even..L
UITBLAZEN
Bewijs in ABP-zaak moeilijk te leveren
Arrestatie journalist
legt zware druk op
overleg Moskou-VS
Bestaansrecht ongebonden landen op de
Multivezelakkoord is net op tijd gesloten
Eindelijk
een auto
Kabinet z
INSTELL.
JDEOrai
REGELING VOOR WERELDHANDEL IN TEXTIELPRODUKTEN
DE STEM CO
MALAISE]
GRONDSTOFFENMARKT
Patstelling
De jaren
zestig (4)
ZATERDAG 6 SEPTEMBER 1986
ACHTERGROND
D66-senator wil
ook onderzoek
kernreactoren
AL heb ik er met m'n
neus bovenop ge
staan en zag ik mijn
salaris per half jaar mee
groeien met het prijspeil,
achteraf kan ik me nog
steeds verbazen over de
omvang van de inflatie in
de jaren zeventig. Onze
eerste flat, een onroerend
goedje van de Nationale Ne
derlanden, kostte in 1963 aan
huur 108,55 per maand. Mijn
salaris werd per 1 juli van dat
jaar op 6.772,25 gebracht of
wel 564,35 per maand. Bruto!
Toen we in 1967 naar een
spiksplinternieuwe doorzonwo
ning van de gemeente - met
stadsverwarming, drie slaapka
mers en een douchecel - ver
huisden 'deed' die 135,- per
maand. De huur van de flat
werd toen net op 118,45 ge
bracht. Een pakje Camel van
twintig stuks kostte 1,50 en
Van der Meer („Wie ook
weer?") adverteerde in 1966
met complete interieurs, in prijs
variërend van 800, via 1000 en
2000 tot 3000 gulden.
Het grote verlangen van de
vroege jaren '60 ging uit naar
de auto. Zelfs op de krant was
dat een schaars goed. De
nieuwe directeur veiplaatste
zich in een zwarte VW Kever.
Zichtbaar tweedehands. De
oude hoofdredacteur kwam
nog steeds op de fiets naar de
krant. Hoed op, winterjas aan,
aktentas aan het stuur. Voor de
hele redactie was er één auto,
ook een Kever, een bahama
blauwe. De redactiechef be
heerde hem, wat in de praktijk1
betekende dat hij ermee op en
neer naar de krant reed. Al
gauw begon de hoofdredacteur
met hem mee te liften. Als de
provincie-verslaggever de wa
gen nodig had, omdat hij bij
voorbeeld onverwacht of heel
snel naar Den Bosch moest,
kon hij de redactiechef om de
autosleuteltjes gaan vragen. De
andere verslaggevers reden op
de fiets of op ae brommer, een
enkeling had zijn brommer-le
ning van de krant uit eigen zak
aangevuld en een scooter ge
kocht.
Dat er vergeleken met nu
nog niet veel auto's waren
blijkt wel uit het vandaag de
dag bijna niet meer te geloven
gegeven dat de Rijksweg 27 van
Breda naar Utrecht zich nog
door het centrum van Ooster
hout wrong. Bij Gorkum moest
de Merwede met de veerpont
worden overgestoken. In Rot
terdam raakte de eens zo op de
tijd vooruitlopende tunneltra
verse dageüjks verstopt. Wie
van Zierikzee naar Goes wilde
voer nog met een gezellige boot
naar Colijnsplaat, gezeten in
een kajuit, betimmerd met don
ker hout. Van Breda uit naar
Zeeland gaan voor het vervul
len van een opdracht betekende
in het algemeen minstens één
hotelovernachting.
Gezegend met een psy
chisch mechanisme - misschien
was het een produkt van mijn
opvoeding - dat mij verhin
derde verder te willen springen
dan ik mijn polsstok lang wist,
heb ik het verlangen naar een
automobiel lang weten te be
dwingen. Op de krant ging een
nieuwe wind waaien. Er kwa
men meer auto's en autover
goedingen, maar ik had toen
WIMKOCK
Wat voorafging: Na inwo
ning een echt flatje. Met een
persoonlijke lening en twee
kinderen het volle leven in,
maar heel goedkoop op va
kantie in Chaarn.
geen ambulante functie meer.
Ook in de privésfeer kwamen
steeds meer vrienden met een
auto voorrijden. Eenden,
Viertjes, NSU Prinz, Trabant,
Simca 1000, Fiat 600, Renault
Dauphine en VW Kever. Daar
begonnen ze zo'n beetje mee.
Met z'n vieren, mijn vrouw en
ik achterin opgevouwen, reden
we in een Fiatje 500 op een
avond helemaal naar Delft om
er een oud-collega op te zoe
ken. Daarmea vergeleken was
de Fiat 600 waarin we op een
andere avond mee naar Rotter
dam mochten rijden, naar het
circus Ringling Brothers Bar-
num Bailey, een ware limou
sine, al kreeg je hoofdpijn van
het geraas van het motortje on
der je achterste.
„Heb jij geen rijbewijsll Het
groepje mannen aan de stamta
fel keek me aan alsof ik net had
verteld weliswaar bij de krant
te werken, maar nog analfabeet
te zijn. Een van hen was rij
schoolhouder en de zaak was
snel beklonken. Ik ging lessen.
In een Simca 1000, een dweil
van een wagentje, waar ik jaren
later nog één keer in gereden
heb. Dat was op een slipschool.
Die had die Simcaatjes omdat
ze zo gemakkelijk met de hand
rem in een slip te trekken wa
ren.
Heb je eenmaal een rijbe
wijs, ben je 33, getrouwd, vader
van twee kinderen en zie je je
zelf voor vol aan, dan wil je ook
een auto. Het is per slot van re
kening 1967 en 'iedereen' rijdt
auto.
Het stond al lang vast dat
onze eerste auto een Eend zou
zijn. De Eend had toen z'n boh-
rinen airtje al wel verloren,
maar van een burgerlijke smaak
zou een Eendnjder nimmer
worden beticht. Belangrijker
was dat het een praktisch en
goedkoop autootje was.
Nou ja, goedkoop. Ik geloof
achteraf dat ik er een pittig
prijsje voor heb betaald. Hij
was twee jaar oud en had zo'n
50.000 kin gereden en ik be
taalde er 3.400 gulden voor.
Daar stond tegenover dat ik er
een jaar later 2.000 gulden
voor terugkreeg toen ik hem in
ruilde voor een splinternieuwe
Dyane 6 van 5463 gulden.
We reden de Taxandria-
route en de West-Brabant-
route en kwamen in exotische
oorden als Willemstad en
Zwingelspaan, aten frieten in
Geel en dronken bier in Ton-
gerlo; allemaal plaatsen die we
zonder auto waarschijnlijk
nimmer zouden hebben gezien.
(Wordt vervolgd)
De komende drie weken zal
deze rubriek niet verschijnen.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllh?
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen-adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41, 236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand; 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: Inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje®076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 PAGIN
Door Cees Manden
DEN HAAG - „Ondergetekende
verklaart dat het vorenstaande
volledig en naar waarheid is in
gevuld." Iedereen kent deze me
dedeling. Zij staat onder het be
lastingbiljet en onder elk ander
formulier dat we moeten invul
len om in aanmerking te komen
voor een uitkering, een toelage,
een bijdrage of subsidie van de
overheid.
Dezelfde verklaring stond ook aan
het eind van de twee formulieren die
de beleggers in de premie-woningbouw
moesten invullen en indienen („in
tweevoud") bij de provinciale Hoofdin
genieur-Directeur van de Volkshuis
vesting.
Het vermoeden bestaat dat deze sub
sidieaanvragen niet „volledig en naar
waarheid" zijn ingevuld. Er zouden be
leggers zijn die op het formulier op de
vragen om gedetailleerde informatie
over de stichtingskosten van de huizen
niet zo' hebben geantwoord als ze
eigenlijk hadden moeten.
De subsidieaanvragers zouden ho
gere stichtingskosten hebben vermeld,
om zo voor meer subsidie in aanmer
king te komen. De stichtingskosten -
voor de duidelijkheid - zijn alle kosten
die gemaakt moeten worden om een
huis te stichten, te scheppen, te bou
wen, zoals de kosten van de grond, ar
chitect, van de bouw, rente enzovoort.
De Officier van Justitie van Den
Bosch laat momenteel een „oriënte
rend" feitenonderzoek uitvoeren naar
de omstandigheden waaronder het Al
gemeen Burgerlijk Pensioenfonds in de
periode van 1968 tot 1985 aan subsidies
is gekomen voor de bouw van duizen
den premiehuurwoningen.
Uitgezocht moet worden of er bedrog
en met name valsheid in geschrift (ar
tikel 225 Wetboek van Strafrecht) is ge
pleegd door de subsidieaanvrager, het
ABP. En wat voor het ABP geldt, zou
ook voor tientallen andere beleggers en
non-profit-instellingen, die in Den
Haag de hand hebben opgehouden,
kunnen gelden.
Mr. F.C. Bakker, tot voor kort ad
vocaat maar nu rechter te Breda, kan
doorgaan voor een deskundige op dit
terrein. Vorig jaar promoveerde hij in
Groningen op het proefschrift (uitge
geven door Gouda Quint te Arnhem)
dat heet: „Valsheid in Geschrift."
„Een valse subsidieaanvraag kan ze
ker valsheid in geschrift opleveren",
meent de heer Bakker, niet sprekend
als rechter maar als deskundig jurist
„die over deze subsidiezaak in de kran
ten heeft gelezen."
„Van valsheid in geschrift kan alleen
worden gesproken als aan vier voor
waarden wordt voldaan.
Eerst moet vaststaan dat bij de sub
sidieaanvraag in kwestie onjuiste of
valse informatie is verstrekt. Dat is
wat de wet valselijk opmaken noemt.
Het bewijs hiervan lijkt me al moeilijk
omdat moeilijk is uit te maken wat de
Officier van justitie, mr. Laumen, las gisteren zijn 90 pagina's dikke requi-
sitor tegen ABP-verdachte J. van Zon voor. - fotoanp
stichtingskosten precies zijn. Ik ken de
subsidieregelingen niet. Maar in de be
lastingsfeer is het niet verboden zoveel
mogelijk naar je toe te rekenen.
Is dat valselijk opmaken eenmaal
bewezen, dan moet worden aangetoond
dat de subsidieaanvraag een geschrift
is, bestemd om als bewijs te dienen.
Volgens mij is dit het geval, want aan
de hand van zo'n subsidieaanvraag be
oordeelt de subsidieverlenende instel
ling of er recht bestaat op subsidie of
niet.
En ik denk dat de subsidieverlener
niet veel andere gegevens heeft om op
af te gaan dan de informatie die hem
verstrekt wordt op het formulier.
Uit de rechtspraak is bekend dat bij
voorbeeld de briefjes, die diegenen die
voor een uitkering in aanmerking wil
len komen indienen, eigenlijk hetzelfde
soort papieren zijn als die subsidieaan
vragen. Dat zijn ook geschriften die be
stemd zijn om als bewijs te dienen. De
uitkerende instantie moet daarop af
gaan.
Bewezen moet vervolgens worden
dat diegene die het valse geschrift op
maakte die dus het subsidieaanvraag
formulier invulde, het oogmerk had om
het te gebruiken. Je mag in dit geval
aannemen dat de aanvraagformulieren
daadwerkelijk zijn gebruikt.
En tenslotte moet uit het gebruik
van de formulieren nadeel kunnen ont
staan. Dat kan allerlei vormen van na
deel zijn, financieel of immaterieel na
deel, nadeel voor de gemeenschap. De
Hoge Raad is daar heel ruim in", aldus
de heer Bakker.
Aan de genoemde voorwaarden moet
de subsidieaanvraag voldoen, wil de
indiener beschuldigd en veroordeeld
kunnen worden van het misdrijf vals
heid in geschrift. De gevangenisstraf is
maximaal 6 jaar, drie jaar meer dan
voor 'gewoon' bedrog (waarbij dus
geen schriftelijk stuk is gebruikt).
Dat voor het aanvragen van de
bouwsubsidies een voorgedrukt invul-
formulier wordt gebruikt, is voor dit
strafbaar feit van valsheid in geschrift
niet van belang. Bakker: „Of het pa
pier nou voorgedrukt is of niet, er
wordt een aantal gegevens gevraagd,
die de subsidieaanvrager verstrekt,
met zijn handtekening eronder. Boven
dien staat daar dan meestal nog iets
bij, in de zin van: de ondertekenaar
verklaart dit formulier naar waarheid
te hebben ingevuld of iets dergelijks."
Volgens Mr. Bakker zal het 't moei
lijkst zijn te bewijzen dat de formulie
ren met opzet vals zijn ingevuld. „Ik
heb begrepen dat het ministerie bij de
beoordeling van de subsidieaanvragen
een houding had aangenomen van: we
moeten niet te moeilijk zijn tegenover
particuliere beleggers, omdat ze anders
geen geld meer willen steken in de
bouw van dat soort woningen. En je
kunt alleen maar valse informatie ver
strekken aan iemand die niet weet dat
die informatie vals is. Als u weet dat ik
geen rijbewijs hebt, en ik laat u een rij
bewijs zien met mijn foto erop, dan
weet u dat het vals is. Van valsheid in
geschrift is dan geen sprake. Ik heb er
geen enkele aanwijzing van vanzelf
sprekend, maar als het zo zou zijn dat
een ambtenaar op het ministerie, die
het aanvraagformulier in ontvangst
neemt, van tevoren de 'speciale' manier
waarop het formulier moet worden in
gevuld met de subsidievrager heeft
doorgesproken, ja dan kun je van vals
heid in geschrift niet meer spreken.
Dat is de grote bewijsmoeilijkheid die
zich zou kunnen voordoen."
Het 'oriënterend' onderzoek van jus
titie naar mogelijke strafbare feiten
zou dus wel eens lang kunnen gaan du
ren.
HET FEIT DAT een er
varen Amerikaanse cor
respondent in Moskou
nu al een week wordt
vastgehouden op ver
denking van spionage,
legt een zware hypo
theek op besprekingen
die gisteren in Washing
ton zijn begonnen tussen
Sovjet- en Amerikaanse
deskundigen op het ge
bied van de wapenver
mindering.
Onduidelijkheid bestaat
voort over een vermeend
Amerikaans aanbod, dat de
correspondent - Nicholas Da-
niloff die hoofd was van het
Moskouse bureau van het
weekblad 'US News and
World Report' - geruild
wordt tegen een Sovjet-func
tionaris die vorige maand in
de VS aangehouden is op be
schuldiging van spionage.
Het ministerie van buiten
landse zaken in Moskou heeft
verklaard officieel niets van
zo'n aanbod te weten.
Maar een medewerker van
de Amerikaanse regering
hield deze week vol 'zeker' te
zijn van zo'n aanbod. Overi
gens weigert Daniloff zelf
onderdeel uit te maken van
een rechtstreekse ruil tussen
'spionnen'. Dit heeft zijn
hoofdredacteur, Mortimer
Zuckerman die de correspon
dent in Moskou bezocht
heeft, bij terugkeer in de
Verenigde Staten verklaard.
Het Amerikaanse voorstel
zou er en détail op neerko
men dat de Sovjet-functiona
ris, Gennadi Zacharov die
sinds 23 augustus in voorar
rest zit nadat hij in New
York gevat was op het mo
ment dat hij een vermeende
KGB-informant geld over
handigde, naar de Sovjet
ambassade in Washington
mag tot het tegen hem aan
gespannen proces dient. Bij
wijze van tegenprestatie zou
Moskou Daniloff op korte
termijn naar de Verenigde
Staten moeten laten terugke
ren.
De besprekingen van dit
weekeinde, tussen twee dele
gaties onder leiding van Paul
Nitze (de coördinator inzake
wapenbeheersing van de re-
gering-Reagan) en Viktor
Karpov (het hoofd van de
Sovjet-delegatie bij de be
sprekingen over verminde-
Nicholas Daniloff
ring van de (kern)bewap!
ning in Genève), zouden t
doorgaan maar dat wil ni
zeggen dat er sprake is vi
'business-as-usual',
maakte woordvoerder Chai
les Redman van buitenland:
zaken in Washington beken
Nicholas Daniloff stond
het punt om na vijf en hi
jaar dienst de Sovjet-hoot
stad te verlaten, toen hij vi
rige week zaterdag-een tel
foontje kreeg van een mi
die hij al een jaar niet mei
had gezien.
Deze 'Misja' nodige Dan
loff uit voor een wandeling
de Lenin Heuvels, een gr»
stadspark in Moskou.
Amerikaan zag daarin nie
verdachts, want voor Sovji
burgers is het nu eenmi
veel te gevaarlijk zich aan
voordeur van buitenlands
te vervoegen.
Ook Misja's aanbod,
pak krantenknipsels in ri
voor een aantal boeken, vo
Daniloffs niet ongebruik
lijk. Dat hoort zo bij de co:
tacten tussen een buitenlam
correspondent en een
zijn informanten.
Op het moment dat Dan
loff en Misja hun pakjes ve
wisselden sprongen er uit
struiken acht KGB-agenti
te voorschijn, die Dan!
grepen. Zij openden het pi
en er bleken zich twee kaï
ten in te bevinden, voorzi
van het stempel GEHEIM.
Daniloff werd onmidde
lijk vastgezet op de besch
diging van spionage en dir»
vier uur lang verhoord. D
vertelde zij vrouw die hem
volgende dag mocht bezo
ken. Zij verklaarde dat hi
man 'correct' werd beha:
deld.
7ATERDAG 6 SEPTEIVI
Van ome Haagse redactie
den HAAG - Minister De Ko
(Sociale Zaken en Werkgele
held) is bereid de RWW-uitk.
voor jongeren in gewijzigde voi
handhaven.
Hoe die uitkering eruit moet
zien, wil De Koning nog niet zeg
Hij spreekt over een 'finap
vangnet'.
De uitkering is overigens a
bedoeld voor jongeren die buitt
regels van het jeugdwerkgara
plan vallen. Dat betekent dat
goede gronden de verplichting
werk of scholing te accepteren,
kunnen nakomen. Volgens De
Ge
UTRECHT (ANP)
korte termijn meer ge
haar maatschappelij 1
waar kunnen maken el
gen zijn 'nee' te verkq
hulp.
De gezinsverzorging me
gingen niet slechts wordel
zich blijkens de regeringsj
men.
Door de almaar toenemende i
vraag naar gezinshulp is een I
uitbreiding van de financiële
mogelijkheden al vóór 1987 on- I
ontkoombaar. Dat schrijft de j
Centrale Raad voor Gezins-
HARARE (AFP) - De
Libische leider, kolonel
Moeammar Gaddafi,
moge deze week op de
conferentie van de be
weging van niet-gebon-
den landen in de Zim-
babweaanse hoofdstad
Harare krasse uitspra
ken hebben gedaan, met
de uitspraak dat de be
weging haar bestaans
recht heeft verloren
legde hij een vinger op
de zwakke plek.
Het Is ook vreemd om te
zien hoe landen die goede be
trekkingen met Israël onder
houden tevens bereid kunnen
zijn 'zionisme' te veroordelen
en om Egypte, dat gezamen
lijke vlootoefeningen met de
VS houdt, uitgenodigd te zien
om de politiek van Washing
ton in het Middellandse-Zee-
gebied te veroordelen.
Om volkomen aan die van
Libië tegenovergestelde re
denen, dat overigens van
harte wordt gesteund door
Iran, hebben ook tal van lan
den, zoals Argentinië, Sri
Lanka, Singapore en Koe
weit, er vanaf het begin van
de conferentie voor gewaar
schuwd, dat de belangstelling
voor de beweging steeds ver
der zal tanen, als zij syste
matisch anti-Amerikaanse
resoluties blijft aannemen.
Vergeleken met drie jaar
geleden in New Delhi zijn er
al aanzienlijk minder leiders
van de leden-landen naar
Harare gekomen. In New
Delhi waren het er zestig, nu
veertig. Dat is minder dan de
helft, zodat de conferentie
eigenlijk nauwelijks meer de
naam top verdient.
Deze achteruitgang van de
belangstelling voor de bewe
ging kan haar verklaring"
vinden in de geschiedenis
van haar ontstaan.
Zij ontstond in Bandoeng,
toen er nog moest worden ge
streden tegen het kolonialis
me. Nu de dekolonisering
vrijwel is voltooid, is het
moeilijker geworden ge
meenschappelijke noemers te
vinden en wordt de beweging
heen en weer geslingerd tus
sen Oost en West, al bedient
zij zich nog steeds van anti
westerse retoriek.
Kijkt men naar de samen
stelling van de beweging dan
lijkt het op het eerste gezicht
vreemd dat de Verenigde
Staten altijd doelwit vormen
samen met Zuid-Afrika en
Israël, terwijl de Sovjet-Unie
in de Afghanistan-paragraaf
van de slotverklaring naar
alle waarschijnlijkheid nog
niet eens zal worden ge
noemd.
In feite hebben de niet-ge-
bonden landen zich echter op
een aantal hoofdpunten ze
ker niet massaal naar Mos
kou gekeerd. Volgens een
puntensysteem dat een groep
waarnemers in Harare heeft
opgesteld kunnen slechts iets
meer dan tien aanwezige
landen als pro-Sovjet wor
den beschouwd, terwijl rond
35 zonder meer pro-westers
zijn en de andere, dus iets
meer dan de helft als werke
lijk 'niet-gebonden' kunnen
worden onderscheiden.
Dat er bij scherper toekij
ken zo'n verdeling uitrolt
heeft twee oorzaken, aldus
deze waarnemers. In de eer
ste plaats zijn de 'pro-Sov
jets' beter verenigd en actie
ver dan de 'pro-AmerikiJ
nen'. Ten tweede geldt
voornaamste zorg van
niet-gebondenen hedenteiji
dage de economie. Welnu,
de wereldeconomie heeft la
westen nog steeds de voc
naamste touwtjes in handej
de VS voorop, of het nu
om prijzen van grondstoffe'
kredietverlening of schtif
denregelingen.
Anders valt niet te verkl-
ren dat president Alan Gai
cia van Peru, die niets ve
een communist heeft, afgee;
op de VS en de grote interne
tionale monetaire instellir
gen, terwijl hij zwijgt overl
Sovjet-Unie.
Van ome Haagse redactie
DEN HAAG - D66-senator De
Goede vindt dat na de kern
centrales in Borssele en Dode-
waard, ook de (kleinere) kern
reactoren elders in het land
aan een internationaal veilig
heidsonderzoek moeten wor
den onderworpen.
De Goede dringt daarop aan
in schriftelijke vragen aan de
ministers De Korte (Economi
sche Zaken) en De Koning (So
ciale Zaken en Werkgelegen
heid).
Het D66-Kamerlid ver
wijst daarbij naar mededelin
gen van oud-minister Van
Aardenne, die eind juni het
Internationaal Atoom Energie
Agentschap (IAEA) al vroeg
experts te sturen voor een J
evaluatie van de bedrijfsvoe
ring in de twee kerncentrales,
met speciale aandacht voor
het tegengaan van calamitei
ten. Van de huidige bewinds-
1 lieden wil de Goede tevens
weten hoe het met die evalua
tie staat.
Door Mathieu Kothuis
HET zogenoemde Multi-
vezelakkoord (MVA),
dat de wereldhandel in
textiel en kleding regelt,
is begin augustus na
lange onderhandelingen
met vijf jaar verlengd.
In dit akkoord (onder
auspiciën van de GATT,
de algemene Overeen
komst inzake tarieven
en handel) zijn nieuwe
afspraken gemaakt over
de belangrijke handels
stromen van textiel- en
kledingprodukten tus
sen de rijke westerse in
dustrielanden, de zoge
naamde nieuwe indus
trielanden (NIC's, zoals
Taiwan, Hongkong, Ko
rea, Singapore) en een
groot aantal Derde We
reldlanden. Alhoewel
het hier niet direct om
de handel in één ruwe
grondstof gaat is het be
lang van dit akkoord
(met name voor de
Derde Wereldlanden) zo
groot, dat een nadere be
schouwing ervan in deze
grondstoffenserie een
plaats moet krijgen.
Het Multivezelakkoord
(MVA) werd twaalf jaar ge
leden gesloten om de wes
terse textiel- en kledingin
dustrie (tijdelijk) te bescher
men tegen de groeiende ex
port uit de goedkope lage lo-
nenlanden in de Derde We
reld. De bedoeling ervan was
om de textielindustrieën in
het westen de gelegenheid te
geven om een herstructure
ringsprogramma door te voe
ren. Uit het feit dat het MVA
is verlengd blijkt dat veel
westerse landen die her
structurering nog lang niet
hebben afgerond en hun in
dustrieën vooralsnog willen
beschermen tegen grote
goedkope texielimporten.
Wat heeft het MVA in die
afgelopen jaren nu voor ver
schillende landen opgele
verd? In Nederland is die tijd
kennelijk goed gebruikt. Er
is veel geïnvesteerd in
nieuwe machines, herscho
ling van personeel en ver
kleining van het produktie-
apparaat. En dat deed pijn.
Duizenden banen in de kle
ding- en textielindustrie zijn
verdwenen. Maar nu de her-
structuering in de textielin
dustrie vrijwel is voltooid
zijn de produktiekosten sterk
gedaald en is de concurren
tiepositie van Nederland
flink verbeterd. Alleen de
kledingsector kent nog
zwakke plekken.
Andere westerse landen
(Engeland, Frankrijk, Italië)
zijn nog nauwelijks met het
proces van herstructurering
begonnen. Juist die landen
hebben dan ook gepleit voor
voortzetting van het MVA.
Bij afschaffing van het ak
koord op dit moment zouden
alleen al in Engeland 80.000
mensen werkloos worden.
Ondanks het feit dat het
MVA vooral de textielindus
trieën in de westerse landen
bescherming biedt, zijn de
nadelen voor de Derde We
reldlanden op korte termijn
toch niet al te groot. Landen
als Sri Lanka en Bangladesh
hebben zeker profijt gehad
van het MVA. Hun aandeel
In de wereldtextielmarkt is
met het MVA veilig gesteld
terwijl ze bij een volledig
vrije handel, op dit moment,
vrijwel weggevaagd zouden
worden door de nieuwe in
dustrielanden. Voor deze
NIC's heeft het MVA echter
wel nadelig gewerkt. Korea
en Hongkong kunnen veel
meer produceren dan de
quota die ze volgens het ak
koord naar het westen mogen
exporteren.
Nederland staat op het
standpunt dat het MVA beter
vandaag dan morgen kan
worden afgeschaft. Maar
omdat ons land met dit
standpunt binnen de EG al
leen staat, is door ons land
een overgangsregeling voor
een aantal jaren voorgesteld
waarin de beschermende
maatregelen geleidelijk kun
nen worden afgebouwd. Het
Nederlandse standpunt
wordt gedeeld door de Derde
Wereldlanden die op de lange
duur toch beter af zijn met
een liberalisering van de we
reldtextielhandel.
Als gebaar naar de Derde
Wereldlanden is in het nu
verlengde MVA afgesproken
dat het uiteindelijk doel moet
zijn dat het akkoord overbo
dig wordt en de textielhandel
vrij wordt. Een streefdatum
is echter niet vastgelegd. Ook
is afgesproken dat op het
ontwerpen van nieuwe kle
ding een patent komt te lig
gen. Hiermee hopen de EG-
landen te voorkomen dat
succesvolle mode-ontwerpen
van westerse fabrikanten
binnen de kortste keren
(goedkoop) kunnen worden
nagemaakt in de lage Ionen-
landen. Het nieuwe akkoord
is, vooral onder druk van de
VS, uitgebreid van katoen,
wol en synthetische vezels tot
alle vezels met uitzondering
van pure zijde. Tegen deze
laatste uitbreiding maakte
China ernstig bezwaar. De
VS hebben er tenslotte in
toegestemd dat zijde buiten
de overeenkomst blijft.
De Derde Wereldlanden
zijn niet ontevreden over het
bereikte MVA. Afgesproken
is dat de textielexport uit die
landen jaarlijks redelijk mag
groeien. Die bepaling bleek
voor de VS-delegatie wel
moeilijk te verteren. Textiel-
producenten in de VS rea
geerden verontwaardigd. Zij
menen dat het nieuwe MVA
vol ontsnappingsclausules zit
waardoor de importen uit de
Derde Wereldlanden sterk
zullen toenemen. In de afge
lopen vijf jaar verdubbelde
ZES JAAR reeds sleept de oorlc
De strijd die wordt gevoerd in
bare grensgebied tussen beide
aandacht. Wanneer Iran het zot
zet, of wanneer er melding wor
chemische gassen, dan wordt vl
vestigd op de oorlog die ree|
geëist.
Tot voor kort leek het verlooJ
toze zaak. Na de aanvankelijke!
dam Hoessein is de strijd in eeil
heeft het prijsgegeven gebied h
niet voldoende miltaire kracht I
knieën te dwingen. Tot een dial
om aan deze oorlog een einde t
,,j matieven van diverse landen, n
Amerikaanse Huis van Afge;> al diverse malen bereid getoond
vaardigden. Op het nippert weigert echter om met de 'klein
wist president Reagan echt"»® el"
een meerderheid in het Hl
af te houden van het aannf
men van een wetsvoorstel (d
zogenaamde 'Jenkins-wet'
dat was bedoeld om de invoej
van textiel sterk aan bande:
te leggen. Het nieuwe MVi
zou dan vrijwel waardela
zijn geworden. Een veel gr:
ter gevaar was echter dat d
nieuwe GATT-conferenti
die binnenkort begint da'j
volledig op losse sehroevi
zou komen te staan. Tal vi
Derde Wereldlanden hadde';
de textielimport in de VS el
als gevolg daarvan raakte:
300.000 mensen hun baai
kwijt. Maar volgens de Ame
rikaanse handelsgezant bi
de onderhandelingen, Yeut-
ter, kunnen de VS met he
nieuwe MVA nu wel krachti
ger optreden tegen fraudu
leuze importen van textiel-
produkten.
De Amerikaanse textiel-
producenten bleken aanvan
kelijk steun te krijgen in he
Komt er dan geen einde aan
einig reden om optimistisch
eide zijden een duidelijke vorm
redem In Irak heeft het te mak
ae de bevolking. Hoewel kritiek
Hoessein in letterlijke zin leven
aat de weerzin van de Iraakse
uit heeft uiteraard zijn weersla
combinatie met de enorme teru
alleszins begrijpelijk dat Sadda
ontketende oorlog af wil.
in Iran liggen de zaken ander
'hrvf trihiertoe aangemoedig
uciuc vvciciuiauucu nauuv, 'avnucuiy
het welslagen van het MV( i Khomeiny, storten de Ira
namelijk verbonden aan hui- joysgeweld Aan Iraanse zijde
deelname aan deze wereld wei aan financiën. Een groot de
handelsconferentie. Het mk'
lukken van die GATT-ron:
zou een enorme politieke ti
genvalier voor preside:»
Reagan zijn geworden.
Vorige afleveringen in deze i
werden geplaatst op 30 augu
2,3,4 en 5 september.
Jnmf, op de 9e|averslindend
komsten maakt het de Iraanse
oorlogsmachine draaiende te h
voorspeide 'totale zege'behale"
aat Iran momenteel op twee fr
Wiikt mtkt6en enorme mobilisa
Dl kt-mmtame experts voorspell
'Oraten0HTlnniH9 leidt' dan is
^aar L Lz0uden de eerste
laarbeeinciiging van deze oorl
penleveranciers beter van zijn ge
