Huwelijk van Andrew en
Sarah rechtstreeks op tv
Theo speelde grote rol in
leven van Vincent van Gogh
William Kennedy's tweede Albany-boek
Dorrestijn als gefrustreerde hunkerbunker
Tweelingen
show voor
50-jarig
Kessler-duo
UITVOERIGE STUDIE VAN HULSKER
WOENSDAG 23 JUL11986
WOENSDAG 23 JUL11986
T2 PAGINA GIDS
••V;*
,5 vV-.
Record
aantal
deelnemers
aan Tromp
Muziek
concours
Mens centraal in
'Dagboek van
een waterbouwer'
NEDERLAND 1
NEDERLAND 2
Suske en Wiske: „De
lamb
one
t=7
„Ik kan me moeilijk verweren tegen het
verschijnsel dat ik een man ben"
Minister J. de Koning
Van onze rtv-redactie
De rechtstreekse uitzending van de huwe
lijksplechtigheid met prins Andrew en Sa
rah Ferguson begint vanmorgen op Neder
land 2 om 11.50 uur. De NOS heeft Joop van
Zijl en de Engelse Journaal-correspondent
Tine van Houts ingeschakeld voor de ver
slaggeving.
De uitzending begint met de rijtoer van
Buckingham Palace naar de Westminster
Abbey in Londen.
Daar wordt de huwe
lijksceremonie geleid door de aartsbisschop
van Canterbury, dr. Robert Runcie. De
dienst zal beginen om 12.30 uur. Na afloop
verschijnt het jonge paar op het balkon van
Buckingham Palace.
Het einde van de uitzending, die over de
hele wereld door vele landen wordt uitge
zonden, ligt tussen 14.30 en 15 uur. Duits
land 1 brengt 's avonds tussen 20.15 en 21
uur een samenvatting van 'Die königliche
Hochzeit'.
De Britse prins Andrew en Sarah Fer
guson tijdens het tv-interview dat aan de
vooravond vanm het huwelijk in diverse
landen is uitgezonden.
- FOTO AP
Door onze rtv-redactie
KEULEN - De vijftigste ver
jaardag van de Kessler-twee-
ling is voor de Duitse televisie
aanleiding een bijzondere
show te maken.
Op 13 september zal recht
streeks vanuit Basel het an
derhalf uur durende pro
gramma 'Show mal zwei' wor
den uitgezonden. Daarin zul
len uitsluitend tweelingen op
treden, met de jarigen als mid
delpunt. Ook in de zaal zullen
tweelingen zitten, in elk geval
meer dan honderd.
De zingende en dansende
tweeling Alice en Ellen Kes
Ier zij n over de hele wereld b
roemd, dankzij ontelbare o|
tredens in theaters, voor rad
en televisie en ook in spe,
films. Ze maakten
shows, niet alleen in de Duit
talige landen, maar ook in
der meer Japan en de Ve
enigde Staten. Ze hadden
een eigen televisie-serie
Italië. Hun carrière duurt al:
jaar.
Het idee van de groots opg,
zette tv-shows, die tegelijkei
tijd in Duitsland, Zwitserlar
en Oostenrijk zal worden c,
gezonden, is van Michael Kui
ze. Als presentator zal de
teur/zanger/entertainer
Klaus Wildbolz optreden.
Tot de gasten behoren h
pianisten-duo Güher en Sühe
Pekinel uit Turkije en
Groot Brittannië de dansere
sen Eve en Elaine Dove; Ti
Marsh Twins, een zang-
.danspaar; het komische dg
The Cox Twins en het pop-da
Double Take.
Door Henk Egbers
Over de artist Vincent van
Gogh uit Zundert zijn biblio
theken vol geschreven; van
wetenschappelijk tot populair.
Maar de bekende Van Gogh-
kenner Jan Hulsker heeft nu
een 'bijbel', van 669 pagina's,
samengesteld over niet alleen
Vincent, maar ook over zijn
broer Theo. Via een uitvoerige
exegese van oude- en nieuwe
bronnen, voorzien van de veel
zeggende titel 'Lotgenoten',
onderbouwt de auteur de uit
spraak van Vincent, dat Theo
zijn aandeel gehad heeft in
zijn kunstproduktie.
Wanneer je op het dorpse
kerkhof van Auvers-sur-Oise
staat bij de simpele onder het
klimop bedolven graven van
Vincent en Theo kun je je nau
welijks voorstellen dat zij bei
den allang wereldnieuws zijn.
Mogelijk ken je nu kunste
naars in je eigen omgeving, die
net zo hard moeten knokken.
En...?
Eén van de redenen waarom
Hulsker dit boek geschreven
heeft is echter, dat hij van me
ning is dat Theo's rol bij Vin
cents' kunstenaarsbestaan on
der- of verkeerd belicht is. Hij
heeft derhalve heel minitieus
een becommentarieerde col
lage gemaakt van (vooral) ge
schreven en gesproken bron
nen. Hulsker schrijft en com
poneert wat stroef en droog,
zodat het nogal wat tijd gekost
heeft voordat ik deze turf
doorgewerkt had. Je moet of
mateloos geïnteresseerd zijn
in deze Brabantse artiest of je
moet er wetenschappelijk mee
bezig zijn wil je doorlopend je
aandacht gespannen houden.
Hulsker: „Aan wat tot nu
toe over Van Goghs leven ge
publiceerd is, wil dit boek wèl
iets wezenlijks toevoegen. Het
wil niet alleen uitvoeriger zijn
dan de meeste vroegere bio
grafieën, maar ook nauwkeu
riger en beter gedocumen
teerd".
Hulsker zegt dat hij welis
waar niet de eerste is, die zegt
dat Vincent niet die schilder
geworden was zonder de hulp
van Theo, maar hij kan daar
aan toevoegen dat hij kon cite
ren uit nooit eerder geciteerde
brieven (nog niet uit alle-,
vanwege een embargo). Daar
door is er een ander beeld ont
staan van niet alleen Theo,
maar indirect ook van Vin
cent: lotgenoten.
Fatalistisch
Er heeft iets fatalistisch ge
hangen boven de Zundertse-
Ettense domineesfamilie Van
De graven van Vincent
en Theo van Gogh.
Gogh. Een dochter werd, onge
wenst zwanger, 'verbannen'
naar Frankrijk, waar zij in
1969 stierf. Een broer sloeg
waarschijnlijk ook de hand
aan zichzelf, toen hij in Zuid-
Afrika in het leger als vrijwil
liger dienst deed. De jongste
dochter werd krankzinnig en
stierf in een inrichting in Er-
melo (1941). Theo overleed (on
der onduidelij ke omstandig
heden) in een psychiatrische
instelling in Utrecht, kort na
dat Vincent de hand aan zich
zelf had geslagen. Deze bijzon
dere psychische geladenheid,
nog aangepunt door godsdien
stige obsessies, bepalen mede
de context voor het artistieke
bestaan van Vincent en het
persoonlijke- en zakenleven in
de kunsthandel van Theo.
Hulsker volgt in zijn boek
het leven van Vincent chrono
logisch. Hij probeert het zoveel
mogelijk te belichten vanuit
de relatie van de beide broers.
Hij legt daarbij verbanden,die
te maken hebben met Vincents
Vincent van Gogh.
ontwikkeling als beeldend
kunstenaar. Voor een leek is
het daarbij niet zo duidelijk
wanneer er sprake is van Inspiratie
nieuwe bronnen en veran
derde inzichten, als het er niet
uitdrukkelij k bij gezegd
wordt. Dat is bijvoorbeeld wel
het geval wanneer gewezen
wordt op de eerste publikatie
van brieven tijden de Parijse
periode, die een bijstelling van
Theo's (neurotische) karakter
FOTO'S ARCHIEF DE STEM
en de onderlinge verhouding
van beide broers nodig maakt.
Maar erg indrukwekkend is
dat allemaal niet, temeer ook -
en dat geldt voor het hele boek
- omdat Hulsker een feiten
man is en niet sterk is in het
analyseren van psychologi
sche processen, al of niet in re
latie met zijn schilderkunst.
Voor de meeste lezers zal dit
boek een - zij het wat uitge
sponnen - 'roman' zijn over
het leven van Van Gogh. Voor
geheide (West-)Brabanders
zitten daarin natuurlijke hele
interessante zaken. Voor de
mensen die momenteel in Et-
ten-Leur bezig zijn om tot de
oprichting van een Van Gogh-
monument te komen is dit
boek een bron van inspiratie!
Laat staan voor de beeldend
kunstenaar die zijn vakbroe
der mag verbeelden...
De feiten in Zundert, Etten-
Leur, Engeland, Den Haag,
Drente, de Borinage, Nuenen,
Antwerpen, Frankrijk zijn be
kend aan velen. Maar wie het
naadje van de kous wil we
ten...! En wie wil weten wat
schilderen e.d. voor een kun
stenaar betekent in de zin van
een geestelijke levensvoor
waarde moet bij Vincent te
biecht gaan. Politici, ambtena
ren, geldbelleggende sponsors
etcetera, die op dit moment
onder het processievaandel
van CDA/VVD bezig zijn van
kunst een zaakje en van kun
stenaars staatskoelies te ma
ken, doen er goed aan dit boek
over deze grote Westbraban
der (na zijn dood) te lezen te
gen het licht van het hier en
nu in de kunst.
De voormalig directeur/ge
neraal van CRM, Jan Hulsker,
die dit boek in zijn huidige
pensioenomgeving, Canada,
schreef zal met deze wat droge
collage van teksten en uit
spraken toch vele bewonde
raars van de doeken van Van
Gogh het plezier van goede
achtergrondinformatie kun
nen geven.
Jan Hulsker: 'Lotgenoten'.
Uitg. Het Wereldvenster, prijs
94.50 gebonden en 69.50 pa
perback
EINDHOVEN (ANP)
Voor het achtste
Tromp Muziekcon
cours in Eindhoven
hebben zich in totaal
53 deelnemers inge
schreven. Dat is een
record aantal. Een
woordvoerder van de
organisatie heeft dat
gisteren meegedeeld.
Het Tromp Muziek
concours vindt dit jaar
in oktober plaats en is
deze keer bedoeld voor
pianisten.
Het concours wordt om
de twee jaar gehouden.
Steeds staat een ander
instrument centraal. Het
concours is bedoeld voor
jonge professionale in
strumentalisten, die af
komstig zijn uit de Bene
lux of er hebben gestu
deerd. Van de 53 inschrij
vingen komen er 33 uit
Nederland, 12 uit Belgie
en 8 uit landen buiten
Benelux. De jury staat
onder voorzitterschap
van Eugene Traey.
Door Piet de Bont
Al meer dan vijftig jaar
houdt de Zeeuwse water
bouwer Leen Becu, afkom
stig uit Cadzand, een dag
boek bij over de werken in
de Delta van Zuid-West-Ne
derland en vooral over de
mensen die erbij betrokken
zijn.
Becu, een paar jaar gele
den met pensioen gegaan, is
tientallen jaren in dienst
van Rijskwaterstaat ge
weest. Overal waar water te
temmen viel, was hij pre
sent. De Zeeuwse journalis
ten Kees Cijsouw en Dolf
Snel hebben het dagboek
van Becu gebruikt als richt
snoer voor een verhaal over
de Delta. Hun boek gaat
over de mensen die Leen
Becu in die tientallen jaren
ontmoette, over het Zeeland
van vroeger en nu, over de
veranderingen, die zich in
het ladschap en in het dage-
lijske leven in deze water
rijke provincies voltrokken.
Het is een boeiend boek,
dat zij presenteren, boorde
vol aantekeningen over in
téressante mensen en din
gen. Nadrukkelijk niet het
zoveelse boek over de Delta
werken, over technische
hoogstandjes in Zeeland,
maar een boek waarin de
mens centraal staat en niet
de techniek. Wim Riemens
leverde prachtig fotowerk
voor dit kloek uitgevoerde
boek over interessante
Zeeuwen en een verande
rende provincie. Onlangs is
het eerste exemplaar van
'Dagboek van een waterbou
wer' aan minister Smit-
Kroes (Verkeer en Water
staat) aangeboden.
L. Becu, K. Cijsouw en A. J.
Snel; 'Dagboek van een wa
terbouwer'. Uitg. Den Boer,
prijs: ƒ29,75
Door Dirk Vellenga
Nu het tweede deel in de Al-
bany-cyclus van de Ameri
kaanse schrijver William
Kennedy in Nederlands is
verschenen, wordt nog meer
duidelijk dat we hier te ma
ken hebben met een uiter
mate knap geconstrueerd li
terair bouwwerk in de stijl
van 'Ulysses'. Zoals James
Joyce ons meevoert door
Dublin, zo toont Kennedy
ons Albany in de staat New
York als een tastbare stad,
waar mensen, maar ook
straten en gebouwen hun
eigen emoties hebben.
In 'Ijzerkruid' was de
zwerver Francis Phelan de
hoofdpersoon, in 'Billy Phe-
lans meesterspel' richt de
aandacht zich op zijn zoon,
een slimme gokker, biljarter
en pokerspeler. Francis en
enkele andere figuren uit
'Ijzerkruid' duiken even op
in dit nieuwe boek. Martin
Daugherty is van zij-figuur
gepromoveerd tot een van de
hoofdpersonen. Via hem
geeft William Kennedy het
boek meer diepte, want
Daugherty heeft als journa
list (en schrijver in spe) een
brede kijk op de gebeurte
nissen in Albany. Zijn be
spiegelingen hebben een fi
losofisch karakter, maar
vaak zoekt hij zij n toevlucht
tot een wat machteloos cy
nisme: hij speelt per slot van
rekening een kleine rol bin
nen de machtsstructuren in
Albany.
De familie McCall heeft
alle touwtjes in handen in de
stad. Het verhaal speelt in
de jaren dertig: misdaad en
politiek zijn moeilijk te
scheiden. Charlie Boy, een
jonge telg uit deze familie,
wordt ontvoerd en iedereen
raakt er op een of andere
manier bij betrokken. Billy
Phelan kende Charlie Boy
goed en de McCalls doen een
beroep op hem. Hij moet zij n
kameraad Morrie Borman,
die mogelijk meer weet van
de kidnapping, in de gaten
houden.
Billy weigert echter Mor
rie te verraden en daarom
wordt hij door de machtige
McCalls als persona non
grata beschouwd. Dan
wordt Martin Daugherty
naar voren geschoven om
als bemiddelaar op te treden
tussen de ontvoerders en de
McCalls. Hij beschrijft de
reddingsmanoevre in de
krant en verklaart op
slimme wijze Billy tot de
held van het verhaal. Dat
leidt uiteindelijk tot rehabi
litatie van de uitgestotene.
William Kennedy geeft in
'Billy Phelans meesterspel',
als gezegd, een prachtig
beeld van de stad Albany,
compleet met stukken histo
rie. De Amsterdamse koop
man Kiliaen van Rensselaer
stichtte de woongemeen
schap in 1630 en hoewel de
Ieren nu de voornaamste rol
spelen, is de Nederlandse
historie blijven hangen in
straatnamen: Van Woert
Street, Colonie Street, Wa
tervliet.
Het gaat Kennedy in dit
boek om generaties die elk
aar afwisselen en en deel
van hun leven overdragen.
Met name om wat vaders en
zoons voor elkaar of tegen
elkaar doen. Centraal staat
een bijbelse gravure: Abra
ham heft zijn mes en wil zijn
zoon Isaak offeren om zijn
geloof te bewijzen. Martin
Daugherty acht zijn zoon
Peter, die naar het semina
rie is gegaan, een mislukke
ling. Hij ziet meer in de ge
slepen Billy Phelan. Hij
voelt aan de andere kant de
druk van de vorige genera
tie, van zijn briljante, maar
wispelturige vader, die zijn
carrière vernietigde door
William Kennedy.
- FOTO B BAKKER
een affaire te beginnen met
een oogverblindende actrice.
Ook met Martin legt deze
actrice het aan, als een per
fecte vervanger van zijn va
der.
Morrie Berman, de schar
relaar die door de machtige
McCalls gezien wordt als
medeplichtige in de ontvoe
ring van Charlie Boy, is een
doorn in het oog van zijn va
der, een politieke idealist. De
zoon is alles wat zijn vader
veracht. Een andere vader,
de zwerver Francis Phelan,
is helemaal niet geïnteres
seerd in het lot van zij n zoon
Billy. Billy voelt zich wel
verplicht de borgsom op te
brengen als zijn vader in de
cel zit, maar herkent verder
niets in hem. Toch lijkt het
lot van Billy op dat van zijn
vader, ook hij is een koppige
eenling, een scharrelaar in
de schemer van Albany. Le
ven vaders verder in hun
zoons, vraagt Martin Daug
herty zich af.
William Kennedy: 'Billy
Phelans meesterspel'. Uitg.
Bert Bakker, prijs 36,90.
Door Henk Egbers
Het fenomeen Dorrestijn
bestaat bij de gratie van de
frustratie. Hij cultiveert ze
en maakt er zijn stijl van.
Kortom: hij maakt er wat
van en verdient eraan. Nu
kan kankeren en voor schut
zetten best leuk zijn, maar je
kunt beter geen 'goeie ken
nis' van Dorrestijn, laat
staan een goeie collega zijn,
want vroeg of laat pakt hij
je.
Zij n nieuwe verhalenbun
del 'De donkere kamer van
Dorrestijn' begint zelfs met
het verhaal 'Goeie kennis
sen' (een demonstratie van
Nederlandse onoprechtheid,
waarover immigranten hier
zo vaak vallen. Doen alsof
en achter de rug.... ho
maar!). Stelt dit verhaal, als
verhaal, niet zo veel voor, in
het volgende (titelverhaal)
probeert hij achter de waar
heid te komen door de wer
kelijkheid geweld aan te
doen. Hij rekent af met col
lega-fotograaf Van Essen
('dat Gestapo-mannetje')
door zijn ongewenste lang
dradige bezoeken om te zet
ten in verborgen woede en
wrede wraak èn niet te ver
geten in een nogal uitge
sponnen anecdotisch-iro-
nisch verhaal.
Geestig is zeker 'Het im
perium van de hulpconcier-
ge'. Dorrestijn zet er, goed
getekend, een middelbare
school neer, waarin de con
cierge een geweldig vreetbe-
drijf ontwikkelt. Minder en
thousiast zijn we over het
portret van Willem Wilmink
met wie hij samenwerkte;
onder meer bij de twee lp's
voor Joost Prinsen. De ma
nier waarop hij Wilmink,
ook in zijn persoonlijke le
ven, onderuit haalt is niet
leuk meer. Zijn geestig en
vlij mscherp formuleren
verzacht de beklemmende
werkelijkheid niet, zoals de
flap ons wil doen geloven.
Zijn manier van schrijven
bestaat meer uit een relati
verend relativisme dat de
werkelijkheid, die niet be
staat, voor gek tracht te zet
ten. Donkere kamer vol fan
tomen.
'Liederen van wanhoop en
ongeloof' is de ondertitel bij
zijn nieuwe bundel teksten.
'Huiselijke omstandigheden'
bevat teksten geschreven
tussen '78 en '85 en versche
nen ten dele eerder in Gui
chelheil (Aarts) en Verre
Vrienden (Bakker). „Ik
schreef net als genieën/
naar de onsterfelij kheid./
Maar ik reik slechts tot de
knieën/ der middelmatig
heid.// U kunt mijn werk
dus kraken./' Dat is intelli
gent./ Maar dit lied kunt u
niet maken./ Daarvoor mist
u het talent", zo luidt een
veelbetekend zelfportret aan
het begin.
Weemoedigheid en zich
zelf als mislukt genie zien
karakteriseren de spot van
deze verzen. Ze zijn hecht
gegrond in een christelijke
traditie van 'Verneinung',
omgezet in bittere ironie en
opgediend als zelfspot. Een
Hans Dorrestijn.
soort Maarten 't Hart als
hofnar. Chagrijnigheid en
onbenulligheid kenmerken
de mannetjes en vrouwtjes
die hij portretteert. Dorres
tijn als hunkerbunker, die
steeds niet krijgt wat hij in
visioenen ziet; om 't even of
het nu vrouwen, beroeps
succes of mooi weer is.
- FOTO ARCHIEF DE STEM
Daarom prijst hij zede
loosheid en verval, mooie
tieten en wanhoop. „Zelfs
Christus aan het kruis, had
het beter dan ik thuis",
grapt hij. De laatste regels
van dit boekwerkje zijn te
kenend: ....„Geef mij de be
grafenis/ waar stilte is./
Daar toont men nog respect/
voor iemand die verrekt./
Ja, ik ben heel welgemoed/
en op mijn plaats/ in een be
grafenisstoet".... Dit boekje
is uitstekend geschikt om
mee in het graf te nemen.
Het zal je duisternis verlich
ten als je er geen engelen
mocht tegenkomen.
'Met dichtgeknepen keel'
is het derde boekje op de re
cente stapel Dorrestijn. Het
is de derde druk van het
voor het eerst in 1978 ver
schenen zijn kinder-jeugd-
verhalen voor grote mensen.
Eigenlijk zijn het hele roe
rende verhalen, waarin de
ironie nog niet zo hard is en
veel meer met een knipoog
wordt omgekeken naar
jeugdjaren die wel hard
kunnen zijn. Deze anecdotes
vertellen heel treffend hoe
het kind zichzelf een ruimte
probeert te scheppen in een
wereld die volwassen heet.
Hans Dorrestijn: 'De don
kere kamer van Dorrestijn'.
Uitg. Bert Bakker.
Hans Dorrestijn: 'Huiselijke
omstandigheden'. Uitg. Bert
Bakker.
Hans Dorrestijn: 'Met dicht
geknepen keel'. Uitg. Bert
Bakker.
Frits Bom lost weer iets op in 'De K
land 1, 20.35 uur).
Achter het
Nieuws
De nieuwsrubriek van de
VARA gaat vanavond
dieper in op invitro-fertili-
satie en de gevolgen daar
van: reageerbuisbaby's.
Naar aanleiding van de ge
boorte van een reageerbuis
drieling enkele weken gele
den in het Rotterdamse
Dijkzigt-ziekenhuis buigen
Hans Emans en Jan Reiff
zich over een aantal vragen.
Daarbij worden beelden uit
gezonden van een Leidse
kliniek, aangevuld met ge
sprekken met de gynaeco
loog prof. Eilaard van Hall,
de vereniging voor Reageer
buisbevruchting, de zieken
fondsraad en een advocaat.
22.10
Het leven
van Verdi
Wanneer Verdi zijn 'Nabu-
codonosor' heeft voltooid
staat hem een grote teleur
stelling te wachten. On
danks alle mooie beloften
laat impressario Merelli het
afweten, maar Verdi slaagt
erin om Giuseppina Strep-
poni een gedeelte van de
muziek voor te spelen. De
zangeres is dol enthousiast.
Bariton Ronconi wil beslist
de rol van Nabucodonosor
vertolken. Samen bewerken
ze Merelli, zodat op 9 maart
1842 'Nabuco' in première
gaat. Het wordt Verdi's eer
ste triomf.
21.
20.00
Troilus en
Cressida
Voor 'Troilus en Cressida' is
Shakespeare indertijd bij
zijn illustere voorganger
Homerus te rade gegaan.
Het stuk, gebaseerd op de
Ilias, gaat over de oorlog
tussen de Grieken en de
Trojanen, die is ontstaan na
de schaking van de Griekse
prinses Helena door de Tro
jaanse prins Paris. Het beleg
van Troje is reeds zeven
jaar aan de gang als het stuk
begint. Aan Griekse kant
staan de onsterfelijke hel
den Achilles, Agamemnon,
Ajax en Odysseus opgesteld.
De Trojanen beschikken
over Paris, Hector, Aeneas,
de koning van Troje Pria-
mus en diens zoon Troilus.
Nu is de romantische Troi
lus verliefd op Cressida, de
dochter van een Trojaanse
priester.
22.
Profe
list
het
zicht
den.
zucht
meng
lijke^
van
door
werk
expei
daart
slaaf!
slach
pogin
wakk
exper
profe
A1AC /K als jull/b
UlTCBLACHBAI ZNN\
MISSCHIEN MNN
AFSCHRIFT?
