'Ik ben blij dat
het niet gelukt
is van Brandend
Zand af te komen
ANNEKE GRÖNLOH
HOE IS HET EIGENLIJK MET...
De wereld volgens
Den Doolaard in 5
radio-uitzendingen
Wessel ückeiiprijs
voor vibrafonist
Frits Landesbergen
naa r toe
>engesteld
\loosterrade
ZATERDAG 19 JUL1191
\Feestweek
Paalzitten
Marokko
Sprookjes
Zesdaagse
„De mensen lezen tegenwoordig te
veel om nog wijs te kunnen zijn en ze
denken te veel om nog mooi te kunnen
zijn"
Oscar Wilde, schrijver
fELBURG - In Middel-
worden tot oktober
leidingen gehouden
de Middelburgse Abdij
fndleidingen, onder let-
van een gids van de
elijke VW starten op
ag tot en met vrijdag
b.OO, 11.30, 13.30 en 15.90
In op zaterdag om 13.30
100 uur.
OHOVEN - Het Ton
shuis in Eindhoven (Ja.
Revius) is tot en met 23
stus opengesteld voor
ekers. Óp dinsdag tot en
zaterdag van 14.00 tot
uur zijn er schilderijen
humortekeningen te «en
Ide cartoonist Ton Smits 1
*-1981).
ERLEN - in het Thermen.
ieum in Heerlen is van 22
tot en met 31 augustus
l tentoonstelling ingericht
Ir de abdij Kloosterrrade
CT
Door Raoui van den Booren
VEEL MENSEN kennen
Anneke Grönloh nog
steeds als het Indische
meisje dat hits zong als
Brandend Zand, Para-
diso en Soerabaja. Het is
inmiddels zo'n 25 jaar
geleden dat Anneke
soms wel vijfmaal per
dag moest optreden.
„Ik wist toen niet wat het
betekende om de showbu
siness in te gaan. Het leek
altijd een droom", vertelt
Anneke, voor wie de droom
later een nachtmerrie
werd. Want plotseling was
het gedaan met roem en
succes. Anneke maakte
geen hits meer, contracten
voor televisieshows wer
den niet meer verlengd en
tot overmaat van ramp
baalde ze een van de laag
ste klasseringen op het
zien zijn onder meet Eurovisiesongfestival.
|üderyen, foto's, abtskle-
en religieus vaatwerk.
Thermenmuseum is ge.
end van dinsdag tot en
ft vrijdag van 10.00 tol
1 uur en op zaterdag en
dag van 14.00 tot 17M
|r.
1 aan. Volgens de organi
1 toren van de strandzes-
gse hebben zich al 1(M res langzaam maar zeker in de
ensen ingeschreven.
STERDAM - Tot en me
hl augustus is het Konink
lijk Paleis op de Dam in Am
Iterdam dagelijks openge
Iteld voor het publiek. Vei
12.30 tot 16.00 uur kunnei
zoekers rondlopen in
Burgerzaal, de Vierschaar ei
de vele kleinere zalen. Ee
Jspeciale zomertentoonstel
lling is gewijd aan de schilde
'Jacob de Wit die ook wel <t
tl8de eeuwse Rubens werd ge-
noemd. Toegangsprijs is 1,S
I gulden voor volwassenen ei
150 cent voor kinderen tot ei
Imet 16 jaar.
IV2NKEVEEN - Van 21 tot et
Imet 26 juli is de Vinkeveenst
Ifeestweek met onder meet
het open kampioenscha p
f paalzitten, muziek, rond-
I vluchten met helikopter, eet
I paardentram, een vliegdag
I zeskamp en een jaarmarkt.
NOORDWIJKERHOUT - Of
23 juli om 08.30 uur start i«
Noordwij kerhout het
wereldkampioenschap pa"''
zitten. De deelnemers probe
ren het record van 103 uurtt
30 minuten te verbeteren
Het paalzitten wordt verle
vendigd door een groot aan
tal randevenementen zo"1
op 23 juli een ballonnenwed
strijd, een playbackshow
donderdag en verkiezing
miss zomer 1986 op 25 juli
TILBURG - In het volkenkunk
museum in Tilburg is tot en met
augustus de tentoonstelling 'M*
rokko veraf en dichtbijte beziel
gen. Doel van de expositie isee>
overzicht te geven van de onW&
kelingssituatie van Marokko en
relatie tussen de Marokkaanse
Nederlandse cultuur te verbetert^
De openingstijden van het musetf"
zijn van dinsdag tot en met vrijM
van 10-17 uur en op zaterdag*
zondag van 13-17 uur.
BARNEVELD - In museum
rac in Barneveld is een tenloonsK1'
ling ingericht over sprookjes, "f
then en sagen van de Veluwe. V
ningstijden van het museum 'f
van dinsdag tol en met vrijdag
10-12.30 en van 13.30 tot I
en op zaterdag van 12*17 uur.
Anneke concentreerde zich
hierna op haar privé-leven,
maar de drang naar het po
dium bleef bestaan. Ze zocht
naar nieuw repertoire en naar
andere muziekstijlen. Anneke
wilde zich niet teveel binden
aan haar oude hits, maar dat
leverde niet altijd succes op.
Onlangs verscheen haar
nieuwste single 'Santo Domin
go' die weer wat 'commercië
ler' klinkt. Anneke hoopt nu
op een snelle terugkeer naar
•de hitparades.
'Santo Domingo is de zo
veelste come-back poging,
want Anneke Grönloh heeft de
afgelopen twintig jaar vaker
geprobeerd opnieuw in de
aandacht van het grote pu
bliek te komen. Hoewel ze zelf
beweerd dat ze nooit is wegge
weest heeft Anneke het succes
DEK VAN HOLLAND - 0j
andag 21 juli start
ek van Holland de 28st<
randzesdaagse. Wel of niet
badpak kunnen de wan-
l laars zes dagen lang de lil
llometers langs het stram
f lopen en overnachten it
itjes. Per dag wordt onge
ler 23 kilometer afgelegd et
et eindpunt ie in Huisdei-
en bij Den Helder. Door
doen de wandelaars k
iplaatsen Wasserm\
|oordwijk, IJmuiden, Eg-
,ond aan Zee en Callant van weleer echter nooit kun
nen overtreffen en is de on
langs veertig geworden zange-
vergetelheid geraakt.
Dat neemt niet weg dat An
neke Grönloh zich nog steeds
op haar gemak voelt in de
showbiz en niets liever doet
dan optreden. Tijdens de op
namen voor het tv-pro-
gramma Op Volle Toeren in
het Duitse Phantasialand,
waar Anneke haar nieuwe
single mag promoten, straalt
de werklust van haar gezicht
af, al voelt de zangeres zich
duidelijk niet op haar gemak
in haar modieuze knalgele
broekpak, gecombineerd met
een opzichtig kralensnoer en
hoge punthakken.
„Eigenlijk ben ik een heel
ouwerwetse hoor", zegt ze.
„Een echte tut-hola. Als het
aan mij had gelegen was ik in
mijn mantelpakje hier naar
toe gekomen. Maar gelukkig
letten Wim-Jaap en Steven,
mijn kinderen, erop dat ik mij
wat moderner opstel". Ter il
lustratie toont Anneke de
schoudervullingen die ze los
onder haar bloes draagt. „Rare
dingen hoor. Maar het zal wel
modern zijn".
Sinds enige tijd is het voor
malige tienersterretje terecht
Door Jan Koesen
HILVERSUM -Vier keer een
uur Den Doolaard aan het
woord. Over zijn leven, zijn
schrijverschap, journalistiek,
zijn opvattingen. En
als paukeslag een hoorsteibe-
werking van 'De Druivepluk-
kers.' Dit wordt in de maand
augustus door de TROS gele
verd, op 3, 10, 17, 24 en 31
augustus op Radio IV.
Den Doolaard, woonachtig
in Hoenderloo, roert zich al
decennia. Hij is een van onze
Populairste schrijvers en in
elke boekenkast staat wel een
werk van zijn hand. Een man
die immer heeft getuigd, vaak
betweterig, maar altijd per
soonlijk en bekwaam, bewo
gen en gedokumenteerd. Geen
weifelaar, wel een groot ver
teller. Berijder van stokpaard
jes, ridder van het vitalisme.
Een hevig mens, die zijn leven
Piet beperkte tot de bossen
fond Hoenderloo, maar die de
hele wereld als zijn persoon
lijke rubriek ervoer.
Samenstelster Marlies Cor-
dia heeft de schrijver alle
ruimte gegeven. We zijn prak
tisch oorgetuige van een vier
uur durende monoloog, soms
onderbroken door een muziek-
le- Iets meer tegengas had
Marlies wel kunnen geven. Nu
retelt de schrijver onverbidde-
hjk aan de microfoon en dic
teert hij de ether. Humor en
relativiteit zijn nooit zijn
Het bijbelse Sodom als thema van een gevelsteen in
de woning van een zouthandelaar.
sterkste punten geweest. Als
hij schreef, als hij zich richtte
tot het volk, was dat immer
vanuit een Olympus.
Niet alleen de wereld van de
letteren was zijn achtertuin,
maar ook de actualiteit, de po
litiek. Den Doolaard ziet er
geen been in zich rechtstreeks
met zijn pen tot de president
van de Verenigde Staten te
richten. Wie tegen hem is, sa
belt hij neer. Maar schrijven
karvhij. En vertellen!
De interviewster heeft haar
onderwerp verafgood. Dat is
duidelijk te merken. En ze
komt er rond voor uit. „Het is
een voorrecht te mogen wer
ken met zo'n magistraal mens,
die zo bewust deze 20e eeuw
heeft meegemaakt en uit
wiens mond zelfs de kleinste
details niet alleen haarscherp
maar ook nog in prachtige zin
nen in" een ongelooflijk tempo
rollen. Het is (nog altijd Mar
lies Cordia aan het woord) te
gelijkertijd een bron van frus
tratie voor een programma
maker omdat werkelijk alles
van belang is, wat deze man
vertelt, en de keuze die er ge
maakt moet worden uit het
ruwe materiaal is er een die
met pijn en moeite tot stand
komt."
Dat is klare taal, hier is een
hogepriesteres aan het woord.
En de wierook krijgt zelfs de
vorm van een liefdesverkla
ring. „Ik heb nooit een mens
ontmoet die zo principieel in
het leven staat, zonder daarbij
onuitstaanbaar te worden, en
die altijd de juiste keuzes heeft
gemaakt, hoe impopulair op
het moment zelf ook."
Dat lijkt me allemaal wat
overdreven. Nederland heeft
betere schrijvers dan Den
Doolaard. Hij verdient een
plaats redelijk hoog aan de
schrijvershemel, maar niet ge
zeten aan de rechterhand van
Hermans, Vestdijk, Reve of
Couperus. En de vier uur dat
Den Doolaard op ons losgela
ten wordt, is mijns insziens te
veel van het goede. Een uurtje
jjjg
IN ITALIË is het recht om
zout te verkopen voorbehou
den aan winkeltjes met de T
van tabbachi (tabak). Sinds
508 voor Chr. is de zouthan-
del in het Romeinse rijk een
staatsmonopolie, een maat
regel die speculatie moest
voorkomen. Zout was altijd
een bijzonder kostbaar
goedje. Zo kostbaar dat de
Romeinse soldaten hun sol
dij als rantsoen zout lieten
vaststellen. Vandaar ons
woord salaris.
Zonder zout kan een mens
niet leven. Bovendien is het
een uitstekend middel om
etenswaren te bewaren. De
pekelharing en zultspek be
wijzen dat nog steeds.
Zout was schaars en dus
duur. Door zilt water te la
ten verdampen werd het in
warme streken gewonnen,
terwijl elders al gedurende
duizenden jaren zout gedol
ven werd in primitieve mij
nen, die soms 35 meter diep
gingen. In Nederland werd
slechts op zeer bescheiden
schaal zout gewonnen. Wel
vinden we in de meeste ha
vensteden een Zoutstraat.
Deze herinnert aan de we-
Anneke Grönloh in het prille begin van haar carrière, begeleid door Peter and his Rockets.
- foto archief de stem
gekomen in de stal van platen
baas Johnny Hoes. „En als hij
me wil houden blijf ik daar
ook. Voor Nederlandse arties
ten is dat dé maatschappij.
Toen ik vorig jaar bij Hoes
kwam zei hij al dat ik 'Santo
Domingo' moest opnemen. In
het begin voelde ik daar hele
maal niets voor. Maar Johnny
bleef maar doordrukken en op
een gegeven ogenblik ging ik
er zelf vreselijk in geloven. Ik
ben blij dat ik het nu gedaan
heb. Zo'n man als Hoes, dat is
toch niet de eerste de beste
zeg.
was zat geweest. Maar het idee
om van 'De Druiveplukkers'
een hoorspel te maken is weer
puik. Zo wordt de mens aan
zijn werk gebonden, zij het in
een ander medium.
De TROS doet goed werk
met haar literaire hoorspelen
en Den Doolaard past uitste
kend in de reeks. Ook krijgen
we nu echt de kans de achter
kant van een talent te zien en
dat in een tijd waarin het we
reldnieuws in dertig minuten
wordt gegeven minus 20 mi
nuten pop.
reldwijde handel in zout.
Het delen van het kost
bare zout met een ander is in
vele culturen een gepaste
vorm om innige relaties -
een huwelijk bijvoorbeeld -
vorm te geven. Anderzijds:
wie zout morst, krijgt ruzie.
Deze wijsheid bezaten de
Grieken in de klassieke oud
heid reeds. Men zei daar ook
dat 'een slaaf zijn gewicht in
zout waard was.' Maar dan
moest hij wel heel erg goed
zijn, want één gram zout
kostte precies één gram
goud!
Vóór ons, twintigste-
eeuwse Nederlanders, is
zout onvoorstelbar goedkoop
geworden. Sinds 1919 pomp
ten we het in nagenoeg on
begrensde hoeveelheden bij
Boekelo uit de grond. Ter
bestrijding van winterse
gladheid strooien we het met
vrachtladingen tegelijk op
de straten. Kon een van die
oude Grieken dat zien, hij
zou zijn ogen niet geloven.
driftig. Hij strijdt daar tegen
met pen en microfoon en bezet
Nederland hoort zijn stem van
over Het Kanaal. Hij reist,
vooral in de Balkan. Tot We
nen, heeft Bismarck gezegd,
kan men nog reizen met de pa
raplu. Daarna moet men de
degenstok dragen. Joegoslavië
en Griekenland worden door
hem ontdekt, decennia voor
dat de Boeings hun toeristen
droppen en iedereen het ver
schil leert tussen een ouzo en
een klare,
In de jaren zeventig is zelfs
zijn lichaam niet oud, want
Gelderland ziet hem veelvul
dig in hoog tempo, ietwat hel
lend naar voren als vechtend
tegen de wind, door bossen en
straten struinen, de pijp weer
barstig geklemd, het filmische
hoofd verweerd, de blik gebie
dend, Toornig roept hij John
son ter verantwoording voor
Vietnam en hij geeft de
atoom-lobby nog één waar
schuwing voor Zeus ingrijpt.
Voor A.den Doolaard (de A.be-
tekent niets) geen pensioen,
geen VUT, geen welverdiende
rust. Zolang er nog een vel pa
pier onbeschreven is, een
strijd niet gestreden, zal hij
zijn graf niet indalen. Een
moeilijke man, stellig geen be
minnelijk mens in het Ve-
luvyse hout, moet men, al dan
niet knarsetandend, soms het
hoofd voor hem buigen. In be
wondering.
LOOSDRECHT (ANP) -
De 25-jarige vibrafonist en
slagwerker Frits Landes
bergen uit Hoorn is op het
Loosdrecht festival aange
wezen als winnaar van de
Wessel Ilckenprijs 1986.
De prijs, een bedrag van
1000 gulden en een verzilverde
bierpul, is bedoeld als aan
moediging van een jong, ta
lentvol musicus die zich in de
allerereerste fase van een
voorgenomen professionele
carriere bevindt. De prijs is in
de huidige vorm voor de
vierde maal uitgereikt. Eer
dere prijswinnaars waren
slagwerker Marcel Serierse,
tenorsaxofonist Toon Roos en
gitarist Olaf Tareskeen.
De jury moest dit jaar uit
vier kandidaten kiezen: trom
pettist John Philippo, gitarist
Maarten Russchen, tenorsaxo
fonist Jelle Oortmnan Ger-
lings en drummer-vibrafonist
Frits Landesbergen.
Volgens het juryrapport
heeft Landesbergen de prijs
vooral gekregen als vibrafo
nist die zich in verschillende
stijlen thuis voelt, maar vooral
uitblinkt als verkondiger van
de bebop-stijl.
Landesbergen speelde zijn
eerste noten op de vibrafoon
als onderdeel van zijn studie
aan de afdeling lichte muziek
van het Amsterdams con 'cr-
vatorium.
Wie Annéke Grönlog zegt,
zegt Brandend Zand en an
dersom. De zangeres heeft met
het nummer zo'n enorme hit
gehad dat haar naam er voor
eeuwig aan verbonden zal
zijn. Lange tijd heeft Anneke
het daar enorm moeilijk mee
gehad, maar nu heeft ze zich
erbij neergelegd. „Ik ben zelfs
van het liedje gaan houden",
zegt de zangeres nu. „Lange
tijd heb ik geprobeerd van het
nummer af te komen. Mijn
muzikale smaak was duidelijk
veranderd. Maar ik ben nu blij
dat het niet gelukt is. Het is
toch fantastisch dat de mensen
zich dat nummer nog altijd
herinneren".
De vierde gouden plaat: 'Soerabaja' in 1963. Anneke
en haar moeder zijn er blij mee. - foto anp
De overschakeling van de
roem naar de vergetelheid
heeft Anneke volgens eigen
zeggen goed verwerkt. „Ge
lukkig heb ik op het toppunt
van mijn populariteit mijn
man leren kennen. Dan voel je
die verandering niet zo. Ik was
met heel andere dingen bezig,
zoals trouwen en kindertjes
krijgen. Als ik dat niet had ge
had was het waarschijnlijk al
lemaal heel anders afgelopen".
Haar man Wim-Jaap valt
Anneke bij. „Als je als artiest
echt in een gat dondert en he
lemaal geen steun hebt, dan
pak je toch de hoogste flat in
de buurt om vanaf te springen.
Zo erg is dat in die wereld". En
lachend voegt hij eraan toe:
„Maar gelukkig ben ik op het
juiste moment op het toneel
verschenen".
Moeilijk
Toch is de carrière van An
neke Grönloh niet helemaal
zonder pijn verlopen. „In het
Anneke Grönloh in 1986: „Het maken van een plaat is veel
gemakkelijker geworden". - foto franc coenen
begin van de jaren zeventig
heb ik een heel moeilijke pe
riode gehad", geeft ze zelf toe.
„Ik wilde weer opnieuw gaan
optreden en was nog gewend
een enorme naam te vertegen
woordigen. Om dan weer hele
maal opnieuw te moeten be
ginnen, dat viel niet mee. Ik
wilde in die tijd niets meer
met mijn vroegere werk te
maken hebben. Ik wilde alleen
maar hele goede nummers
zingen, jazz en dat soort din
gen. Dat heb ik jaren gedaan
maar ik ben tot de conclusie
gekomen dat je niet voor je
zelf zingt maar voor je pu
bliek. Daarom ben ik weer wat
commerciëlere dingen gaan
opnemen".
Om dezelfde reden is An
neke ook gestopt met de zang
lessen die ze dertien jaar lang
gevolgd heeft. „Een klassieke
zangopleiding is voor het ma
ken van platen niet interes
sant. Je stem gaat te geschoold
klinken. Dat wil het publiek
niet van een populaire zange
res. Het enige wat ik aan die
lessen heb overgehouden is dat
ik bij het zingen veel lucht
heb. En dat is ook nodig, want
eigenlijk rook ik teveel".
Frustrerend
In de muziekwereld is de af
gelopen dertig jaar veel ver
anderd. Het is voor Anneke
dan ook niet gemakkelijk nu
weer aan de bak te komen.
„Het is voor Hilversum heel
moeilijk om Anneke Grönloh
weer te accepteren. Dat vind
ik wel teleurstellend. Als je
nagaat dat ik in Venezuela een
tv-show kan doen van een half
uur en in Nederland nauwe
lijks de kans krijg om één
liedje te zingen is dat erg frus
trerend. Gelukkig hoef ik niet
zelf met mijn plaatje langs de
disc-jockeys te leuren. Dat
doet de platenmaatschappij.
Anders zou ik er een complex
aan over houden".
„De showwereld zit nu ook
heel anders in elkaar dan
vroeger. Het maken van een
plaat is veel gemakkelijker
geworden. Ze beschikken te
genwoordig over zo'n geluids
installaties dat je nauwelijks
meer hoeft te kunnen zingen.
Is er een noolje vals, hupsakee,
dan gaat dat ene nootje eruit
en wordt het goede op de band
gedubd. Tegenwoordig is de de
gimmick belangrijk. Kwaliteit
telt niet meer zo".
Op haar met wisselend suc
ces verlopen loopbaan kijkt
Anneke ondanks alles in volle
tevredenheid terug. „Ik heb in
dit vak eigenlijk alles meege
maakt. Ik heb zelfs nummer
één gestaan in Singapore en
Joegoslavië. Als ik het over
mocht doen deed ik het niet
anders. Ik kan het optreden
niet missen. Als ik ergens
uitga en er speelt een orkestje
dan zit ik met mijn rare kop
gewoon te popelen om het po
dium op te gaan. Heel idioot is
dat. Gelukkkig zegt mijn man
op zo'n moment: doe niet zo
achterlijk, we zijn vanavond
uit".
Na afloop van het interview
deelt Annekes platenverte-
genwoordiger mee dat Anne
kes plaat met Maleise liedjes
opnieuw in de winkels ligt.
Enthousiast vraagt de vedette
of ze er een aantal exemplaren
van kan krijgen. „Er zijn er
genoeg", aldus de platenman.
„En ze kosten maar een gulden
vijfennegentig.
In het eerste gesprek haalt
de schrijver uit over zijn jeugd
en dat begint al terstond met
een krachtige zin. „Toen ik
voorgoed uit de wereld van de
commercie stapte." Onbevan
gen profileert de auteur zich
van meetaf als integer en ar
tistiek. Vermakelijk verhaalt
de verteller over zijn eerste
schrijfweeën, toen hij meer
zoop met de maten dan goed
voor hem was. „Maar nooit
drugs," klinkt het vervolgens
streng en moraliserend alsof
een delirium minder kwalijk
is dan een kick. Alors, dan kan
de leeftijd wezen. Marsman
maant hem tot kalmte en van
Marsman wil Den Doolaard
veel aannemen. Zijn eerste ro
man, 'De laatste ronde' (1929)
werpt hij thans met een vies
gezicht van zich af. Veel ge
blaat, maar toch ook op som-
A. den Doolaard.
mige punten de glans van ta
lent.
Zijn moeder, een predikan
tevrouw, smeekt hem weer
naar het kantoor te gaan om
ordentelijk voort te leven ten
burele, maar de schrijver in
Den Doolaard is nu los en hij
kan het nooit meer laten. Hij
plukt de druiven van Frank
rijk, gaat haar Marseille, doet
met een kompaan gevaarlijk
werk in de haven dat echter
£oed betaald wordt, en pakt de
- foto gerth van roden
pen'De Druiveplukkers.'
En hij schrijft door, als
maar, vel na vel, nooit uit-ge-
schreven, nooit uit-gevoeld,
nooit uit-gemeend. Reporta
ges, gedichten en essays stui
ven van hem af. Hij senrijft
'De witte stilte', 'De herberg
met het hoefijzer, 'Oriënt Ex
press', 'De Grote Verwilde
ring', 'Wampie' en natuurlijk
'De bruiloft der zeven zigeu
ners'.
Het fascisme maakt hem
Zo zout heb ik nog nooit ge
geten, zou hij waarschijnlijk
uitroepen. Wie weet wat de
mens ooit met goud zal doen.
