'Wel even wat beter dan een nieroperatie'
Helpende hand ziekenfondsen in Belgische taalstrijd
kleintje
Eerste Nederlandse patiënt Versteeg uit Raamsdonksveer:
Succes
voor
BEHANDELING
NIERSTEENVERGRUIZER
Luchtbrug
Uitkomst
A63
982,
076-
avo,
illic.
HONDA Prelude, type
kl. zwart, met acc.,
5750,-, i.pr.st.
01641-4289.
Pr.
'984,
985.
b.j.
621-
l, b.j.
•gek.
ood,
653-
enzi-
pr.
8.
b.j.
700,-.
wit,
gek.,
irtvel-
pr.
627.
HYUNDAI Pony 1200 T bj
sept. '81. Vr.pr. 3500.
Tel. 01608-22219.
INNOCENTI 90L 1981, -|e
eig., kl. rood, 32.000 km
Leijsenhoek 76, O'hout.
LADA 1500 Combi, b.j. '80
okergeel, i.g.st. 950.'
Tel. 076-653810.
LANCIA Delta 1300, type
'81, blauw, mag. velgen
stereo, 5 deurs, sportief en
loopt 1:15. 100% in orde
Vraagpr. 5850,-. Tel
076-149810.
LOTUS Super 7, 1979
14.500 km., rood, vee'l
extra's. Als nieuw
24.500,-. Tel. 0160k
12531.
MAZDA 626 1.6. '83
el.ram.-centr. deurv. enz
pr. 13.250,-076-410569.
MAZDA 626, 5-drs. Hatch
back, 2 Itr., b.j. '84, km.st
40.000, evt. inruil oudere
auto mog. Tel. 01696-
5956.
b.j.
-. Tel.
t. 55
nw.st.
ir '64,
voor
0 km,
'77,
>1665.
1981,
47167
ij. '78,
<erke-
3077
MAZDA 323, 96.000 km, bi
'78, vr.pr. 1750,-. Aren-
berglaan 91, Breda. 076-
417981.
MAZDA 323 van eind
1978, APK-gek, pr. n.o.t.k
01645-3649.
MAZDA 323, bj. '77, APK
gek., vr.pr. 1500,-
Tel. 076-711458.
MAZDA 323, dec. '77, APK
gekeurd, i.z.g.st., inrui
mog., 1900,-. Tel. 01612-
7550.
MAZDA RX 7, bj. '80, kenl
'86, RDW-gek., rood, zeer
mooi, event, inr. mog.
Tel. 076-871922.
Jj. '80,
Tel.
ir 1.1,
km.st.
,-. Tel.
ij. '83,
km
agprijs
n 42,
MERCEDES 20OD, b.j. okl
'78, 120.000 km
schuifd., trekh., stuur-
bekr. en get. glas, 1e
Tel. 01653-3375.
MERCEDES 240D, b.j. '79
aut., stuurbekr., i.z.i
125.000 km. Tel. 01623-
15837.
1 L, bj.
s: km.
n goe-
/lollen-
Bravo
beige
.eijsen-
t.
I 1982,
43.000
3, Oos-
S de
met.,
luxe
inruil
01612-
MERCEDES 190D, nieuw
'86, met vele acc., weg
omst. 076-147167.
MERCEDES 190 D '85,1»
eig., in alg. nw.st., 22.009
km., 46.500,-, inr.
gar., 01621-20771.
MERCEDES 190 E '83,
eig., in alg. nw.st., 62.00!
km., 36.500,-, inr.
gar., 01621-20771.
MERCEDES 207 D bestel
bus, bj. '78, 5800,-. Tel
01620-27100.
MERCEDES 230E, bj
aut., schuifd., stuurbekr,
pr. 16.750,-. Kampakkt
4, Breda.
0 weg.
an '86,
12.000,
ec. pr.,
130.
bj. '83,
i's. Tel.
.6 aut.
trekh.
'79, met
-. Tel.
Ghia,
st. Van
4, Oos-
MERCEDES 230, '78, veil
extra's o.a. aut., stuur
bekr., LPG, schuifd. trekh
centr. vergr. dure steret
recentelijk v. 4000
vern., i.z.g.st., weg. omsl
9250,-. 01650-34880.
MERCEDES 220 diesel,
'79, 9875,-. Tel. 0;
140513.
MERCEDES 300 D. apii
'83, 1e eig., in alg. nw.si
108.000 km., 28.950,
inr. en gar., 01621-20771.
MERCEDES 300 D
t'80, 1e eig., in st.v.nw
142.000 km., 13.950,
inr. mogl., 01621-20771
car, bj.
net LPG.
6.L, bj.
K>,~ 076-
aut., 1e
i.z.g.st.
652422.
an part,
t.k., bijz.
ad met.,
6950,-.
'80, km.
0,-. Tel.
b.j. '78,
00,-. Tel.
HB 5-sp.
2750,-.
I, Breda.
b.j. '80,
t. 01612-
MERCEDES 300D, bj. '76
nw. model, APK get
5000,-. Tel. 01650-5876!
MERC.-bus 306 i.z.g.st.1
APK goedgek., compl. 1
trekh. Imp., Couwela#
seweg 20 Ulvenhout
MERCEDES Benz 190
bj. '84, 5-bak, met. blam
vele acc. Tel. 04168-161'
MERCEDES Benz 220!
'72, rev. motor, i.z.g.s
pr.n.o.t.k., APK gek. T(
076-613162.
MINI 1100 Clubman, 19'
APK gek. tot 17-7-'
Vraagprijs 750,-. 0'
614301 na 18 uur.
MINI Special, i.z.g.st.,
6-8-77, APK gek., 11»
Tel. 01626-3575.
MITS. Colt, 1e eig., 27.0
km, 7650,-, rat»
i.z.g.st. 076-657600
maandag 657987.
55000
of ruil m
710722.
drs. met
iw, vr.pr.
ito zaak,
lutomaat,
I, vr.pr.
1-2066.
3-drs., bj.
.g.st., 1e
el. 04257-
)79, zeer
d, APK
548.
utomatic,
gekeurd,
1777.
bj. '79,
cc. nwe.
612714.
MITSUBISHI Galant Couf
'76, APK gek., 2000M,
versn., nw trekh.
goed onderh. 15®
Tel. 01608-16646.
MITSUBISHI stationcar
GLX, i.z.g.st., vrf
5850,-. 013-557546.
MITSUBISHI Colt 12
1982, 1e eig., kl. W"
met., 50.000 km. Leijs*
hoek 76, Oosterhout.
MITSUBISHI Galant
b.j. '78, LPG, i.z.g.st.,»
1850,-. Tel. 076-146w
MITSUBISHI Galant Trf
Diesel, b.j. '81, trekh.
7450,-. Inruil mog.
01650-58713.
MITSUBISHI Colt
zwart, bijna '82,
cass., z.g.a.n.,
076-412987.
DXJ»
NISSAN Micra 1.0
Ie, 8-84, 22.000 km,
11.250,-. 01612-4450
NISSAN Patrol Hani1
diesel, veel acc.
nieuw. 01622-3580.
tATËRDAG 23 AUGUSTUS 1986
BT11
Door Pieter Eggen
„IK HEB totaal geen pijn
gehad. Dit is toch wel even
wat beter dan een opera
tie". Wat onwennig glimla
chend met een verse bos
bloemen van de Neder
landse ziekenfondsen in de
arm, staat de Raamsdonks-
veerse bouwvakker A.
('Jess') Versteeg in een hal
letje op de negende verdie
ping van het Middelheim-
ziekenhuis in Antwerpen.
Versteeg (39) was deze week
een van de vier Nederlanders
die aan hun nierstenen werden
geholpen in het Belgische zie
kenhuis. Dat zij daar aan de
vergruizer gelegd werden was te
danken aan een initiatief van de
Vereniging van Nederlandse
Ziekenfondsen.
Versteeg vertelt dat hij 21
jaar geleden ook al eens last van
nierstenen had. „Ik was 18 en
heb toen maanden niet kunnen
werken van de pijn. Ook de
operatie heeft me maanden uit
de roulatie gehouden", aldus
Versteeg.
Hij kan mooi vergelijken wat
het verschil is tussen een opera
tie en de vergruizer. „Ik heb een
half uurtje aan het apparaat ge
legen. Ik was half verdoofd
door een rugprik en heb alles
dus gewoon kunnen volgen. Ik
heb echt nergens last van ge
had", zegt Versteeg.
De Raamsdonkverenaar
werd sinds november verleden
weer gekweld door zijn oude
kwaal. Door de plotselinge pijn-
aanvallen was werken maar af
en toe mogeüjk. „Daar komt bij
dat ik veel van bouwplaats naar
bouwplaats ga. Ik zit dus veel in
de auto. En dan moetje natuur
lijk niet net een aanval krijgen".
Eerst ging hij naar het Don-
gemond-ziekenhuis is Raams
donksveer, maar daar kon men
hem niet echt helpen. Van daar
uit werd hij verwezen naar het
Dijkzigt in Rotterdam, waar de
emge vergruizer staat. In Rot
terdam kon hij wel geholpen
worden, maar dan moest hij wel
op de wachtlijst. Toen zich de
mogelijkheid voordeed van uit
zending naar het Antwerpse
Middelheim-ziekenhuis gloorde
er nieuw licht.
Twee weken nadat de Ant
werpse kans geboden was, werd
Versteeg - en met hem nog drie
vrouwen- 'panklaar' gemaakt
voor behandeling. Tussen Mid-
delheim en Dijkzigt is afgespro
ken dat het Rotterdamse zie
kenhuizen patiënten aflevert die
zó aan het apparaat kunnen en
ook weer zo dus naar huis.
Maandag werden de eerste vier
Nederlanders naar Antwerpen
gebracht, waar dinsdag de be
handeling plaatsvond. Woens
dag - na het bezoekje van een
uitgebreide delegatie van zie
kenfondsmensen, Dijkzigt-art-
sen- en bestuurders en de halve
vaderlandse pers - mochten de
vier weer naar huis. „En dat ter
wijl een niersteenoperatie je
vroeger minstens zes weken uit
de running hield", aldus Ver
steeg.
Van het ziekenfonds kreeg hij
deze week te horen wat hem
nog aan 'nazorg' te wachten
staat. Dat kan met enkele con
troles in het Dijkzigt gebeurd
zijn. En verder is de kans dat hij
opnieuw last van nierstenen
krijgt wat kleiner. Want, zo zegt
de Antwerpse uroloog prof. De-
nis, „naar mate je ouder wordt
is de kans op nierstenen klei
ner".
Jess Versteeg uit Raamsdonks
veer: „Ik heb een half uurtje aan
het apparaat gelegen. Ik heb echt
nergens last van gehad.
- FOTOARLETTESTUBBE
AARHEEN met uw steen?".
Als een volleerd standwerker
spreekt de Antwerpse uroloog prof.
dr. L. Denis zijn Nederlandse
or toe. Hij legt vlotjes uit dat
zijn Vlaamse collega's „een
ereschuld hebben in te lossen" aan
Nederland en dat men daarom zo
graag „de nieuwe apparatuur voor
Nederlanders beschikbaar wilde
stellen". Hij spreekt van een „tien
jaar durende goede samenwerking
met het Dijkzigt" en roemt tot slot
het Middelheim-ziekenhuis dat „er
toch maar in is geslaagd patiënten
binnen te halen uit een land (hij
bedoelt Nederland, PE.) dat zo
vooraanstaand is in de wereld van
de gezondheidszorg. Ik zou zeggen
dat het een kwaliteitswaarmerk is".
Door Pieter Eggen
GNUIVEND, niet zonder (zelf)spot
viert prof. Denis en met hem het
Antwerpse ziekenhuis triomfen.
Deze week werden de eerste vier
Nederlandse niersteenpatiënten van
hun ongemak afgeholpen. Neder
land exporteert weer patiënten die
in eigen land niet op tijd behandeld
kunnen worden.
Sinds maart verleden jaar bezit het
Dijkzigt-ziekenhuis in Rotterdam een
niersteenvergruizer. Dit prachtige stukje
medische techniek is in staat via het toe
dienen van geconcentreerde warmte op
de nieren steentjes te vergruizen. De ste
nen krijgen aan het apparaat dermate
grote energiestoten (die ook het geluid
maken van een alarmpistool dat zeer
dichtbij afgaat) dat de stenen uit elkaar
vallen. Dr. Nowé, de man die in Antwer
pen de behandeling leidt: „Het is een
vorm van implosie. De stenen krijgen
dermate klappen dat ze in elkaar storten.
Ze mogen met exploderen, want dan zou
het gruis door geheel de nieren gaan zit
ten en dan moet je dat gruis weer alle
maal opsporen".
De vergruizer is een succes van de eer
ste orde. De pijnlijke en in ieder geval
langduriger weg van de operatie kan ver
meden worden. Een behandeling duurt
meestal niet langer dan een uur en de pa
tiënt is binnen enkele dagen weer ge
schikt om zijn normale leven te leiden.
De operatie houdt de patiënt zeker en
kele weken uit de roulatie, terwijl het re
sultaat niet beter is.
De vergruizer in Rotterdam mocht
zich dus snel in een warme belangstelling
verheugen en al spoedig deed zich het fe
nomeen van de wachtlijsten voor. Dr.
Minderop, de directeur van het Rotter
damse Dijkzigt-ziekenhuis: „Eind verle
den jaar hadden we al een wachtlijst van
700 patiënten. Dat was ongeveer wat je
in één jaar tijd kunt behandelen. We
hebben er voor gezorgd dat urologen al
leen nog mensen konden sturen die al
een speciale selectie hadden doorlopen.
Dr. Nowé de man die in Antwerpen de
niersteen-behandeling leidt, geeft pers en
ziekenfonds-bestuurders uitleg bij de Ant
werpse niersteenvergruizer.
Daardoor kon de opnametijd per behan
deling tot vijf dagen beperkt blijven.
Toen dat uiteindelijk de wachtlijsten nog
niet drastisch omlaag bracht, zijn we op
twee ploegendiensten overgegaan. We
kunnen nu veertig tot vijftig patiënten
per week behandelen. De wachtlijst is ge
slonken tot ongeveer 300. Ik verwacht
dat we binnen een halfjaar bij zijn".
Minderop gaat er van uit dat de
wachttijden ogenblikkelijk weer zullen
afnemen als er volgend jaar in Nijmegen
en Groningen twee nieuwe vergruizers
geplaatst mogen worden. De Gezond
heidsraad - een adviescollege van de
overheid - zal binnen een maand daar
over een rapport uitbrengen. De alge-
Een schematische voorstelling van het
vergruizen van een niersteen.
9$
als"
Nederland exporteert
zijn nierstenen even
mene verwachting is dat uitbreiding van
de capaciteit zal worden geadviseerd.
„Het gaat alleen nog over de plaatsen en
de capaciteit, niet over de kwaliteit van
de behandelmethode. Die staat buiten
kijf', heet het in de ziekenhuiswereld.
Tussen nu en het moment waarop de
uitbreiding in Nederland een feit zal zijn
zal nog heel wat tijd liggen. De bureau
cratie moet ook zijn zegje hebben.
Om op de nog steeds bestaande wacht
lijsten de aandacht te vestigen, besloten
de ziekenfondsen in overleg met het
Dijkzigt-ziekenhuis tot een spectaculaire
actie. Open zelf een 'luchtbrug', was de
opdracht die medewerkers van de Ver
eniging van Nederlandse Ziekenfondsen
(VNZ) in Zeist zichzelf gaven. Eerst wer
den contacten gezocht met het zieken
huis in Aken, maar daar bleek men zelf
aan het plafond te zitten. Dus werd - op
aanraden van het Dijkzigt - Middelheim
aangezocht. Met Middelheim werkten de
chrirurgen van Dijkzigt al jaren samen.
Kankeronderzoek en allerlei andere in-
ternistenwerk gebeurt al in goede onder
linge verstandhouding.
De 'deal' met Antwerpen kon binnen
drie weken beklonken worden. Verba-
zendwekkend snel voor wie weet hoe
traag de procedures in de gezondheids
zorg doorgaans verlopen. „We zijn ook
helemaal niet zo ambtelijk als jullie wel
denken", smaalt een woordvoerder van
de VNZ.
Dat er met zoveel voortvarendheid ge
werkt kon worden had een 'Belgische'
achtergrond. Bij onze zuiderburen heeft
een klein jaartje een soort guerrilla ge
woed over de lokatie voor een niersteen
vergruizer. „Er is bij ons wat discussie
geweest over de plaatsing van het toestel.
Sommige mensen hebben wat stemming
gemaakt. Niet alle urologen waren zo blij
met de komst van het apparaat", zegt de
voorzitter van de Raad van Bestuur van
het Middelheim-ziekenhuis, de heer
Kockx.
Deze goedlachse, gezette vijftiger
neemt geen blad voor de mond. Met de
onwillige urologen bedoelt hij, zo laat hij
duidelijk blijken, het vooruitzicht voor
de chirurgen tot een kwart van hun inko
mens te verliezen als de vergruizer de
plaats inneemt van de duurdere operatie.
n op
wijl
minder dan 4.000 uitvoerbaar is.
opera
Een operatie kost in België bijna 5.000,
terwijl een vergruizingsbehandeling voor
Maar belangrijker nog dan de 'brood
roof is de taalstrijd, die de vergruizer
ook al in zijn macht blijkt te hebben. An
derhalf jaar delibereren over de geschikte
lokatie binnen de Rijksdienst voor Zie
ken en Invaliditeit leverde geen beslis
sing. De rijksdienst wijst toe wie welke
voorzieningen krijgt en of ze vergoed
moeten worden door de kassen. De
dienst wordt bestuurd door werkgevers,
vakbonden en ziekenfondsen.
In België wordt bij iedere beslissing
die genomen wordt niet alleen door deze
drie partijen gekeken naar de uitkomst,
maar vooral ook of de landsdelen Wallo
nië en Vlaanderen wel gelijkwaardig be
handeld worden. Het steeds weer opdui
kende 'compromis' heet Brussel, maar
dat wordt daardoor zo'n waterhoofd - en
is eigenlijk zo Frans, dat het niet meer is
dan een zeer breekbaar compromis.
De lijkdienst besloot desondanks dat
het Academische ziekenhuis in Brussel
de vergruizer moest krijgen, maar de offi
ciële goedkeuring was nog niet binnen,
toen bleek dat Middelheim de vier mil
joen gulden op tafel bracht om de ver
gruizer aan te schaffen. Het apparaat
staat er half illegaal, zo vertelt Kockx
grijzend, maar hij voegt er ogenblikkelijk
bezwerend aan toe: „Maar de erkenning
hebben we wel binnen. Het enige is dat
we nog wachten op de wettelijke toela
ting, waardoor de terugbetalingen gere
geld kunnen worden".
Zolang die wettelijke toelating nog
niet is geregeld moeten Belgische zieken
fondspatiënten hun behandeling zelf be
talen. Eén vergruissessie kost de Belg
zo'n 36.000Bfr, wat toch nog zo'n kleine
ƒ4.000 is. „Dat tempert de belangstel
ling natuurlijk nogal", erkent Kockx.
Sinds Middelheim het toestel in juni liet
plaatsen hebben dan ook nog pas 47
meest gefortuneerde Belgen hun stenen
laten vergruizen in Antwerpen. Bij de
vier Nederlanders van deze week levert
dat een wel heel schamele score op voor
twee maanden.
Kockx verwacht overigens binnen niet
al te lange tijd de goedkeuring binnen te
krijgen, waardoor de kassen de behande
ling vergoeden. „Als dat zo is zitten we
binnen korte tijd op het aantal behande
lingen van Rotterdam. Ik denk zo'n 700
per jaar", aldus Kockx. In de huidige si
tuatie is het zo dat de Belgische kassen
wel een bezoekje vergoeden aan de
Akense vergruisafdeling, maar dat de
enige Belgische vergruizer niet betaald
mag worden. Dat is de prijs die voor te
grote voortvarendheid betaald wordt,
zegt men in Antwerpen.
Kockx geeft volmondig toe dat op dit
moment het apparaat flink staat te verin
teresten. De Nederlandse belangstelling
komt Middelheim uitstekend uit. Het is
de enige manier om de apparatuur nog
enigszins betaalbaar te houden. Zo be
taalt Nederland mee aan een stukje
Vlaamse taalstrijd. In een persbericht
van enige tijd geleden van het ziekenhuis
in Antwerpen werd de beslissing om de
vergruizer aan te schaffen „in Vlaamse
perspectief' geplaatst, een vriendelijke
rechtvaardiging voor het varen van een
eigen koers.
De Nederlandse ziekenfondsen beta
len het ziekenhuis het Belgische tarief,
hoewel dat lager ligt dan behandeling in
het Dijkzigt. Dat de ziekenfondsen uit
eindelijk voor een bezoekje aan Antwer
pen iets meer geld kwijt zijn, zit in de
reiskosten die uiteraard ook vergoed
moeten worden.
Van Belgische zowel als van Neder
landse zijde wordt iedere keer met na
druk gewezen op het tijdelijke karakter
van de regeling. Er is geen afspraak ge
maakt over een minimaal aantal te leve
ren patiënten, terwijl de Belgische in
breng tot vergruizen alleen beperkt blijft.
Nazorg geschiedt in Nederland. Toch
leidde de spontane Belgisch-Nederlandse
samenwerking deze week, tijdens een be
zoek van een delegatie van de VNZ, tot
een bijna hilarische beschouwing over
grensoverschrijdende zorg van de alge
meen secretaris N. de Jong van de VNZ.
In een korte speech zei hij: „Als we moe
ten bezuinigen en passen op de centen is
het toch goed om de zorg ook over de
grens te bieden. Er zijn heel wat mensen
die zich afvragen waarom in Zuid-Lim
burg een nieuw academisch ziekenhuis
gebouwd moet worden, als in Aken of
Luik alle voorzieningen al aanwezig zijn.
Die vraagtekens zijn terecht".
Een vreemde redenering De VNZ or
ganiseert zelf niersteen-toerisme om
meer voorzieningen in eigen land te krij
gen en houdt intussen een pleidooi voor
minder van hetzelfde? We blijken het
verkeerd te hebben begrepen. Die nieuwe
vergruizers in Nederland moeten er wel
degelijk komen. Ze leveren namelijk geld
op, omdat ze goedkoper zijn dan opera
ties. Samenwerken over de grenzen is
leuk, als het maar tijdelijk is - voor een
stunt.
