VERBITTERING OP FRANS ANTILLENEILAND
INDIA HEEFT ER NIEUW PROBLEEM BIJ
DONDERDAG 4 SEPTEMBER 1986
EXTRA
nONPERPAG 4 SEPTEM
POINT A PITRE - Een meesterhand heeft ge
le, roze en paarse pasteltinten vermengd aan
de hemel boven Capesterre. Rechts aan de ho
rizon vermoeden we de contouren van het
ronde rumeiland Marie-Galante, dat de naam
kreeg van een der schepen waarmee Columbus
in 1493 zijn tweede reis maakte naar wat hij
Indië dacht.
J -TT
NEDERLAND 1
NEDERLAND 2
DARJEELING - De spreekwoordelijke rust in
de Himalaya wordt sinds enige tijd verstoord
door de roep om een eigen deelstaat van de
Ghurka's, Indiase staatsburgers van Nepalese
afkomst. Het oproer van de Ghurka's vormt
een nieuwe bron van onrust in de toch al on
rustige Indiase statenbond.
DUITSLAND 1
Suske en Wiske: „1
Hambone
u
T4f
Guadeloupe wil een beter imago
Door onze correspondent Bob van Huët
De uitbundig concerterende krekels maken van de
Caraïbische avondschemering een adembenemend
spektakel. r
Erg anders zal het niet ge
weest zijn toen de grote ont
dekkingsreiziger hier bijna
vijf eeuwen geleden landde.
Guadeloupe, het grootste
eiland van de Franse Antillen
en behorend tot de boven
windse groep, heette toen Ka-
rukera. Er woonde een woeste
indianenstam, de Caraïben,
aan wie de uitvinding van de
hangmat wordt toegeschre
ven. Later werd de hele regio
naar dit volk genoemd. Uit
dank voor zijn behouden over
tocht herdoopte Columbus het
nieuwe land naar het Spaanse
pelgrimsoord Santa Maria de
Guadeloupe.
Vakantie op het 'eiland van
smaragd'. Franse vrienden ke
ken bedenkelijk toen we hen
van onze reis naar Guade
loupe op de hoogte stelden. In
tegenstelling tot het 200 kilo
meter zuidelijker gelegen
'bloemeneiland' Martinique
heeft Guadeloupe een slechte
reputatie. „Kijk maar uit voor
bomaanslagen en stakingen",
zo werden we gewaarschuwd.
Eenzijdig
Guy-Claude Germain van
het Nationale Verkeersbureau
op Guadeloupe kent het ver
haal. „Men heeft meestal een
eenzijdig beeld van ons eiland.
De berichtgeving in de pers is
zelden in evenwicht. Een actie
van separatisten is voorpa
gina-nieuws ook al hebben die
maar de steun van drie pro
cent van de bevolking. Stakin
gen dito. Voor positieve ont
wikkelingen als het op poten
zetten van een professionele
toeristenindustrie is geen
ruimte. We proberen hier iets
op te bouwen maar dat lukt
nooit als de mensen geen ver
trouwen hebben in Guadelou
pe."
VW en plaatselijke autori
teiten spannen zich in om het
imago te verbeteren. Dat gaat
van een bestand met de onaf
hankelijkheidsbeweging tot
schoonmaakacties op de
stranden. Volgens Germain is
er een beweging ten goede
merkbaar, die op den duur
moet leiden tot meer bezoek.
Totaal verkeerd viel het on
verwachte bezoek van de Ne
derlandse Heineken-ontvoer-
ders op weg naar het door
Frankrijk en Nederland ge
deelde Sint Maarten. „Houd je
Europese rotzooi bij je", scan
deerden de eilandbewoners.
Subsidies
Guadeloupe is sinds 1946 of
ficieel een overzees departe
ment. Het wordt vanuit het
7000 kilometer verderop gele
gen Parijs bestuurd als een in
tegraal onderdeel van Frank
rijk. Dankzij grote subsidies
uit het moederland is de le
vensstandaard er beduidend
hoger dan op onafhankelijke
buureilanden als bijvoorbeeld
Dominica, een voormalige
Britse bezitting. Reden
waarom de animo voor onaf
hankelijkheid gering is. Het
door 340.000 mensen bewoonde
vulkanische eiland heeft goede
scholen en ziekenhuizen en
vierbaans snelwegen. Maar
ondanks die voorzieningen
heerst er op dit paradijselijke
^'WÊÊÈÊM
Ingegooide ruiten en leeggeroofde winkels na rellen in Pointe-a-Pitre op Guadeloupe. Volgens Guy-Claude Germain van
het Nationale Verkeersbureau op Guadeloupe geeft de pers met dit soort foto's een eenzijdig beeld van het eiland. - fotoafp
eiland een malaise. Frustratie
is er vooral over de ongelijke
behandeling vergeleken met
de 'metropool-departementen'.
Guadeloupe heeft ongeveer
dezelfde plichten als Corse-
du-Sud of het departement
Calvados, maar met de rech
ten staat het heel anders. Kin
derbijslag en pensioenen zijn
omlaag 'aangepast' terwijl het
levensonderhoud juist veel
duurder is. „We moeten met de
driekleur zwaaien en de Mar
seillaise zingen maar we wor
den niet erkend als echte
Fransen", zegt een scholier.
„Als je teleurgesteld bent in
Parijs is de deur naar onaf
hankelijkheidsideeën gauw
gevonden", zei Germain ons
eerder.
Een ander probleem is de
monopolie-positie van een
aantal 'metro's', blanken uit
het moederland die de zwarte
bevolking weinig ruimte geeft
voor commerciële initiatieven.
Bedrijven en hotellerie zijn
veelal in blanke handen.
Verbittering
In de steden Point-a-Pitre
en Basse-Terre is verbittering
hierover voelbaar, een gesprek
wordt pas hartelijk wanneer
je duidelijk maakt geen
Fransman te zijn. Dat Neder
landse slavenhandelaren deze
eilanden hebben bevolkt is ge
lukkig vergeten. „Aruba en
Curasao hebben zich veel be
ter ontwikkeld", weet een
ambtenaar op een bank op de
lommerrijke Place de la Vic-
toire in Point-a-Pitre. Het tot
handelscentrum uitgegroeide
vissersdorpje is genoemd naar
een Nederlander, die Pieter
heette. In de 17e eeuw ver
kocht hij vis op een stijger aan
de waterkant. Dat liep zo goed
dat de plek bij de plaatselijke
bevolking bekend werd als
poite-a-pitre (de punt van
Pieter).
Heel anders is de stemming
op het platteland, waar de
boeren openhartig en gastvrij
zijn. He dunbevolkte noorden
van Grand-Terre, de rechter
helft van het eiland, was eens
het centrum van een bloeiende
suikerindustrie. De meeste
van de windmolens die het riet
maalden zijn veranderd in
ruïnes, maar een enkele staat
nog redelijk overeind. Bij het
dorp Les Mangles ontdekken
we tussen de rietvelden een
blauw geschilderde molen, in
gericht als kapel. Volgens een
boerin is het een pelgrimsoord
waar eens per jaar vele Gua-
deloupeanen samenkomen.
De stilte van Les Mangles
contrasteert scherp met het
donderende geraas van beu
kende golven onder Helle
poort, de noordkaap van
Grand-Terre. Azuurblauwe
rollers spatten spectaculair op
de kalkstenen rotswanden.
Weer anders is het decor aan
de westkust waar moerassen
zijn en mangrovebossen. Een
visser herstelt zijn netten. Uit
zijn radio dendert een typisch
Zuidamerikaans verslag van
een voetbalwedstrijd uit de
plaatselijke competitie. De dag
is goed, want Abymes staat
voor. Voetbal en hanenge
vechten zijn op Guadeloupe
zeer populair.
Zoals de naam niet aangeeft
is Basse-Terre, de oostelijke
helft van het eiland, zeer berg
achtig. Over de schitterende
Allé Dumanoir met zijn dub
bele rij koningspalmen rijden
we langs uitgestrekte bana
nenplantages naar de vulkaan
La Soufrière. Rond de inmid
dels weer bewoonde hellingen
was tien jaar geleden grote
paniek toen de vuurberg
dreigde te ontwaken. Tiendui
zenden mensen moesten wor
den geëvacueerd uit vres
voor een uitbarsting. Die
echter nooit komen.
Met dichtgeknepen neii.
voor de zwavelgeur poseren d
toeristen nu heldhaftig bij
zuidelijke krater. De Soufrièi
biedt een prachtig uitzicht o
de eilandengroep Les Sainte.
al 300 jaar bewoond door B»
tonse vissers.
Voor we aan de lange thuis
reis beginnen gaan we nof
even langs bij broeder Jaed
Meyer uit den haag. Al veert;
jaar bewoont hij een klei#
kamer in het klooster var»
Massabielle, de sloppenwijk
van Point-a-Pitre. De 79-ji
rige missionaris is te vrede
over het parochieleven. „Dt
zaterdag- en zondagmisse
zitten hier stampvol", zegt hi;
„Maar de Guadeloupeanen In
leven hun godsdienst toch ai
ders dan wij. De helft vam
mensen boven de veertig ki
lezen noch schrijven."
Guadeloupe is een gezoi
en weelderig eiland, vindt
„Alleen organisatorisch kloj
het allemaal nog niet zo gi
Niemand heeft concrete idi
hoe de problemen opgeli
moeten worden."
George Brengel als Edison ir
Edison' (Nederland 1,19 uur).
„non i Joden en onze
22.20J beschaving
'Onbegrensde mogelijkhe
den', de zevende aflevering
van de serie 'De joden en
onze beschaving" behandelt
de trek van de joden naar de
Verenigde Staten. Aan het
einde van de negentiende
eeuw vonden miljoenen
Oosteuropese joden hier
voor het eerst een gastvrij
land. Weliswaar waren ze in
het begin gedoemd in ar
moedige omstandigheden te
leven, maar het nieuwe be
loofde land bood hen ten
minste de kans zich in vrij
heid te ontplooien. Beetje bij
beetje lukte dat ook. De in
vloed en de macht van de
joodse Amerikanen groeide
gestaag. De joden drukten
met name een stempel op de
Amerikaanse cultuur.
b
d
e
I
e
li
g
n
r
d
II
h
a
b
21.45
Simonskoop
Ghurka's verstoren rust in Himalaya
Door Seema Sirohi, Associated Press
De onrust heerst vooral in Darjeeling, een gebied ter
grootte van Hong Kong in een uitstulping van de deel
staat West-Bengalen, aan het eind van de 'kippenek',
de smalle strook land die het gebied verbindt met het
de rest van de staat.
Darjeeling, dat wereldbe
roemd is om zijn thee, heeft
ongeveer 900.000 inwoners. Het
wordt omringd door de Hima-
laya-staten Nepal, Sikkim en
Bhutan.
De Ghurka's klagen dat ze
door de deelstaatregering van
West-Bengalen, die wordt ge
leid door de Communistische
Partij, worden achtergesteld.
Ze eisen dat ze een eigen, 24ste
Indiase deelstaat krijgen,
waarin ze hun eigen cultuur
en identiteit kunnen beleven.
Ze willen bovendien dat er
meer overheidsbetrekkingen
voor hen beschikbaar komen,
dat de onderwijsfaciliteiten in
het gebied worden verbeterd,
en dat er meer industrie en ar
beidsplaatsen worden ge
creëerd.
De Ghurka's, die zich rond
1850 in India begonnen te ves
tigen, klagen ook dat ze gelijk
worden geschakeld met de
arme Nepalese passant en ar
beiders die vrijelijk de grens
kunnen oversteken en aan
weerszijden handels- en
eigendomrechten hebben.
Deze gelijke behandeling van
Indiërs en Nepalezen is vast
gelegd in een verdrag tussen
Nepal en India uit 1950. De
Ghurka's eisen dat de betref
fende verdragsbepaling wordt
geschrapt.
Onduidelijk
Ze vinden bovendien dat het
verdrag hun eigen positie on
duidelijk maakt en vrezen dat
ze het land kunnen worden
uitgezet, in navolging van de
4.000 Nepalezen die in maart
over de grens werden gezet.
De Ghurka's hebben van
oudsher een reputatie van ge
duchte krijgers. De Britse re
gering begon in 1815 met de
recrutering van speciale
Ghurka-regimenten, en sinds
dien hebben ze onder andere
in Burma tegen de Japanners
gevochten. Ook in de Falk-
land-oorlog in 1982 werden
Ghurka's ingezet. Het Indiase
leger heeft meer dan 9.000
Ghurka's in dienst, die zijn
ondergebracht in elite-eenhe
den.
Dit strijdlustig verleden
heeft er echter toe bijgedragen
dat het onafhankelijkheids
streven in Darjeeling, waar
zo'n 40.000 militaire veteranen
wonen, van meet af aan een
tamelijk gewelddadig karak
ter heeft gehad. Sinds mei van
dit jaar zijn er al minstens 25
mensen om het leven gekomen
en tientallen gewond geraakt
bij demonstraties en andere
incidenten.
Het traditionele wapen van
de Ghurka's is de kukri, een
gekromd mes; er is een ge
zegde dat wil dat de kukri,
eenmaal uit de schede getrok
ken, ook bloed moet proeven,
anders zal de eigenaar zijn
eigen bloed op het slagveld
vergieten. Dit gezegde wordt
de laatste tijd veelvuldig gebe
zigd, en van vele daken in
Darjeeling wapperen groene
vlaggen waarop ontblote ku
kri's prijken.
De Ghurka-beweging is ge
bundeld in het Ghurka Natio
naal Bevrijdingsfront. Voor
zitter is Subash Ghising, een
50-jarige voormalige korpo
raal in het Indiase leger. Ghi-
seng is een kleurrijk figuur;
behalve militair is hij school
meester, bantamgewicht bok
ser, en auteur van 18 sappige,
in het Nepalees geschreven
Dit najaar worden twee in
teressante Hollywood-films
in de bioscopen verwacht,
waarvan Simon van Collem
in deze aflevering iets zal la
ten zien. In de eerste 'Down
and out in Beverly Hills' van
Paul Mazursky is Bette
Midler terug van wegge
weest. Ze speelt samen met
Richard Dreyfuss een rijk
echtpaar in de dure wijk
van Hollywood. Gen zwer
ver, Nick Nolte, heeft hun
zwembad uitgekozen om
zelfmoord te plegen. De
tweede 'Big trouble in Little
China' van John Carpenter
is een avonturenfilm rond
een vrachtwagenchauffeur.
De derde film, die in deze
rubriek de aandacht krijgt,
heet 'De wisselwachter* van
Jos Stelling. Deze film met
Jim van der Woude en
Johnny Kraaykamp zal tij
dens de Utrechtse Filmda
gen in première gaan. Het
verhaal gaat over een spoor
wegman op een eenzame
post, die slechts af en toe be
zoek krijgt.
23.00
Feuer für den
grossen Drachen
De door Eberhard Itzenplitz
De 'kippenek' in het noorden van India met Darjeeling
middelpunt.
De Ghurka's hebben van oudsher een reputatie van geduchte krijgers. De Britse regering begon in 1815 met de recrutering
van speciale Ghurka-regimenten, en sindsdien hebben ze onder andere in Birma tegen de Japanners gevochten. Ook in de
Falkland-oorlog in 1982 werden Ghurka's ingezet. Hier begroet Navo-generaal Rogers een jonge Britse Ghurka-officier.
- foto ap
boekjes van het kasteelroman
genre. Daarnaast schrijft hij
gedichten en houdt hij zich be
zig met filosofie en astrologie.
Ghising is ondergedoken
nadat de politie had gepro
beerd hem te arresteren, onder
andere wegens het aanzetten
tot rellen. Volgens hem steu
nen de 40.000 Ghurka leger-
veteranen die in Darjeeling
wonen het streven naar een
eigen Ghurkastaat.
Regeringsfunctionarissen in
West-Bengalen noemen de
Ghurka-beweging opstandig
en potentieel terroristisch van
karakter, maar erkennen dat
zij brede steun geniet. Er zijn
in India ongeveer 6 miljoen
Ghurka's, die voornamelijk in
de noordelijke en noordooste
lijke staten wonen. Niemand
weet precies hoeveel van hen
het streven naar een eigen
deelstaat steunen, maar ieder
een is het erover eens dat er
sprake is van een ernstig pro
bleem.
Het Indiase leger is inmid
dels naar Darjeeling gestuurd
om de rust en de orde te hand
haven, maar dit heeft niet
kunnen verhinderen dat de
economische gevolgen van de
Ghurka-opstand zich al doen
voelen.
Stakingen
Het gebied is vooral afhan
kelijk van de export van de
wereldberoemde thee, en in
mindere mate van het toe
risme en de houtwinning, hoe
wel dit laatste steeds minder
belangrijk wordt omdat de
houtvoorraad snel afneemt.
De thee-oogst is al 10 procent
lager dan vorig jaar, omdat de
Ghurka-plukkers en pluksters
doorgaans gehoor geven aan
de stakingsoproepen van de
activisten, waardoor de we
reldberoemde theebladeren
verdorren aan de struiken.
De onrust heeft er toe geleid
dat de buitenlandse toeristen
uit het schilderachtige Darjee
ling zijn vertrokken of geëva
cueerd. De activisten dreigen
dat ze door zullen gaan met
stakingsoproepen en het op
werpen van wegversperrin
gen, die vooral de hout- en
thee-export in gevaar bren
gen.
Saillante bijzonderheid is,
dat de soldaten die nu in Dar
jeeling patrouilleren veelal
Sikhs zijn, die ook bekend
staan als geharde soldaten.
Het waren evenwel Ghurka-
eenheden die in 1984 de voor
hoede vormden van de leger
macht die de extremistische
Sikhs verdreef uit de Gouden
Tempel in Amritsar.
De moeder van de huidige
premier Rajiv Gandhi, Indira,
moest haar beslissing om het
Sikh-heiligdom te laten be
stormen met de dood bekopen,
en het onafhankelijkheids
streven van de extremischi-
sche Sikhs in de deelstaat
Punjab vormt voor haar zoon
nog steeds een groot binnen
lands probleem. Daarnaast
heeft Rajiv Gandhi te kampen
met de protesten van de pro-
Pakistaanse moslims in de
deelstaat Kashmir en met een
aantal andere religieuze en
sektarische opstanden.
Hoewel de Ghurka-opstand
voor premier Gandhi dus zeer
ongelegen komt, heeft de
kwestie ook een keerzijde. De
opstand is een nationaal poli
tiek thema geworden, en
vormt vooral een twistapi
tussen Gandhi's Congrespai
en de communisten in West]
Bengalen, die in de opposii'
zijn. De centrale regerii
spint in zekere zin garen bij
problemen die de Ghurka
voor de communisten in Calj
cutta vormen.
Dit blijkt ook uit het feit dij
New Delhi het streven nai
een eigen Ghurka-staat nooij
officieel heeft veroordeeld
een bedreiging voor de natii
nale eenheid. In plaats daar;,
van verwijt premier Gandfc
de communistische deelstaat,
regering voortdurend dat
niet in de staat is een oplossii
te vinden voor de door hei
gerechtvaardigd genoerw
economische grieven van
Ghurka's.
Dit neemt niet weg dat tó
sommige regeringsfunctiona'
rissen de vrees heerst dat
afzonderlijke Ghurka-deelj
staat slechts een tussenfase
zijn naar een onafhankelijk
Ghurka-natie. Gezien de stra;
tegisch belangrijke ligi
van het gebied en de grote
die de Ghurka's in het India:
leger spelen moet dit voor Ne'
Delhi een weinig aanlokkelijk
vooruitzicht zijn.
\ClElo BESCHIKT i
■S S
