even.
UITBLAZEN
Peres - Hassan: wederzijds begrip
Emancipatiezaken zonder slag of stoot overboord
Oorlog Zuid-Soedan groeit uit tot conflict met Oost-Afrika
Hak blo
redding
voor Ye
NS: RUB
Skiënd over
het Kanaal
DOOR „HOGE EISEN" VAN MINISTER DE KONING
DE WET VAN DE JUNGLE
DE STEM COM
'Kleine dode'
VRIJDAG 25 JUL11986
BiefiM
s ACHTERGROND
PAGINA?
VRIJDAG 25 JUL11986
VREES VOOR CONCU1
WIM KOCK
PAS als kapitein
Storm (zo heet hij
echt) met een zwierig
bochtje de westelijke ha
ven van Dover indraait,
ben ik bereid even te den
ken aan vliegen. De jetfoil
een soort draagvleugel
boot, hangt mooi schuin,
als een echt vliegtuig, in de
bocht en ligt nog op volle snel
heid: 45 knopen of zo'n 80 km
per uur.
Net als bij de hovercraft
wordt er bij het transport per
jetfoil gesproken van flight, al
neigen Vlamingen tot het ver
taalde vlucht. En waar de
hovercraft over de golven
bonkt als een oude bus zonder
vering over kasseien, scheert
onze jetfoil Prinses Stephanie
gladjes over het grijze water
van Het Kanaal. Maar het is
dan ook goed weer. „Bij wind
kracht 8 moet je als passagier
wel tegen de zee kunnen", zegt
kapitein Storm op zijn uitkijk
post, die toch meer weg heeft
van een kleine scheepsbrug dan
van het flightdeck van een Jum
bo. „Dan wordt het wel wat on
gemakkelijk, maar het blijft
veilig. We hebben de machines
- zonder passagiers hoor - uit
geprobeerd bij windkracht 11
en vijf meter hoge golven. Het
was geen lolletje, maar het tuig
hield zich uitstekend. Het tuig:
voordeel van Vlaamse taallogi-
ca. Zij hoeven zich niet druk te
maken over hoe ze een hybride
als de hovercraft of de jetfoil
zullen aanduiden. Het is geen
vüegtuig en het is geen vaar
tuig. Geen nood, het is in elk
geval een tuig. Zo gemakkelijk
is dat.
In tegenstelling tot de brug
hebben de twee boven elkaar
gelegen passagierscabines wel
veel weg van een jumbo-inte
rieur. Rijen van negen stoelen
naast elkaar, onderbroken door
twee gangpaden. Vliegtuigstoe-
len uiteraard, maar dan zonder
hoofdsteunen zodat alle passa
giers naar alle kanten door de
ramen naar buiten kunnen kij
ken. „Pas als je een veerschip
passeert, merk je hoe hard we
gaan", zegt Storm. Het toppunt
wat dat betreft is natuurlijk de
ontmoeting met de andere jet
foil, de Princesse Clementine,
op weg van Dover naar Oosten
de. We treffen het. Ze komt er
net aan terwijl wij onze korte
excursie hebben op de brug.
„Hallo Clementine, hier de Ste
phanie. Kunt u wat dichter
naar ons toe komen? We heb
ben journalisten aan boord die
u op de foto willen zetten. Wij
blijven op koers en snelheid.
Over."
Dat laatste is heel verstan
dig van Storm. In de jaren '50
kwamen in de buurt van Aden,
op de Indonesië-route, twee
Nederlandse passagierssche
pen met elkaar in aanvaring
omdat beide kapiteins hun pas
sagiers de lol van een dichtbij
passage gunden. Beide schepen
draaiden naar elkaar toe met
een forse, ook in patria veel ru
moer veroorzakende, klap als
gevolg.
Het bevestigend antwoord
van de Clementine is nog niet
verklonken op onze brug of we 1
zien het tuig van koers verande-
ren en op ons afkomen. De ont-
moetingssnelheid is bijna 160
km uur. Het is een machtig ge-
miniminminui
zicht als de Clementine langs
stuift, met een witte wolk van
schuim achter zich aan.
Net als in een vliegtuig heb
ben de stewardessen ons, voor
aan in het gangpad staande en
geassisteerd door het omroep
systeem, gedemonstreerd hoe
we de reddingsvesten moeten
aantrekken en waar we 'in drin
gend geval' het tuig dienen te
verlaten. Even later rijden ze
met vliegtuigtrolley's vol belas
tingvrije drank, sigaretten, par
fum en zijden dassen door de
nauwe gangpaden. Het zijn op
vallend vriendelijke meisjeS die
met een geduldige glimlach
wachten tot een lang aarze
lende passagier eindelijk zijn
keuze kan maken uit de aange
boden merken after shave.
De jetfoil skiet in precies
100 minuten van Oostende
naar Dover. Zes keer per dag
en terug, behalve op zondag en
van mei tot september ook nog
een keer 's nachts, alleen van
Oostende naar Dover. Bijna
300 passagiers kan de jetfoil
meenemen, maar je auto kun je
er niet op kwijt. De jetfoil is
vooral een schakel in het inter
nationale spoorwegennet. (Er
gaat ieder uur uit Roosendaal
een sneltrein rechtstreeks naar
Oostende).
Het spoorwegstation van
Oostende straalt nog iets uit
van de grandeur die de IJzeren
Weg omgaf in het stoomtijd
perk. Voor de jetfoil-passagiers
is er een afzonderlijke terminal.
Je checkt er in, net als op een
luchthaven en je koffers gaan
op een transportband. Veilig
heidscontrole is er niet. „Het
gaat er hier gemoedelijk toe",
zegt de man achter de incheck-
balie. „We zitten hier al vijf
jaar en er is nog nooit iets voor
gevallen."
„Vroeg of laat, gebeurt er
iets, denk je niet?
„Ah ja", zegt de man, „dan zal
er wel een veiligheidscontrole
móeten komen hé?" Hij lacht
onbezorgd terwijl hij de ingele
verde koffers van labeltjes
voorziet en voortzendt over de
band.
Langzaam varen we de ha
ven van Dover uit, langs gejum-
bo'iseerde (Vlaamse taalsoe-
plesse met een luchtje en een
vertaling van het Engelse - en
in die taal ook niet fraaie -
jumboized, hetgeen wil zeggen:
tot op jumbo-schaal vergrote)
veerschepen. Buiten de pieren
verheft de jetfoil zijn kiel vrij
wel onmerkbaar voor de passa
giers tot boven de golven om
verder op stelten voort te snel
len naar Dover.
Ik zou het ondanks alle aan
geprezen 'vliegcomfort' geen
vliegen willen noemen. Het is
eigenlijk veel leuker.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, ©01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda. Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, ©01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand, 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17 00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje ©076-236882.
Grote advertenties uitsluitend ©076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vri]dag van 19.00 tot 20,30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
RsnlfrplfltiPQ*
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5
Door Rob Simons
DE tekst van de ge
meenschappelijke ver
klaring die aan het einde
van het bezoek van Pe
res aan Marokko is uit
gegeven, bevat mooie
woorden maar is inhou
delijk weinig zeggend.
De Israëlische premier
is volgens die verklaring
naar Marokko om met
koning Hassan de vre-
desproblemen in het
Midden Oosten te be
spreken.
De Marokkaanse koning
heeft het Fez-plan tot in de
tails voor Peres ontvouwd,
die er enkele kanttekeningen
bijplaatste. In de verklaring
wordt verder gesteld dat
Hassan over de resultaten
van de topontmoeting op een
Arabische topconferentie en
in contacten met Arabische
leiders verslag zal uitbren
gen zoals Peres a.s. zondag op
de wekelijkse zitting van het
Israëlische kabinet zijn in
drukken zal weergeven.
Dat de topontmoeting met
Hassan - fotoap
een gemeenschappelijke ver
klaring wordt afgesloten in
plaats van aparte verklarin
gen van de beide leiders,
wordt in Jeruzalem symbo
lisch geacht voor het weder
zijds gewekte begrip. Teke
nend voor de uitstekende
sfeer is bovendien dat Peres
volgens Israëlische zegslie
den in Marokko een konink
lijk onthaal den dele is geval
len. „Wij staan voor een
nieuw spannend hoofdstuk
in het vredesproces", stelde
Peres in een felicitatie-tele
gram dat hij ter gelegenheid
van de Egyptische nationale
feestdag gisteren aan de
Egyptische zaakgelastigde in
Tel Aviv stuurde.
Uit de gemeenschappelijke
verklaring blijkt dat Hassan
als basis van een vredesrege
ling van het Midden Oosten
conflict vasthoudt aan het
zogenaamde Fez-plan dat in
september 1982 op een top
conferentie in de Marok
kaanse stad Fez door alle
Arabische leiders werd aan
genomen. Volgens het Fez
plan dient Israël zich uit alle
bezette Arabische gebieden
inclusief het Arabische deel
van Jeruzalem terug te trek
ken en alle in die gebieden
opgerichte joodse nederzet
tingen te ontmantelen. Op de
Westelijke Jordaanoever en
in de Gazastrook zou vervol
gens een onafhankelijke, Pa
lestijns-Arabische staat met
Jeruzalem als hoofdstad
moeten worden opgericht.
Hassan heeft dan ook te
genover Peres het Palestijnse
recht op zelfbeschikking be
nadrukt. Als tegenprestatie
zijn de Arabische landen op
grond van het Fez-plan be
reid tot feitelijke erkenning
van het bestaan van Israël
over te gaan. De veiligheids
raad van de Verenigde Na
ties zou de vrede voor alle
staten in het gebied moeten
garanderen.
Met het Fez-plan als uit
gangspunt heeft Hassan in
hun gesprekken met Peres
geprobeerd Israël tot moge
lijke onderhandelingen met
Arabische landen te bewe
gen. Hassan verwachtte dat
Peres met een beleidswijzi
ging over de Palestijnse
kwestie naar Marokko zou
komen, maar dat Israëlische
presentje is achterwege ge
bleven. Hassan heeft Peres
voorgesteld ene internatio
nale Midden Oosten-confe
rentie in Marokko te houden
waaraan ook de PLO zou
deelnemen.
Peres - fotoanp
De namen van Palestijnse
vertegenwoordigers zijn ter
sprake gekomen die op die
vredesconferentie namens de
PLO deel van een gemeen
schappelijke Jordaans-Pa-
lestijnse delegatie zouden
kunnen uitmaken. Hassan
zal over zijn voorstellen de
afgelopen weken al met alle
betrokken partijen contact
hebben opgenomen. Gezien
de felle veroordeling van de
onmtmoeting van Hassan en
Peres door het Centraal Co
mité van de Palestijnse Fa-
tah-organisatie in Tunis, zijn
de voorstellen daar niet in
goede aarde gevallen. Fatah
heeft de Arabische leiders
opgeroepen deze gevaarlijke
ontwikkeling op een spoed-
zitting van een Arabische
topconferentie te bespreken.
Marokkaanse woordvoer
ders hebben de kritiek van de
meeste Arabische landen op
het bezoek van Peres van de
hand gewezen door te stellen
dat er geen alternatief voor
een Arabisch-Israëlische
vredesdialoog is en alleen Is-
raël van de bestaande status
quo van oorlog noch vrede
profiteert. De Marokkanen
hebben trouwens volgens
goedingelichte kringen in
Rabat met een knipoog en
dus niet uitdrukkelijk het
groene licht voor de topont
moeting van enkele Arabi
sche leiders onder wie de Sa
oedi's gekregen. Hassan heeft
de keus nu aan Israël gelaten
om al dan niet positief op de
Arabische bereidheid tot on
derhandelen te reageren.
Door Lidy Nicolasen
„Ten minste tien jaar",
schatte Annelien Kap-
peyne van de Coppello
(VVD) een jaar geleden:
„Tien jaar lang heeft
Nederland een emanci
patiebeleid nodig." Zelf
wilde ze dolgraag terug
keren als staatssecreta
ris. Maar: „Die beslis
sing is niet aan mij",
antwoordde ze toen.
Achteraf kan de vraag
gesteld worden of Kap-
peyne inderdaad ook
maar iets over die be
slissing in de melk te
brokkelen heeft gehad.
Bij de formatie van het
nieuwe kabinet is zij
mét het staatssecreta
riaat aan de kant gezet.
Nog voordat de regerings
partijen CDA en VVD aan
het formeren sloegen, ging ze
met vakantie. Ze wist dat in
de drift van het beknibbelen
op het aantal staatssecreta
riaten, haar secretariaat zou
vallen. Het was toen al van
het toneel verdwenen.
Binnen het CDA bleef al
leen het CDA-Vrouwenbe-
raad protesteren. De vrou
wen in de fractie gingen ge
ruisloos overstag, zoals bij de
WD. Tegenspel, volgende
week tijdens het debat over
de regeringsverklaring al
leen nog van de oppositie te
verwachten, heeft tenslotte
ook Kappeyne niet meer ge
boden.
Verwonderlijk is dat niet.
Minister Jan de Koning zei
begin dit jaar: „Niets zou
slechter zijn dan een isolatie
van het emancipatiebeleid.
Het kan alleen maar werken
wanneer het doordringt in
alle onderdelen van het rege
ringsbeleid. Daarom vind ik
het ook niet zo belangrijk wie
het emanciaptiebeleid bin
nen de politieke leiding van
het departement verzorgt. Ik
kan mij wel voorstellen dat
het in bepaalde omstandig
heden in de portefeuille van
de minister komt. Ik teken
dan wel aan dat aan die mi
nister zeer hoge eisen zullen
moeten worden gesteld."
De Koning droomde toen
nog van Ontwikkelingssa
menwerking. Nu kan hij die
hoge eisen aan zichzelf gaan
stellen. Hij kreeg Emancipa
tiezaken op zijn bordje ge
schoven, naast Sociale Zaken
en Werkgelegenheid en An
tillen.
Het Kamerbreed Vrou-
wenoverleg, zich nadrukke
lijk schuilhoudend in de
luwte van de macht, hield
ook binnenskamers over het
voortbestaan van het staats-
seretariaat de lippen op elk
aar. Bang om de geest uit de
fles te trekken en een interne
splijtzwam te veroorzaken,
zo veronderstelt een van de
deelneemsters. Want wie
voordeel proeft van een eigen
minister, pleit daarom nog
niet voor het opdoeken van
het staatssecretariaat.
En precies dat is gebeurd.
De roep om een minister voor
Emancipatiezaken werd vo
rig jaar maart al ingezet op
het congres van de Vereni
ging voor Vrouwen met een
Academische Opleiding
(WAO), waar tientallen
vrouwenorganisaties bijeen
kwamen. Officieel stuurden
zij hun gezamenlijke wens
naar Den Haag.
Zij vreesden, evenals de
Emancipatieraad, dat het
emancipatiebeleid teveel op
een eilandje zou blijven han
gen. Dat gevoelen is niet op
de laatste plaats door Kap
peyne aangewakkerd. Even
als haar voorgangsters (Jel-
tien Kraayeveld-Wouters op
CRM en de eerste officiële
Kappeyne van de Coppello
staatssecretaris voor emanci
patie Hedy d'Ancona) liet zij
zich weieens uit over de ge
ringe invloed van een staats
secretaris in de ministerraad.
De staatssecretaris mag er
niet zomaar naar binnen
stappen, hoezeer ook wordt
erkend dat veel besluiten van
belang kunnen zijn voor
vrouwen.
Een minister zit dichter bij
het vuur, kan sneller ingrij
pen. Volgens de Emancipa
tieraad schept de vrije toe
gang tot de ministerraad
verplichtingen. Voor de hele
ploeg.
- fotoanp
Maar de raad wijst ook op
de schaduwzijde. Voor de
uitvoering van nieuwe pro
jecten, van nieuwe plannen is
aandacht en tijd nodig. Een
minister die emancipatie
naast Sociale Zaken en An
tillen moet doen, heeft die
aandacht en tijd niet. „Het
hoeft geen slechtere keuze te
zijn, maar het hangt ervan af
hoe hard de minister bereid
is eraan te trekken", aldus
een woordvoerder.
Directeur van de directie
coördinatie emancipatiebe
leid (ministerie van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid)
Dieneke Mulock Houwer, wil
niet herhalen wat ze voor de
KRO-radio zei, namelijk dat
ook zij verwacht dat harder
op De Koning zal moeten
worden ingepraat.
Overigens, makkelijk was
het met Kappeyne ook niet.
Zij had veel tijd nodig om
zich de materie eigen te ma
ken. Emancipatie was haar
stiel niet, ze had er zich voor
heen nog nimmer in verdiept.
Vervolgens trok ze er hard
aan om het Emancipatieplan
door de ministerraad te krij
gen, inclusief de omstreden
sollicitatieplicht. Daarnaast
richtte ze zich op de strijd te
gen seksueel geweld, vanuit
de overtuiging dat alleeen
economische gelijkheid tus
sen de seksen het geweld kan
opheffen.
Maar de Wet op de Gelijke
Behandeling tussen mannen
en vrouwen, de tweeverdie-
nerswet, de herziening van
het sociale stelsel, het glipte
Kappeyne allemaal tussen de
vingers door.
De staatssecretaris is de
laatste die in het openbaar
kritiek zou uiten. Dat hoorde
niet, vond ze. Bewindsperso
nen dienden hun persoon
lijke mening voor zich te
houden. Voor hen die uit de
school klapten of hun opvat
ting over huwelijksmoraal
(minister Brinkman) of de
mentaliteit van werklozen
(minister Ruding) vrij gaven,
haalde zij de neus op.
Bij hoge uitzondering was
ze bereid haar eigen beleid
aan de pers toe te lichten.
Kappeyne antwoordde met
rapporten en studies. Nu ze
haar bureau heeft opge
ruimd, volgen de laatste stu
dies elkaar in hoog tempo op
weg naar de Kamer op.
Dat alles demonstreert
vooral dat het hoofdstuk
Emancipatie in Nederland
niet af is. Sterker nog: dat in
de komende kabinetsperiode
emancipatie op alle departe
menten nog van de grond ge
tild moet worden. Het Eman
cipatieplan is immers niet
meer dan een plan.
In het regeerakkoord
wordt vooral gesproken over
de herverdeling van arbeid
(betaald en onbetaald) tussen
mannen en vrouwen. Niets
over kinderopvang (behou
dens het veilig stellen van lo
pende experimenten), niets
over bestrijding van seksueel
geweld, niets over de gezond
heidszorg, het onderwijs,
vrouwen in de informatica of
in de hulpverlening.
Ambtenaren zullen dat
werk moeten oppakken. De
emancipatie in Nederland zal
helemaal aan hun welwil
lendheid worden uitgeleverd,
als mét het staatssecretariaat
ook de vaste kamercommis
sie voor emancipatie wordt
opgedoekt. Voorstanders in
de Kamer genoeg. Maar de
Kamer verliest dan meteen
het recht om welke minister
dan ook aan zijn of haar jasje
te trekken en om overleg te
vragen.
Via deze commissie bedong
de Kamer begin dit jaar dat
vóór 1990 alle wetten moeten
zijn aangepast aan de gelijke
behandeling van mannen en
vrouwen. Een motie van
Hanske Evenhuis-Van Essen
(CDA) lag daaraan ten
grondslag. Het inmiddéls af
getreden Kamerlid zelf hier
over: „We zouden een prach
tige wereld hebben als alle
mensen mooi zijn van bin
nen. Maar dat is niet zo. Als
er geen wetten zijn, kom je
geen haar verder."
Met andere woorden: van
goede wil kun je niet eten.
Veel zal afhangen van de re
geringsverklaring volgende
week. Pas dan kan duidelijk
worden wat de 'winst' is van
het begraven van het zo
moeizaam bevochten staats
secretariaat van Emancipa
tiezaken.
In Zuid-Soedan regeert de wet van de jungle, letterlijk. Het beeld
doet er denken aan onze middeleeuwen. Ronddolende, moor
dende bandieten, verslagen Oegandese soldaten, guerilla-strij-
ders en het regeringsleger, met daartussen de opgejaagde mas
sa, soms vluchtend voor de eén, dan weer voor de ander, ner
gens veilig en geplaagd door honger, ziekte ene een explosie van
geweld. Een getuigenis uit één van de meest ontoegankelijke ge
bieden van Afrika, een gebied zonder verslaggevers en zonder
tv-camera's. Een gebied waar de mensen en de doden slechts
statistieken zijn.
„Ze droegen speren maar ook geweren. Ze renden ons kamp
binnen We vlogen alle kanten op. Ik zag dat een onderwijzer
werd neergeslagen met een bijl, een andere man werd neerge-
spietst. Ze werden er niet speciaal uitgepikt hoor, nee gewoond
willekeurig, gegrepen terwijl ze wegliepen".
Gasper Ayle(37) verbleef eind april in het Oegandese vluchtelin
genkamp Ame in Zuid-Soedan. Tot de dag dat de bandieten het
kampen overvielen. Na de raid zocht Gasper z'n vrouw en z'n
kinderen op. Ze liepen drie dagen naar het zuiden richting Page-
ri, langs stoffige zandpaden. Langs de weg roosterden ze cassa-
ve-wortels, hun enige voedsel.
In Pageri, een belangrijke kruising van wegen, verzamelden zich
eind april, binnen een paar weken 15.000 vluchtelingen in een
voortdurende staat van paniek. De meesten kwamen te voet. An
deren werden gebracht door de Italiaanse pater Bedruzzi. Twee
weken lang reed hij met een tractor en een aanhangwagen door
de streek, overal zieken, vrouwen en ouden van dagen oppik
kend. Hij bracht ze naar betrekkelijke veiligheid van het snel uit
dijende kamp in de buurt van z'n missie.
Door Paul de Sc kipper
Een regionaal getint 'oorlogje'
in Zuid-Soedan dreigt snel uit
te groeien tot een conflict met
internationale gevolgen voor
heel oostelijk-Afrika.
Deze week meldden de christelijk
geörienteerde guerilla-strijders van
de SPLA de verovering van het
vliegveld van Juba, de hoofdstad
van Zuid-Soedan. Het Wereldvoed
selprogramma van de Verenigde
Naties heeft haar voedselluchtbrug
naar Juba moeten staken. Mede
werkers van de VN-vluchtelingeor-
ganisatie zijn al geëvacueerd. De
SPLA heeft de buitenlanders in de
belegerde stad een vrijgeleide aan
geboden. De SPLA wil het rege
ringsgarnizoen door uithongering
tot overgave dwingen.
Het conflict in Zuid-Soedan vindt
z'n oorsprong in de religieuze tegen
stellingen tussen het noorden en het
zuiden van dit onmetelijk grote
Afrikaanse land. Het noorden, in
clusief de hoofdstad Khartoem,
wordt beheerst door de islam en de
daaraan verwante sharia-wetge-
ving: Wie steelt raakt een hand
kwijt! Het zwarte zuiden is overwe
gend christelijk maar heeft in de
loop de jaren een sterk minder
waardigheidsgevoel ontwikkeld.
Dat werd nog aangewakkerd door
steeds opdringende arabische in
vloeden.
Sinds 1983 opereert de SPLA(Su-
dan People Liberation Army) aktief
in het zuiden. De SPLA streeft naar
een grotere autonomie van Zuid-
Soedan en eist intrekken van de
sharia.
Commandant van de SPLA is
John Garang, een vroegere kapitein
uit het Soedanese leger. Garang be
schikt over een redelijk gedisicpli-
neerd guerilla-leger met steunpun
ten in Ethiopië. De strategie van de
SPLA richtte zich tot nu toe op ver
overing van het platteland-en ver
volgens het isoleren van de steden
door het afsnijden van verbindin
gen. Vervolgens werden de rege
ringsgarnizoenen door gebrek aan
voorraden gedwongen zich over te
geven. Zo naderde de SPLA lang
zaam maar zeker Juba. Afgelopen
dinsdag blokkeerde de SPLA de
weg van Juba naar Yei, een belang
rijke stad op de grens met Zaire.
Eerder al was de bevoorradings
route van Juba naar Kenia met mij
nen onbruikbaar gemaakt.
Op 17 juni nestelde de SPLA zich
met verdragend geschut op een
hoogte bij het vliegveld van Juba.
Vanaf die strategische heuvel be
strijkt de guerilla nu zowel de oude
als de nieuwe, met Nederlands ont
wikkelingsgeld aangelegde start
baan, van Juba. Overigens werd vo
rig jaar al incidenteel op landende
vliegtuigen geschoten. De Soeda
nese luchtmacht beschikte in Juba
over twee Northrop-straaljagers.
Een ervan werd neergeschoten bij
de belegering van de noordelijk ge
legen stad Malakal, de tweede
stortte tijdens een parade van het
garnizoen neer in de buitenwijken
van Juba.
Zuid-Soedan is een vergaarbak
van vluchtelingen uit Ethiopië,
Tsjaad en Oeganda. Dat maakt de
oorlog in het gebeid extra gecompli
ceerd. Nu in een Oeganda een min
der repressief regime onder presi
dent Museven aan het bewind is ge
komen hebben een aantal Oegande-
zen in zuid-Soedanese vluchtelin
gen kampen het er op gewaagd te
rug te keren. Anderen zijn zijn
bruutweg uit de VN-vluchtelingen-
kampen gejaagd door rondtrek
kende bandieten. Daarbij ging het
veelal om voormalige soldaten uit
het leger van Okello, de moordzuch
tige voorganger van Museveni. Deze
Acholi's van zowel Soedanese als
Oegandese nationaliteit vermoord
den in de VN-vluchtelingenkampen,
op de oostelijke oever van de Nijl,
systematisch tientallen mensen en
staken hun bezittingen in brand.
In Juba en de directe omgeving
verblijven 50.000 ontheemden die
door de oorlogshandelingen uit hun
dorpen zijn gejaagd. Toen de honger
in Juba begon te nijpen is door de
VN-voedsel-organisatie vanuit
Kampala een luchtbrug opgezet. Nu
de SPLA de laatste toegangsweg tot
Juba beheersen en de stad hebben
geisoleerd, is ook aan die voedsel-
aanvoer een einde gekomen
„Zonder onze toestemming kun
nen daar geen vliegtuigen meer lan
den, zei de woordvoerder van het
SPLA in Addis Abeba, majoor Deng
Alor deze week.
Een functionaris van het Wereld-
voedselprogram van de Verenigde
Naties bevestigde vanuit Kampala
dat hem uit radiocontact met Juba
was gebleken dat het vliegveld
wordt gecontroleerd door de SPLA.
Diplomaten in Khartoum menen
dat het SPLA, het grote garnizoen
van Juba moeilijk zal kunnen ver
slaan.
Een diplomaat in Nairobi, die
dinsdag telefonisch contact had met
Juba, meldde dat het in de stad be
trekkelijk rustig was. Hij twijfelde
aan de bewering van het SPLA over
de verovering van het vliegveld.
SPLA-woordvoerder Alor zei dat
zijn beweging dinsdag twee nonnen
heeft vrijgelaten, een Amerikaanse
en een Sudanese.
Premier Sadeq el-Mahdi van Su
dan heeft woensdag ontkend dat het
vliegveld van de zuidelijke hoofd
stad Juba in handen van rebellen
zou zijn gevallen. Berichten dat
Juba een "belegerde stad" zou zijn
noemde hij overdreven.
In het parlement verklaarde de
premier dat het vliegveld van Juba
moest worden gesloten omdat grote
aantallen herders van de Mandari-
stam met hun vee, opgejaagd door
SPLA-rebellen, rond het vliegveld
zwierven.
De chef-staf van het Sudanese le
ger, generaal Khalil, verklaarde te
genover het Sudanese persbureau
SUNA dat de situatie zich verbetert.
Hij verwachtte dat het vliegveld
binnen twee dagen weer open zal
zijn.
Besprekingen tussen de SPLA en
Soedanese politici over de snel esca
lerende oorlog in Addis Abeba heb
ben niets opgeleverd. Datzelfde ka»
gezegd worden van een Oostafri-
kaanse topconferentie, half juli, i»
Nairobi.
Dat is de internationale kant van
het conlict. De snel verslechterende
veiligheidssituatie in Zuid-Soedan
baart de buurlanden Kenia,
Oeganda en Zaïre grote zorgen
Daar komt nog bij dat velen in Ke
nia en Oeganda zich verwant voelen
met wat zij zien als een gecht tus-
senhun zwarte Zuidsoedanese broe
ders en de dominerende Arabieren
uit het noorden. Zo doet zich de uit
zonderlijke situatie voor dat het
doorgaanse zeer voorzichtige en
neutrale Kenia een SPLA-delegatie
gedoogt in de hoofdstad Nairobi.
De buurlanden zouden er tijdens
de topconferentie bij president Sa
deq al Mahdi op aan hebben ge
drongen om zo snel mogelijk tot een
akkoord te komen met Garang. De
Soedanese president heeft te kennen
gegeven geen prijs te stellen op druk
van buitenaf. Tijdens de topconfe
rentie is ook gewezen op de moge
lijkheid om de Oegandese president
Yoweri Museveni te laten bemidde
len. Museveni, een oud-studiegenoot
van Garang, zou als zodanig een
aangewezen man zijn. Op die sug
gestie is vanuit Khartoem tot nu toe
niet gereageerd. Wel heeft Sadeq
Mahdi te kennen gegeven dat be
sprekingen in Addis Abeba, tussen
enerzijds Soedanese politieke paf'
tijen en vakbonden en anderzijds dt
SPLA „niet zijn afgebroken, maa'
dat er ook geen vooruitgang is ge
boekt".
ZOETERMEER (ANP) - De
EVO, organisatie van eigen
verladers en vervoerders,
vindt dat de prijzen van het
transport over de weg in het
binnenland met gemiddeld
twee en een half procent en in
bet internationale vervoer met
drie tot zes procent omlaag
kunnen. Zij baseert haar me
ning op de halvering van de
dieselolieprijs sinds begin dit
jaar.
Nac
UTRECHT (ANP) - De
gen zijn bepaald niet
middelde bezetting var
sinds 1 juni een uurdien
Schiphol en de vier groti
De eerste maand hebben i
de nachttrein gebruik gema
deld ruim vierhonderd mem
Dat zijn er weliswaar ze
venhonderd minder dan de
3.700 reizigers die de NS weke
lijks nodig heeft om quitte te
spelen, maar de NS verwacht
dat het fenomeen door grotere
bekendheid meer in trek zal
raken.
Het traject Amsterdam-Den
Haag via Schiphol is 's nachts
het drukst bereisd. Op Am
sterdam CS stappen per week
ongeveer 1.200 mensen in de
nachttrein, op de stations van
Rotterdam, Den Haag en
Utrecht elk vijfhonderd en de
overige stations ongeveer hon
derd. Tussen 24.00 en 02.00 uur
zijn er relatief veel nachtreizi
gers. Tussen twee en vier uur
's nachts zakt het aantal reizi
gers in om vanaf vier uur
weer op te lopen.
Van een onzer vi
GELDERMALSEN - Hak Conse
bantse Giessen is niet bereid mei
uitvoering van een reddingsplan
venfabriek Geldermalsen BV.
Het reddingsplan van de be
windvoerders, dat uitgaat van
een overname van de fabriek
door de overdracht van de
aandelen aan Oerlemans Hol
ding BV uit Genderen, zou in
de visie van grootste aandeel
houder Hak onvoldoende
waarborgen bieden voor de
continuïteit van het Gelder-
malsense bedrijf.
Volgens bewindvoerder
mr. C. Klomp is de overname
door Oerlemans echter de
enige reële oplossing die de
conservenfabriek van de on
dergang kan redden. „Het be
tekent behoud van werk voor
circa 60 van de 92 werknemers
in Geldermalsen en stelt te
vens een redelijke uitkering
aan de schuldeisers in het
vooruitzicht."
Om een einde te maken aan
het 'interne' conflict en Hak
alsnog te bewegen in te zien
dat loyale medewerking, zoals
die van een aandeelhouder
HET JURIDISCHE slot van de affai
peace-schip Rainbow Warrior geti
die groteske vormen heeft aangei
van de bij de laffe aanslag omge
Fernando Perrera, de Franse geh
Dominique Prieur, moeten voor 's
een Franse militaire basis in de St
het paradijselijke eiland over een
dubbele soldij, ze kunnen gaan ei
familie is op kosten van de Franst
naar het droomeiland Hao.
Het is volkomen begrijpelijk da
Peace verbitterd heeft gereageerd
benaming valt voor deze als straf
bedenken - van de Franse gehein
ook om te moeten constateren h
een objectief oordeel kunnen mi
zou je je als inwoner van welk la
wanneer zou blijken, dat je eigen
ben aangezet tot het plegen van e
ln het geval van de aanslag op de
deel waar gebleken. Zeker vanaf f
lln9 tot 10 jaar gevangenisstraf in
de Franse media als de regeringsk
oni een heldencultus rond de twef
Met succes, gezien de juichstemn
ze weer voet op Franse overzees
heeft Parijs niet geaarzeld om het
economische druk toe te passen
Premier David Lange in een steeds
keren.
Zoals zo vele malen eerder, mo
wijken voor het politieke belang, mt
de drie jaar verbanning als kwalijk
dat minister-president Lubbers om
affaire door de Franse pers uitvot
Premier de jubelende toon van dez<
dan moet hem als landgenoot vai
door sommige Franse politici als ei
teid - toch een nare smaak in de m
