VOLOP
lEER! I
'PechvoBe jaren voor Lubbers breken aan'
[STEM
Aanhang
van
kabinet
is
tevreden
NENNOTA
ECONOMENDEBAT
TROONREDE
Leden van de
Staten- Generaal
fAN ACTIEF
HET ECONOMENDEBAT EN HET NIEUWE PLAN-SCHOUTEN
lassers (alle cat.)]
1e pijpf-, c.v.- I
mont., luchtkan.
mont., ijzerw.
plafondmonteurj
medewerker
Mt
WOENSDAG 17 SEPTEMBER 1986
paar, want dat voorkomt
i goede, bekende
ok geen cent kost. En,
|ri|dt gratis voor en
Lange Brugstraat 4
Breda
Tel. 224844
Is SEPTEMBER 1938
191:
tisii
V- opge-
het
|l Ituo
aillltalra
erstraat
-auto en
raks aan
n achter
deel vaa
la «laan
wachten
i ouwepet:
|k U het
i'UI leder-
de Jubel
!Dam dan
Koningin
ertoop
roorv
daar-
itie-afxet-
Ikomen In
over twee
Conlgln In
RhelL
vooröttor,
en eenlge
innen be-
tlguurtje
bloemen
ZD la ge-
aagt reeda
»tJn
ommlaaarU
chef van
itateert dat
tfw achting.
la-emplace-
wUser» van
oD het lang
rede perron
enden vcr-
kUhJe sul-
gebeuren,
fdrie. De
ïebben alch
I
Met spoed gevr.:
Las- en consrtuctiebedriji
Helcon B.V.
01807-20884/21002 vra- L
gen naar Dhr. A. Kooimanl
HUISHOUDELIJKE ~u|
gevr. Tel. 076-610034.
Gevraagd ervaren
en timmerlieden.
Goede verdiensten. DireJ
werk. Tel. 076-145535
Jonge
gevraagd in tomatentw
bij J. Jansen, Oude AnW
Postb. 82 Hoeven.
door Frans van Mourik
'OP Prinsjesdag ko
men de scherpste ana
lyses en krachtigste
commentaren op de
regeringsplannen niet
vanaf het Binnenhof
maar vanuit Tilburg'.
Zo stond het eigenwijs
in de aankondiging van
het economendebat dins
dagmiddag vond in de
aula van de Katholieke
Universiteit Brabant in
Tilburg.
Daar botsten de geesten van
prof. dr. J. Ritzen, architect
van het banenplan van Den
Uyl, drs. H. Wijffels, nieuwe
Rabo-topman en werkgevers
onderhandelaar en prof. dr. D.
Schouten, de grand old man
van de 'Tilburgse school'.
En Schouten, die ooit Wijf
fels de kneepjes van het eco-
nomenvak bij bracht zou
Schouten niet geweest zijn als
hij de gelegenheid niet te baat
zou hebben genomen om een
•nieuw plan Schouten' te lan
ceren.
De componenten deze zo
veelste creatieve brainwave
van de Tilburgse econoom zijn
als volgt:
uitgangspunt is nadruk op
loonmatiging de komende ja
ren, want, zo zegt Schouten,
als je in tijden van hoge aard-
gasprijzen hoge lonen uitbe
taalt, moet je bij lagere aard-
gasprijzen relatief lagere lo
nen betalen.
Afschaffen van de WIR-
premies aan bedrijven (net als
in het buitenland). Dat levert 5
miljard op voor de begroting.
Afschaffen van de (netto)
overheidskredieten aan be
drijven. Opbrengst 6 miljard
voor de schatkist.
Integratie van de twee grote
overheidspensioenfondsen
ABP en PGGM in de rijksbe
groting. Levert voor 1987 13
miljard op.
Samengeteld een voordeel
van 24 miljard, dat af te trek
ken is van het totale financie
ringstekort en dus kan volgens
Schouten minister Ruding zijn
Prof. dr. B. Schouten
rekensommetjes opnieuw
gaan maken.
Dat nieuwe plan vloeide lo
gisch voort uit het inleidend
debat van Schouten, die
daarin constateerde dat het
kabinet Lubbers de afgelopen
jaren 'gezwijnd' heeft in zijn
beleid en dan met name in het
verkiezingsjaar 1986. Schouten
was daar blij mee 'als CDA'er,'
dus lang leve het CDA', maar
liet tegelijk de betrekkelijk
heid daarvan zien.
Lubbers heeft het geluk ge
had dat - mede dank zij de
vakbonden - de lonen werden
gematigd en dat door het in
storten van de olieprijzen de
internationale conjunctuur in
zakte zoals algemeen voor dit
jaar werd verwacht.
Maar, zegt Schouten, zonder
die loonmatiging blijf je ner
gens en het volgend zal er ze
ker sprake zijn van een neer-
waatse spiraal voor wat be
treft de internationale con
junctuur. En dus, zo voor
speldde hij, zullen voor Lub
bers nu de pechvolle jaren
aanbreken.
Prof. dr. J. Ritzen
Drs. H. F. Wijffels
FOTO DE STEM DICK DE BOER
- FOTO DE STEM DICK DE BOER
Met als extra kritiekpunt
dat de lastendruk bij dit beleid
niet zal dalen, maar zal stijgen
en de oppervlakkige beschou
wer van deze begroting gefopt
wordt als hij echt meent dat de
lastendruk verminderd wordt.
Want, zo zegt Schouten, de
voordelen worden weggemas
seerd door verhoging van be
lastingen en premies. Boven
dien vindt Schouten de ombui
gingen in deze begroting te
hoog.
Dat vond zijn opponent van
PvdA-huize Ritzen dus niet.
Die sprak van een 'betrekke
lijk evenwichtige Miljoenen
nota', waarin met 11 miljard
niet teveel wordt omgebogen.
Ritzen, die op een gegeven mo
ment besmuikt constateerde
dat 'het erop leek of hij een
CDA-begroting stond te ver
dedigen', was het overigens
dens met de uitgangspunten
van Schouten.
Wijffels bleek het eens met
de constatering dat er door de
bedrijven nauwelijks voordeel
is gehaald uit de lagere ener
gieprijzen en dat er geen
sprake is van een een lasten-
daling, maar van een stijging,
die de voordelen van de lagere
energieprijzen weer afroomt.
Maar hij was weer wat opti
mistischer over het conjunc
tuurbeeld, dat hij als 'op zijn,
best relatief gematigd' om
schreef. En Wijffels vond bo
vendien dat het kabinet tot
een redelijke afweging is ge
komen in deze begroting, ook
al omdat 'de marges om het
helemaal anders te doen ont
breken'.
Wijffels en Ritzen en
Schouten vonden elkaar in de
stelling dat de lonen gematigd
moeten worden, maar over de
verdere onderdelen van het
plan waren ze het volstrekt
oneens. Ritzen is tegen inte
gratie van de pensioenfondsen
in de begroting 'want daar
hadden ze in Zweden slechte
ervaringen mee', ook al had
Schouten benadrukt dat het in
West-Duitsland juist geslaagd
was. Wijffels zat niet zo met
die integratie, maar was als
een ware werkgeversverte
genwoordiger mordicus tegen
afschaffen van premie- en
subsidieregelingen voor be
drijven.
En toen beging Teerling'
Wijffels tegenover zijn oude
leermeester Schouten de on
voorzichtigheid om puttend
uit zijn 'ervaring in de Sociaal
Economische Raad (SER)' in
de jaren zeventig een door
Schouten bepleit centraal
loonakkoord af te wijzen. Dat
lukt niet, zei Wijffels, en hij
betoogde dat het beter is ak
koorden per bedrijfstak af te
sluiten. Want anders fungeert
zo'n centraal akkoord alleen
maar als basis voor het verder
opschroeven van de eisen op
latere onderhandelingsni
veaus.
En dat had Wijffels dus niet
moeten zeggen. Want Schou
ten, die al eerder zijn afkeer
van 'micro-economen en boek
houders' had geventileerd,
zette zijn vroegere leerling on
middellijk in de hoek. Hij had
tenslotte een wat langere er
varing in de SER, die terug
ging tot 1952, het iaar van de
- FOTO DE STEM DICK DE BOER
Korea-crisis. En die werd, zo
stelde Schouten fijntjes vast,
dank zij centrale afspraken in
een jaar opgelost.
En diezelfde centrale af
spraken waren er in de jaren
zestig debet aan, dat het be
drijfsleven bloeide als nooit
tevoren. Schouten onder
schreef dat het in de SER-ja-
ren van Wijffels niet gelukt
was. Maar hij friste diens her
innering opnieuw op met erop
te wijzen dat toen de FNV
'loonmatiging' aanbood in ruil
voor een centraal akkoord, het
de onderhandelaar van de
werkgevers - Wijffels dus -
was, die de vakbondseisen kei
hard afwees. En dan moet je je
niet verbazen, zo hield Schou
ten zijn opponent voor, dat er
alsnog looneisen komen.
En zo liep het debat naar
zijn einde met als uitkomst:
twee redelijk tevreden econo
men over de Miljoenennota
van CDA- (Wijffels) en PvdA-
huize (Ritzen) en een ontevre
den, maar trotse CDA'er
(Schouten). En kom daar maar
eens om in de politiek.
Lubbers
- FOTO ARCHIEF DE STEM
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG - Van de CDA- en VVD-kiezers menen zeven
op elke tien dat premier Lubbers zijn karwei goed zal afma
ken. De PvdA-kiezers denken daar anders over, zoals blijkt
uit een enquête van het Nipo.
In totaal 38 procent van de ondervraagden gelooft dat
Lubbers het de komende vier jaar goed zal doen. Onder de
CDA-kiezers denkt 70 procent er zo over en onder de VVD-
kiezers 69 procent. Slechts 9 procent van de PvdA-aanhang
gelooft in een goede afloop voor dit kabinet. Bij D66 vindt 20
procent dat.
Van alle ondervraagden vindt ruim een kwart, 34 procent,
dat het kabinet-Lubbers de komende jaren een matige pres
tatie zal leveren. Bij de CDA- en VVD-kiezers is dat percen
tage respectievelijk 24 en 22 procent en bij de PvdA-kiezers
houdt 39 procent het erop dat Lubbers het matig zal doen.
Bij de aanhang van D66 is bijna de helft daarvan overtuigd.
Dat Lubbers het slecht gaat doen gelooft een kwart van
alle ondervraagden. Bij CDA- en VVD-kiezers is slechts 4
procent daar bang voor. Bij de PvdA-kiezers gelooft bijna de
helft (49 procent) dat Lubbers een slecht beleid voert en bij
de kiezers van D66 vindt 29 procent dat.
DIT JAAR wordt in tal van landen de 450ste sterf
dag van Eramus herdacht. Als christen en huma
nist pleitte Erasmus voor verdraagzaamheid. Hij
deed dat nadrukkelijk als Europeaan in een tijds-
getoricht waarin heel veel in beweging was en
tmrin onze natie ontstond. Dit is niet alleen ge
schiedenis, er is ook een historisch perspectief in het
werk van vandaag.
De regering hecht grote waarde aan de voortgang
van de Europese integratie. De Europese Akte zal
een stimulans zijn voor snellere besluitvorming,
vooral gericht op de totstandkoming van de Interne
Markt Elk der afzonderlijke lidstaten is te klein
aan schaal om de technologische en industriële uit
daging aan te kunnen. Bij de aanpak van ernstige
Draagstukken, zoals werkloosheid en leefmilieu,
dient de Europese samenwerking evenzeer een grote
rol te spelen. Terwille van een harmonische ont
wikkeling van de Europese Gemeenschap wordt
een verhoging van de eigen middelen per 1 januari
1988 overwogen; dan zullen evenwel de uitgaven, in
het bijzonder in de sector landbouw, beter moeten
worden beheerst
De gehele westerse wereld kampt wat betreft een
aantal belangrijke agrarische produkten met struc
turele overschotten. Dat noopt internationaal tot
afremmen van deze produktie, opdat een open
markt gehandhaafd blijft en in de Derde Wereld de
ontwikkeling van eigen landbouw niet geschaad
y**dt In onze landen breekt het besef door dat de
beteugeling van de produktie mede ten goede kan
komen aan natuur en landschap.
Het herstel van de wereldeconomie heeft voor vele
ontwikkelingslanden niet tot verlichting van pro
blemen geleid. Afrika ten zuiden van de Sahara
gaat gebukt onder hongersnoden. Tal van ontwik
kelingslanden kampen nog steeds met de gevolgen
van hun hoge schuldenlast, met lage prijzen voor
hnn grondstoffen en met te weinig afzetmogelijk
heden voor hun exportprodukten. Momenteel vindt
'n Uruguay een ministeriële bijeenkomst plaats om
ae regels voor het internationaal handelsverkeer te
verbeteren en tegenwicht te bieden aan de druk om
grenzen te sluiten voor de concurrentie van ande-
jen. Dat is belangrijk, ook voor de ontwikkelings
paden waar nu nog zoveel mogelijkheden om wel-
vaart te scheppen onbenut blijven.
evenzeer wil de regering haar bijdrage leveren aan
ae internationale monetaire politiek. Daarbij gaat
"et om een betere beleidscoördinatie tussen de leden
va» het Internationale Monetaire Fonds, mede met
he' oog op de nog steeds bedreigende schuldenpro
blematiek. Wat de eigen financiële inspanning voor
ae ontwikkelingslanden betreft, stelt de regering
"oor de hulpverlening te handhaven op 1,5 procent
van het netto nationaal inkomen en te blijven stre
ven naar het vergroten van de effectiviteit van de
hulpverlening. Zo zal ons land zich op een breed
™it inzetten voor de ontwikkelingslanden,
emse Koninkrijkspartners, de Nederlandse Antillen
^ruba, zien zich geplaatst voor ernstige proble-
men van jinancieel-economische aard die ingrij-
F™e gevolgen hebben. Beide landen dragen aller-
cstzelf de verantwoordelijkheid voor het oplossen
Et Problemen. Daarbij moeten alle drie de
™aen wel inhoud blijven geven aan één van de
grondgedachten van het Statuut voor het Konink-
j^vamelijk 4at de landen elkaar helpen en bij-
Bi) alle verdeeldheid over het vraagstuk van de
i-J^ vchtwapens heeft de doelstelling van het
acs- en veiligheidsbeleid, namelijk het voorko-
van oorlog, nooit ter discussie gestaan. De
"«genootschappelijke verbondenheid heeft er
naars 3eleid de Sovjet-Unie is teruggekeerd
van s mn toapenbeheersing en vermindering
ae spanning tussen Oost en West. Het gaat er nu
nnr aan vipeterco leant nr> eon vprnntwanrdp
uhjze op in te gaan. De nieuwe topbijeenkomst, die
nu in voorbereiding is, zat dienstbaar moeten wor
den gemaakt aan de overbrugging van de aanzien
lijke tegenstellingen over de wijze waarop veiliger
en meer stabiele verhoudingen tot stand kunnen
worden gebracht.
De regering zal zich in bondgenootschappelijk en
in ander overleg blijven uitspreken en inzetten
voor spoedige en tastbare resultaten in de vorm van
bindende en verifieerbare akkoorden. Tegen die
achtergrond en in dat perspectief wil de regering
voor de defensie-uitgaven een bescheiden groei
handhaven. Behoud van vrijheid moet ons dat
waard zijn. Zo moeten wapenbeheersing en een toe
reikende defensie-inspanning onze veiligheid en
die van andere volken blijven waarborgen. Vrij
heid en vrede; laten wij in dit Jaar van de Vrede;
binnen de Verenigde Naties bijzonder verbonden
zijn in bezinning daarop.
De ernstige situatie in Zuid-Afrika vraagt om bij
zondere aandacht. Teneinde de afschaffing van de
apartheid door een proces van onderhandelingen
naderbij te brengen, acht de regering voortgaande
druk onontbeerlijk. Zeer actueel is thans de nood
zaak om op korte termijn in Europees verband tot
verdere effectieve maatregelen tegen Zuid-Ajrika
te komen. Te zei/der tijd zal worden voortgegaan
met steunverlening aan particuliere organisaties in
dat land die langs vreedzame weg pogen te komen
tot afschaffing van de apartheid.
Problemen elders, hoe ernstig ook, kunnen ons de
ogen niet doen sluiten voor grote vraagstukken in
eigen land. Het pas aangetreden kabinet heeft zich
ten doel gesteld de werkloosheid verder terug te
dringen. De taakstelling die Stichting van de Ar
beid en kabinet hebben aanvaard is werk bieden
aan de 250.000 mannen en vrouwen waarmee in de
komende vier jaar het aanbod op de arbeidsmarkt
groeit. Daarenboven zal de bestaande werkloosheid
met 200.000 in vier jaar - dus met 50.000 per jaar -
verminderd moeten worden. Hoewel er zich als re
sultaat van de inspanningen uit het verleden reeds
een daling van de werkloosheid aftekent, zal de pas
versneld moeten worden om al in 1987 deze vermin
dering te bereiken. Kernpunt daarbij is om, nu de
economie aantrekt, meer kansen te geven aan hen
die reeds langere tijd werkloos zijn.
Daarbij hoort ook de bereidheid om werklozen met
nu nog onvoldoende bekwaamheid in bedrijf of in
stelling verder op te leiden en te oefenen. Het komt
nu aan op kansen bieden en kansen benutten. Vol
gens het Stichtingsakkoord zullen de deelname van
werkenden en werklozen aan scholingsprogram
ma's; jeugdwerkplannen en andere mogelijkheden
onderwerp van arbeidsvoorwaardenoverleg zijn.
Op het terrein van de arbeidsvoorziening willen
overheid, werkgevers en werknemers voortaan
meer gezamenlijk verantwoordelijkheid dragen.
Tot dit doel zal een nieuwe arbeidsvoorzieningen-
wet worden voorgesteld.
Het initiatief van enigen van Uw leden tot vrijstel
ling van werkgeverspremies bij indienstnemen van
langdurig werklozen wordt door de regering ge
steund. Verder zal aan het jeugdwerkgarantieplan
en aan de versterking van de scholingsinspannin
gen voor werkenden en werklozen nader inhoud
worden gegeven. Waar het op aan komt is de vaste
wil resultaten te boeken en in het licht daarvan een
bereidheid bij alle betrokkenen - overheid, organi
saties en de bedrijven zelf - om meer te doen en
nieuwe wegen in te slaan. Deze gerichte inspannin
gen zullen, in samenhang met economische groei en
herverdeling van arbeid, gaan zorgen voor meer
werk en minder werkloosheid.
Met het oog op dit gezamenlijke doel mag opnieuw
een beheerste arbeidsvoorwaardenontwikkeling
worden verwacht. Deze is noodzakelijk en ook mo
gelijk omdat, door de daling van de prijzen, bij
voortgaande loonmatiging toch al koopkrachtver
betering optreedt Om dezelfde reden wordt in het
komende jaar voor het overgrote deel van de inko
mens in de collectieve sector, ondanks de voorge
stelde bevriezing, koopkrachtverbetering verwacht.
De bij lage prijzen toch aantrekkende binnenlandse
hpttpdinnpn hpbben ook nn hot midden - on Irlpjnbe
drijf een gunstig effect.
Het spiegelbeeld van de gunstiger ontwikkeling
voor burgers zoals zich die nu aftekent zien we bij
de overheid. Daar vindt in 1987 een daling van de
aardgasbaten plaats van meer dan 12 miljard gul
den Dat is 8 procent van de inkomsten van het
Rijk. Zulk een terugloop in één jaar heeft zich nog
niet eerder voorgedaan. Het opvangen van deze
klap - het gaat hier bovendien in belangrijke mate
om een blijvende vermindering - heeft de regering
voor buitengewoon moeilijke afwegingen ge
plaatst. Zeker, een beperkt deel van het probleem
lost zichzelf op, omdat de wat hogere economische
groei vanzelf leidt tot meer belastinginkomsten.
Maar toch zou het tekort van het Rijk, als er geen
maatregelen worden getroffen, volgend jaar toene
men tot meer dan 11 procent van het nationaal in
komen. Dat zou onveranderd zijn.
Daarom wordt slechts een stijging van het tekort
tot hoogstens 8 procent aanvaard en dat alleen voor
één jaar. Om dit te bereiken is het nodig de uitga
ven te beperken. Daarnaast wordt een verhoging
van indirecte belastingen voorgesteld: meer accijns
in de sector energie, met doorwerking in de aard-
gasprijzen en een verhoging van de BTW. Deze on
vermijdelijke lastenverzwaringen maken overigens
het voordeel dat de burger toevalt, als gevolg van de
prijsdaling van vooral energie en grondstoffen, al
leen maar iets kleiner. De prijzen dalen slechts
minder.
Vanwege de gunstige ontwikkeling van de koop
kracht behoeft het volgende jaar slechts in beperkte
mate een uitkering ineens krachtens de echte mini
ma-regeling te worden verleend.
Beperking van overheidsuitgaven is nog steeds no
dig. Beseft moet worden dat de aardgasbaten nu in
eens terug lopen tot een niveau van meer dan 10 jaar
geleden, maar dat het tegendeel het geval is voor tal
van uitgaven van de overheid. Het Rijk moet nu
zeer veel rente betalen over schulden die in het ver
leden zijn aangegaan; liefst circa 50 miljoen gulden
per dag! Daar komt bij dat de uitgaven in verband
met de werkloosheid nog steeds erg hoog zijn. Ten
slotte zijn er uitgaven die nu zelfs nog toenemen. Zo
blijft, ondanks de verbeterde economische situatie,
het aantal personen dat een beroep op de bijstand
doet groeien. Bij dit alles heeft het geen zin de las
ten naar de toekomst te verschuiven.
Intussen hliift het een zware onaave de overheidsfi
nanciën op verantwoorde wijze in evenwicht te
brengen; temeer omdat de regering zich bij de ver
mindering van de uitgaven en verhoging van de
inkomsten bewust grenzen oplegt, zodat in 1987 de
burger in het algemeen, ten minste op koopkracht-
behoud en in de meeste gevallen op koopkrachtver
betering kan rekenen. Dit uitganspunt versmalt
echter roei het terrein waarop vermindering van
uitgaven plaats kan vinden; en dit in een situatie
waarin zoveel begrotingsposten een vast gegeven
zijn of zelfè hogere bedragen vergen. Hierdoor
wordt de overheid tot forse bezuinigingen gedwon
gen, daar waar het wél kan. Het blijft dus passen en
meten ener is veel inzet en vindingrijkheid nodig
om èn de werkloosheid omlaag te brengen èn de
koopkracht te behouden èn de tekorten van de
overheid geleidelijk ondercontrole te krijgen.
De moeilijke afwegingen tussen overheidsuitgaven
en bezuinigingen maken de inspanningen op het
gebied van het tegengaan van misbruik en fraude
des te belangrijker. De a/gelopen jaren is al veel in
gang gezet en de resultaten daarvan worden zicht
baar. In de komende maanden zal grondig nage
gaan worden door welke maatregelen ter bestrij
ding van misbruik en fraude de overeengekomen
taakstelling van 2 miljard gulden in 1990 zal wor
den bereikt. Tegelijkertijd zal worden gewerkt aan
de vereenvoudiging van de loon- en inkomstenbe
lasting. Hoe dit langs de hoofdlijnen van het rap
port van de commissie Oort gerealiseerd kan wor
den zal de regering dit najaar aan U voorleggen
Naast het algemeen sociaal-economisch beleid blij
ven bijzondere inspanningen nodig om achter
standposities van groepen burgers weg te werken.
Op het terrein van de emancipatie zal door de in
stelling van een ministeriële commissie het wegne
men van ongerechtvaardigde verschillen in behan
deling tussen vrouwen en mannen meer systema
tisch aan de orde komen. De bevordering van eco
nomische zelfstandigheid vooral voor de jongere
generatie zal daarbij een centrale plaats blijven in
nemen.
Waar wij zoveel spreken over solidariteit met an
dere volkeren, dienen wij ook in eigen land achter
standen van minderheden weg te werken. Ook hier
zal een accent moeten liggen op de jongere genera
tie. Deze zal zich in onze samenleving moeten kun
nen ontplooien. Dat betekent scholing, maar ook de
bereidheid hen in dienst te willen nemen. De cijfers
- en wij kunnen nu eenmaal niet zonder - mogen
ons niet doen vergeten, dat het gaat om de mens en
zijn welzijn. Daarop is het geheel van inspanningen
gericht. Wat daar bereikt wordt is uiteindelijk de
toetssteen van het beleid.
Het duurzaam waarborgen en verbeteren van de
kwaliteit van de samenleving vereist inzet en zorg
vuldigheid. Dat geldt ook voor de inrichting en het
behoud van de kwaliteit van ons land. Een globaal
toekomstbeeld van de ruimtelijke inrichting zal in
de vierde nota ruimtelijke ordening worden neer
gelegd. De ernst van een aantal milieuproblemen
noopt tot ingrijpende maatregelen. Voor natuur-
en landschapsbehoud is belangrijk dat voortzetting
van het huidige beleid is veilig gesteld. Voor bo
demsanering is meer geld uitgetrokken. Voorts zal -
indien de Europese Commissie dit toestaat - een mi
lieutoeslag in het kader van de wet investeringsre
kening in aangepaste vorm worden voortgezet.
De stads- en dorpsvernieuwing gaan door. In de
volkshuisvesting zal er bij een dalend nieuwbouw-
programma vergrote aandacht zijn voor de in
standhouding en verbetering van de woningvoor
raad. Voldoende huisvesting, ook voor de lagere in
komensgroepen, blijft daarbij de inzet. De trend
matige huurverhoging is teruggebracht tot 2 pro
cent.
Op 4 oktober zal een hoogtepunt worden bereikt in
de afronding van de Deltawerken. De Ooster-
schelde-stormvloedkering zal dan officieel in ge
bruik worden gesteld. De veiligheid van Zeeland is
menselijkerwijs gewaarborgd.
Voor de Noordzee zal één kustwachtorganisatie
worden ingesteld, waarin de meest betrokken de
partementen zullen samenwerken. Om de knelpun
ten op de rijkswegen versneld aan te kunnen pak
ken wordt aan het Rijkswegenfonds 100 miljoen
gulden per jaar toegevoegd. Deze bedragen worden
gefinancierd uit de verhoging van de accijns op
benzine. De verbetering van de verkeersveiligheid
wordt planmatig voortgezet om zo te komen tot een
vermindering van het aantal verkeersslachtoffers
met 25 procent in het jaar 2000.
De snelle onttwikkeling op technologisch gebied
vergroot de noodzaak voor bedrijven en onderzoek
instellingen om hun krachten te bundelen. Daarom
vindt ook vanuit de overheid een intensivering
plaats van het technologiebeleid. Dit gebeurt zowel
door herschikking van middelen als door reorgani
satie van de uitvoering van het beleid, waarbij het
op te richten technologie-instituut een belangrijke
impuls zal geven.
De regering wil de tijd nemen om zich te bezinnen
op de situatie die door het ongeluk in Tsjernoby! op
het terrein van de kernenergie is ontstaan. Het is
van belang spoedig te komen tot een betere organi
satie van de elektriciteitsproduktie; hiertoe is een
voorstel van wet ingediend.
De regering is zich bewust van de grote verandering
die zich de komende jaren zal voltrekken in de leef
tijdsopbouw van de bevolking. Er komen meer be
jaarden en vooral meer hoogbejaarden. Die veran
deringen zullen extra inspanningen vergen, zowel
op financieel terrein als ten aanzien van de solida
riteit tussen burgers onderling. Mensen, die niet of
niet gemakkelijk voor zichzelf kunnen zorgen heb
ben er recht op dat zij kunnen blijven terugvallen
op redelijke voorzieningen. Dit feit, te zamen met
het thans opnieuw ontzien van de uitkeringen aan
oorlogs- en verzetsslachtoffers en het op peil hou
den van de uitgaven ten behoeve van de kunst,
dwong - gegeven de noodzakelijke bezuinigingen
op het gebied van welzijn en cultuur - intussen wel
tot het voorstel een relatief zware ingreep te doen in
het sociaal-cultureel werk
Om tot zorgvuldige beheersing van de kosten in de
gezondheidszorg te komen is een onafhankelijke
commissie ingesteld. Een onderwijs- en onderzoeks-
bestel van hoge kwaliteit kan in een moderne sa
menleving niet worden gemist. De noodzakelijke
ombuigingen zijn daarom zo gekozen dat zij erop
gericht zijn de doelmatigheid te vergroten teneinde
de kwaliteit en de wezenlijke taken van het onder
wijs onverlet te laten.
Tegelijk gaat grote aandacht uit naar versterking
van het beroepsgerichte onderwijs en naar het fun
damenteel onderzoek. De vorming van sectorscho-
len in het middelbaar beroepsonderwijs en extra
investeringen in moderne apparatuur voor het on
derwijs en onderzoek maken deel uit van die ver
sterking. De kwaliteit in het hoger onderwijs kan
bevorderd worden door versterking van de voorop
leiding in het voortgezet onderwijs Daarom zal het
examenpakket in het HAVO en het VWO worden
verbreed en zal de vakkenkeuze worden verbeterd
De studie- en beroepskeuze van meisjes krijgt daar
bij een extra stimulans. In het hoger onderwijs zul
len in enkele sectoren de opleidingen geconcen
treerd worden om het evenwicht met de maat
schappelijke behoeften te bewaren. Zo kan boven
dien het hoogwaardig onderzoek op peil blijven.
Het is een voorrecht te leven in een land dat zich
een rechtsstaat mag noemen. Het vertrouwen van
de burger daarin moet behouden blijven. Daarom
zal aan het voorkomen en bestrijden van misdaad
veel aandacht worden gegeven. De uitvoering van
het plan 'Samenleving en Criminaliteit' wordt dan
ook voortgezet. Hulpverlening aan slachtoffers van
misdrijven dient daarnaast te worden bevorderd
Een goede en snelle rechtsgang is in een rechtsstaat
onmisbaar. Onverminderd zal er daarom naar wor
den gestreefd de rechterlijke macht in staat te stel
len haar taak naar behoren te vervullen. Uitbrei
ding van de capaciteit in het gevangeniswezen
moet het mogelijk maken dat rechterlijke bevelen
snel ten uitvoer worden gelegd.
Doeltreffende criminaliteitsbestrijding vergt nau
were samenwerking tussen de verschillende poli
tiekorpsen. Daarnaast zal de integratie van de poli-
tie-opleidingen voortgaan. Om het tij van de toene
mende criminaliteit te keren wordt van een ieder
een grote inspanning verwacht, ook van de samen
leving zelf. Bij de gemeenten gaat het met name om
de uitvoering van de programma's ter bestrijding
van de criminaliteit.
In het binnenlands bestuur blijft de regering zich
richten op vergroting van de beleidsvrijheid van
lagere overheden. De regering hoopt op korte ter
mijn bestuursakkoorden te kunnen affluiten. Na
dere voorstellen tot gemeentelijke herindeling zul
len zo snel mogelijk gedaan worden, opdat onzekere
situaties voor betrokken lagere overheden niet lan
ger dan strikt noodzakelijk duren.
Het voorstel tot algehele herziening van de Kieswet
zal u in de tweede helft van 1987 worden aangebo
den.
Teneinde stap voor stap vorm te geven aan een klei
nere maar beter functionerende Rijksdienst wordt
in 1987 voortgegaan met vermindering van het per
soneel met 2 procent in een aantal dienstonderde
len. Dit zal nu echter ook gaan gelden voor het bur
gerpersoneel van Defensie en het Algemeen Bur
gerlijk Pensioenfonds. Daarenboven zal een alge
mene efficiency-korting van I procent gelden. Daar
waar de vermindering niet geheel door natuurlijk
verloop kan worden opgevangen, wordt herplaat
sing bevorderd.
Bij de beoordeling van de ontwikkeling op langere
termijn van de omvang van de Rijksdienst moet er
op gewezen worden dat bij de verminderingen over
een breed front soms ook uitbreidingen onvermij
delijk zijn. Bovendien betekent de voortgezette in
spanning met betrekking tot de verdeling van het
werk, waarover met de bonden voor de komende ja
ren nog afspraken gemaakt moeten worden, dat
herbezetting en uitbreiding het effect van de af
slanking ten dele zullen compenseren.
Leden van de Staten-Generaal
De begroting die vandaag wordt ingediend en het
overzicht van beleidsvoornemens dat u wordt aan
geboden, maken duidelijk voor welke zware opgave
regering en volksvertegenwoordiging samen staan.
Vele eigentijdse problemen vragen om een in ge
meen overleg te bepalen krachtdadige aanpak.
Daarbij kan de politiek het zeker niet alleen. De po
litiek kan wel de verdraagzaamheid, die Erasmus al
zo vurig bepleitte, levend houden. Op u, volksverte
genwoordigers, rust een zware verantwoordelijk
heid bij de vele taken die u zijn toevertrouwd. Van
harte wens ik u toe, dat Gods zegen op uw werk
rust j> -
