D,
Waar naar toe
Shakespeare
Tax-free kopen op zee tussen Vlissingen en Zeebrugge
Deportatie
Florerend
Uitstapje
Zeebenen
Te weinig
Huwelijksboot
Kermisexpo
Monumenteel
Vlootschouw
Vuurwerk
Jaren '50
Autour
Oude
Ambachten
Amateurkunst
Zuiderzee
Zomercarn aval
BERT
VAN VELZEN
Het is u wellicht op.
gevallen dat jj
hunker naar tradi
es. We hebben er weinig en
e schuwen ze, maar ik wil nog
el eens een noviteit aanprijzen
Is traditie voor morgen, n
leen dat hiertoe ook de Me-
tode-Doosje voor in aanmer-
ing komt. Het gaat hier om ij.
:rne ballingschap, waarbij
roepscommandant Doosje
lugdige toeristische raddraai-
rs uit Zeewsch-Vlaanderen de-
orteerde. Hij zette de oproer-
ngen van wie er elf uit Bra-
ant en Limburg afkomstig wa-
en, op de pont naar Vhssin-
en. Onmiddellijk werd hel
intoom van Koppejan uit de
ast gehaald, die in de roerige
estiger jaren Vietnam-betogers
Amsterdam in vrachtauto'
set laden voor een rit naar
■erre buitenwijken, waar zij
zonder kompas en stuurloos
werden losgelaten. Koppejan
was fout, maar Doosje kwelt in
seder geval geen vredesengelen.
Koppejan is met generaal
Westmoreland de geschiedenis
ingegaan. Zijn naam is verwe
ven met Da Nang en de Tet-of-
fensieven. Groepscommandam
Doosje echter behoort bij de
emballage van een geslaagd
toeristenseizoen. Moge Doosje
aldus traditie worden. „Ik ben
verpakt", zal de gedeporteerde
straatschender zeggen als Bres-
kens aan den einder verdwijnt,
De Poseidon meert afin Zeebrugge.
Met de zeegoden
om boods chappen
Het blijft een Duits schip
Tijdens een excursie naar hei
eiland Terschelling bleek ooi
daar de Methode-Doosje te
worden toegepast. Al jaren.
Commissaris Blikslagter aldaar,
geboren te Landerum, niet vei
van Formerum, zou de norse
broer kunnen zijn van de be
roemde concierge uit Borde-
wijks 'Bint'; ook hij kijkt dooi
een bril van bloed. Wel mei
pretoogjes, want Blikslagter is
een rondborstige vrolijke
eilandbewoner. Hij toont me de
vangst van de dag: elf raddraai
ers, die met de rechterarm mid-J
dels een handboei aan eea|
dikke retourleiding van de cen
trale verwarming langs het pla
fond zijn geklonken. „We heb
ben hier geen cellentekort",
zegt commissaris Blikslagter.
„Kijk die koppies nu eens dee
moedig hangen. Dit gifkik
kertje hier heeft een oud
vrouwtje, dat niet snel genoeg
van zijn brompad sprong uitge
schoten voor vuile vieze goie
rotte teef. Het wijfje, net niet
op haar mondje gevallen, riep,
vanuit de zachte berm, dat is je
moeder en toen was hij in eea
rood waas teruggereden. Hij
wilde met haar op de vuist. Hij
gaat met de boot van vijf uui
naar Harlingen."
We lopen langs de sombeie
galerij. Blikslagter: „Deze lor
reboer heeft in een bios zijn be
nen op de rugleuning van zijtj
voorzitter laten rusten. Bij de
daarna ontstane twist is de
non-agressor zes tanden kwijt
geraakt. Dit Rambootje is
als een lammetje. Ach, ze me
nen het allemaal niet zo
Goeie jongens."
Commissaris Blikslagie'
(mijn opa vocht op Atjeh, maai
ik ben een voorstander van
mild optreden) staat stil bij d'
langste der elf geketenden. Dei
rechterhand van de verzegelde
arm hangt juist boven en bezij
den het hoofd, als een half
slachtige Hitlergroet. De kort
ste staat bijkans op de tenen e)
heeft de arm gestrekt, zoals et'
doelwachter die een bal over®
lat heeft getipt. De gelaatsnij
drukking der raddraaiers
droevig-penitent.
„Neen", zegt commissi
Blikslagter, „van deportatiei
op de Waddeneilanden ff"
sprake. Met zachte aandraai
praten we deze jongens de po»
op. Zij doen aan zelfverkosj
ballingschap. Wij zien ons#»
graag als Hermandad in vnp
tijdskleding. Informeel, to»
doeltreffend." Hij spreekt «j
langste gekluisterde toe: „En-
Het antwoord, gesmoord;
„Dank u commissaris Blik#
ter." Blikslagter: „Hoorde
daar iemand klerelijer zeggen
De kortste, nog met een spo?
van verzet: „Nee commissi®
Niemand heeft hier klerelij
gezegd en ook het woord kJoo
zak is niet gevallen."
E Triton Line, die de Noorzee
bevaart met het m/s Poseidon
Dat belooft wat. De oude Grieken
vertrouwden op hun zeegoden
Triton en Poseidon als ze het ruime
sop kozen. Komt dit duo ook van
pas in noordelijker vaarwater
Een handige Hagenees ontdekte
dat het Duits/Scandinavische
voorbeeld - tochtjes door
internationale wateren, waar de
passagiers belastingvrij inkopen
kunnen doen - navolging verdient
op het traject VUssingen-Zeebrugge.
En hij overtuigde een reder en een
reisorganisator. De Duitse rederij
See Touristik en het Zeeuwse
reisbureau Van Fraassen/Holland
International stelden een schip en
een organisatie beschikbaar en
vormden de Triton Line.
Ze zagen brood in deze 'aqua-
markt', al maakten ze niet zo'n
flitsende start. Belgische douaniers
lagen dwars, en een golf van slechte
publiciteit hield vervolgens de
Belgen van boord. Maar Vlissinger
Adri van Fraassen gelooft heilig in
de nieuwe onderneming. Al in het
najaar zou See Touristik een veel
groter schip inzetten op de nieuwe
lijn. Het Wapen van Hamburg in
plaats van de Poseidon. Een zeegod
minder, maar twee keer zoveel
passagiers. Met de hulp van de
zeegoden en als Van Fraassen nu
maar genoeg kooplustige reizigers
en serveersters met zeebenen weet
te vinden, dan lukt het wel
Door Jan Jansen
Handen op de rug, schijnbaar on
verschillig kijken ze de rijen passa
giers langs, maar de vier douaniers
in Zeebrugge zijn zich hun verant
woordelijke positie bewust Zojuist
is het m/s Poseidon afgemeerd in
de Vlaamse haven en dan is het op
letten geblazen, voor alle partijen.
Zo gevoelig ligt het wel nadat me
nige gazet blokletterde over de
kwestie van de tax-free inkopen aan
boord. Hollanders konden ongehin
derd passeren, de Belgische douane
liet landgenoten belasting bijbeta
len.
Nu is er amper nog een Belg aan
boord, zodat het viertal het niet druk
heeft. Niet een tas gaat er open. „Ach,
ziet u wel meneer. Het loopt allemaal
zo'n vaart niet. Weet u wat het is, er is
een vooraanstaande gast aan boord ge
weest, die daar last mee heeft gekregen,
denken wij. En die heeft er achteraf een
heleboel heibel over gemaakt. Maar de
controles hier vallen best mee", zegt er
een. De pers heeft het ook gedaan. Mis
schien spreekt daarom uit hun blik meer
wantrouwen dan uit hun babbel.
Toch denkt ook Van Fraassen dat de
ellende met de douane nu achter de rug
is. „De EG-richtlijnen zijn zo dat het
eigenlijk geen problemen mag geven."
Hij gaat de Belgische markt weer bewer
ken, vervroegt de afvaart vanuit Zee
brugge, ziet met spanning de komst van
een groter schip tegemoet. „Wat de Duit
sers en de Denen in het noorden kunnen,
dat kunnen wij hier ook", gelooft hij stel-
Hij had het zelf kunnen bedenken. „Ja
stom he, dat je niet op zo'n idee komt,
maar die eer moet ik toch aan iemand
anders laten." Hagenees W. Frenkel, ge
pensioneerd medewerker van Bijenkorf
Tax-free kopen, een nieuw fenomeen in deze wateren. Daarom keurende blikken: is het wel zo goedkoop?
- FOTO'S DE STEM/C0RJ DE BOER
Beheer, waar hij een neus kreeg voor
goede handel, krijgt de eer. En deelt nu
als aandeelhouder trouwens ook mee in
de winst. Frenkel bestudeerde het ver
schijnsel van de tax-free inkopen op
tochten langs Noord- en Oostzeekusten.
Aan die kusten varen dageüjks onge
veer dertig schepen, met gemiddeld dui
zend mensen aan boord. Een florerende
handel, waar complete rederijen op drij
ven. See Touristik uit Hamburg, met zes
schepen in de vaart, is er een van. „Het is
daar een complete industrie geworden,
voor toeristen en dagjesmensen met een
kleine beurs," zegt Van Fraassen, die als
organisator van busreizen de 'doelgroep'
kent.
Na bestudering van alle EG- en Bene-
lux-regeltjes op dit gebied, kwam Fren
kel tot de slotsom dat op een traject tus
sen Nederland en Belgie dezelfde bepa
lingen zouden gelden als in het noorden.
Als het schip maar in internationaal
vaarwater komt, dat is het voornaamste.
Toen de Hagenees dit had uitgedokterd,
ging hij de boer op.
Hij had financiers nodig, het üefst een
bestaande rederij, en een bestaande reis
organisatie. Het werden See Touristik en
Van Fraassen. Frenkel's eigen appeltje
voor de dorst moest eraan geloven en bo
vendien hadden Oranjeboom en De
Kuyper, producenten van geestrijk
vocht, wel interesse in de belastingvrije
handel aan boord. En zo ontstond de
Triton Line.
„Het is allemaal razend snel gegaan.
Ik ben in het noorden wezen kijken. We
hebben overlegd en See Touristik heeft
een schip vrij gemaakt om hier te kunnen
varen. De Poseidon, met een capaciteit
van achthonderd passagiers." Het schip,
dat eerder voer tussen Burgstaaken
(West-Duitsland) en Lolland (Denemar
ken) is op 8 juli aangekomen en heeft op
10 juli de proefvaart gemaakt. Inmiddels
hebben meer dan 10.000 passagiers
Brugge gezien. Want dat is onderdeel
van Van Fraassen's arrangement. Een
uitstapje naar het Vlaamse Venetië.
„Je kunt hier toch een mooie combina
tie maken met cultuur en recreatie. Er is
hier heel wat meer te zien dan in die
noordelijke streken. De Walcherse kust,
Brugge, Vlissingen, noem maar op", zegt
de Vlissinger. Allemaal leuk en aardig,
maar het gaat om de belastingvrije han
del, dat geeft hij ook toe. De opbrengst
daarvan maakt zeker de helft uit van het
totaal.
Van Fraassen zal z'n passagiers moe
ten opvoeden. Het tochtje is nu nog een
nieuwtje. De opvarenden neuzen wat
rond, ook in de tax-free shop, maar daar
is het hen niet in de eerste plaats om be
gonnen, wijzen de eerste enquetes uit. Ze
volgen de bordjes 'zur schonen aussicht'.
Eerst zien hoe handige sluismeesters
het niveauverschil tussen haven en zee
wegwerken, dan de Vüssingse boulevard,
vanwaar Michiel in z'n blauwgeruite kiel
werd uitgezwaaid. Ruim een half uur
houdt de Poseidon Walcheren's blanke
toppen in zicht, voor de uitgestrektheid
van de Noordzee zich aandient, door
meeuwen omringde kotters, aan de hori-
Een Duitse kassière: de sigaretten zijn goedkoop, maar 'es is nicht wie zu
hause'.
Line - leidt het winkelend publiek listig
weg van de kratten Bokma. „U kunt ze
beter uit de rekken pakken. Dan kunt u
de prijzen vergelijken." Hij gedraagt zich
als een handige kruidenier. Een oude
man aan boord blijkt zijn opa nog te
hebben gekendKassa! „Ik ben wel
niet van deze shop", zegt hij bescheiden,
„maar ik wil u best helpen hoor." Hij be
veelt een Kuypertje aan. „Ach, we wallen
gewoon eens kijken of de mensen wel
prijsbewust kopen", verklaart hij zijn
aanwezigheid aan boord. „Daarom vaar
ik af en toe mee."
De eigenlijke winkelier is een Duitser,
evenals de kassière. „Es ist nich wie zu
hause," zegt zij, een beetje droevig. De
dame uit Flensburg aan de Duits/ Deens
grens is een van de weinige Duitsspre
kende opvarenden die rechtsstreeks con
tact hebben met het publiek. Verder ver
huisden alleen 'officieren' van See Tou
ristik mee naar de nieuwe zuidelijke lijn.
Niet allemaal met veel plezier, maar voor
kapitein Lüthje c.s. zat er weinig anders
op, al veranderde het zijn ritme radicaal.
„De laatste negen jaar fietste ik iedere
dag om vijf uur naar huis." Geen opwin
dend zeemansbestaan, maar hij verkiest
het wel boven de huidige gang van za
ken: twintig dagen werken, tien dagen
thuis. „Je moet eraan wennen, maar ach,
Vlissingen is wel leuk, vooral in de zo
mer." Hij gelooft dat de Triton Line het
zal bolwerken. „Natürlich."
Nederlands is verder de voertaal aan
boord. De Walcherse hostesses Anja
Francke en Mattanja de Bree - vakantie-
hulp- werken er negen uur per dag.
„Een CAO voor gastvrouwen? Welnee
man, dat hebben we niet nodig. We zijn
hartstikke blij met dit werk." Ze verwel
komen de gasten, bespreken de micro
foon, vertoeven op de brug, eten in de
keuken en onderhandelen met buschauf
feurs. Vrouwen met een voorsprong. En
zij hebben al zeebenen.
Wat niet van alle serveersters in het
restaurant kan worden gezegd. Op de da
gen dat de westenwind kracht zes plus
kreeg, werden er twaalf van de twintig
doodziek. Zij vielen af. Haastig riep Van
Fraassen andere serveersters op, 'liefst
met zeebenen'. Want de Poseidon is ook
een slechtweervoorziening waarvan je
zeeziek kunt worden! Grauwgroene ge
zichten zijn geen dagelijks terugkerend
verschijnsel, maar de Noordzee deint wel
snel en stevig. De komst van de dubbel
zo grote 'Wapen van Hamburg', zal een
verbetering zijn, vooral ook bij zware
zeeën, gelooft Van Fraassen.
zon een verre vrachtvaarder. Wie uitge
keken is in de verte, tuurt in de warreling
van schroefschuim, of volgt de hekgolf.
En maar hopen dat bij windkracht zes en
meer de benen zeewaardig blijken. Met
zestien knopen in 't uur spelevaart de Po
seidon heen en weer.
Zeeuwen maken het vaker mee, op
hun duurbetaalde ponten bijvoorbeeld.
Voor wie verder van de zee woont, is het
waarschijnlijk een sensatie, of op z'n
minst een leuke afleiding in een verre
gende vakantie. En anders bieden de fa
ciliteiten aan boord wel verstrooiing. Het
restaurant bereidt vliegensvlug een Tri
ton-schotel, of andere vlotte hapjes. In
de belastingvrije winkels kunnen de pas
sagiers op nummer terecht. Een hele üter
jonge klare voor twaalf gulden, een slof
sigaretten voor een paar tientjes, in die
prijsklasse.
En misschien is Henk van Dam ook
wel aan boord. De guitige vertegenwoor
diger van het Schiedamse huis De Kuy
per -klein aandeelhouder in de Triton
Graag tot ziens.
De Vlissingse reizenregelaar ziet nog
witjes om de neus van de publiciteit, die
eerste weken. Wat een ellende„Jam
mer, jammer, alle kinderziektes zo breed
uitgemeten, en zo slecht geïnformeerd.
Maar goed, dat hopen we toch recht te
zetten."
Hij heeft de Nederlandse markt bin
nen bereik, dankzij de organisatie van
Holland Internationals busreizen. Nu
stroopt hij nog het hele land af en in Bel
gië zijn voorzichtig ook weer contacten
gelegd. Toeristen vormen in deze zomer
maanden uiteraard een aantrekkelijke
extra doelgroep, maar ook straks, na de
vakantie zal de Triton Line niet van wij
ken weten.
De Poseidon vervoerde tot nu toe zo'n
zeshonderd mensen per dag, vijfhonderd
Nederlanders, honderd Belgen. Om te
beginnen zijn dat er in totaal te weinig.
Achthonderd per dag is ongeveer nodig
om quitte te spelen. „Al kan de omzet
van de winkel van trip tot trip nogal ver
schillen." Maar er waren zeker veel te
weinig Vlamingen en Walen aan boord.
Het streven is dus: evenwicht in het pas
sagiersaanbod naar nationaliteit.
De Vlissinger blijft uitroeptekens zet
ten achter het beting van de winkel.
„Het succes hangt af van het koopgedrag
van het publiek. De mensen zien deze
tocht nu nog voornamelijk als een leuk
uitje. Dat is het natuurlijk ook, maar ze
zouden er aan moeten wennen om bij
ons aan boord zo nu en dan bewust
boodschappen te komen doen. Echt, wie
uitgekiend koopt, haalt zijn reiskosten er
zo uit."
Van Fraassen kent z'n Pappenheimers,
als busreisleider. „Het is toch ook een so
ciale happening, zo'n reisje.' Ik zie dat
ook bij onze busreizen. Echt, daar komen
huwelijken uit voort." Er staan binnen
kort ook nachttochten op het program
ma, dus wie weetDe Poseidon als hu
welijksboot, met de zegen van de zeego
den!
tot
'at-
In Diever wordt op 11 augustus
een Shake: speare-markt georga
niseerd. Tijdens de markt zijn
alle kooplie den in 'Shakespeare-
stijl' verkleed.
ZWOLLE - Tijdens de Zwolse
kermis (nog tot en met 16 augus
tus) organiseert het Provinciaal
Zwols Mustcum een kermisten-
toonstelling. Onder de titel 'Van
Soeternijen en Kermisvrij en'
wordt aanda cht besteed aan eten
en drinken op de kermis. De tra
ditionele pojfertjes, kermiskoe-
ken, een 19de-eeuwse snoep-
kraam en een orgineel 'drankor
gel' worden tijdens de kermis
tentoongesteld.
DORDRECHT - Vandaag en
morgen is in Dordrecht nog de
manifestatie 'Dordt Monumen
teel', een feestelijke kennisma
king met het mooie, historische
centrum van Dordrecht. Rondom
de binnenstad is een groot aantal
evenementen georganiseerd, zo
als de heropening van de zes eeu
wen oude munt, een gitaristenfes
tival, veel s.'raattheater, een
kunst- en antiekmarkt, vuurwerk
en een stripfestival.
KATWIJK - Vanaf vandaag i
en met 16 augustus zijn in Ki
wijk de visser ij dagen met een
vlootschouw, hciringschoonmaak-
wedstrijden ere een visvaria-
markt.
SCHEVENINGEN - In Sche-
veningen is vandaag nog het 7de
internationale t 'uurwerkfestival.
Er worden vanavond twee vuur
werken afgeschoren. Deelnemers
zijn vuurwerkfabrieken uit Duits
land, Frankrijk, Italië, Japan,
Spanje en Nederi 'and
DRUN EN - Het Autotron in
Drunen staat van,avond in het te
ken van de jaren '50. Er is mu
ziek uit deze tijd .te horen en na
tuurlijk zijn de glimmende Ame
rikaanse auto's uili dé vijftigerja
ren te zien zoals de Studebaker,
de Cadillac en Buvck..
ZUNDERT - In .Zundert wordt
vandaag en morgen 'Autour de
Vincent' gehouden, een pro
gramma met mue.iek, theater,
een poëzie-festiva. I, beeldende
kunstenaars, een kunstmarkt en
een informatiemark t.
NEDERWEERT - Morgen
wordt in het Limburgse Neaer-
weert het oude-am,bochten- en
hobbyfestival geho uden. 150
Oude ambachten, v olksmuziek-
groepen en demons trades van
kunstenaars en hobbyisten zijn
programmaonderdelen op het fes
tival.
AMSTERDAM - Rluim vijftig
amateurs uit Amsterd'am-Buiten-
veldert tonen tot ewt met 17
augustus hun kunstwerken in
Het Glazen Huis in ihet Amstel-
park. De expositie he et 'Kreatiej
Buitenveldert' en omwat schilde
rijen, grafiek, plas tieken en
wandkleden.
LELYSTAD - Op 3(0 augustus
wordt in Lelystad de e erste 'Zui-
derzeebodemtocht' voor koetsen
en rijtuigen gehouden. Er doen
ongeveer zeventig aans panningen
mee. Het evenement vi ndt plaats
in het kader van het pri 'motiejaar
'Lelystad hoofdstad'. Daarin
wordt de nadruk gelegcJ op de rol
van die plaats als hoof dstad van
de provincie Flevolan id. Rond
17.00 uur worden prijzien aan de
'beste' deelnemers uitge reikt.
ROTTERDAM Op zaterdag
16 augustus wordt de koningin
van het Antilliaanse Zomercar
naval gekozen in Rotterdam. De
sporthal van het recreatiecentrum
Oostervant wordt die t wond in
een tropische sfeer gedompeld
waar, naast de kandidt iten, ver
schillende orkesten acte de pré
sence zullen geven. De
i' ae pre-
i kandida
ten zijn de diverse koninginnen
van de Antilliaanse carncevalsver-
enigingen in Nederland De win
nares zal op 23 augustiits in de
parade van het Antillia.ans Zo
mercarnaval in Rotterdam mee
rijden.
wmm; mmmmmmm
