksrepubliek tijd'.
'Eén van de grootste problemen
voor de handel met China', zegt Den
Daas, 'is het gebrek aan harde va
luta in het land. In het Westen is de
muntsoort van de Volksrepubliek,
de yuan, niets waard. Daarom moet
een bedrijf dat zich in het land ves
tigt, een manier vinden om de winst
uit de Volksrepubliek te krijgen'.
•Dat kan bijvoorbeeld door beta
ling in natura, maar je begrijpt dat
niet alles als ruilmiddel kan dienen.
Je zult als Nederlandse zakenman
maar een partij kippen op je dak
krijgen voor de levering van tech
nologie aan China. En dat is dan één
probleem'.
Als de Volksrepubliek zaken doet
met het Westen gebeurt dat meestal
in de vorm van joint-ventures. De
Chinezen leveren in zo'n geval
grond en gebouwen voor de vesti
ging van een bedrijf. En de 'buiten
landse' bijdrage bestaat dan uit
technologie en kapitaalgoederen,
machines.
Een andere manier van zaken
doen met China is produktie in li
centie overbrengen. De Chinezen
betalen dan een bedrag om het pro
dukt te mogen vervaardigen en ver
volgens deelt de leverancier van de
technologie, de buitenlandse onder
neming in de winst. Op die manier
blijven de Chinezen baas in eigen
huis.
Of dat nu beleid 'tegen' het kapi
talisme is, of Chinees nationalisme,
het resultaat blijft hetzelfde. Het
beleid van Deng Xiaoping heeft er
in elk geval toe geleid dat het land
zijn inwoners kan voeden. En dat
mag gelden als een hele prestatie
voor een ontwikkelingsland met
ruim een miljard mensen.
OUD-DIREC
DEN HAAG (ANP) -
rice Williams, voo
voorzitter van de W
voedselraad van de
enigde Naties, heeft
dag tijdens de openin
het 22e Internationale
velcongres in Den Ha-
pleit voor afschaffing
exportsubsidies voor
bouwprodukten. De
dies zijn volgens hem
de huidige omstandig
geen geschikt middel
ontwikkeling van de a
markten.
Williams vergeleek
huidige beleid van poli
zowel de Verenigde S
als de Europese Ge
6St
Door Pieter-Jan Dekkers
SOMMIGE mensen zijn wel erg
hardleers. Neem de nieuwe voor
zitter van het Christelijk Natio
naal Vakverbond, H. Hofstede.
Ter gelegenheid van zijn aantre
den opperde hij afgelopen zater
dag het idee de Vermogensaan-
wasdeling (VAD) weer van stal
te halen.
Althans, een soort VAD. 'Ik noem het
liever niet zo maar een nieuwe naam
wil me nog niet te binnenschieten', ver
ontschuldigt Hofstede zich. De naam
'VAD' ligt namenlijk niet erg gunstig
in vakbonds- en politieke kringen.
En niet ten onrechte. Want wat bij
het aantreden van het kabinet-Den
Uyl in de zeventiger jaren het parade
paardje van links had moeten worden
is onder auspiciën van de toenmalige
KVP en later door het CDA achtereen
volgens gewijzigd, uitgekleed en ten
slotte door het eerste kabinet-Lubbers
de nek omgedraaid.
Toch even horen wat Hofstede nu
precies bedoelt. Hij wil dat de werkne
mers mee moeten gaan delen in de
winsten die de bedrijven maken, zodat
ze betrokken worden bij wezenlijke be
slissingen over investeringen. 'De
werknemers moeten via aandelen of
participatie-bewijzen een graantje
kunnen meepikken. Nu blijven die
graantjes in de onderneming en komen
niet in de portemonnee terecht', aldus
Hofstede. De portemonnee van de
werkgevers, uiteraard.
Hofstede vindt dat werkgevers, vak
centrales en overheid hierover op cen
traal niveau afspraken moeten maken.
'De werknemers worden dan in feite
mede-eigenaar van de investerings
ruimte die er is', filiosofeert de CNV-
voorzitter verder.
Dat de VAD in 1983 na tien jaar poli
tiek gekissebis door Lubbers is bijgezet
in de verzameling onuitvoerbare poli
tieke stokpaardjes is voor Hofstede
blijkbaar geen rede de oude koe toch
maar weer eens van stal te halen.
Want, zo vervolgt hijwe zitten nu eco
nomisch in een heel andere situatie.
Dat laatste is juist. Toen het eerste
kabinet-Lubbers de VAD in een stof
fige la stopte viel er, gezien de econo
mische depressie, nauwelijks iets bij de
meeste bedrijven te halen. Nu is de si
tuatie omgekeerd: de winsten swingen
weer ouderwets de pan uit.
Hofstede: 'De winsten trekken weer
aan. We zitten nu met de inkomens
quote (dat is dat deel van het nationaal
inkomen dat aan arbeidskosten op
gaat) op 81,5 procent, terwijl dat in de
zeventiger jaren maar liefst 95 procent
was. Veel te hoog voor een gezonde eco
nomie'.
'We zitten nu weer in de buurt van
de 80 en dat betekent dat de rest, rond
20 procent, uitsluitend eigendom wordt
van de aandeelhouders. Van de factor
kapitaal dus. Ik vindt dat wij als vak
beweging niet mogen toestaan dat elk
De nieuwe voorzitter van de vak
centrale CNV, H. Hofstede. - fotoanp
jaar ruwweg 20 procent in de zakken
van de kapitaalverschaffers ver
dwijnt'.
Voorwaar echte vakbondstaai. Zeker
als hij er aan toevoegt dat van die 20
procent minstens de helft aan de be
trokken werknemers ten goede moet
komen.
Over de haalbaarheid van zijn plan
laat Hofstede zich niet uit. Misschien
dat hij op een achternamiddag de voor
geschiedenis van de VAD nog eens
heeft nagelezen en zelf al de conclusie
heeft getrokken dat 'het' er niet in zit.
En de benaming 'VAD' derhalve angst
vallig mijdt om de parallel met de re
cente geschiedenis niet helemaal te
hoeven doortrekken.
Want het plan is natuurlijk niet
haalbaar. Al die jaren dat politiek Den
Haag probeerde de werknemers via de
Vermogensaanwasdeling meer invloed
in het bestuur van de onderneming te
bezorgen, hebben de werkgevers deze
plannen consequent bestreden. En de
partijen die in 1983, toen de toenmalige
premier Lubbers het VAD-wetsont-
werp in de prullebak deponeerde, zijn
dezelfde die thans in het Catshuis de
dienst uitmaken.
De lijdensweg van de VAD begon bij
het aantreden van het kabinet-Den
Uyl, dat op basis van het uitgangspunt
'Rechtvaariger verdeling van kennis,
macht en inkomen' maatschappij-her-
vormend aan de slag wilde. Zonder
echt veel succes overigens omdat met
name de KVP-ministers in dit kabinet
er steeds in slaagden de progressieve
ministers af te remmen.
Pas in 1976 verscheen na veel poli
tiek geharrewar binnen het kabinet
het eerste VAD-wetsontwerp. Een slap
aftreksel van wat het progressieve deel
van het kabinet voor ogen stond en
derhalve slechts een zoethoudertje
voor de vakbeweging. Zeker niet één
van die 'leuke dingen voor linkse men
sen', waarmee PvdA-leider Den Uyl
veel kiezers naar zijn partij had gelokt.
Het ontwerp wilde via de VAD op
twee manieren gestalte geven aan het
idee de werknemers meer te laten pro
fiteren van de bedrijfswinsten. Het col
lectieve deel, bestemd om later de
oudedagsvoorziening van werknemers
te verbeteren, en een individueel deel,
datgene wat rechtstreeks aan de werk
nemers ten goede zou komen.
Zoals gezegd bestreden de werkge
versorganisaties de VAD te vuur en te
zwaard en in de Tweede Kamer waren
het vooral KVP en WD die toch iets
andere ideeën bleken te hebben over
medezeggenschap van werknemers
dan het kabinet. Trouwens, dat kabinet
viel voordat de VAD in de Kamer kon
worden behandeld over nog zo'n maat
schappij-hervormend plannetje van
Den Uyl, de grondpolitiek.
Het volgende kabinet, dat van Van
Agt en Wiegel, kwam na verloop van
tijd met een eigen versie van de VAD.
Dat was echter dermate aan de WD-
maatschappij -visie aangepast dat de
vakbeweging zich onomwonden tegen
verklaarden. Vier jaar hakketakken
over deze vorm van 'gelijkberechtiging
van kapitaal en arbeid' leidde niet tot
een wet en toen het tussenkabinetje
Van Agt/Den Uyl de VAD weer uit de
ijskast haalde was dat met enige
schroom.
Ook dit kabinet kwam echter voor
tijdig ten val en het daarna optredende
kabinet Lubbers trok het wetsontwerp
in. Het is dan 11 oktober 1983.
Er zijn sindsdien nog twee pogingen
gedaan om iets van de VAD-gedachte
te realiseren. Eerst de christelijke
werkgevers die in 1983 een deel van het
loon van de werknemers wil bestem
men voor bedrijfsinvesteringen. Met
daaraan gekoppeld het lokkertje dat
als met dat ingehouden loon winst
wordt gemaakt de werknemers daar
van een deel zouden terugkrijgen. Dit
plan is overigens door niemand serieus
genomen.
De WD probeerde het 'progressief'
imago van de partij in 1984 enigszins op
te vijzelen met het plan om de werkne
mers in goed renderende bedrijven te
laten meeprofiteren van winststijgin
gen. Het leek wel wat op de VAD, maar
het was het niet Werknemers zouden
in het vervolg geen toeslagen meer op
hun loon krijgen en ook geen winstuit
kering. In de plaats daarvan zouden ze
aandelen krijgen, waarover de pas na
verloop van tijd zouden kunnen be
schikken.
Overigens was dit idee niet ingege
ven door het inzicht dat de arbeid even
hoog zou moeten worden beloond als
het kapitaal, maar gewoon door de
vrees dat het land zou worden gecon-
frontreerd met loonexplosies.
En nu dan Hofstede. Waarbij als pi
kant gegeven kan worden gemeld, dat
een van de oorzaken waarom het kabi
net Van Agt/Wiegel er niet uitkwam
was gelegen in het feit, dat het CNV het
niet met de FNV eens kon worden over
de verdeling van de VAD tussen een
collectief en een individueel deel.
Door Bob van Huët
BIJ DE gisteren gehou
den Senaatsverkiezin
gen in Frankrijk hebben
de rechtse regeringspar
tijen hun positie als ver
wacht verstevigd. De
herverkiezing van een
derde van de senatoren
leverde de neo-gaullis-
ten van Jacques Chirac
een winst op van 17 ze
tels. De RPR werd daar
mee de grote winnaar.
De liberale partner UDF
won 1 zetel.
De linkse oppositie ging
achteruit. De socialisten hiel
den de schade beperkt met
een verlies van 5 zetels. De
communisten raakten er ech
ter 9 kwijt en zijn o.a. in Pa
rijs niet meer vertegenwoor
digd. Daarmee zakte de PC
naar een minimum van 15 ze
tels, net genoeg om een groep
te kunnen vormen.'In totaal
bestaat de senaat nu uit 229
rechts afgevaardigden tegen
90 voor links. Het kiezers
korps bij de Franse senaats
verkiezingen bestaat uit
tweede kamerleden en afge
vaardigden van provincie-
en gemeenteraden.
Tegelijkertijd had in de
'provincie' Haute Garonne
een herverkiezing plaats
voor de Nationale Vergade
ring. De uitslag van 16 maart
j.l. was door de Franse con
stitutionele raad ongeldig
verklaard wegens onregel
matigheden bij de samenstel
ling van een dissidente socia
listische lijst. Bij de deelver-
kiezingen in Haute-Garonne
werden de acht parlements
zetels die op het spel stonden,
keurig verdeeld tussen het
UDF-RPR-blok en de oppo
sitionele Socialistische Partij.
Zij wonnen ieder opnieuw de
vier zetels, die zij bij de alge
mene verkiezingen van
maart al kregen. In percen
tages kregen de regerings
partijen 45,93 procent van de
stemmen en de socialisten
37,38 procent. Door de beves
tiging van uitslag in Haute-
Garonne blijft de parlemen
taire meerderheid van de re
gering onveranderd krap.
Speciaal voor deze herver
kiezing, die theoretisch ge
vaar kon opleveren voor het.
kabinet van premier Chirac,
liet socialistenleider Jospin
De zoon van wijlen pre
sident Charles de Gaulle,
admiraal b.d. Philippe de
Gaulle maakt na de ver
kiezingen zijn entree in de
Franse Senaat. - fotoap
zich in Toulouse 'parachute
ren'. Maar ook hij kon het
niet redden tegen de popu
laire burgemeester Domini
que Baudis, die als een van
de grote beloftes van rechts
geldt. Net als op 16 maart
kreeg Baudis de meeste
stemmen. De combinatie
RPR-UDF en de socialisten
deelden ieder opnieuw de
beschikbare zetels. De com
munistische partij en het ex
treem-rechtse nationale
front van Jean Marie le Fen
kwamen er in Haute Ga
ronne niet aan te pas met nog
zeven procent der stemmen.
In de senaatsverkiezingen
werd de gaullistische RPR dt
grote overwinnaar. De partij
wordt de grootste groepering
in het hogerhuis. Ze levert W
77 senatoren en de socialisten
64. Onder de gaullistische
nieuwelingen is Philippe de
Gaulle, de 64-jarige zoon van
wijlen president Charles
Gaulle. Iedere drie jaar wor
den er indirecte verkiezingen
voor een derde van de Senaa'
gehouden. Zondag werden
117 van de 319 senatoren
kozen door 51.343 kiesman
nen, afkomstig uit de natio
nale assemblee, algemene ra
den, regionale raden en
meenteraden.
Door onze H
DEN HAAG - Ook
versverbond NCW h
aan de afspraken di
met de sociale partn
economisch terrein (c
Het NCW weigert te
ambtenaren en uitberin
palen loonruimte en ove
vermindering van het a~
Directeur Weitenber
deelde dit gisteren mee. H
NCW is de tweede organisati
die voorwaarden aan de g
sprekken stelt. In het wee'
einde liet de vakcentrale F
weten alleen te willen prate
met kabinet en werkgever
over het convenant, als de be
vriezing van de inkomens va
ambtenaren en uitkeringsg
rechtigden ongedaan word
gemaakt.
Het NCW vindt dat dit nie
thuishoort in het convenant
De christelijke werkgever
keren zich eveneens tegen he
advies van de Raad van Sta
om centrale afspraken te ma
ken over de loonruimte en he
tempo waarin de werklooshei
wordt verminderd. „We heb
ben geen behoefte aan he
aanscherpen van de central
afspraken die er al liggen
Laat dat maar aan de onder
handelaars over. Zoals het nu
loopt, zitten we op de goede
koers", aldus Weitenberg.
Overigens heeft het NCW
een hard hoofd in de daling
van de werkloosheid met
200.000 in 1990, als het kabinet
geen maatregelen neemt om
het ondernemingsklimaat in
Nederland te verbeteren. Vol
gens Weitenberg, die genoemd
wordt als opvolger van minis-
Merkenbureau
DE Europese Commissie zal
binnen zes maanden, mis
schien zelfs nog dit jaar, een
vestigingsplaats voor het mer
kenbureau van de Europese
Gemeenschap voorstellen aan
de Europese Raad. Dat ver
wacht de gemeente Den Haag.
Den Haag is vrijdag door het
kabinet opnieuw kandidaat
gesteld.
WAAROM aarzelt de PvdA met
voor de toekomst? Is het uit red
Uyl dat men nog niet openlijk wi
het verleden zijn gemaakt of is d
gestelde achterban nog zo groot
lijkheid moet worden gekozen?
praktische overweging zou kunn
in de tent wil voor de Statenverk
want het zoeken naar een nieuw
socialistische gelederen doorgaa
Wat ook de reden moge zijn,
PvdA nieuwe stijl steeds zichtba:
wige discussianten is hard op we
te wijzigen in dat van een gez
mensen bij wie realisme voorop s
De partijraad die afgelopen ze
houden was de zoveelste indic
niet langer de onbuigzamen wille
principes. Natuurlijk attaqueerde
het kabinet Lubbers-ll op een
verse signalen blijkt nu reeds dat
optimische voorstelling van zak
wacht van de economische groi
Fonds heeft inmiddels duidelijk
voor de wereldeconomie veel m
naar alle waarschijnlijkheid nieu
ding in de miljoenennota werd aa
in een dergelijke situatie het rist
loosheid om de hoek loert. Het i:
kabinet zal aandringen op nieuw
werkloosheid.
Wel kritiek dus maar de toonz
dan tot nu toe gebruikelijk was of
de PvdA. Het begrip oppositie v
Wim Kok niet alleen dwarsligger
samenwerking zoeken zonder dai
de sociale beginselen', zo hield hij
Wim Kok is overigens niet de
nieuwe realisme predikt. Voormal
voorzitter Jan Pronk -destijds eei
Links- geeft herhaaldelijk te kennr
in de visie van Kok. Het lijkt erop
een aantrekkelijke regeringspartm
eerst nog enkele hinderlijke blokk
ri hrnrt mnoton w/TM-Hon
