VANAVOND TV-UITZENDING VAN OPENING
Frank Sinatra
na 24 jaar
weer in Italië
I
I
I
Leef Bewust, Kies Bewust!
Bew ust De Beste
Instap-polis
Bel gratis 06-0199
DINSDAG 23 SEPTEMBER 1986
EEN CONCERT IN MILAAN
nlNSDAG 23 SEPTEMBE
NEDERLAND 1
NEDERLAND 2
c:
Kunst Is een gedeelte van de werkelijk
heid dat door de mens bewust is
afgezonderd.
Freek de Jonge
T2 PAGINA GIDS 1
r
Muziektheater gaat door
AMSTERDAM (ANP) - De uitzen
ding van de NOS op Nederland 2
zal bijna helemaal in het teken
staan van de opening van het Mu
ziektheater in Amsterdam (vanaf
19.37 uur).
Daarmee komt definitief een einde
aan een discussie van 70 jaar over de
bouw van een 'opera' en ook aan een
conflict tussen toonkunstenaars en de
NOS.
Vorige week hebben de Kunstenbond FNV en
de Nederlandse Toonkunstenaarsbond NTB
daarover overeenstemming bereikt.
De bonden hadden aanvankelijk gedreigd
toestemming voor een tv-uitzending van de ope
ning niet te zullen goedkeuren, zolang er over
een aantal voorwaarden met de NOS geen over
eenstemming was bereikt. Zij eisten van de NOS
een raamovereenkomst voor televisiemedewer
king van musici, dansers en koorleden en een fi
nanciële vergoeding voor hun medewerking.
Van de directies van De Nederlandse Opera,
het Nederlands Philharmonisch Orkest, het Ne
derlands Balletorkest en Het Nationale Ballet
werd verlangd dat zij deze eis van de bonden bij
de NOS zouden steunen. De directies zijn daar
nu mee akkoord gegaan. Met de NOS is nog
steeds geen overeenstemming tot stand geko
men.
Voor de uitzending van vanavond is een fi
nanciële vergoeding van 250 gulden voor alle
deelnemende musici, dansers en koorleden over
eengekomen. Dit geldt volgens de bonden als een
eenmalig compromis.
Het Muziektheater aan het Waterlooplein in
Amsterdam wordt vandaag officieel geopend
met voorstellingen van de vaste bespelers: De
Nederlandse Opera en Het Nationale Ballet. De
Nederlandse Opera zal de wereldpremière bren
gen van de opera 'Ithaka' van componist Otto
Ketting en Het Nationale Ballet zal de première
van 'Zoals Orpheus' van choreograaf Toer van
Schayk voor het voetlicht brengen.
Waar vier jaar geleden nog een kale vlakte
was staat nu het Muziektheater met zijn ronde
gevel en met een hoogte van zo'n 20 meter tot
ongeveer 30 meter (de toneeltoren) aan de Am-
stel te pronken. Door de ronde glaswand dringt
nu 's avonds het licht soms al naar buiten, zodat
het Muziektheater van veraf te zien is.
De kolossale zaal met een toneel van 20 meter
breed, 10 meter hoog en 20 meter diep geeft
plaats aan 1600 bezoekers. Zeker voor Neder
landse begrippen zijn toneel en orkestbak zeer
groot en geschikt voor groot opgezette produk-
ties.
„Wij zijn helemaal klaar om te gaan openen.
Niet alles is nog tot in de perfectie gereed. Voor
sommige onderdelen zijn tijdelijke voorzienin
gen getroffen. Maar daar is niets van de merken.
Enkele problemen moeten we in de loop van het
jaar nog oplossen", aldus directeur W. Sinnige
van het Muziektheater.
Bereikbaarheid
Aan de bereikbaarheid van het Muziekthea
ter is ook gedacht. De metro-uitgang is bij de
entree, er is onder het gebouw een parkeer
ruimte gemaakt voor zo'n 400 auto's en er is stal
lingsmogelijkheid voor 850 fietsen en bromfiet
sen.
Het zakenleven heeft zich niet onbetuigd ge
laten. Vooruitlopend op de opening is tegenover
het Muziektheater al een grote avondwinkel ge
opend. Andere winkels hebben plannen tot ves
tiging, bestaande worden gemoderniseerd en er
komt onder meer een koffieshop. „Iedereen die
hier rondkijkt kan zien dat deze kant van de
Amstel opleeft. De nieuwe winkels hebben na
tuurlijk te maken met het Muziektheater maar
ook met de komst volgend jaar van het Joods
Historisch Museum, dat nu nog in het Waagge
bouw zit, naar de synagoge op het nabijgelegen
Jonas Daniël Meijerplein. De mensen uit de om
geving zullen zien dat door dat alles deze buurt
dynamischer wordt", aldus Sinnige.
Overigens is het pad naar het Muziektheater
niet over rozen gegaan. Over de bouw van het
theater is al ruim tachtig jaar gesproken. Allang
bestond de behoefte aan een theater voor dra-
EXHWHHHKMHHHHH
matische muziekprodukties in de hoofdstad. Er
waren plannen voor zo een theater aan het Mu
seumplein en Frederiksplein, die om uiteenlo
pende redenen de mist ingingen. Een ontwerp
van de architecten Bijvoet en Holt voor een mu
ziektheater op de plaats van de oude RAI aan de
Ferdinand Bolstraat naast het Japanse Okura
Hotel haalde het evenmin: te duur.
In 1968 won de Weense architect Wilhelm
Holzbauer een door de gemeente Amsterdam
uitgeschreven prijsvraag. Uitvoering van dit
winnend ontwerp werd door het rijk geblok
keerd omdat in dit ontwerp onvoldoende reke
ning was gehouden met energiebesparing.
Kritiek
In 1979 ontstond het idee het stadhuis en het
Muziektheater te combineren tot één complex
op het Waterlooplein. Dat sloeg bij de gemeente
aan en Holzbauer, van wie het idee was, maakte
een ontwerp met zijn Nederlandse collega Cees
Dam. Zij werden ook met de uitvoering belast.
Het ontwerp was nog niet aan de openbaarheid
prijs gegeven of de beer was los. Van alle kanten
werd het ontwerp met kritiek overladen.
Architect Aldo van Eyck sprak van „gewelds-
architectuur" en talrijke andere architecten lie
ten zich in dezelfde geest. Kunstenaars (onder
mmwmB
wie componist Peter Schat) en kunstenaarsor
ganisaties uitten eveneens hun protest. De laat-
sten omdat zij vreesden dat andere gesubsi
dieerde kunstuitingen de rekening zouden moe
ten betalen voor de kosten van het muziekthea
ter (306 miljoen volgens prijspeil 1979) en de ex
tra kosten voor ballet en opera.
En dan was er nog het buurtprotest. Buurtbe
woners waren vooral bang dat het aanzien van
dit historisch stuk Amsterdam en het zicht op de
Amstel aangetast zouden worden door dit „af
schuwelijk" ontwerp. Dat protest mondde uit in
een demonstratie op 3 juli 1982, twee dagen
voordat de eerste paal voor het Stadhuis/Mu
ziektheater (in de volksmond al gauw Stopera
genoemd) de grond in zou gaan.
Een aantal demonstranten vond de betogin
gen niet genoeg en stichtte brand op het bouw
terrein en bracht vernielingen aan. Hijskranen,
heimachines en graafwerktuigen werden ver
woest. Resultaat: schade een miljoen gulden en
het slaan van de eerste paal werd een maand
uitgesteld.
Het protest is in de loop der jaren afgenomen
en heeft voor een groot deel plaats gemaakt voor
nieuwsgierigheid. Tijdens de Uitmarkt eind
augustus verdrongen de mensen zich om al vast
de eerste voorstellingen in het Muziektheater te
zien. Velen hadden het er voor over om lange
Het nieuwe muziektheater in Amsterdam,
gezien vanaf de Blauwbrug. - fotoanp
tijd in de rij te staan om het nieuwe gebouw bin
nen te kunnen gaan.
Ballet
Het Nationale Ballet ging dit voorjaar als eer
ste over van de Stadsschouwburg naar het Mu
ziektheater. In het begin waren er nogal wat
problemen, vertelt artistiek leider Rudi van
Dantzig. Er viel wel eens een brandscherm naar
beneden er was nog geen balletvloer. De vloer
die er wel lag was hard met kans op blessures
voor de dansers. Er was aanvankelijk ook geen
kantine. „We konden ook nergens zitten. De een
heid van de groep leed er onder. Maar inmiddels
is er een enorme gewenning opgetreden. Voor
ons was het goed dat we zo vroeg hier zijn be
gonnen. In de Stadsschouwburg moesten we ons
behelpen met primitieve kleedhokjes, waarbij er
voor sommigen helemaal geen plaats was. Als je
nu de kleedkamers ziet lijkt het Hollywood wel.
Overal zijn spiegels, ieder heeft een eigen kast
en een eigen stoel. Er is een kantine met redelijk
voedsel voor betaalbare prijzen. De mensen ge
nieten van de ruimte. Er zijn grote studio's, er is
een groot toneel, waarvan ook de hoogte belang
rijk is. Kortom het ademt aan alle kanten", al
dus Van Dantzig. Hij heeft nog wel wensen zoals
een eigen ruimte voor de huischoreografen Hans
van Manen en Toer van Schayk.
De ervaringen met de akoestiek zijn over het
algemeen goed, zegt Van Dantzig. Maar hij heeft
ook gemerkt dat sommige solisten niet overal
goed te horen waren en er waren ook wat
vreemde effecten. „Maar daar wordt nog aan
gedokterd", voegt hij er aan toe.
Intendant Jan van Vlijmen van De Neder
landse Opera, die veel later zijn intrek in het
Muziektheater heeft genomen, staat nog niet
over alles te juichen. Hij wil nog geen definitief
oordeel over het theater geven. „Alles is nog
moeilijk te beoordelen, tot nu toe hebben we nog
te weinig ervaring opgedaan om een goed beeld
te kunnen vormen. Ik wil eerst wel eens een sei
zoen hier spelen."
Rare zaal
Toch blijkt uit de woorden van Jan van Vlij
men dat hij tot op dit moment nog lang niet te
vreden is. „De eerste aanwijzingen die moeten
leiden tot enige tevredenheid zijn er nog niet.
Het is een rare brede zaal. Bijna nergens in de
wereld tref je zo'n zaal voor operavoorstellingen
aan. Zij zijn meestal dieper en niet zo breed. De
akoestiek is in de diverse delen van de zaal zeer
■verschillend. Hoe hoger hoe beter en dan hangt
het er weer vanaf hoe je zit, recht over het toneel
of niet. Bovendien is het ene stuk het andere
niet. Er is ook veel afhankelijk van de opstelling
van het toneel en het soort decors dat wordt ge
bruikt. Je moet natuurlijk ook een zaal leren be
spelen."
Dat laatste is ook het oordeel van Sinnige. Er
moeten nog een paar adviezen van de luister
commissie worden uitgevoerd, zegt hij. Maar
daarnaast moet er voor de zangers nog een ge
wenningsproces op gang komen en ook het or
kest moet nog wennen aan de opstelling. „Over
het begin van het verhaal zijn wij niet ontevre
den. Van vele kanten zijn enthousiaste reacties
gekomen. Ook van de kant van de orkestleden,
die het een prachtbak hebben genoemd. De
akoestiek moet goed zijn anders kunnen we er
beter een fietsenstalling van maken", aldus de
Muziektheaterdirecteur. v
Van Vlijmen betreurt het zeer dat er geen re
petitieruimte is voor het Nederlands Philhar
monisch Orkest, dat het merendeel van de
opera-voorstellingen begeleidt. Dit orkest moet
repeteren in de Jaap Edenhal in Amsterdam en
in het Muziekcentrum Vredenburg in Utrecht.
„In dit theater zou toch een repetitieruimte voor
een orkest moeten zijn, dat hoort zo", aldus Van
Vlijmen, die er aan toevoegt dat ook de repeti
tieruimte voor het koor veel te klein is.
Met Rudi Van Dantzig vindt hij het ook jam
mer dat een kleinere zaal ontbreekt. Van Vlij
men zou graag een ruimte hebben voor kleinere,
experimentele muziekdramatische produkties.
Sinnige denkt in de toekomst de aula van het
Muziektheater voor kleinere produkties te kun
nen gebruiken. Maar Van Vlijmen is van oor
deel dat die ruimte daar ongeschikt voor is ge
zien de voorzieningen die daarvoor nodig zijn.
Affiches
Overal in de stad hangen momenteel de affi
ches met de opwekking vooral de voorstellingen
in het Muziektheater te bezoeken. Behalve de
programma's van Het Nationale Ballet (onder
meer Giselle, een Balanchine-programma, Cin
derella) en de Nederlandse Opera (onder meer
Falstaff, Jevgeni Onjegin, Boris Godoenov, Der
Kreidekreis) komen er ook programma's van
buitenlandse gezelschappen in het nu begin
nende seizoen. Zo zullen het Bolshoi Ballet uit
Moskou en The Royal Ballet uit Londen in het
Muziektheater optreden.
„De voorverkoop van abonnementen loopt als
een gek. Sommige series zijn al uitverkocht. We
hebben dan nog wel losse kaarten in de verkoop
om iedereen aan zijn trekken te laten komen",
vertelt Sinnige. Het Nationale Ballet, dat toch al
nooit te klagen had over bezoek, heeft 35 procent
meer abonnementen verkocht en de Neder
landse Opera heeft via de abonnementen al vier
keer zo veel stoelen verkocht als het afgelopen
seizoen.
Gerard Kessels
ROME - Ook al wordt over
hem beweerd dat hij contac
ten met de maffia onder
houdt, voor de Italianen
blijft hij een zoon des volks
om trots op te zijn. Het en-
thousiastme dat de komst
van Frank Sinatra, The
Voice', nu al losslaat onder
de Italianen is ongekend.
Dat Sinatra voor het eerst in
24 jaar weer in Italië op
treedt is een nationaal eve
nement.
Komend vanuit Madrid
met zijn privé-jet zal Sina
tra 27 september in Milaan
arriveren, 's Avonds geeft
'The Voice', begeleid door
zijn ruim dertig man tellend
eigen orkest, een eenmalig
concert in het Milanese Pa-
latrussardi. De goedkoopste
plaatsen in de zaal, die ne
genduizend man kan bevat
ten, kosten 165,-. Wie het
fenomeen van heel dichtbij
Frank Sinatra. Er zijn Italianen die 800 gulden voor
een kaartje neertellen om hem op 27 september in Milaan
te zien. -fotoap
wil bekijken beluisteren
dient daarvoor ruim ƒ800,-
neer te tellen. Al degenen die
geen plaats kunnen be
machtigen zullen het met de
televisie moeten doen, die
het concert rechtstreeks uit
zendt.
Het zal bij één concert van
Sinatra blijven. Daags
daarna vliegt hij met zijn 85
man sterke gevolg terug
naar de Verenigde Staten.
Het blijft onduidelijk wat de
70-jarige zanger bewogen
heeft voor slechts twee con
certen, in Madrid en Milaan,
de lange reis te maken.
Sinatra, wiens ouders uit
de omgeving van Genua
stammen, gaat niet gebukt
onder de vrees van zijn
landgenoten voor aanslagen
in Europa. Demonstratief
heeft hij er van afgezien zijn
vaste, twee man sterke lijf
wacht uit te breiden. Met het
concert van Sinatra in Mi
laan hadden de organisato
ren twee vliegen in een klap
willen slaan. Niet alleen
wilden ze een bijzonder con
cert organiseren, tegelijker
tijd wilden ze de Ameri
kaanse toeristen die dit jaar
schitteren door afwezigheid,
duidelijk maken dat hun
angst voor terroristisch ge
weld in Italië ongegrond is.
Jammer genoeg heeft de
reeks bloedige aanslagen in
Parijs roet in het eten ge
gooid. Twee optredens van
Sinatra in Europa zullen de
indruk in de Verenigde Sta
ten niet weg kunnen poetsen
dat het hier niet veilig toe
ven is.
(ADVERTENTIE)
Leef gezond! Beweeg eens wat meer. Eet gezond en neem de
tijd voor ontspanning. En voor als het toch een keer mis mocht gaan, is er een
doordachte ziektekosten-verzekering: de Instap-polis van VGZ. Maqjt gebruik
van de mogelijkheid om GRATIS informatie aan te vragen. Even bellen is een
gezond idee, want u weet onmiddellijk hoe laag uw premie kan zijn.
Bereikbaar van 08.15-20.00 uur.
Vrijdags tot 17.15 uur.
t Chris Orchard en Rebecca
op Nederland 1 te zien in een
'De Carsons'.
on oa I De Robert Paul
ZU.ÉO Theatershow
Robert Paul, die zijn car
rière als imitator begon,
trekt al weer zes jaar met
een eigen theatershow door
bet land. Het afgelopen sei
zoen bracht hij de solo-voor-
stelling 'Zo gepiept' op de
planken, die volledig in het
teken van de computer
stond. Met veel gepiep en ge-
knipper van neonlicht
neemt hij de gecomputeri
seerde wereld op de hak.
Daarbij vergeet hij zijn
oude stiel niet. Bekende Ne
derlanders als Mary Dres-
selhuys, Sjefke van Oekel,
André Hazes en Rita Reys
worden door hem vakkun
dig van de nodige parodisti
sche trekjes voorzien.
22.05
Twintig jaar
muziek uit 't hart
De Jostiband is een orkest,
dat samengesteld is uit on
geveer 135 bewoners van de
inrichting voor geestelijk
gehandicapten 'Hooge
Burch' in Zwammerdam.
Onlangs vierde de band in
het Muziekcentrum Vreden
burg in Utrecht zijn 20-jarig
bestaan met een speciaal
concert, waarbij prinses Ju
liana aanwezig was. Van
avond zijn delen uit dit con
cert te horen, aangevuld met
fragmenten uit het pro
gramma 'Muziek uit het
hart' dat in 1977 ter gelegen
heid van de eerste elpee van
de Jostiband werd vervaar
digd.
19.37
Opening Muziek
theater
Vanavond is het eindelijk
zover. Na zeventig jaar ge
harrewar wordt het Mu
ziektheater van Amsterdam,
ofwel de Stopera, officiëel
geopend. De NOS brengt
rechtstreeks verslag van uit
deze historische gebeurtenis.
Aan het feestelijke pro
gramma gaat een impressie
van het theater vooraf en
een korte historische 'ouver
ture'. Daarna volgt de we
reldpremière van de opera
'Ithaka' van Otto Ketting.
Deze speelt in een oud hotel,
waar drie mensen, een jour
nalist, een ex-fotomodel en
een dichter hun illusies na
jagen onder het toeziend oog
van de bardame. Het Natio-
nael Ballet danst vervolgens
'Zoals Orpheus' van Toer
van Schayk op'muziek van
Stravinsky, Gluck en Vam-
vakaris.
D
vi
SI
g<
ni
Pi
lij
kc
bi
ce
vc
w
gf
sc
en
va
le<
bi
dii
ge
fu
scl
ell
bu
lei
nu
be
Ve
de
In
jai
Ge
sp<
ter
Scl
vi(
Ru
we
KI
bij
dei
mi
tie
de
gri
Wa
het
•eg!
gec
die
Aai
ger
blij
'La
uit:
diei
zoa
hav
con
gee
Lal
gro
nac
)uske en Wiske: Dt
Ül heeft fat te betekenenOie mjt my i