rie maal een
ndere
oris Lessing
l
r
r
ONTDEK DE
VERSCHILLEN
irne nietl
'delijk
an fan
i over
dadigers
Verschenen
0 P L 0 S S I I
9 AUGUSTUS 1986
G3Z
G1
Doris Lessing.
Overdadig
Verzet
exposities
muziek
Suske en Wiske: „De mooie millirem
Even Piekeren
Hrntl1 Ot auto ran dtftmraal I It utllm 1 "ft
ons opmtuu Ic nakktn kroten
4
himbone
Boes
\SlkOS ftlIJrt VROUW
Jen spelen
i's
bn"
Insacteur
ejpgpAG
tie man/vrouw van de
rnij verstoken bleet.
i de negentiende eeuw
be ijsco een heel duur
at. Toen kwam de fa-
fcmatige ijsbereiding op
De uitvinding van de
hmaehine en later de
Hciteit heeft voor een
Iraak gezorgd. De eer-
scoventers verschenen.
was bovendien oor-
\kelijk de naam van
perk die later tot een al
en begrip is geworden
ooit kwatta voor cho-
le en tegenwoordig as-
Ie voor pijnstiller).
Jnvankelijk verkocht de
aan de koude zoetig-
lin een papieren of ijze-
poorn of tussen wafels.
11904 - zo beweert men
lam een Amerikaan op
[limme idee om een wa
tt hoorntje te rollen en
op de ijsbolletjes te
Iken.
It beroemdste ijsje is de
pt met roomijs, slag
en nog veel meer. De
i schijnt oorspronkelijk
Ket arabisch te komen.
|rabieren gebruikten de
et, een ijskoude, sterke
|k, als 'kuiltjesgraver',
elijk om de eetlust weer
i wekken tussen de gan-
|van de maaltijd door.
wat beschaafder dan
auweveer! Italianen na-
|het gebruik over. Ze ge
kten wijn gekoeld met
uw (een sorbetto). De
lige sorbet is echter be
id geen decadente
Utjesgraver' maar eerder
[luxe 'maagvuller'
Door Henk Egbers
JORIS LESSING beoefent als schrijfster ver-
Schillende genres. Dat doet ze knap. De laatste
drie Nederlandse vertalingen tonen drie ge
zichten van haar. Het lijkt erop, dat ze daar
mee ook verschillende lezersgroepen (een bre
der publiek) kan bereiken.
In het voetspoor van 'Oud
alleen' - geschreven onder
iét pseudoniem van Jane So
bers - kwam 'In de herfst van
iet leven' (If the old could) uit,
-veneens in de vertaling van
esbeth Kramer. Wat ons be-
jtt hoeft dit geen trilogie te
.-orden, al zit dat er dik in. In
leze veredelde Kasteelroman
de weduwe Janna Somers
eer op het liefdespad. Liefde
ip het eerste gezicht bij deze,
ij de lezers van 'Oud en Al
leen' reeds bekende, modere-
"actrice bij een tijdschrift,
iefde/genegenheid voor een
rts, die met een vastgelopen
uwelijk zit.
Het 'hoe ouder hoe gekker'
;eert zich hierbij in 'hoe ouder
ïoe moeilijker'. Reden: beiden
jtten met een levenserfenis
raarvan zij zich niet los kun-
ïen maken; noch materieel,
loch psychologisch. Moed en
'eerkracht ontbreken om ge
roeide situaties en veran-
;erde leefpatronen en -rela-
ies te boven te komen; om op-
lieuw te starten. Er is sprake
ran een verzoening met het
mvermijdelijke', met de sta-
us quo. De weduwe Janna zit,
iis in het vorige deel, daarbij
reer opgescheept met een re-
alcitrante nicht en een be-
aarde dame. Daarmee krijgt
laar middelbare leeftijd extra
«centen. Lessing verstaat
aar vak, zodat ze in staat is
de lezer aan zich te binden;
ilfs via een opeenstapeling
cliché's zoals in deze ro
ten) is een vijfde deel in de se
rie 'Canopus in Argos' in een
Nederlandse vertaling (door J.
Korthals) verschenen. Het
heet 'De sentimentele waarne
mers in het Volyen Rijk' (The
sentimental Agents in the Vo
lyen Empire-1983). Eerder ver
schenen in deze serie: 'Shikis-
ta', 'De huwelijken tussen de
zones drie, vier en vijf', 'De Si-
riaanse experimenten' en 'De
vertegenwoordiger van plan
neet 8'.
Onder de mom van SF wor
den ook hier veel verborgen
leed, bergen frustraties en
angst voor de toekomst ver
pakt in fantastische avonturen
in de ruimte als alibi (de gese
culariseerde vervanger voor
het aloude begrip 'hemel').
Ook Lessing had als intentie
bij dit deel 'de opvattingen en
methoden van de ruimtelite
ratuur te gebruiken voor het
schrijven van een sociale sa
tire in de geest van Voltaire en
Swift'. Het doel heiligt de mid
delen. Dat te doorgronden is
voor literaire fijnproevers, die
bijvoorbeeld Swifts' reizen
naar verbeelde landen in Gul
livers Travels (1726) gelezen
hebben, weggelegd. Ook Swift
nam daarbij zijn eigen maat
schappij op de hakken.
Als Lessing bijvoorbeeld
een hospitaal voor rhetorische
ziekten opvoert in het Volyen
Rijk als een planetaire broei
kas voor ongecontroleerde
emoties verleidt ze de lezers
tot allerlei projecties in het ac
tuele. Maar inmiddels projec
teert Lessing zelf ook en open
baart zichzelf daarmee als een
produkt van een gespleten
- FOTO ARCHIEF DE STEM
westerse cultuur. Waarheid
vermommende rhetoriek, ko
loniale systemen, sociaal
maatschappelijke tyranieën,
ambtelijke- en justitionele
machtsspelletjes, politieke
abacadabera, het elkaar ver
slaven (letterlijk) of het pros
titueren van culturen en vele
andere elementen bepalen
deze 'geschiedenis'.
Lessing is tijdens het schrij
ven van deze 'pentateuch' ge
groeid in dit genre en heeft,
meer dan in de vorige delen,
greep op het gegeven. Dit deel
is is, wat ons betreft, veel lees
baarder dan de vorige delen.
Maar het kan ook zijn dat ook
wij vertrouwd zijn geraakt
met hetgeen Lessing aan het
doen was. Als we ons niet ver
gissen waren de meeste lezers,
die haar graag volgen, niet zo
gelukkig met deze serie.
Meer waardering krijgt
over het algemeen haar laatste
boek uit 1985: 'The good terro
rist'. Het ligt er nu in een Ne
derlandse vertaling van Ma
rion Op den Camp: 'De barm
hartige terrorist' (een betere
vertaling van de geest van het
boek). Deze roman kreeg in
Engeland onlangs de W.H.
Smith-award, nadat menigeen
haar de Booker-prijs had toe
gedicht. Die Lessing schrijft er
wat af! Dit is weer een turf
van 346 pagina's. Waarmee te
vens is opgemerkt dat ze toch
wel erg overdadig beschrijft
en betoogt. Het is een zedenro
man over de subcultuur van
de jaren zeventig, eigenlijk
een vreemd sprookje. Niet
voor niets heet de vrouw, die
in dit boek de hoofdrol speelt
Alice (in Wonderland).
Voornamelijk teleurgestel-
den uit het gegoede bourgeoi
sie-milieu wonen samen in
twee gekraakte Londense
panden. Alice die daarbij de
spil is, stamt uit een gespleten
huwelijk. „Mam, waarom ben
je niet net zoals wij? Wij delen
wat we hebben. Wij helpen
elkaar als we in moeilijkheden
zitten. Zie je dan niet dat jouw
wereld heeft afgedaan?" In de
praktijk blijkt dat allemaal
wel iets anders te liggen.
Lessing schildert het kra
kersmilieu als een generatie
conflict dat aan schaalvergro
ting ten onder gaat. Jeugdig
elan, in verzet tegen hun op
voeders, en gedragen door
vage kreten uit het marxis
tisch milieu en de IRA. Tussen
dagelijkse zorgen door om
geld bijeen te krijgen (jatten)
voor brood op de plank en de
huizen bewoonbaar maken,
wordt vergaderd, gereisd naar
Moskou en Dublin en geruzied.
„Ik weet een ding", zei Alice.
„Communes. Kraakpanden.
Als je niet uitkijkt wordt daar
alleen nog maar gepraat over
de rottige jeugd die iedereen
heeft gehad. Ik heb er schoon
genoeg van. Daar zijn we hier
niet voor. Of is dat watje wilt?
Een soort permanente ge
sprekstherapie? Daar draait
het altijd op uit als je mensen
de kans geeft".
Intussen is haar relatie met
Jasper ook niet alles. Wordt er
geknutseld met bommen en
onverantwoord mee omge
sprongen zodat er doden val
len. Op het eind staan moeder
en dochter als twee ontgoo
chelde vrouwen elkaar af te
bekken en te verstoten. De of
ficiële verzetsorganisaties te
gen een kapitalistische maat
schappij nemen hen niet se
rieus. Het succes van demon
straties tegen onder meer de
zelfgenoegzame Thatcher
wordt afgemeten aan het ha
len van de tv of de krant, maar
de meeste mensen blijken de
demonstreren vanwege de
kick... Kortom Lessing schil
dert dit milieu als een tame
lijke puberaal verschijnsel.
Het succes van de roman in
Engeland kon daar best eens
mee te maken hebben. Een
soort bezweringsroman: zo erg
is het allemaal niet. Het gaat
wel weer over. Pubers! Recht
en Orde zullen zegevieren! Het
feit dat Lessing probeert dui
delijk te maken dat zij, die de
slachtoffers van deze maat
schappij proberen te helpen,
zelf slachtoffers blijken te
worden van hun eigen idealen
getuigt van een defaitistische
meewarigheid.
Doris Lessing: 'In de herfst
van het leven'. Uitg. Elsvier,
prijs 24,50
Doris Lessing: 'De sentimen
tele waarnemers in het Vol-
lyen Rijk'. Uitg. Bert Bakker,
prijs 19,90
Doris Lessing: 'De barmhar
tige terrorist'. Uitg. Bert Bak
ker, prijs 36,90
j I John Irving: 'Het huwelijk
Tan 158 pond'. Uitg. Agathon,
fijs 29,50. Met de vertaling
an dit boek uit 1973 is het hele
feuvre van Irving in het Ne-
ferlands overgezet. Weer spe-
In Wenen en het worstelen
|en grote rol. Er is zelfs al
even sprake van een ciderhuis.
Twee echtparen doen fanatiek
aan partnerruil, die zeer bi
zarre vormen aanneemt. Het
is komisch en knap geschre
ven, maar mist nog net de
diepte die de latere boeken
van John Irving hebben.
Lili Palmer: 'Met neusleng
te'. Uitg. Luitingh, prijs
29,90. Zesde roman van de
Duitse actrice-schrijfster over
twee vrouwen die in een parti
culiere kliniek gemanipuleerd
worden door een jongeman.
Edith Wharton: 'Ethan
Fromme'. Uitg. De Prom, prijs
22,50. Het meest succesvolle
boek van de herontdekte
Amerikaanse schrijfster (1862-
1937).
Joseph Amiel: 'De wortels
van het kwaad'. Uitg. Lui
tingh, prijs 34,90. Zaken
vrouw in gevecht met het im
perium van har grootste con
current, haar misdadige va
der.
Eric van Lustbader: 'The
Miko'. Uitg. Het Spectrum,
prijs 39,90. Vierde Aziatische
thriller van de auteur van
'The Ninja'.
Martin Amis: 'Geld'. Uitg.
Contact, prijs 39,50. Zeer cy
nische roman over scenario
schrijver die ondergaat in
drank, sex en big business.
El Herman Beliën en Rina Ko
per: 'RomeNapels'. Uitg. J.H.
Gottmer, prijs 27,50. Reisgids
in de bekende Dominicus-
reeks.
Herman Beliën en Rina Ko
per: 'Zwarte Woud'. Uitg. J.H.
Gottmer, prijs 24,90.
Br in Los Angeles heeft
rockster Ozzy Osbourne
en dat muziek van de Brits
Pan een Californische jonge'!
:ht van de ouders van JoWj
[ooggerechtshof van Calii°r'|
gerechtelijke actie tegen Osj
?ns de ouders bracht Ozzyq
stelden datfOsbourne's pb'
of Oz' bijdroegen aan de dtj
zich door het hoofd schoot®
olution' te hebben gedraaid-
aten heeft verkocht na uit
pt, noemde de aanklacht laS'|
eve groepen voor censuur "PI
etreft het lied een waarscl®'
a drugs na de dood van
even heavy-metalgroep At'
ZATERDAG
GOES
Grand Theater - 19 en 21.30
u. Op hoop van zegen, a.l.
HULST
De Koning van Engeland
19 en 21.30 u. Op hoop van ze
gen, a.l.
19 en 21.30 u. Cobra.
19 en 21.30 u. Police academy
deel 3, a.l.
21.30 u. Runaway train.
19 u. Desert lovers.
OOSTBURG
Ledeltheater - 19.15 u.
Commando Leopard, 12 j.
21.30 u. Zij die zondig leefden,
18 j.
TERNEUZEN
Luxor I II
19.30 en 21.45 u. Cobra.
14,19.30 en 21.45 u. Police aca
demy deel 3, a.l.
14 u. De troetelbeertjes, a.l.
VLISSINGEN
Alhambral - 19 en 21.30 u.
Op hoop van zegen, a.l.
23.30 u. Hardcore, 18 j.
Alhambra2 - 19 u. Police
academy deel 3.
21.30 en 23.30 u. Cobra.
ANTWERPEN
Rex - 12,14,16,18,20 en 22
u. Police academy deel 3.
Rex-Club - 12,14,16,18,20
en 22 u. The lords of discipline.
Metro I - 14,16,18, 20en22
u. The hitcher.
Metro II - 14,16.30,19 en
21.30u. Salvator.
Rubens - 14.30 en 20 u. Out
of Africa.
Slnjoor - 14,16.30,19 en
21.30 u. Gung ho.
Vendome - 14,16,18, 20 en
22 u. The money pit.
Quellinl - 14,16,18, 20 en
22 u. National lampoon's Euro
pean vacation.
Quellin II - 14, 16, 18, 20 en
22 u. The jewel ot the Nile.
Quellin III - 14.16,18, 20 en
22 u. Romancing the stone.
Astrid - 14,16,18 en 20 u.
Assepoester.
Capltole - 14,16,18, 20 en
22 u. White fire.
Savoy - 14,16.30,19 en
21.30 u. The spy who loved me.
Ambassades - 14,16,18,20
en 22 u. Commando Central
Park.
Ambassades Club 1 - 14,16,
18, 20 en 22 u. De engelen la
chen zich krom.
Ambassades Club 2 - 14,
15.45,17.45,19.45 en 21.45u.
Tenue de soiree.
Ambassades Club 3 - 13.50,
15.40,17.45, 19.50 en 21.55 u.
Youngblood.
Ambassades Club 4 - 14,16,
18, 20 en 22 u. L'Amour propre.
Brabo - 14,15.30,17.30,
19.30 en 21.30 u. Rambo.
TiJI - 14,16,18, 20en22u.
Hannah and her sisters.
Wapper - 14,16.30,19en
21.30u. Iron eagle.
Odeon - 14,16,18.25 en
20.50 u. 9 Vi weeks.
14.15,16.30,18.45 en 21 u. Ele-
ni.
14.40,17,19.20 en 21.40u. 9 Vi
weeks.
13.55,16.15,18.50 en 21.25u.
One flew over the cuckoo's nest.
BRUGGE
Complex Zwart Huls
Gulden Vlies I
14.30 en 20 u. Police academy
deel 3.
22.30 u. Fatal games.
Gulden Vlies II
14.30 u. Teenwolf.
20 en 22.30 u. Heil camp.
Gulden Vlies III
14.30 u. Assepoester.
20 en 22.30 u. Hannah and her
sisters.
Memllng
14.30,20 en 22.30 u. Remo.
Rembrandt - 20 u.
American college.
22.30 u. The princess and the
callgirl.
HENGSTDIJK
Camp.de Vogel - 14.30 u.
schieting.
20 u. bingo.
HULST
Café de Statie - 20 u.
vleeskaarting.
KLOOSTERZANDE
Molenhof - 14.30 u.
schieting.
KOEWACHT
Oude Molen - 14.30 u.
schieting.
DeVllegher - 15 u.
schieting.
OSSENISSE
Hof ter Nesse - 20 u.
gaaibolling.
ZUIDDORPE
M. de Cock - 14.30 u.
schieting.
BRESKENS
Oranjeplein - 18-20 u. Pop
groep G'Race.
Vismijn - 16 u. Optreden
Kermisklanten.
AXEL
Streekmuseum - 'Kleder
drachtpoppen' collectie van M.
Nobels-Noordhoek. Geop. zat.
13.30-17 u. (tot 10 aug.).
GROEDE
Twee Duiven, Slijkstraat
7 - Werk van Suzanne de Zwart
(aquarel), Joost Heeren (panora
ma's) en Piet Meeuse (foto's).
Geop. dag. 9-19 u. zo. gesl. (tot
31 aug.)
HULST
Streekmuseum - Haventjes
in het land van Hulst. Geop. dag.
behalve zond. 14-17 u. (tot 7
sept.).
ST. ANNA TER MUIDEN
Voormalig Gemeentehuls -
- Zomertentoonstelling, grafiek,
sculpturen en fotografie van 6
kunstenaars. Geop, za. en zo.
14-17 u. (tot 31 aug.).
ST. JANSTEEN
Speelgoedmuseum - Bake
lieten gebruiksvoorwerpen. Ge
op. zo. 13-17 u. en na afspraak,
(tot 1 sept.).
TERNEUZEN
Museum, Burg. Gellstr. - Fo
totentoonstelling door rayon
Zeeland. Geop. za. 9.30-12 u.
(tot 28 aug.).
IJZENDIJKE
Streekmuseum - Kerkenex-
positie; textiel en kerkelijke ge
bruiksvoorwerpen. Geop. za. en
zo. 14-17 u. (tot 30 sept.)
GENT
Museum voor Schone Kun
sten - Werk van Frans Mase-
reel. Geop. di. t/m zo. 10-18 u
(tot 15 sept.).
ANTWERPEN
Hessenhuis - Figuration cri
tique. Tentoonstelling van inter
nationale. hoofdzakelijk Franse,
groep hedendaagse kunste
naars. Geop. di.t/mzo.10-17u.
(tot 24 aug.)
Jordaenshuls, Reyndersstr.
6 - Eindejaarswerken uit de
'Academie'. Geop. dag. 10-17 u.
(tot 1 sept.)
ST. NIKLAAS
Stedelijk museum - Tekenin
gen van Walter Vaes. Geop. za.
9-12 en 14-17 u., zon. 10-13 en
15-18 u. (tot 7 sept.).
ZONDAG
GOES
Grand Theater - 14,19 en
21.30 u. Op hoop van zegen, a.l.
HULST
De Koning van Engeland
13.45,16.15,19en 21.30 u. Op
hoop van zegen, a.l.
16.15,19 en 21.30 u. Cobra.
13.45,16.15,19 en 21.30 u. Po
lice academy deel 3, a.l.
16.15 en 21.30 u. Runaway train.
14.30 en 19 u. Desert lovers.
13.45 u. Sneeuwwitje, a.l.
OOSTBURG
Ledeltheater 14 en 20 u.
Commando Leopard, 12 j.
16.30 u. Zij die zondig leefden,
18 j.
TERNEUZEN
Luxor I II
16,19 en 21.15 u. Cobra.
13.45,16,19 en 21.15 u. Police
academy deel 3, a.l.
13.45 u. De troetel beertjes, a.l.
VLISSINGEN
Alhambral - 14,19 en 21.30
u. Op hoop van zegen, a.l.
14 u. Peter Pan, a.l.
Alhambra2 - 19 u. Police
academy deel 3.
21.30 u. Cobra.
ANTWERPEN
Zie zaterdag.
BRUGGE
Complex Zwart Huis
Gulden Vlies I
14.30,17.15 en 20 u. Police aca
demy deel 3.
22.30 u. Fatal games.
Gulden Vlies II
14.30 en 17.15 u. Teenwolf.
20 en 22.30 u. Heil camp.
Gulden Vlies III
14.16 en 18 u. Assepoester.
20 en 22.30 u. Hannah and her
sisters.
Memllng
14.30,17.15, 20 en 22,30 u. Re
mo.
Rembrandt - 14.30,17.15en
20 u. American college.
22.30 u. The princess and the
callgirl.
HENGSTDIJK
Camp de Vogel - 14 u.
gaaibolling.
DE KLINGE
De Statie - 15 u.
schieting.
KLOOSTERZANDE
Molenhof - 14.30 u.
schieting.
KOEWACHT
VanSteene - 15 u.
schieting.
ZUIDDORPE
St. Sebastlaan - 14.30 u.
schieting.
BRESKENS
Oranjeplein - 17 u. Pop
groep Drukwerk.
Zie zaterdag.
HSOTH— J
J 6 - n f I 9 3
n - s 9 i - i -
ueijjfej^s
- E - Ij 9 J
B S "[BAB
U 9 3 I z i -
3 9M-
ONISSOldO
1
2
3
5
6
7
vijftien
minuten
vlijt
degelijk
kreet
gebaar
achter
ver
anderen
wissel-
borg
tocht
lust
sine
anno
grote
bijl
astatium
uniform-
stof
knorrig
mens
reiken
voeg
spil
slee
even
rond
gebouw
tje
oor de problemen waar®1*
rtsen te kampen hebben
ectie willen verrichten.
In de KRO-televisierubrifi
irandpunt zondag (Ned-
1.05 uur) onder meer ai
lacht voor de gevolgen 1
iet kabinetsvoornemen
oelatingsleeftijd tot de ba
ichool te wijzigen.
i Weö /s heb ik ge. gw
\y°OG meer Dicht
GS OA AA!
•siqoaj ubui uaaq
'01 'siqoaj pueq 6 'uaAoqsquq q 'uappiui saq
-fcj; 'l 's^un TSOA *9 'squq jous g 'uaAoqsqjoa.1
f 'squq ua3aaq g 'squq pueq -g 'qeq ui
I
