Stamboom van
de mens krijgt
een derde tak
Uit boeken en blade
Over
Japan I
Buitenaards geluid
zeldzamer dan
een blues van Bacl
Landelijh
politie nat
SOVJET-MIN
PALEONTOLOGEN SCHRAPPEN 'LUCY' ALS STAMMOEDER NA NIEUWE SCHEDELYONDST
Kort Nieuws
Shell helpt mi
asï"
ZATERDAG 20 SEPTEMBER 1986
WETEN SCH AP=
Bacterie helpt
fruitbewaarder
Licht helpt tegen
neerslachtigheid
Informatica
vraagt
17,3 miljoen
Experiment van
Eindhoven
in de ruimte
BODIFÉE EN HET VREEMDE
VAN DE AARDE
ZATERDAG 20 SEPTEM
SAMENWERKING MET Zl
Reagan: veto over pakket
JKTR/upj) Japan treft sanc_ Vo
Zo zag het menselijke
stamboom-plaatje voor
de meeste oudheidkun
digen er de laatste jaren
uit. Ontleend aan 'De
oorsprong van de mens',
1981 uitgegeven door
'Natuur en Techniek' te
Maastricht.
Door Laur Crouzen
DE VONDST van een
fossiele mensensche
del in Oost-Afrika
door een team van
Amerikaanse oud
heidkundigen onder
leiding van prof. dr.
Alan Walker voegt
een nieuwe tak toe
aan de menselijke
stamboom.
De zeer fors ontwik
kelde schedel met opval
lende beenkam als een
punkkapsel zal volgens
de vinders de prehistori
sche annalen van onze
eigen soort op zijn kop
zetten. En wel vanwege
de hoge ouderdom van 2,5
miljoen jaar.
Met name die leeftijd is een
belangrijk argument in de al
jaren durende richtingenstrijd
tussen geleerden, die zich met
het ontrafelen van de wortels
van de mens bezig houden. De
hamvragen zijn: is de gemeen
schappelijke voorouder van
een aantal vroege mensachti-
gen in Oost-Afrika al gevon
den of zijn we nog steeds op
zoek naar 'de ontbrekende
schakel' Ondanks de nieuwe
ontdekking zijn Alan Walker
en de meer bekende Richard
Leaky van mening, dat de
puzzel nog lang niet compleet
is.
Over de volgende puzzle-
stukjes was men het in ge
leerde kringen vrijwel eens:
In februari 1925 vond Ray
mond Dart, pas benoemd tot
hoogleraar in de ontleedkunde
aan de Universiteit van Jo
hannesburg een schedel van
een aapmensachtig 'kind' in
een kalksteengroeve bij het
dorp Taung in Zuid-Afrika.
Australopithecus africanus
oftwel Afrikaanse Zuid-aap
doopte hij zijn ontdekking,
hoewel de nieuwe soort ach
teraf veel dichter bij de mens
dan bij de aap bleek te staan.
Later werden meer resten ge
vonden van deze vroege men
sachtige en nu staat als ouder
dom 2,5 miljoen jaar vast.
In Zuid-Afrika met name in
grotten van Kromdraai en
Swartkrans vond men ook
fossiele botten van een ander
soort Zuid-aap (Australopi
thecus), die vanwege de for
sere afmetingen 'robustus' ge
noemd werd. Hij is wat jonger,
'slechts' anderhalf miljoen
jaar oud.
In 1955 ontdekte Mary Lea
key, de moeder van de be
faamde paleontoloog Richard
Leakey in de Olduvai-kloof
aan de rand van het Seren-
geti-gebied in Tanzania de bo-
venschedel met een gebit van
16 tanden van nog een forsere
aapmensachtige. Australopi
thecus boisei, genoemd naar
het Boise-fonds, dat de expe
dities van de familie-Leakey
in Oost-Afrika steunt. Ouder
dom: 1,75 miljoen jaar.
Tenslotte graaft de Ameri
kaan Donald C. Johanson uit
Cleveland, Ohio ten noord
westen van Addis Abeba in
Ethiopië langs de een van de
zijtakken van de Awash-ri-
vier eind november 1974 de
overblijfselen van een bijna
compleet vrouwelijk skelet op.
Zuid-aap uit het Afar-gebied
oftewel Australopithecus afa-
rensis luidt de vakterm voor
deze opzienbarende vondst.
'Lucy' is de populaire naam
van 'het frêle vrouwtje' van
Johanson en zijn student-as
sistent Tom Gray. Naar het
liedje van de Beatles 'Lucy in
the sky with diamonds' dat
dagelijks in het kamp uit de
draagbare recorder schalde.
Ze bleek verassend oud: 3,5
miljoen jaar. Johanson vond
nog resten van 20 andere men-
Australopithecus
boisei
Herseninhoud:
ca. 530 ml
Australopithecus Australopithecus
africanus robustus j
Herseninhoud: Herseninhoud:
ca. 440 ml ca. 530 ml
Homo Homo
habilis erectus
Herseninhoud: Herseninhoud:
ca. 660 ml ca. 935 ml
Homo
sapiens
Herseninhoud:
ca. 1400 ml
Hadar Omo Olduval Omo Hadar
Koobi Fora Olduval
Koobl Fora
4.5 4.0 3,5 3.0 2.5 2,0 1,5 1,0 0.5 Miljoen jaar 0
I I I I I I I I I I
Richard Leaky met in zijn handen vondsten die hij bij het
Turkana Meer in Kenia heeft gedaan. Op basis van dit soort
vondsten kiezen hij en zijn mede-onderzoekers voor een
nieuwe versie van de menselijke stamboom. - fotoap
4 miljoen
Homo erectus
1 min.
De nieuwe menselijke stamboom volgens Walker, Leakey en hun medewerkers na de
vondst van een nieuwe schedel in Oost-Afrika.
Voorloper
Voetafdrukken in de versteende grond bij het Turkana
Meer in Kenia tonen aan dat daar meer een miljoen jaar ge
leden al mensachtigen rechtop gelopen hebben. - fotoupi
sachtige individuen op de
zelfde plek.
Afsplitsing
Daarmee leek onze stam
boom rond. Eerst de kleine
'Lucy' als stammoeder, dan de
afsplitsing van de andere
Zuid-apen met als uiteindelijk
resultaat de zeer forse robus
tus en boisei, die omstreeks
een miljoen jaar geleden zijn
uitgestorven. En aan de an
dere kant van de boom de af
splitsing rond drie miljoen
jaar geleden van de echte
mens-lijn met de Handige
Mens (Homo habilis), de
Rechtoplopende mens (Homo
erectus) en tenslotte wijzelf:
de Wetende, wijze of bewuste
mens (Homo sapiens).
Met deze opzet waren en
zijn de meeste oudheidkundi
gen het vandaag de dag eens,
behalve de groep rond prof. dr.
Richard Leakey, die nog
steeds aan het speuren is langs
de oevers van het Turkana-
meer in Kenia. En ten westen
van dat meer trof prof. dr.
Alan Walker van de John
Hopkins Universiteit in Mary
land verleden jaar de nieuw
ste bijdrage aan: een zeer ro
buuste bovenschedel, met kie
zen en complete oogkassen en
op het schedeldak een rest van
wat gereconstrueerd kan wor
den als een hoge beenkam ter
aanhechting van kauwspie
ren. Maar dat zijn niet de
voornaamste kenmerken. De
ouderdom is onomstotelijk
vastgesteld op 2,5 miljoen jaar
en de voorkant van de schedel
loopt vrij opvallend naar vo
ren in een soort snuit, een ken
merk van primitiviteit.
Alan Walker, en met hem
Richard Leakey en twee min
der bekende oudheidkundigen
John Harris en Richard
Brown hebben in het gezag
hebbende Amerikaanse we
tenschapsblad 'Nature' (num
mer 322, blz 517) en tijdens een
recente persconferentie in
Londen de nieuwe ontdekking
wereldkundig gemaakt. Hun
stelling is dat de nieuwe sche
del afkomstig is van een aap-
mens-soort, die de voorloper
moet zijn geweest van de
Zuidaap boisei (Australopi
thecus boisei), waarvan Mary
Leakey in 1955 de eerste sche
delbotten vond in Oost-Afrika
en die ze in een opwelling
'Dear Boy' noemde. Daarmee
kiest het geleerd gezelschap
voor een nieuwe versie van de
menselijke stamboom.
Op grond van de ouderdom
van de nieuwe vondst past in
ieder geval de 'boisei' niet
meer in het rijtje achter de
veel lichter gebouwde Afri
kaanse Zuid-apen (Australo
pithecus africanus), die ook
een ouderdom van 2,5 miljoen
jaar hebben. Er moet een
aparte tak aan de stamboom
voor de robuustere zuidapen
bijgeschreven worden, waarin
ook mogelijk de uit Zuid-
Afrika afkomstige 'robustus'
thuishoort.
Een tweede argument is, dat
de nu gevonden 2,5 miljoen
jaar oude robuusteling zich
nooit in een miljoen jaar ont
wikkeld kan hebben uit het
zeer kleine vrouwtje 'Lucy',
dat 3,5 miljoen jaar oud is.
(Van haar is overigens een
schitterende reconstructie te
zien in het Amsterdamse Tro
pen-museum tot 19 oktober in
een van de stands van de ten
toonstelling 'The human Sto
ry'.)
Op grond van die twee ar
gumenten komt ook het stam
moederschap van 'Lucy' van
alle mensachtige inclusief de
robuustere soorten op de tocht
te staan. Want met de ontdek
king van de aparte 'robuuste
lijn' krijgt 'Lucy' de status van
oudste van de lichtere Zuida
pen en schuift ze als het ware
een eind die tak van de stam
boom op.
Vragen
Zo heeft de nieuwe schedel
niet alleen een gat in het men
selijke doopceel opgevuld,
maar van de andere kant de
schijnwerper op een nieuwe
leemte gezet. Want nog steeds
zijn twee dingen niet duide
lijk: op welk punt in de evolu
tie gaan de lichtgebouwde
Zuid-apen en hun robuuste
verwanten ieder hun eigen
weg. Wie was hun gemeen
schappelijke voorouder, die nu
in ieder geval minstens 4 mil
joen jaar oud moet zijn en
waar op die lijn splitsen de
eerste echte mensen zich af
Of moet de huidige mens als
rechtstreekse afstammeling
van een van de twee Zuid-
aaptakken gezien worden
Vragen te over voor botten-
zoekers, krabbers, plakkers,
passers en puzzelaars.
Een lichtpunt is, dat op de
vindplaats in Ethiopië van Do
nald Johanson vrij veel mens
fossielen gevonden zijn, waar
van sommigen beweren, dat ze
tot twee of drie verschillende
soorten mensachtigen beho
ren. En bovendien gaat met
name de Rechtoplopende mens
(Homo erectus, onze directe
voorloper) verder terug in de
geschiedenis dan men dacht.
Het team van Richard Leakey,
met daarin ook Walker,
Brown en Harris, ontdekte na
melijk in augustus 1984 het
bijna complete skelet van een
12-jarige jongen van de ge
noemde menssoort op de west
oever van het Turkana-meer.
Ouderdom 1,6 miljoen jaar,
400.000 jaar ouder dan de oud
ste tot dan toe bekende vond
sten. De stamboomtakken van
de mens lijken steeds meer pa
rallel te lopen, alleen de wor
tels die ouder dan 4 miljoen
jaar moeten zijn, komen niet
gemakkelijk uit de grond.
De hoop is gevestigd op de
competitie tussen de groepen
van Leakey van Johanson.
Beide tegenvoeters hebben
voor het laatst in het Neder
landse taalgebied hun me
ningsverschillen op papier ge
zet in 'De oorsprong van de
mens', een dubbelnummer van
'Natuur en techniek' in boek
vorm, verschenen in december
1981 bij gelegenheid van het
50-jarig bestaan van de uitge
verij.
ER zijn bacteriën, die graag
ethyleen eten. Ethyleen is een
plante-hormoon in fruit, dat
zorgt voor het rijper worden.
In een bewaarruimte ontstaat
ethyleengas, en als dat uit de
lucht gehaald zou kunnen
worden, zou het fruit langer
vers kunnen blijven. Onder
zoekers van het Wageningse
Sprenger Instituut denken
voor dit opruimkarwei aan
bacteriën. Het probleem is
nog, dat de bacteriën bij de
lage temperaturen die in be-
waarruimten voor fruit heer
sen, weinig eetlust vertonen.
Men zoekt nu naar een bacte
riestam, die ook in de kou wil
eten.
EXTRA licht kan een middel
zijn tegen zware depressivi
teit. Dat blijkt uit een experi
ment van het Academisch Zie
kenhuis in Groningen. De
niet-depressieve proefperso
nen die werden blootgesteld
aan het licht - een hoeveelheid
die twintig keer zo hoog is als
de normale huiskamerverlich
ting - konden met minder
slaap toe.
Een ander onderzoek wees
uit, dat een tekort aan slaap
tijdelijk helpt tegen depressi
viteit. De psychische toestand
van de patiënt verbetert er
door, zodat hij beter in staat is
andere therapieën te volgen.
De lichttherapie, stelt het zie
kenhuis, heeft in Amerika zijn
vruchten afgeworpen bij men
sen die in het najaar en de
winter depressief worden.
DE Informatica Universiteit,
waarin de universiteiten van
Leiden, Rotterdam en Delft
deelnemen, heeft minister
Deetman om een startsubsidie
van 17,3 miljoen gevraagd.
Daarmee wil men enigszins
tegemoet komen aan de be
zwaren van minister Deetman
en oud-minister Van Aarden-
ne, die de eerder gevraagde
21 miljoen te veel vonden.
Over het onderwijspro
gramma van de Informatica
Universiteit - een groot woord
voor een tweede fase beroeps
opleiding voor afgestudeerde
informatici - bestaat nog wei
nig duidelijkheid. Dit najaar
wil men nog eens nagaan hoe
het informatica-onderwijs in
de Verenigde Staten is opge
zet. Inmiddels is het niet zeker
of de startdatum, september
1987, wordt gehaaid. Aanvan
kelijk was het de bedoeling,
dat de Informatica Universi
teit nog dit jaar zou beginnen.
KOMEND voorjaar wordt aan
boord van de onbemande ra
ket Texus XV een experiment
van de Eindhovense universi
teit uitgevoerd. Het gaat om
een proef van de afdeling
scheikundige technologie, on
der omstandigheden waarin
alleen microzwaartekracht
optreedt. De Europese ruimte
vaartorganisatie ESA heeft
het Eindhovense plan goedge
keurd. Doel is de bestudering
van botsingen van deeltjes
van stoffen in vloeistoffen.
Heel kleine deeltjes trekken
elkaar aan: ze gaan klonteren.
Vlokken, heet dat. Een ver
schijnsel waarvan onder meer
gebruik wordt gemaakt bij de
zuivering van afvalwater. De
onderzoekers wilen de botsing
van deeltjes bestuderen bij een
zo gering mogelijke beweging
van de vloeistof. Dergelijke
experimenten zijn op aarde
niet uit te voeren, want de
zwaartekracht zorgt voor be-
zinking. En de beweging die
daarvan het gevolg is, kunnen
ze niet gebruiken.
Door Kees Buijs
„DE KANS dat de huidige pogingen om contact te leggeg
buitenaardse levensvormen uitlopen op succes, lijkt me kieJJ
dan de kans dat in onuitgegeven composities van Johann Stb
tian Bach nog een 'Honky tonk train blues' wordt ontdekt."
vergelijking van onze 'a
male' planeet met de letj
loosheid van de buurplanet.
Maar bij onderwerpen
DNA, quantummechanica
vooral thermodynamica
studie van energieproeesse
wordt het de lezer niet ee
voudig gemaakt. Toch
Godifée die zware kost i
eenmaal nodig om te kum
verklaren hoe het aardse lev,
steeds complexer kon worde
De wetenschap heeft oog;
kregen voor spontane
nieuwing en creativiteit
het leven op onze plans
Maar helaas is de prijs vooii
wetenschap groter dan deq
brengst: „De wetenschap ha
haar vermogen te voorspel)
verloren, en daarmee in zefe
zin, haar reden van bestaai
Een betwistbare conclt
Waarom zou een theorie
verschijnselen verklaart
plaats van voorspelt, mind
'wetenschappelijk' zijn? J
verwerven van betrouw!»
kennis van de werkelijke
staat voorop in de wetensch
niet het voorspellen.
Dat schrijft Gerard Bodifée
bijna aan het eind van zijn
boek 'Het vreemde van de aar
de'. Het is niet zomaar een be
wering. Zijn absurde vergelij
king wordt namelijk vooraf
gegaan door een grondige be
schrijving van het leven op
aarde. Leven dat het resultaat
is van „niet geplande, niet
voorziene opwellingen'".
Daaruit zijn de grote uitvin
dingen van het leven voortge
komen: de genetische code, de
fotosynthese, de ademhaling,
de geslachtelijke voortplan
ting, de meercelligheid, het
centrale zenuwstelsel, de ver
overing van het land, het zien,
het horen, het vliegen, de taal
intelligentie, kunst, compu
ters, kerncentrales.
„Niets van dat alles was een
noodzakelijkheid", schrijft
Godifée. Als de geschiedenis
zich opnieuw zou voltrekken,
zou alles anders zijn. De
aardse biosfeer is niet meer
dan een voorbeeld. De varia
tiemogelijkheden zijn onuit
puttelijk.
Het leven op een andere pla
neet moet voor aardse ogen
onherkenbaar zijn, is zijn con
clusie. De pogingen van radio
astronomen om signalen uit de
ruimte op te vangen van an
dere beschavingen, zijn
daarom naïef.
Ongerijmd
'Het vreemde van de aarde'
gaat over een schijnbare onge
rijmdheid. In het wereldbeeld
van de moderne sterrenkunde
is de aarde slechts een onop
vallende planeet. Wezenlijk
wijkt zij niet af van ontelbare
andere hemellichamen. Maar
op onze planeet ontwikkelt
zich een biologische activiteit,
die haar volslagen uniek
maakt. Daarmee sluit Godifée
niet uit, dat er ook op planeten
van andere zonnestelsels leven
voorkomt. Maar de kans dat
het resultaat enigszins zou lij
ken op dat op onze planeet,
lijkt hem onwaarschijnlijk
klein.
Godifée, Belgisch scheikun
dige en sterrenkundige, doet
met zijn boek een moedige po
ging om uiteenlopende, inge
wikkelde natuurkundige,
scheikundige en biologische
processen met elkaar in ver
band te brengen. Het gevolg is,
dat de moeilijkheidsgraad van
het boek nogal wisselt. Goed te
volgen is bijvoorbeeld zijn
Wereldbrein
Veel, vaak dezelfde, feil
en theorieën over onze aai
zijn ook te vinden in 'Werd
brein' van Peter Russell. Ma
terwijl Godifée met gn
nuchterheid de rol van
mens beschrijft, sluit Rus
niet uit, dat de mens
kwaadaardig gezwel" is, j
de planeet bepaald geen
doet". Maar het kan aller,
nog goedkomen, dankzij
evolutie van de aarde en
innerlijke evolutie van
mens.
Aan de horizon ziet Rus
de aarde als „een ontwakt
wereldbrein" en de menshi
in een permanente toesta
van verlichting. De zr
gen die we dan te verwacht
hebben, doen me nog
meest denken aan wat Pie
Bas zich voorstelde van de
mei: een eindeloze saaihe
Wat een geluk dat het weit
brein zich voorlopig nog
perkt tot de hersenpan
Russell.
Gerard Bodifée: Het VTeeo
van de aarde. Kapellen (B
De Nederlandsche Hoekt,
del/Amsterdam Wereldbibl
theek, 37,50.
Peter Russell: Wereldbit
Deventer, ANKH-HERMi
ƒ35.
ALS de aders het begeven,
kan ons bloed in kunststofba-
nen worden geleid. Tot nu toe
is het nog niet gelukt om vaten
te ontwikkelen, die even goed
werken als natuurlijke bloed
vaten. Maar onderzoekers in
Aken proberen dit probleem
op te lossen. EOS magazine
besteedt er in zijn september
nummer aandacht aan. Verder
trekt het blad enkele lessen uit
het kernongeval van Tsjerno-
byl.
IN de wetenschap wemelt
het van willekeurige keuzes,
in plaats van kritische, be
trouwbare, op feiten geba
seerde beslissingen. Wat is
dan nog het verschil met de
pseudo-wetenschap? Die
vraag probeert de Nijmeegse
hoogleraar A.A. Derksen te
beantwoorden in zijn boek
Wetenschap of willekeur. Wat
is wetenschap? Hierin verde
digt hij de zogenaamde natu
ralistische opvatting van we
tenschap: openstaan voor kri
tiek, rationeel kunnen beoor
delen en discussiëren, feiten
accepteren als laatste toets
steen, en streven naar be
trouwbare kennis van de wer
kelijkheid. Tegenover de door
Derksen bepleite kritische be
nadering, staat het dogma
tisme in de praktijk, dat
„hoogtij viert tot in de meest
voortgeschreden wetenschap
pen. Gegevens die strijdig zijn
met de eigen theorie, worden
als een stimulerende uitdaging
gezien. Moeilijkheden bij de
rivaal gelden zonder pardon
als een weerlegging."
Vervelend alleen dat deze
menselijke zwakheid ook de
schrijver niet vreemd is. Met
opvattingen van andersden
kenden rekent hij hardhandig
af, terwijl hij nogal luchtig
over de valkuilen van zijn
eigen wetenschapsopvatting
heen stapt. Zijn boek is meer
een pleidooi dan een inleiding
of een overzicht in de weten
schapsfilosofie.
A.A. Derksen: Wetenschap of
willekeur. Wat is wetenschap?
Muiderberg, Coutinho, 27,50.
HOLOGRAFIE, hoe werkt
dat? Op welke manier worden
driedimensionale beet
vastgelegd in een plat vt
Daarover gaat AO-deeltje
2128. Een moeilijk ondenc
deskundig beschreven i
Bruno Ernst. A(c:
O(nderwerpen) is een uil
van IVIO Lelystad.
DE vakgroep Psyche»
van de Sociale Faculteit
de Utrechtse universiteit IK
onderzocht of het werk
paranormale genezers
werkelijk zoden aan de
zet, effect heeft. Met
tiënten en 120 genezers wert
behandelingen en control!
handelingen uitgevoerd®
psi-factor als effect te is
ren'. Daarmee bedoelende
derzoekers alles wat niet
chamelijk en niet gees*
verklaard kan worden,
soort energie, die niet te
gen is op onze meetapi»
tuur'. In het TNO-mag#
Toegepaste wetens*
(augustus) wordt de opze
het onderzoek toegelicht,
de resultaten moeten nof
men medio 1987. Een of
ringsmethode voor zenu»
sen, deeltjesonderzoek
computerschaak zijn aifl
TNO-onderwerpen.
LEZEN en onderzoek*
naar staat ruim in de
stelling blijkens enkele ad
len in 'Didaktief, onder»*
magazine voor de school?
tijk' (september). Voor'
door ouders aan kind®
zelfs aan de ouderen, die»
van nog geweldig kunne'
nieten, is een zog<
leesbevorderende factor
ook de aanwezigheid van
ken in huis. Ondanks co'
ters en multimediale toe*
den is lezen om iets te wek
komen nog steeds erg be»
rijk en vergt het veel oef»
van het kind. Aldus eeno»
zoek van de Tilburgse 9
ren-faculteit. Het lezen
kranten door kinderen
en 17 jaar werd bekenen
het Centrum voor Ondeh
onderzoek. Sommigen
beter dan anderen al na*
lang de opleiding was df
clusie, maar dat wisten
Van onze corresponden
WASHINGTON - Tijc
volkomen onverwacht b€
het Witte Huis giste
heeft de Russische min:
Buitenlandse Zaken Edi
vardnadze de Amerikaar
dent Reagan een per
schrijven overhandigd v
jet-leider Michail Gorbat
Over de inhoud van de b
dusver niets bekend gemaakt
PARIJS (RTR/AFP) - De
Franse autoriteiten zijn giste
ren een landelijke jacht be
gonnen op negen Libanezen
die ervan worden verdacht bij
de recente terreuraanslagen in
de hoofdstad betrokken te zijn.
Aanplakbiljetten met por
tretten van de negen, onder
wie vier broers van de in de
gevangenis zittende Libanese
militant Georges Ibrahim Ab- 1
dallah, zijn op politieposten
door heel Frankrijk verspreid, k
De verdachten worden be- 1
schreven als 'gevaarlijke en
mogelijk gewapende indivi-
duën'.
Het landelijk alarm volgde
op een nieuwe televisietoe- e
spraak van premier Jacques 1
Chirac, tijdens welke hij ver
klaarde dat de daders van de l
bloedige aanslagen 'genade-
loos' zullen worden gestraft, i
Aangenomen wordt dat alle
negen - vijf mannen en vier k
vrouwen - lid zijn van de
kleine maar niets ontziende
marxistische maronitische
guerrillagroep Libanese Revo
lutionaire Strijdkrachten t
Wenen (ANP) - De verkiezin
gen van komende zondag voor
een nieuwe landdag of parle
ment in het dichtbevolktste
Oostenrijkse bondsland Stier
marken vormen een belang
rijke graadmeter voor de na
tionalistische grondgolf die in
Oostenrijk is losgekomen door
de strijd om de verkiezing van
de nieuwe president, Kurt
Waldheim.
Deze golf zorgde vorig
weekeinde voor een ruk naar
rechts binnen de Vrijheids
partij FPÖ.
Dit bleek 'onaanvaardbaar' lu
voor haar, veel grotere, coali- Si
tiepartner de Oostenrijkse so- zii
cialistische partij SPÖ, die tot de
1982 dertig jaar lang een grote op
coalitie had gevormd met de se
christen-sociale Volkspartij
ÖVP. De socialistische bonds
kanselier, Franz Vranitzky, al
zegde maandag de samenwer- zii
king met de FPO op en schreef do
JOHANNESBURG (ANP) - Shell Z
is een advertentiecampagne begon;
middel aan te prijzen voor de ops
landmijnen in de grensstreken van
ka. Voor de advertentiecampagne
kennelijk de medewerking van he
kaanse leger ingeroepen.
Het aangeprezen produkt heet
ux' en is volgens de advertentie al
geleden ontwikkeld als middel om
op landweggetjes tegen te gaan. De
moet worden aangebracht op de
grindwegen, die dan een donker we
gen. De substantie dringt 12 mm
grond door. Als iemand dan een ga
het lichter gekleurde zand op die p
h zicbtbaar- Een doelmatig hulp
het opsporen van landmijnen die do
'ostrijders zijn geplaatst, meent She
Gebruik van 'sandfix' kan volgens
wnties van groot belang zijn voor d<
'd-Afrika. „Als een gat in de weg
graven waarin een mijn wordt geleg
duidelijk zichtbaar kleurcon
WASHINGTON kei
nes tegen Zuid-Afrika. Presi- afi
nent Reagan van tae VS zal in,
™0gelijk een voorstel tot lichte i
.A.rege'en indienen om te pai
oorkomen, dat de volksverte- ste
IjJ^oordiging zich hard op- da:
v„. Reagan overweegt een vai
D J®, nb te spreken over het Eu
vei harde sanctiemaatre- ko<
ii7„apan zal de invoer van hai
vfd eh staal uit Zuid-Afrika Afi
Het zal ook geen spe
'stenvisa meer verstrek- I
1
