I
Ortega: geen aanvullende Sovjet-steun nodig
Sociale rechercheur: omstreden wapen tegen fraude
Wil Reagan ontwapenen door zich te wapenen?
even..L
UITBLAZEN
Kamervi
Fokker-i
vliegtuig
LUBBERS
DE STEM CC
Den Helder
revisited
Miskleun
WIM KOCK
dinsdag 5 augustus 1986
DlBTllf
■ACHTERGROND'
NICARAGUA NIET IN. PROBLEMEN DOOR EXTRA VS-STEUN AAN CONTRA 'S
dinsdag 5 augus1
DIRECTEUR SOCIALE DIENST BERGEN OP ZOOM: 'NIET AF OP WILDE VERHALEN'
BRIEF AAN GORBATSJOV ROEPT TAL VAN VRAGEN OP
VOOR Verkeer en
Waterstaat schijnt
Nederland bij Alk
maar op te houden. De
resterende veertig kilome
ters naar Den Helder
moet je nog steeds afleg
gen over de smalle N9,
langs het Noordhollands
Kanaal. We sukkelen er voort
in door rode lichten gefor
meerde colonnes, waarin verba
zingwekkend veel auto's rijden
met een karretje achter zich aan
waarop een stapel fietsen is ge
bonden. Vakantiegangers op
weg naar Texel, leren we later
als we in Den Helder langs de
file voor de ferry rijden.
Den Helder heeft een rol ge
speeld in mijn leven, van groter
belang dan ik tot op de dag van
vandaag wil toegeven. Een stad
waar je verlangend naar kon
uitkijken vanwege het ver-
trouwde - het militair tehuis in
de Koningstraat, de onderoffi
ciersdochters, de Chinees aan
de Zuidstraat, de Tivoli-bio-
scoop en de marva's - maar
waar je na een paar dagen al
weer werd overvallen door een
onuitsprekelijke verveling. Je
schold op de jutters die alle
maal op de Rijkswerf leken te
werken en meer van de marine
afwisten dan ons lief was. De
stad zag blauw van het marine
volk en je liep voortdurend met
je hand aan je pet omdat de
groetplicht nog bestond. Als je
in scheepstijd een boodschap in
de stad mocht gaan doen werd
je om de haverklap aangehou
den door een duo mariniers
met MP-helmen op. Den Hel
der was je thuis, maar een thuis
dat knelde. Ik denk dat iedere
(oud-)marineman een haat
liefde verhouding met Den
Helder (dat wij trouwens Nieu-
wediep noemden) heeft opge
bouwd.
Na al die jaren groeit er
weer gramschap in mijn hart
wanneer ik met mijn vrouw het
trajekt bewandel waarop wij
destijds als jongmaatjes onze
meestal vruchteloze pantoffel
parades hielden. Ik had haar al
die plekken en panden willen
aanwijzen die voor mij samen
Den Helder vormden, meer
dan de Lange Jaap waarop de
Nieuwediepers zelf zo trots zijn
dat ze hem op het omslag van
de VW-stadsplattegrond heb
ben afgebeeld, hoewel die vuur
toren volgens mij in Huisdui
nen staat.
Keizerstraat-Spoorstraat-
Koningstraat; niets herken ik
er. Zelfs niet het silhouet van
de gevelwanden, gebroken als
het is door, op zich aardige,
dwars over de straat opgehan
gen houten luifels vol rode ge
raniums. Ik kan op geen stuk
ken na zeggen waar het katho
liek militair tehuis zich heeft
bevonden, waar we zo veel tijd
doorbrachten omdat marva's
en nette Helderse meisjes niet
in gewone kroegen mochten
komen. Er lijken nu meer kroe
gen en dancings te zijn dan in
mijn dagen, maar er is er niet
één bij met een naam die een
belletje bij me doet rinkelen.
'Formosa', het enige café in
Den Helder waar een adelborst
zich in uniform dorst te verto
nen, blijkt bij navraag te zijn
afgebroken.
Ik ben een beetje nijdig om
dat het oude, veel versmade
Nieuwedtep spoorloos is opge
gaan in een nieuw, zonder dat
er ingrijpend is gesloopt en ge
bouwd. En tenslotte ben ik al
blij wanneer ik mijn vrouw een
rommelige winkel op een hoek
kan aanwijzen en zeggen: „kijk
dat was vroeger een warenhuis
dat de Bijenkorf heette." Mijn
humeur herstelt zich verder als
bij het omslaan van de hoek
blijkt dat het pand nóg steeds
zo heet.
De marine is in de stad on
zichtbaar geworden. We tellen
zegge en schrijve één (1) Jan die
zich gehaast door de Koning
straat rept. We gaan zitten op
het terras van de discotheek
Irma la Douce. Het is lekker
weer al is de Helderse Courant
niet helemaal tevreden over de
temperatuur. „Wéér niet boven
de 20 graden, het criterium
voor een warme dag", zo lees ik
in dé rubriek Het weer bij ons.
In de uitgaansbijlage van de
krant, terecht 'buiten verant
woordelijkheid van de dagblad
redactie' gehouden, lees ik dat
we precies het goede terras heb
ben gekozen. Irma la Douce
maakt deel uit van het 'Saint
Germain van Den Helder' of
wel het 'Klein Parijs in de
Spoorstraat', het horeca-impe-
rium in opbouw van de ex-disc-
jockey en toekomstige tycoon
Kim Kuipers. Onze broodjes
komen uit de snackbar Bon
Bonhet bier uit de tap van het
aanpalende Irma la Douce en
als we het allemaal wat bruiner
hadden willen hebben, hadden
we het eveneens aanpalende ca
fé Jean Pierre Dupont moeten
kiezen, een paar tafeltjes ver
der.
In de krant vind ik weer een
spoor van de marine. De dienst
Ontwikkeling, Sport en Ont
spanning (OS&O) heeft bij na
der inziens besloten toch maar
niet in te trekken bij de marine
kantine 't Huys Tydtverdrijf. Er
is daar niet genoeg ruimte. Op
het nieuwe haventerrein wil de
dienst ook niet zitten 'omdat
hij ook veel bezoekers van bui
ten de marine moet ontvangen.'
Dat is ook zoiets dat veran
derd is: vroeger lagen de mari
neschepen aan de kade van het
Nieuwe Diep en konden de jut
ters bij de afvaltonnen van de
schepen om er hun kostje of
wat dan ook uit op te schorre
ten. Een jutter kon alles gebrui
ken, zei men. Tegenwoordig
scheidt de marine zich bewust
van de jutters. Een besnorde
klabak van de Marine Bewa
kingsdienst houdt ons bars te
gen als we in alle onschuld het
terrein van de Nieuwe Marine
Haven willen oprijden om te
gaan kijken naar de rijen fre
gatten die daar duidelijk va
kantie liggen te vieren. (Wordt
vervolgd).
imiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiF
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-23691 f Telex 54176
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, ©01640-36850.
Postadres. Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen)
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, ©01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14. ©01620-54957.
Postadres. Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13 30-17,00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand; 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, J 7,20 per jaar Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging ti|dens kantooruren uw rayonkantoor
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vri|dag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18 30 tot 21.30 uur ©076-236394/236911.)
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 pagina
DE NICARAGUAANSE
president Daniel Ortega
heeft gezegd dat zijn
land geen nieuwe hulp
van de Sovjetunie nodig
heeft om het hoofd te
bieden aan de 100 mil
joen dollar Ameri
kaanse steun voor de
opstandelingen die stre
ven naar de omverwer
ping van zijn linkse re
gering.
Ortega heeft dat gezegd in
een maandag gepubliceerd
vraaggesprek met het Ame
rikaanse weekblad News
week.
„De 100 miljoen dollar
wordt gecompenseerd door
de vastberadenheid van het
- militair georganiseerde -
Nicaraguaanse volk. Wij
hebben genoeg helikopters,
dus onze beste defensie is al
aanwezig", zo zei de Nicara
guaanse leider. Om de strijd
tegen de contra's te voeren,
heeft de Sovjetunie geavan
ceerde helikopters aan Nica
ragua geleverd".
Volgens Ortega is op het
Nicaraguaanse verzoek aan
de Sovjetunie en andere lan
den om intensievere econo
mische samenwerking gun
stig gereageerd, met name
van de zijde van de Europese
Gemeenschap. Zolang presi
dent Reagan, die een groot
voorstander van Ameri
kaanse hulp aan de anti-
Sandinistische opstandelin
gen is, aan de macht is, zal
de dreiging van een invasie
in Nicaragua voortduren, al
dus Ortega. Maar hij sloot
niet uit dat de betrekkingen
met Washington zullen ver
beteren indien Reagan is
vertrokken en aan 'bepaalde
voorwaarden is voldaan'.
Een van die voorwaarden is
dat de revolutie onomkeer
baar is en dat de opstande
lingen de regering in Mana
gua niet omver zullen wer
pen.
De Nicaraguaanse leider
ontkende dat de uitwijzing
onlangs van een Nicara
guaanse bisschop en de slui
ting van de oppositiekrant
La Prensa een grotere nega
tieve invloed hadden gehad
dan de bedoeling was ge
weest. „In West-Europa was
de reactie op het voorval met
de bisschop tamelijk gema
tigd. Het was niet vergeten
dat voordat dat plaatsvond
en voordat La Prensa werd
gesloten, de 100 miljoen dol
lar reeds waren goedge
keurd".
In een ander vraagge
sprek met het Amerikaanse
weekblad Time verdedigde
Ortega de hulp van de Sov
jetunie. „Militair gezien zijn
we niet meer dan een van de
vele landen die door de Sov
jetunie worden bevoorraad.
Het is niet zo dat we een spe
ciale voorkeur hebben voor
Russische wapens. Er be
vindt zich geen Sovjetbasis
in Nicaragua. Er zijn geen
Sovjettroepen. We houden
geen militaire oefeningen
met de Russen en we zijn be
reid al deze feiten vast te
leggen in een verdrag met de
Verenigde Staten".
De Nicaraguaanse presi
dent sprak voorts tegen dat
zijn regering door de Sovjet
unie onder druk was gezet
een socialistisch ontwikke
lingsmodel te volgen. „Het
zal geen Cubaans model
worden. We hebben vijf jaar
na de overwinning verkie
zingen gehouden. We hebben
geen staatscollectieven na
gestreefd. Het zal niet lijken
op Honduras en Argentinië,
waar de regeringen het doel
wit zijn van chantage. De re
volutie lijkt het meest op die
van Mexico in de beginfase".
Ortega zei erop te vertrou
wen dat geen van Nicara
gua's Middenamerikaanse
buurlanden uit is op een re
gionale oorlog, maar dat de
aanwezigheid van bases van
de contra's in Honduras en
Costa Rica zouden kunnen
dienen als voorwendsel voor
President Ortega - fotoap
een Amerikaanse invasie
van zijn land.
De Nicaraguaanse onder
minister van defensie, Joa
quin Cuadra, heeft zondag
gezegd dat regeringstroepen
vanaf begin 1986 2745 op.
standelingen hebben gedood
en dat verhoogde Ameri
kaanse steun aan het verzet
een verspilling van geld is
omdat 'de contrarevolutie
een strategische nederlaag'
heeft geleden. (RTR/AFP)
MISBRUIK van en
fraude bij sociale zeker -
leidsregelingen moeten
drachtig worden bestre
den en teruggedrongen.
Dat staat met zoveel
woorden in het regeer
akkoord en de rege
ringsverklaring van het
cabinet Lubbers II. Con
troles, sancties, opspo
ring en registratievor-
men zijn dan ook be
grippen die steeds te
rugkomen in de beleids
voornemens.
Vooral de uitvoerende or-'
ganen (gemeentelijke sociale
Jiensten, bedrijfsverenigin
gen) worden aangesproken
am een krachtiger fraudebe-
itrijdingsbeleid uit te voeren.
De laatste jaren heeft daarbij
aen nieuwe functie zijn in
trede gedaan: die van de 'so-
aiaal rechercheur' of 'bijzon
ier controleur' met algemene
apsporingsbevoegdheid.
„Tachtig procent van de
mensen denkt nou eenmaal
altijd dat twintig procent op
zijn zak leeft en dat daar dus
jterk op gelet moet worden".
Dat zegt drs. A. van Vliet, di
recteur van het centraal bu
reau van Divosa, de vereni
ging van directeuren van
averheidsorganen voor so-
aiale arbeid. De standpunten
ander de leden van de ver
eniging over de aanpak van
ie fraude in de sociale ver-
zkeringen waarmee de ge
meenten veel te maken heb
ben (grofweg geknoei met de
WWV en met de bijstand) lo
pen nogal uiteen. Zowel prin
cipiële als materiële argu
menten (geen menskracht)
spelen een rol bij de beslis
sing om wel of niet of alleen
boven een bepaalde grens
aangifte te doen.
Divosa schat dat er nu zo'n
driehonderd sociale recher
cheurs of bijzondere contro
leurs met algemene opspo
ringsbevoegdheid zijn (dat
wil zeggen dat ze processen-
verbaal mogen opmaken) en
zeker nog eens even zoveel
zonder die bevoegdheid. Van
Vliet: „De komst van een so
ciaal rechercheur in een ge
meente hangt af van de in
zichten over dienstverlening,
van persoonlijke opvattingen
van de hoofden van de so-
Sociale rechercheur: hulp van de wetgever of gluur
der. - FOTO WIM K00YMAN
ciale diensten en, zeker niet
in het minst, van de politieke
kleur van de gemeenteraad".
Het bestuur van Divosa
adviseerde in maart van dit
jaar-de gehleentensociaal re
chercheurs aan te stellen, een
advies dat overigens alle
ruimte laat voor een eigen
gemeentelijk beleid. Boven
dien start ze dit najaar in sa
menwerking met de Stich
ting opleiding Sociale verze
kering een experimentele op
leiding van één jaar voor
deze beambten.
Het ministerie van Sociale
Zaken ontkent dat er in dit
opzicht enige druk op ge
meenten zou worden uitgeoe
fend. De directeur van de ge
meentelijke sociale dienst
van Velsen, mr. B. van der
Lubbe, heeft andere ervarin
gen. „Er gaat geen bijeen
komst met de ministeriële
consulent voorbij of het punt
van de sociale rechercheurs
komt op tafel".
Velsen wil (nog) niet be
ginnen met sociale recher
cheurs. Het gemeentebestuur
legde bewust het accent niet
op de opsporing van fraude
maar op de hulpverlening.
Vermoedens van fraude wor
den in Velsen voorgelegd aan
een fraudetoetsingscommis
sie met mensen uit de sociale
dienst, die eeri advies aan de
directeur uitbrengt. Deze be
slist óp basis daarvan de
zaak wel of niet aan B en W
voor te leggen en dat college
kan tenslotte formeel aan
gifte doen. In twijfelgevallen
overleggen directeur en com
missaris van politie ook nog.
Anonieme tips gaan recht
streeks de prullenbak in. Van
der Lubbe: „B en W vinden
dat iemand verantwoordelijk
is voor de informatie die hij
aandraagt. Op zijn minst
moet zijn of haar naam bij de
dienst bekend zijn".
Bergen op Zoom heeft drie
bijzondere controleurs met
opsporingsbevoegdheid in
dienst voor de wijde regio,
allen oud-politiemensen. An
ders dan in Velsen en diverse
andere gemeenten (bij voor
beeld Rotterdam) wordt hier
behalve op de geluiden uit
het maatschappelijk werk
ook gereageerd op anonieme
tips. Directeur A. Valken
burg van de sociale dienst:
„We gaan niet op wilde ver
halen af, maar we beoordelen
anonieme tips toch altijd om
te zien of er iets van waar
heid in zit. Iemand kan wel
uit angst voor repercussies
zijn naam niet durven ge
ven".
Divosa neemt in haar ad
vies 'economische eenheid en
anonieme tips' van april 1986
overigens een zeer terughou
dende, zij het niet geheel af
wijzende houding in wat be
treft anonieme tips en wijst
op de mogelijkheid dat 'min
der correcte' motieven een
rol kunnen spelen bij mensen
die 'spontaan' met informatie
komen aandragen. De ver
eniging vindt dat de beslis
sing om anonieme informatie
te gebruiken b'fj de gemeen
teraad moet liggen en advi
seert de leden er zeer zorg
vuldig mee om te gaan.
Hulpverlening en controle
moeten alleen al uit een oog
punt van duidelijkheid voor
de cliënt uit elkaar worden
gehouden, vindt Valkenburg.
Huisbezoek door maatschap
pelijk werkers zoals dat in
Velsen regel is, is in Bergen
op Zoom eerder uitzondering.
Valkenburg: „Tja, misschien
zou dat preventief kunnen
werken... Maar dan moet je
wel kijken naar de tijd die
het kost en de mankracht. En
die is er gewoon niet".
Valkenburg omschrijft de
fraude-opsporing als 'gefa
seerd': op een gegeven ogen
blik kan tijdens de rit de bij
zondere controleur worden
ingeschakeld. Er zijn „nogal
wat zaken in portefeuillè",
zegt hij. „Maar ik kan niet
zeggen dat dat allemaal za
ken zijn die bij de bijzondere
controleurs belanden".
Cijfers kan Valkenburg
niet geven, noch van deze
achterstand, noch van het
aantal aangiften. Velsen
,komt zowel in 1984 als in 1985
op zeven aangiften bij het
openbaar ministerie. Beide
gemeenten hanteren de
richtlijnen van het OM: meer
dan duizend gulden fraude in
een periode van meer dan
twee weken. De fraudecom
missie van het openbaar mi
nisterie overlegt overigens
momenteel met Divosa, de
Vereniging van Nederlandse
Gemeenten (VNG) en de Fe
deratie van bedrijfsvereni
gingen over verhoging van
die normen.
Naast deze objectieve
maatstaven kunnen echter in
Velsen ook iemands persoon
lijke omstandigheden een rol
spelen. Zo komt een veelvoud
van het aantal aangiften niet
verder dan de fraudetoet
singscommissie. Van der
Lubbe: „Je kunt méér doen
als gemeente. Er zijn admini
stratieve sancties mogelijk,
de gemeente heeft verhaals
recht. Dan hoeven mensen
niet meteen met justitie in
aanraking te komen".
In Bergen op Zoom kijkt
men juist bewust niet naar
de omstandigheden. „We
gaan niet op de stoel van de
officier van justitie of van de
rechter zitten: als de grens is
gepasseerd doen we aangifte,
maar dan doen we daar wel
meteen een sociaal rapport
bij. Daarmee bevorderen we
de rechtsgelijkheid vinden
we", aldus Valkenburg.
De Arnhemse advocaat-
generaal mr. F. Boerwinkel
is voorzitter van de lande
lijke fraudecommissie van
het openbaar ministerie die
de procureurs-generaal on
der andere over de richtlij
nen adviseert. Zijn visie op
de houding van het OM in de
opsporing: „Door prioriteits
telling - want als het kwaad
op de ene plek anders getint
is dan elders moet je je daar
naar richten - proberen we
actief en sturend zaken op de
zitting te brengen. Niet het
kruimelwerk, maar vooral de
grotere overtredingen en de
overtredingen die zich mas
saal gaan voordoen".
De grootste groep klanten
van de sociale diensten wordt
gevormd door de mensen met
een bijstandsuitkering en
binnen die groep laten de bij
standsvrouwen het meest
van zich horen.
Het grote probleem voor de
bijstandsvrouwen is, zo con
stateert Van Vliet van Divo
sa, dat tijdsverschijnselen als
emancipatie en individuali
sering haaks op de wet staan.
De vereniging deed een
handreiking aan de sociale
diensten door een aantal
toetsingsnormen voor de
'economische eenheid' te for
muleren.
Iedereen lijkt het erover
eens dat er geen sprake mag
zijn van een heksenjacht en
dat de grootst mogelijke
zorgvuldigheid in acht moet
worden genomen bij contro
les. „Het recht hebben op een
uitkering mag geen reden
zijn de ontvanger(ster) met
extra argwaan tegemoet te
treden", zegt Divosa. Een be
roepscode en opleiding moe
ten straks bijdragen aan hel
voorkomen van uitwassen.
Voor de Belangengroepe
ring Benadeelde Bijstands
vrouwen (BBB) blijft de
ciale rechercheur of bijzon
dere controleur vooralsnog
vooral een 'gluurder'. Verha
len over controle op over
hemden aan de lijn en pos
tende rechercheurs voor de
deur zijn niet verzonnen,
blijkt uit een rapport dat een
vrouw via een beroep op de
Wet Openbaarheid Bestuur
(WOB) in handen kreeg.
Valkenburg, vanuit de
praktijk in Bergen op Zoom
„We hanteren de Kroonjuri-
sprudentie. Dat is niet in eer
ste instantie het tellen van
tandenborstels, maar ha'
'naar buiten toe voorkomen'
als economische eenheid. Je
kunt grenzen leggen in je on
derzoek. Wij doen bijvoor
beeld geen onderzoek in de
buurt, bij familie of kinde
ren. Je hoeft iemand zijn lejy
ven niet onmogelijk te ma
ken. Maar posten met
auto? Ja, dat zou kunnen, fi]
ook kijken hoeveel overhem
den er aan de lijn hanger1'
Ja. Dat is overigens niet
-de controleur voorbehoudt',
dat kan al in een eerdere
van het onderzoek plaats
hebben".
Ook mr. Boerwinkel a
posten voor de deur
geoorloofd: „Tia, het lijkt
lemaal een beetje in de ster
van de karikatuur te liggei
Maar ik weet dat het gebeui
en er zijn natuurlijk recher
cheurs bij met dat terrier
achtige - in ieder geval ma
men er geen maanden me
doorgaan en de ethiek moe
verbieden dat iemand zich
een woning wil 'inpraten',
vind het zeker niet van zó
enorm belang dat mensen
's nachts voor van hun bt
gelicht moeten worden'
In Velsen worden deze me
thodes niet gebruikt. Van di
Lubbe: „Ik vind het nogi
merkwaardig dat de hul|
verlener alleen op kantooi
tijden beschikbaar is en di
sociale rechercheur blijkba:
wel kans ziet om voor dag e
dauw ergens te gaan sta
posten". (ANP)
Door Jo Wijnen
NIETS IS kwetsbaarder
dan een geheim. Dat
heeft de Amerikaanse
president Reagan weer
eens moeten ervaren
nadat hij, enkele dagen
geleden, een brief naar
de Russische partijlei
der Gorbatsjov stuurde
met daarin enkele be
langrijke ontwape
ningsvoorstellen. Er
was alles aan gedaan
om die brief geheim te
houden. De kring van
personen die van de in
houd van het schrijven
op de hoogte was ge
steld, was niet groter
dan twintig topfunctio
narissen. Maar ondanks
alle voorzorgsmaatre
gelen, lekte er toch iets
uit van de voorstellen
die Reagan bij de Rus
sen op tafel legde.
Het komt er in grote lijnen
op neer dat Reagan zich be
reid heeft verklaard de bij
het Strategisch Defensie Ini
tiatief behorende wapens en
raketten niet eerder dan
over vijf tot zeven jaar te
plaatsen (die systemen zijn
er overigens nog lang niet).
In ruil daarvoor zouden de
VS dan wel verder moeten
kunnen gaan met het ont
wikkelen en testen van het
Star Wars-arsenaal. Intus
sen zou voor dezelfde pe
riode een halvering van het
aantal strategisch-nucleaire
wapens overeengekomen
moeten worden.
Om een en ander te berei
ken, zou Reagan zich van
een zeer bijzondere techniek
bedienen. Hij zou gebruik
willen maken van het uit
1974 stammende ABN (anti-
ballistic missile)-akkoord.
Dat akkoord voorziet in de
beperking van defensieve
kernwapens. Naar de letter
van het akkoord is het de VS
in feite niet toegestaan
nieuwe nucleaire defensie
systemen te ontwikkelen.
Dat betekent dat het onder
zoek naar Reagans troetel
kind - het Strategische De
fensie Initiatief, een nucleair
schild in de ruimte dat het
binnendringen van vijande
lijke kernraketten moet
voorkomen - zich moeilijk
verdraagt is met het ABN-
verdrag. Want artikel 5 van
het verdrag verbiedt „het
plaatsen en testen van nu
cleaire verdedigingssyste
men ter zee, op het land of in
de ruimte." Maar Reagan wil
kost wat kost verder gaan
met het SDI.
Reagan gelooft dat de ont
wikkeling van een nucleair
verdedigingsschild haalbaar
is en hij gelooft bovendien
dat een dergelijk schild het
gevaar van een nucleaire
oorlog kan afwenden. Maar
de SDI-onderzoekers hebben
het woord 'haalbaar' wel na-
drukkkelijk tussen aanha
lingstekens geplaatst Ze
achten een verdedigings
schild weliswaar mogelijk,
maar het is dan wel een
schild met beperkte moge
lijkheden, een schild waar
achter de Amerikaanse be
volking zich niet volkomen
veilig kan wanen, een schild
dat geenszins garandeert dat
- in geval van een massale
aanval - alle vijandelijke ra
ketten prompt en onder alle
omstandigheden tijdig en
definitief kunnen worden
opgespoord en vernietigd. De
technische problemen
waarop de ontwikkeling van
SDI stuit zijn ontzaglijk. Er
zijn astronomische sommen
geld nodig om het systeem in
de ruimte te brengen en ver
volgens te onderhouden. Bij
dat alles komt nog dat, als
aan de 'ondoordringbaar
heid' van het ruimteschild
moet worden getwijfeld, de
VS toch verplicht zijn offen
sieve kernwapens achter de
hand te houden om een vij
andelijke aanval op de VS te
kunnen vergelden. En het
intact houden van dergelijke
strategische wapens veroor
zaakt de nucleaire instabili
teit die het SDI nu juist wil
voorkomen.
Wat Wil Ronald reagan
nu? Hij heeft het ABN-ver-
drag - waarvan hij zich aan
vankelijk wilde ontdoen -
kennelijk nog eens onder de
loup genomen. Hij heeft er
zich rekenschap van gege
ven dat het verdrag een on
beperkte looptijd heeft,
maar wel op termijn van zes
maanden kan worden opge
zegd als daar gegronde rede
nen toe mochten zijn.
Reagan wil daar verande
ring in brengen. Hij wil het
verdrag een looptijd van vijf
tot zeven jaar geven. Maar
hij wil het ABN-verdrag te
gelijkertijd zodanig wijzigen
dat het 'ontwikkelen en tes
ten' van defensiesystemen
wordt toegestaan. Met an
dere woorden: Reagan wil de
handen vrij hebben voor het
ongehinderd ontwikkelen
van het SDI. Tegelijkertijd
staat hij toe dat de Russen -
voorzover die nog niet met
een eigen SDI zijn gestart -
met het ontwikkelen en tes
ten van nucleaire verdedi
gingssystemen beginnen.
Het aantrekkelijke van
het voorstel schuilt in het
feit dat in de looptijd van het
ABN-verdrag - vijf tot ze
ven jaar dus - de strategi
sche nucleaire wapens moe
ten worden gehalveerd.
Maar er schuilen tal van
adders onder het gras.
Het halveren van de stra
tegische arsenalen vermin
dert de kansen op een kern
oorlog niet of nauwelijks.
Een nog groter bezwaar is
dat, om technische redenen,
een halvering van de strate
gische wapens in een periode
van vijf tot zeven jaar nau
welijks mogelijk en nauwe
lijks controleerbaar is. Of
zoals Paul Warnke - een
voormalige VS-ontwape-
ningsonderhandelaar - zegt:
„Het plan van Reagan is een
goede formule voor het be
reiken van instabiliteit."
Warnke voegt daaraan
toe: „Als Reagan zijn zin
krijgt, dan verdwijnt het
ABN-akkoord in feite. Niet
over vijf of zeven jaar, maar
meteen. Want het heeft, als
het testen en ontwikkelen
van allerlei defensiesyste
men wordt toegelaten, totaal
geen inhoud en betekenis
meer".
Warnke is ook de opvat
ting toegedaan dat de plan
nen van Reagan de weder
zijds afschrikkingsmogelijk
heden totaal ondermijnen.
Hij zegt dat het onderling
wantrouwen van de super
machten veel te groot is om
geheel terug te vallen op nu
cleaire verdedigingssyste
men waarvan niet is bewe
zen dat ze 100 procent wer
ken.
Warnke zegt dat Reagan
en de SDI-onderzoekers zich
in feite al hebben neergelegd
bij een SDI dat slechts in be
perkte mate werkt, dat
slechts een gedeeltelijke ver
dediging tegen vijandelijl
raketten mogelijk maat]
Reagan kan het SDI-wat
dat hij uit de rots heeft
slagen niet meer stop;
zegt Warnke. „Maar hij mo
in feite helemaal opnieiij
beginnen. Hij moet tegen i'
onderzoekers zeggen: ga tl
rug naar jullie tekentafe
want ik ben niet geïnten
seerd in een verdediging I
systeem dat slechts gedeel»
lijk werkt. Ik wil een volk W
men bescherming tegen bi
nendringende kernrakette i
Ik wil iets dat de nu ba
staande afschrikkingsta®
tiek compleet kan verval
gen."
Warnke maakt zich
tolk van vele deskundig')
die van oordeel zijn dat
onvolmaakt nucleair verl
digingsschild in de ruim!
het vraagstuk van de «I
penheersing volkomen
overzichtelijk maakt,
blijven tamboereren op
SDI dat niet volmaakt is
volgens Reagans critici
gevaarlijk, werkt het wé
trouwen alleen maar in
hand en bevordert daardi
de wapenwedloop.
Dat Ronald Reagan di
anders over denkt is, na
bekend worden van wat
in zijn brief aan GorbatS
staat, meer dan duidelijk!
worden.
Het lijkt er op dat Reaf
wil ontwapenen door zich
wapenen.
UTRECHT (ANP) - De Neder
landse politie is bezig met ee:
inventarisatie van de behoeft
aan meer infiltratie-teams.
Infiltratie van 'undercover
agenten in het criminele
lieu, in het politiejargon pseu
dokoop geheten, wordt nu no;
slechts toegepast door de Am
sterdamse politie en op be
perkte schaal door de Rijkspo
litie. Uitbreiding van het aan
tal infiltratie-teams zou
een betere aanpak van
zware, georganiseerde mis
daad kunnen leiden. In Am
sterdam zijn er gunstige erva
Con
Van een onzer t
DEN HAAG - Ministi
looft niet dat de kome
commerciële omroep
coalitiepartner de VV
Hij schrijft dat in het z
blad van het CDA, 'CD-A
in het regeer-akkoord z<
merciële radio en tv ge:
tigde daaraan zal voldoet
Lubbers schrijft in een soor
'verantwoording' over de for
Premier Ruud Lubbers.
- fotodestem/johanvangurI
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - De D66-Kamer.
leden Eisma en Engwirda will
len weten of Iraanse militai
ren de Fokkerfabrieken iï
Woensdrecht hebben bezocll
en als dat zo is, waarom ze dai)
een visum hebben kunne]
krijgen.
Die vragen zijn gistere
schriftelijk gesteld aan de mi
nisters Van den Broek (Bui
tenlandse Zaken) en Val
Eekelen (Defensie). Fokkef
heeft een F-27 vliegtuig van èL
nationale oliemaatschappij
van Iran in onderhoud. 1
Volgens Fokker is er alleej
een technicus van het Iraans
bedrijf aanwezig voor toezich
HET eerste kabinet Lubbers
van kleuter- en lagere scho
moest op 1 augustus vorig jaa
er nog helemaal niet klaar voo
Toen al was een groot aant
land, dat vreesde dat de invo
zou gaan van de specifieke
derwijs. Het begint er nu naar
krijgen.
Omdat er niets meer te be
de tweede editie van het kabi
onderwijsminister Deetman k
toch nog een mogelijkheid o
die is dan gevonden in een be
Er komen binnenkort voor
gang van 1987 vierjarigen
schooljaar (1 augustus) tot
daarna jarig wordt, moet wac
evert 220 miljoen gulden op
leraren heten ze tegenwoordi
Het kabinet haalt daarmee
jarig zijn die in het onderwij
ook uitsluitend verdient 'onde
in het verleden daarvan de ze
kleuters die het gelag moeten
Onderwijskundig is een d
Kinderen die er aan toe zijn
daartoe in de gelegenheid v
grond van het simpel 'te laa
moeten wachten. Dat onderw
de met bellen, rinkels en gel
de invoering van de nieuwe bi
geen deugdelijk argument o
