«*1.55
179
IEVOLKING ZET VRAAGTEKENS BIJ DEMOCRATISERING
Harvard levert al 350 jaar
grote Amerikaanse leiders
I*]
i®® 2.99
14.98
11.98
6.98
nONDERDAG 4 SEPTEMBER 1986
T47
EXTRA
J.
int u als u wilt
al onze pak-
I voor'n thee-
>lle vanille-
.liter
fllevla, 1 yjQ
.liter LH&
TAIPEI - Taiwan is een eiland vol schijn. Een
land van valse landkaarten, niet bestaande
tantoorgebouwen, ambassades die geen am-
aassades zijn en een parlement dat een ander
yolk vertegenwoordigt. En nu er tekenen zijn
dat er mogelijk gepraat kan gaan worden over
iemocratisering vraagt iedereen zich af of dat
vel echt is. Misschien kent alleen de ziekelijke
Ü6-jarige president Chiang Ching-kuo, de erf
genaam van de autoritaire dynastie, het juiste
antwoord.
I Zevenendertig jaar nadat de Chinese Nationalisten
met een grote aanhang het vasteland ontvluchtten en
de macht overnamen op Taiwan, het voormalige For
mosa, lopen mythe en werkelijkheid nog krachtig
door elkaar op het bijna 400 km grote eiland.
iom
Bijval
Concessie
Nerveus
AMERIKAANSE UNIVERSITEIT HEEFT ONAANTASTBARE REPUTATIE
Puriteinen
Kweekplaats
Etiket
Minderheden
un
lee,
liken, doos a 1 QO
150 ml®® 3.49
Icheschuim,
liurlijk of zacht en
rlijke zijde-proteïne,
ppen op schaal,
ram 2345,
fepen,
Happen,
AIWAN: EILAND VOL SCHIJN
Door Charles Hartley, Associated Press
Twee generaties verwijderd
van Peking benoemen de Na
tionalisten nog geregeld een
nieuwe 'Commissie voor Mon
goolse en Tibetaanse aangele
genheden'. Bij bijzondere gele
genheden worden de aanspra
ken op het vasteland onder
streept door het ontsteken van
een verlichte landkaart van
heel China op de voorgevel
van het presidentieel paleis in
het centrum van Taipei.
Op school leren de kinderen
aardrijkskunde alsof de tijd
400 jaar geleden stil is blijven
staan. In het parlement verte
genwoordigen stokoude grijs
aards districten als Kanton en
Shanghai en stemmen er over
de toekomst van Taiwan.
Het is ironisch dat zelfs het
inheemse verzet tegen de Na
tionalistische overheersing het
spelletje moet meespelen. Po
litieke bijeenkomsten zijn in
de praktische politiestaat Tai
wan, met slechts een officiële
artij, niet toegestaan. De op-
ositie viert dus veelvuldig
[verjaardagen.
Het was in die schijnwereld
dat president Chiang in mei
'Iran dit jaar een zware bom tot
[ontploffing bracht door op te
nerken dat de Nationalisti-
che partij, de Kwomintang
AT), met tegenstanders
noet gaan praten over poli
tieke hervormingen.
Tot nu toe is van een derge
lijke dialoog niet veel terecht
gekomen. Woordvoerders van
de oppositie zijn pessimistisch
over de mogelijkheid dat er
nog een doorbraak zal komen
voor de parlementsverkiezin
gen van 6 december aanstaan
de. Maar wel sprak iedereen
openlijk over de noodzaak van
verandering op het eiland.
„Alleen door het democra
tisch proces kunnen wij ver
wachten dat wij een meer sta
biele maatschappij krijgen",
zei Lee Ta-hai, de 67-jarige
minister van economische za
ken van de KMT.
De politieke geschillen zijn
terug te voeren tot de strijd
tussen de minderheid die van
het platteland kwam en de in
heemse Taiwanese bevolking.
Nog voor Mao Zedong de
Nationalisten van het vaste
land verdreef, was de provin
cie Taiwan, in 1947, al in op
stand gekomen tegen de plaat
selijke Nationalistische auto
riteiten. Toen Chiang Kai-
shek in 1949 met een gevolg
van 2 miljoen soldaten, politi
ci, zakenlieden en andere aan
hangers op Taiwan arriveer
de, legde hij de plaatselijke
bevolking een keihard en zeer
rechts regime op. Dat kon de
sluimerende haat van de be
volking slechts doen toene
men.
Chiangs zoon en opvolger
heeft geprobeerd de spannin
gen te doen verminderen door
wat meer Taiwanezen op te
nemen in de partij en in de re
gering. Maar nog steeds kun
nen de Taiwanezen, een meer
derheid van 85 procent van de
19 miljoen inwoners, slechts
hun stem uitbrengen voor 10
procent van de zetels in de drie
kamers van de volksvertegen
woordiging. Negentig procent
Chiang Kai-shek week in 1949 met een gevolg van 2 miljoen soldaten, politici, zakenlieden
en andere aanhangers uit naar Taiwan. Hij legde de plaatselijke bevolking een keihard en
zeer rechts regime op. - fotoupi
van de 'volksmacht' ligt bij het
'vasteland'.
Als bewaarders van de my
the van souvereiniteit over
heel China, blijft het parle
ment het domein van hen die
bij de laatste verkiezingen op
het vasteland werden gekozen.
Dat was in 1947. Vroeger we
zen die parlementariërs hun
eigen opvolgers aan, maar de
afgelopen jaren zijn door
overlijden vrijgekomen zetels
niet meer opgevuld.
Terwijl de Nationalisten
met hun politiek vijanden
maakten onder de bevolking,
ondervond hun economische
beleid veel bijval. Terwijl het
eiland 40 jaar geleden nog een
goeddeels agrarische gemeen
schap was, is het nu een van
de grootste industriestaten
van Azië.
Kleine bedrijfjes maken
enorme hoeveelheden elektro
nica, schoeisel en andere ex-
portprodukten van eigen of
gestolen merken. De oude bin
nenstad van Taipei wordt
steeds meer verdrongen door
oprukkende wolkenkrabbers.
Het inkomen per hoofd van de
bevolking is gestegen tot meer
dan 3.000 dollar per jaar en
vergeleken met veel andere
landen is de welvaart niet eens
zo slecht verdeeld.
De belangrijkste handels
partner van Taiwan is Ameri
ka. Washington wordt in Tai
pei vertegenwoordigd door het
'Amerika-Instituut in Tai
wan', alweer een schijnorga-
nisatie die in 1979 werd opge
richt toen Washington de di
plomatieke betrekkingen met
■Taiwan verbrak ten gunste
van vriendschap met China.
Het Instituut blijft echter een
ambassade, met een diploma
tieke staf die is 'geleend' van
het State Department.
Net als elders in Azië heeft
de welvaart en het verbeterde
onderwijs ertoe geleid dat er
een middenklasse ontstond die
nu een groter deel opeist van
de politieke macht. Onafhan
kelijke Taiwanese kandidaten,
die onder moeilijke omstan
digheden aantreden tegen de
machtige Nationalistische
partij machine, hebben bij de
verkiezingen van de afgelopen
jaren steevast 20 tot 30 procent
van de stemmen gekregen.
In 1984 kwamen bijna 50
niet-Nationalistische volks
vertegenwoordigers, de zoge
heten 'Tangwai', bij elkaar om
een organisatie op te richten:
de Vereniging voor Onderzoek
van Openbaar Beleid. De do
lende ridders van de Tangwai
zijn echter vrijwel machteloos.
Omdat zij geen bekende lei
dersfiguur hebben zijn zij zel
den in staat meer dan enkele
duizenden mensen op te trom
melen voor hun onregelmatig
gehouden demonstraties.
Maar president Chiang lijkt
iets te hebben opgestoken van
de recente gebeurtenissen op
de Filippijnen en schijnt iets te
voelen van de politieke aard-
schokjes die de grond soms
doen trillen. In mei spraken de
Nationalisten tweemaal met
de Tangwai en deden een con
cessie. De Vereniging mocht,
verspreid over het land, negen
kantoren openen. Nieuwe po
litieke partijen blijven echter
verboden.
Maar alleen als partij kun
nen de Tangwai echt vergade
ren en geld ophalen en het hele
land bestrijken zoals de Natio
nalisten dat kunnen. Pas dan
ook zullen zij een gelijkwaar
dige strijd tegen de overheer
sers van het vasteland kunnen
aangaan.
Maar Ying-jeou Ma, onder
secretaris van de Kwo Min-
tang, zei dat de Tangwai nu al
te felle kritiek op de Nationa
listen uiten. „Daardoor is bij
de regering de angst toegeno
men dat wanneer de oppositie
toestemming krijgt een partij
te vormen, zij iets zullen voor
staan dat niet in het nationaal
belang is," zei zij.
Dat 'iets' zou bijvoorbeeld
kunnen zijn dat de partij de
claim op het vasteland laat
vallen en besluit Taiwan onaf
hankelijk te verklaren. Daar
mee zouden de Nationalisten
hun legitimiteit volledig kwijt
zijn en zou de weg zijn vrijge
maakt voor een meerderheids-
De huidige president Chiang Ching-kuo lijkt iets te
hebben opgestoken van de recente gebeurtenissen op de
Filippijnen en schijnt iets te voelen van de politieke
aardschokjes die de grond soms doen trillen. - ap
vertegenwoordiging van de
bevolking in het parlement.
Peking, dat Taiwan als een
opstandige provincie be
schouwt, heeft het eiland een
vreedzame hereniging voorge
steld, maar voor zover bekend
wil de meerderheid van de
Taiwanese bevolking noch
met de Nationalisten, noch
met de communisten iets te
maken hebben.
De gedachte aan onafhan
kelijkheid maakt iedereen op
Taiwan nerveus, en vooral de
Nationalisten.
„We moeten de zaak van
Taiwanese onafhankelijkheid
niet benadrukken. Dat ligt
heel moeilijk",' aldus You
Ching, woordvoerder van de
Tangwai. „De vastelanders
denken dat ze dan verstoten
zullen worden."
De Tangwai die tevens stre
ven naar verzachting van de
staat van beleg en vrijlating
van naar schatting 200 poli
tieke gevangenen, schortten de
besprekingen met de Nationa
listen in juni op. Maar zij blij
ven de regering vragen op
korte termijn een gebaar van
verzoening te maken om nog
op tijd campagne te kunnen
voeren voor de verkiezingen in
december. Gespannen blijven
zij ook de bejaarde Chiang
volgen om te zien of hij nog
een onverwachte uitspraak
doet.
De president heeft suiker en
een hartkwaal en zegt dat het
presidentschap na zijn overlij
den in lijn met de grondwet
zal overgaan naar zijn Taiwa
nese vice-president Lee Teng-
hui. Maar velen vrezen dat de
macht uiteindelijk toch in
handen zal komen van een fa
milielid, een vertrouweling of
een militair.
Tot veler verrassing be
noemde de president in juni
zijn jongere broer, de 69-jarige
Chiang Wei-kuo, een vrij on
bekend generaal, tot hoofd
van de machtige Nationale
Veiligheidsraad.
Waarnemers vermoeden dat
de president zijn broer in een
positie heeft willen brengen
waar hij nauw kan samen
werken met Lee, een militaire
staatsgreep kan voorkomen en
tevens de familiebelangen van
de Chiangs kan beschermen.
Von onze correspondent
Jo Wijnen
WASHINGTON - Wie in de
Verenigde Staten aan een
van de vele honderden uni
versiteiten afstudeert, mag
zich op een degelijke acade
mische opleiding beroepen.
Wie op zulke eerbiedwaar
dige wetenschappelijke in
stellingen als Yale, Berke
ley, Stanford of Princeton
een graad heeft gehaald,
heeft het hoogst denkbare
opleidingsniveau mogen er
varen. Toch is er in de VS
maar één universiteit waar
van de wetenschappelijke
reputatie kennelijk onaan
tastbaar is: Harvard Uni
versity.
Harvard is een begrip, een
etiket en een legende. Har
vard is een wetenschappe
lijk en politiek machtsblok.
En Harvard is een aanhou
dend producent van grote
leiders, eminente geleerden
en Nobelprijswinnaars.
Harvard heeft bovendien in
ternationale invloed en en
groot gezag.
In september bestaat deze
wetenschappelijke burcht,
die van enorme betekenis is
voor het onderwijs, het be
stuur, de politiek, de econo
mie, de wetenschappen en de
kunsten in de VS —en ver
daarbuiten-, 350 jaar en dat
j^l natuurlijk met enige
luister, het verschijnen van
een paar historische boek
werken over de universiteit
en een parade van Ameri
ka s meest prominente man
nen en vrouwen gepaard
gaan.
®escheidenheid zal bij dat
jubileum hoegenaamd niet
in acht worden genomen. De
duizenden Harvardians die
de jubileumbijeenkomst be
zoeken, zullen zichzelf fors
op de schouder slaan. En de
Harvard-bestuurders zullen
van de gelegenheid gebruik
maken de universiteit an
dermaal te afficheren als
een der besten ter wereld.
Harvard is oorspronkelijk
de vrucht van het Engelse
puritanisme uit de zeven
tiende eeuw. Tijdens de re
gering van Karei I verlieten
tal van aanhangers van het
puriteins gedachtengoed
-een uiterst strikte Engelse
variant van het protestan
tisme- Engeland en vestig
den zich in de Nieuwe We
reld. Onder hen bevond zich
de predikant John Harvard
die in de buurt van Boston
een universiteit stichtte en
het nieuw onderwijsinsti
tuut 400 boeken naliet. Het
maakte Harvard tot een
triomf van het puritanisme,
zelfs nog voordat Oliver
Cromwell het hoofd van Ka-
rel I op het hakblok legde
om Engeland vervolgens een
aan regiem van uiterste ge
strengheid en rechtlijnig
heid te onderwerpen. Har
vard overleefde Cromwell
en het duurde tot de eerste
helft van de vorige eeuw
voordat de universiteit zich
definitief van het geestelijk
erfgoed der Engelse puritei
nen kon ontdoen.
Onder leiding van zeer
vooruitziende 'deans' en
'presidents' ontwikkelde de
oudste universiteit van
Amerika zich tot een weten
schappelijke instelling van
een ongekend hoog niveau.
En vanaf die periode toog de
bloem van de Amerikaanse
jeugd naar Boston -Har
vard ligt in het tegen het
centrum van Boston aange-
vleide Cambridge- om de
wetenschappen te dienen.
Algemeen wordt aange
nomen dat het wetenschap-
De diplomaat Henry Cabot-Lodge, president John F. Kennedy en de schrijver Norman Mailer hebben minstens een ding gemeen: ze studeerden alledrie aan de prestigieuze
Harvard University.
pelijke niveau van ettelijke
tientallen andere Ameri
kaanse universiteiten op dit
ogenblik minstens even hoog
is als dat van Harvard. Maar
Harvard is niettemin altijd
iets bijzonders gebleven. Het
is nu al meer dan ander
halve eeuw de kweekplaats
van de echt groten.
De presidenten John en
Quincy Adams, Teddy en
Franklin Roosevelt en John
Kennedy hebben er gestu
deerd, maar ook staatslieden
als McBundy, Kissinger en
Henry Cabot Lodge. Lite
raire genieën als Emerson,
Gertrude Stein, Robert
Frost, T.S. Eliot, Eugene
O'Niell, John Dos Passos,
William Burroughs, Nor
man Mailer en John Updike
mogen als typische Har-
vard-voortbrengselen wor
den gekwalificeerd. De rela
tief kleine Harvard Univer
sity bracht 29 Nobelprijs
winnaars voort.
Als president John Ken
nedy de top van zijn rege
ring in het Witte Huis ont
bood, dan was er eigenlijk
sprake van een Harvard-re-
ünie. Harvard-politici heb
ben altijd een prominente
rol gespeeld in de Ameri
kaanse regeringen. En al
mag de regering van presi
dent Ronald Reagan be
paald geen gezelschap van
uitgesproken intellectuelen
worden genoemd, dat neemt
niet weg dat de minister van
defensie Weinberger, de
chef van de Witte-Huisstaf
Donald T. Regan, de minis
ter van onderwijs William J.
Bennett, de minister van
binnenlandse zaken Donald
Hodel, de minister van
transport Elisabeth Dole, de
voorzitter van de FED Paul
Volcker en de onderminister
van buitenlandse zaken
Eliott Abrams op Harvard
hebben gestudeerd.
Wie Harvard heeft be
zocht, draagt zijn leven lang
een etiket, een zeer fel be
geerd etiket zelfs. En omdat
alle groten en getalenteer
den op hun beurt hun kinde
ren weer naar Harvard stu
ren, maakt de gemiddelde
student er uitermate be
langrijke relaties die hem de
rest van zijn leven zeer van
pas komen. Daarin schuilt
ook de kracht van Harvard.
Dat maakt de politieke uit
straling van de Alma Mater
van Massachusetts zo onont
koombaar.
Harvard is een gesloten
cirkel, een circuit dat zich
zelf voedt en op de been
houdt en dat daarom ook
wordt gehaat.
Het is zonder twijfel waar
dat Harvards invloed, ook al
vanwege de prestaties en
kwaliteiten van andere uni
versiteiten is de VS, niet
meer zo groot is dan 50 jaar
geleden. Maar omdat Har
vard de rijkste van alle
Amerikaanse universiteiten
is - het bezit aan schenkin
gen en giften ongeveer 3,6
miljard dollar - kan het een
mogelijk opgelopen achter
stand altijd snel inhalen.
In het geval van Harvard
is geld niet alleen macht,
maar ook kennis. Harvard
bezit met zijn 11 miljoen
boeken en 350.000 microfilms
de grootste universitaire bi
bliotheek van de VS. Geen
enkel technisch of weten
schappelijk apparaat is te
duur. En de laboratoria zijn
voortdurend doende met
zeer grensverleggend onder
zoek. Dat maakt dat Har
vard niet zo gemakkelijk
van zijn prominente plaats
te verdringen is.
Harvard zal er ook na het
jubileum alles aan doen om
de broedplaats van het
Amerikaanse elite te blij
ven. Harvard zal daarom
een trekpleister blijven voor
het jonge wetenschappelijke
talent in Amerika en in de
- foto's archief de stem
wereld. Het moet de univer
siteit overigens worden na
gegeven dat ze, wat haar
aannamebeleid betreft, een
ontwikkeling in de breedte
doormaakt. In 1960 behoorde
slechts 5 procent van de stu
denten tot een minderheids
groep. Nu komen 20 procent
van ongeveer 6500 studenten
uit de Amerikaanse minder
heden.
In dat opzicht is Harvard
een weerspiegeling van de
smeltkroes die Amerika nog
steeds is.
Harvard is niet alleen de
meest beroemde, maar ook
de meest Amerikaanse uni
versiteit van Amerika. Dat
doet aan haar internationale
oriëntatie niets af.
Harvard is trots op zich
zelf. Daar heeft het ook alle
reden toe.