Turk
Asian
was
Opsporen valse paspoorten is vak apart
Fantasie
'Verliezen'
Wachttijden
Vervalst
Stomme fouten
MB
land hoeven niet per se op onraad te dui
den. Zo'n papier blijkt dan te zijn uitge
typt door een ambtenaar met vier jaar la
gere school.
Lieden met bijbedoelingen vervalsen
af en toe ook diplomatieke paspoorten.
„Ze verwachten dat CD-passen niet wor
den gecontroleerd, maar dat is een mis
verstand. Ook die documenten mogen
wij bekijken. De ervaring is dat echte di
plomaten daar begrip voor hebben en
rustig blijven. Als zo iemand op zijn ach
terste benen gaat staan en een hoop
drukte maakt, is het tien tegen één een
nep-diplomaat", aldus Reijnen.
Een verhaal apart zijn de fantasiedo
cumenten. Reijnen: „Je houdt het niet
voor mogelijk waar de mensen mee op
pad gaan. Heel bekend zijn de wereld
paspoorten. World Service Authority
Passport staat er heel officeel in zilver-
druk op. In feite waardeloze boekjes,
maar er zijn figuren die denken dat ze er
inderdaad de wereld mee kunnen rond
reizen. Vaak zijn die mensen ook nog te
goeder trouw. Een Amerikaan, ene
Garry Davis, maakt daar flink misbruik
van. Hij verkoopt zoveel van die dingen
dat hij er zelfs een kantoor in Zwitser
land op na kan houden. En het is niet
strafbaar, want de man drukt geen pas
poorten, maar speelgoedboekjes. Als
iemand daarop het land denkt binnen te
komen, worden ze natuurlijk wel in be
slag genomen, want dat mag niet".
Uit dit alles mag overigens niet wor
den geconcludeerd dat het de meeste lan
den een zorg is of hun paspoorten wor
den vervalst. Nogal wat staten bouwen
veiligheidsvoorzieningen in, die om be
grijpelijke redenen meestal zorgvuldig
geheim worden gehouden. Zodra de ver
valser het grapje kent, is het waardeloos
geworden. Handgraaf en Reijnen zijn
daarom op dit punt voorzichtig in hun
woorden, maar wat algemene voorbeel
den willen ze wel geven.
„Het gebeurt wel dat een bepaald land
met opzet een drukfout in zijn pas
poorten aanbrengt. Bekend is ook het
verweven van een heel fijn draadje in het
papier, zoals de Duitsers dat doen met
briefjes van honderd mark. Of het ver
werken van letters in het papier die al
leen zichtbaar zijn onder ultraviolet
licht". Reijnen: „Maar laat niemand de
illusie hebben dat er honderd procent
veilige paspoorten bestaan. Vroeg of laat
worden ook de meest verfijnde trucs
doorzien. De vervalser is ontzettend in
ventief. En dan is er ook nog altijd de
theoretische mogelijkheid dat de ontwer
per van het origineel ontslag neemt en
zelf vervalser wordt".
Welke zijn nu de meest fraude-gevoe
lige paspoorten Wellicht tot verbazing
van de leek niet die van een of ander ba-
nanenrepubliekje, maar die van het Ver
enigd Koninkrijk, met Nederland als
goede - of liever gezegd slechte - tweede.
Handgraaf: „Het Nederlandse pas
poort staat de laatste jaren wat dat be
treft slecht aangeschreven. De Hollandse
pas is een tijdje hard op weg geweest de
meest vervalste van de wereld te worden.
Niet voor niks wordt er op het ogenblik
hard gewerkt aan een nieuw model".
Op de zwarte markt in Amsterdam
'doet' een Nederlands paspoort een heel
aardig bedrag, waarvan de marechaussee
de hoogte liever niet noemt, omdat het
sommige mensen wel eens zou kunnen
verleiden tot het opzettelijk 'verliezen'
van hun pas.
Nog één ding willen Handgraaf en
Reijnen graag kwijt. Hoeveel er ook valt
te zeggen voor de Europese gedachte, de
steeds verdergaande versoepeling van de
grenscontrole in de EG maakt het recht
evenredig moeilijker ongewenste elemen
ten buiten het land te houden. „Het feit
alleen dat iemand onder valse voorwend
selen het land in komt, hoeft niet zoveel
te betekenen. Belangrijker is waaróm hij
dat doet. En dan kan het van groot be
lang zijn dat zo iemand bij de grens
wordt tegengehouden. Een beter voor
beeld dan Samet Aslam is er niet".
Fit is een tijd geweest dat het paspoort diende om bedelaars en
misdadigers te weren en de emigratie van dienstplichtigen en
ambachtsheden te voorkomen (passeport passeren van de
stadspoort). Nu, vele eeuwen later, is er in feite weinig veranderd. Nog
steeds zijn we niet erg happig op buitenlandse criminelen. En niet-EG-
onderdanen, zoals Tamils, worden al gauw als bedelaars beschouwd.
Alleen vluchtende soldaten zijn zeldzaam geworden en ook mag elke
timmerman tegenwoordig gaan en staan waar hij wil.
Na de Eerste Wereldoorlog, toen het internationale reizigersverkeer
sterk toenam, stelden vrijwel alle landen het paspoort verplicht bij het
passeren van staatsgrenzen. De pas werd een officieel document. En
geen document zo officieel of het wordt nagemaakt. Aan speciale
falsificatenteams de taak aan de grenzen en op de grote luchthavens
valse passen op te sporen.
Hans Handgraaf en Ed Reijnen van de Koninklijke Marechaussee in
Venlo, een van Nederlands drukste grensplaatsen, vormen zo'n team.
Specialisten met uiteindelijk maar één opdracht: slimmer zijn dan de
vervalser.
Door Karei Siebers
„Wat er ook gebeurt in de wereld
politiek, binnen een paar weken
merken wij 't aan de grens. Toen de
sjah van Perzië was weggejaagd,
vluchtten veel van zijn aanhangers
het land uit met valse Khomeiny-
paspoorten. En na de onafhanke
lijkheid van de Kaapverdische
Eilanden van Portugal probeerden
veel van die mensen op een valse
Portugese pas Nederland binnen te
komen om in de havens te gaan
werken. Als Portugees heb je name
lijk geen visum nodig, maar als
Kaapverdiaan wel".
Grensbewakers krijgen passen uit vrij
wel alle landen van de wereld ondei
ogen. De kunst is om de geheel of gedeel
telijk vervalste exemplaren te onder
scheppen. Geen probleem als zich een
Spaanssprekende man met een Chinees
paspoort op naam van Jan Molenaat
aandient. Maar een bijna onmogelijke
opgave als het een 'staatsvervalsing' is,
waarvan met name Oosteuropese spion
nen zich bedienen. Een honderd procent
echt en officieel document. Alleen is de
persoon die het laat zien niet degene
voor wie hij zich uitgeeft.
Het herkennen van falsificaten staat
als aparte discipline nog in de kinder
schoenen. Hans Handgraaf: „Pas een
jaar of zes geleden zijn ze daar in ons
land serieus werk van gaan maken. En
dat was dan ook nog min of meer bij toe
val. Op Schiphol werkte een collega van
de marechaussee die eigenlijk graficus
van beroep was. Die man had oog voor
druktechnieken en hij legde zich uit per
soonlijke interesse steeds meer toe op het
opsporen van vervalsingen. Dat raakte
natuurlijk bekend, waardoor hij steeds
meer telefoontjes uit het hele land kreeg.
Alleen was het probleem dat iedereen
zijn eigen terminologie gebruikte. Wat de
een watermerk noemde, heette volgens
een ander onderdruk. Van lieverlee is
toen besloten een centrale opleiding te
gaan geven op Schiphol. En dat blijkt
vrucht af te werpen. Op de cursus leer je
allerlei beginselen en in de praktijk de
kneepjes".
Dat het onderscheppen van falsifica
ten een vak apart is, bewijst Ed Reijnen
door een Frans paspoort te tonen. „Kijk
maar eens of je iets vindt dat niet klopt".
Ook na lang turen lijkt het document
volledig safe, maar Reijnen wijst fijntjes
op de twee verschillende manieren
waarop het cijfer 7 is geschreven. „En
dat is nog een heel eenvoudige verval
sing. Waarmee ik maar wil zeggen dat je
als leek wel een uur naar een paspoort
kunt kijken zonder iets te ontdekken".
Wat voor reden heeft iemand om een pas
poort te vervalsen?
De speurneuzen van de marechaussee
onderscheiden vier categorieën verval
sers: de politiek gemotiveerden, waaron
der vluchtelingen, maar ook spionnen;
de terroristen (RAF, Rode Brigades,
ETA, CCC, IRA); de criminelen en ten
slotte de economisch gemotiveerden.
De laatste is de grootste maar ook de
minst belangrijke groep, zegt Handgraaf.
„Onder die categorie vallen bijvoorbeeld
jongeren van 17 die hun geboortejaar
hebben veranderd omdat ze anders niet
in de disco mogen. Of die tegen geredu
ceerd jeugdtarief willen vliegen, terwijl ze
in feite net te oud zijn. En dan, helemaal
een categorie apart, de vrouwen - ik wil
ze de kost niet geven, hoor- die in de
spiegel kijken en vinden dat ze best voor
tien jaar jonger kunnen doorgaan. Dat
zijn kleine, niet-criminele, meestal heel
amateuristische vervalsingen, die vaak
met een waarschuwing worden afgedaan.
Krijgt zo'n dame een stevige reprimande,
dan laat ze het in het vervolg heus wel".
Onderscheid maakt men ook in soor
ten vervalsingen. Een valse pas is een
valse pas, zou je zeggen, maar zo eenvou
dig ligt het niet. De vakman herkent bij
voorbeeld zogeheten vervalste reisdocu
menten.
Reijnen: „Dat zijn echte paspoorten
waarmee geknoeid is. Die moet je er in
theorie allemaal uit kunnen pikken, want
er is iets aan veranderd. Als je maar lang
genoeg zoekt. In de praktijk slippen er
natuurlijk wel door. Dan heb je de echte
paspoorten die blanco worden gestolen
en met valse gegevens worden ingevuld.
Verder de echte paspoorten die door de
autoriteiten zijn ingevuld, maar op grond
van bijvoorbeeld een vals geboortewijs.
Die dingen onderscheppen is verduveld
moeilijk. Dat lukt bijna nooit".
Nog moeilijker te pakken te krijgen
zijn de papieren die met medeweten van
de autoriteiten onjuist zijn ingevuld.
Simpeler gezegd: paspoorten van spion
nen. Voor zover bekend is in Venlo de
laatste decennia slechts één spion ont
maskerd.
Een heel belangrijke categorie is de to
taal nagemaakte pas. Hiei /oor is de op
sporingsdienst erg op z'n hoede. „Die
dingen lijken authentiek. Er is niets aan
veranderd want ze zijn van begin tot
einde nagemaakt. Het enige wat je kunt
doen is vergelijken met een officieel ex
emplaar. Kijken of er verschillen zijn in
de inkt of de druktechniek". Soms is een
pas zo knap vervalst dat de controleurs
een zekere bewondering niet kunnen on
derdrukken.
Soms ook gaat een vervalser hopeloos
amateuristisch te werk. Handgraaf herin
nert zich een man die zich op Schiphol
met een keurig, tien jaar oud paspoort
meldde. Niets op aan te merken. Alleen
bleek de kerel precies dezelfde das, jas en
overhemd te dragen als op de pasfoto.
„Niemand houdt tien jaar dezelfde kle
ren. En inderdaad bleek dat de foto pas
kort tevoren was gemaakt. Dus een ver
valsing".
Dergelijke stomme fouten hebben
meer snoodaards parten gespeeld. Zo
was er het geval van de Westduitse terro-
riste van wie de pas was afgegeven op 8
april 1985 en die geldig was tot 14 april
1985. Zelfs de meest dictatoriale staat
geeft geen paspoort voor zes dagen uit.
Of de Fransman die in plaats van een
legeszegel een gewone postzegel in zijn
pas had geplakt. Helemaal bont maakte
een Tamil het onlangs. Met een stalen
gezicht hield hij de controleur een Ne
derlandse paspoort op naam van Janssen
uit Nijmegen onder de neus. De man
sprak geen woord Nederlands.
Het gebeurt echter ook dat de grens
bewaker beet denkt te hebben, terwijl dat
niet zo is. Een stuk of wat (Engelse) taal
fouten in een paspoort van een Afrikaans
Ed Reijnen (links) en Hans Handgraaf
bezig met paspoortenonderzoek.
'De vervalser is erg inventief
De folie in dit paspoort was verwijderd om er een andere foto onder aan te brengen.
Zoveel tijd hebben de controleurs aan
de grenzen en op de luchthavens niet.
Het is ondoenlijk de pas van elke reiziger
onder de loep te houden. Dat leidt alleen
maar tot zulke vervelende dingen als
lange wachttijden, irritaties en Kamer
vragen.
Pas wanneer de man of vrouw aan de
slagboom voor grofweg 75 procent ver
moedt dat er iets mis is met het getoonde
boekje, wordt het spul nauwkeuriger be
keken. Soms is het loos alarm en krijgt
de reiziger met excuses voor het opont
houd zijn pas terug, maar vaak is het
prijs.
ben, zacht uitgedrukt, heel aardige
vangst was er bijvoorbeeld op 14 mei van
het vorig jaar, de laatste dag van het be
zoek van de paus aan Nederland. Toen
meldde zich bij de doorlaatpost op het
Een stapel in beslag genomen paspoorten.
station in Venlo een 24-jarige Turk met
de naam Samet Asian. De dienstdoende
marechaussee meende iets vreemds te
zien aan het paspoortstempel en waar
schuwde Hans Handgraaf van het falsifi-
catenteam. „Die collega had het goed ge
zien. Het stempel bleek niet echt te zijn.
De Turk werd gefouilleerd en daar kwam
het pistool te voorschijn, waarmee hij de
paus had kunnen vermoorden". Even
werd de Venlose marechaussee interna
tionaal nieuws.
Asian hep tegen de lamp doordat zijn
stempel niet deugde. Maar er zijn nog
talloze andere punten waarop de contro
leur let. Kaft, afmetingen, watermerk,
kleur, druktechniek, lay-out, schrijfwijze,
spelling, bevestiging van de foto, serie
nummer en ga zo maar door.
De Centrale Recherche Informatie
dienst (CRI) in Den Haag is de instantie
die alle gegevens over alle paspoorten
van alle landen ter wereld verzamelt. De
zelfde oud-graficus die op Schiphol des
tijds aan de wieg van de falsificatenteams
stond, heeft daar nu de leiding. Hand
graaf: „Van alle paspoorten levert hij een
beschrijving. Stel dat de Verenigde Sta
ten volgende week een nieuw paspoort
uitgeven. De man van de CRI bestudeert
dat ding van voor tot achter en van ach
ter tot voor. Hij schrijft precies de ken
merken op en stuurt die informatie naar
alle grensposten".
