even..i
UITBLAZEN
Van der Reijden mag
karwei niet afmaken
Klaas de Jonge één jaar
gevangen in Zuid-Afrika
Rome niet onveiliger dan andere steden
Strijd VS tegen drugs krijgt gewapend karakter
AMERIKAANSE MILITAIREN EN VLIEGTUIGEN NAAR BOLIVIA
VERZEKE
MEEST SMAAKMAKENDE BEWINDSMAN VALT UIT POLITIEKE BOOT
Kommer en
Kwel ShowO
DESTEMC(
Principieel c
VRIJDAG 18 JUL11986
gfMM
ACHTERGROND
T5 PAGINA
EéN UUR per dag
gedurende ongeveer
één maand per jaar
dringt zonlicht door
tot het kantoortje in
de Nederlandse am
bassade in het cen
trum van Pretoria.
SLECHTE REPUTATIE ITALIAANSE HOOFDSTAD NIET TERECHT
VRIJDAG 18 JUL1196
4m
ZOETERMEER (AN
kundigen regelmatig
gevolgen het herziei
kerheid heeft.
WIM KOCK
HET gaat mij niet aan
natuurlijk - ik ben
geen lid - en de
VARA moet zelf weten
wat ze doet, maar sinds ik
de Kommer en Kwel
Show van Frits Bom heb
gezien vraag ik me af of
dat rijden langs Spaanse
kusten financieel gesproken
loont. Bij nader inziens maakt
het niets uit of de sterren die de
show maken in blote bast tegen
de geel-blauwe achtergrond van
zand en zee voor de camera
verschijnen of in windjack met
wollen shawl om onder een
winters kale eik. Het zijn ge
woon dezelfde zeurpieten.
Gisteravond stond zo'n blo-
terik met polderaccent uit te
leggen wat 'n rotzooi het was
op zijn camping. „Maar ja", zei
hij, „je bent hier in Spanje."
Met andere woorden: de man
had niet anders verwacht dan
dat het er een (Spaanse) rotzooi
zou zijn. Dus wat had hij te kla
gen?
Ik kon niet alles verstaan
omdat het geluid zo zacht
stond en alle ramen en deuren
open waren en daaraan kan het
hebben gelegen dat ik niet goed
begreep wat die Hollanders
eigenlijk wilden wier camping
aan een stinkend riviertje was
gelegen. Dat riviertje stonk zo
vreselijk dat sommige mensen
er ziek van waren geworden.
Bom naar de plaatselijke auto
riteiten! Zijn reputatie als on
vermoeibaar strijder tegen het
kleine onrecht moet de Consu
mentenbus zijn vooruit gesneld
want de autoriteiten reageerden
snel en stuurden een bulldozer.
Het riviertje bleek zijn vuile
water niet te kunnen lozen om
dat de monding werd afgeslo
ten door een zandbank. Het
doorsteken van die natuurlijke
dam was het doel van de bull
dozer. Maar nu wierpen de
Hollanders zelf een dam op.
Een dijk van roodverbrand
vlees; om de bulldozer de weg
te versperren. Bij de inwoners
van een land dat grotendeels
onder Nieuw Amsterdams Peil
ligt moet je niet aankomen met
waterbouwkundige Haarlem-
merdijkies.
Die zandbank is daar door
de zeestroming gelegd, rede
neerden de kampeerders, dus
ligt het voor de hand te vrezen
dat de zee ook het vuil van de
rivier weer in de richting van de
kust stuurt en dan is ons
strandje naar de fiüstijnen. Ik
vond die redenering nog niet zo
gek en de plaatselijke autoritei
ten zagen er ook wat in want ze
trokken hun bulldozer terug en
kwamen nu met een drijvende
pijpleiding aanzetten die het
vuile water, over de zandbank
heen, wat verder naar zee zou
voeren waar, volgens deskundi
gen, een stroming stond die het
vuil juist verder in zee zou ver
spreiden. Maar daar beliefden
de kampeerders ook niet in te
trappen. Voorzover ik ze be
greep wilden ze nu dat de
Spanjaarden tot september
zouden wachten met hun wa
terstaatkundige werken. En de
niet te harden stank dan?
De Bom-bus maakt af en
toe rendez-vous met een bus
van de ANWB, waarmee een
team reist dat alles weet van de
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIililllllllllllllllllllllllllllllllli?
kwaliteit van het zwemwater
Ook in de uitzending van gis
teravond zat zo'n ontmoeting.
Werd het kleurloze water in de
buisjes, na toevoeging van een
paar druppels van het een of
ander, paars en groen dan zat
er te veel nitriet en ammoniak
in het water, een combinatie
die bij faecaliën en urine hoort.
En geloof maar dat het water in
de buisjes verkleurde. 'Mooi
zo', dacht ik tevreden want een
mens ziet zijn vooroordelen
graag bevestigd en ik heb wat
tegen de Spaanse kust.
Nog mooier werd het toen
ik van de ANWB-man vernam
dat bij Torremolinos zelfs hele
drollen in het water dreven en
dat niet alleen: ze spoelden er
ook aan. „Daaraan kunnen de
mensen gemakkelijk zelf zien
dat het water niet geschikt is
om in te zwemmen", zei de olij-
kerd. Tenzij ze al stront in d'r
ogen hebben natuurlijk.
Hoewel van de ANWB het
zwemwater over het algemeen
'goed' mocht worden genoemd,
geloof ik niet dat de Spaanse
VW blij zal zijn met zulke per
tv naar Nederland uitgezonden
rapportcijfers. Ik zou wel eens
willen zien wat wij hier zouden
zeggen als een Duitse tv-Fritz
dit soort verhalen aan onze wa
terkant kwam filmen. Overal
waar mensen op een kluitje wil
len zitten in de warmte is wel
wat te klagen en er heeft nog
geen mens voor Boms camera
gestaan die iets had meege
maakt dat niet ontelbare andé
ren voor hem al is overkomen
en waarover elk voorjaar de
ANWB, de Consumentenbond
en tal van anderen uitgebreid
hun zegje doen.
De akeligste typen die op
treden in de Kommer en Kwel
Show zijn de lui die door de
maestro worden uitgenodigd
om voor de camera te vertellen
aan wie ze vooral niét de groe
ten willen doen en dat Idaar-
blijkelijk niet nemen voor wat
zou moeten zijn: een grapje. In
volle ernst branden ze los. Op
vallend vaak zijn de buren het
onderwerp van zelfs op de zon
nige vakantiestek zorgvuldig
gekoesterde haat. Het moet een
plaag zijn naast zulke mensen
te moeten wonen. Maar als de
gehate buren van hetzelfde slag
zijn en ze zien zo'n hatelijk-
heidje op de televisie dan zou
den ze wel eens in de verleiding
kunnen komen de vakantiegan
gers bij thuiskomst een poepie
te laten ruiken.
Wat Bom in dit pro
gramma-onderdeel ziet, snap ik
niet of het moet zijn dat hij op
zoek is naar een onderwerp
voor de komende winter. Vre
derechter spelen in de familie-
en burenruzies, opgewarmd
aan de Costa Brava, aangewak
kerd door een hatelijk smoel
werk uit het verre Spanje op de
buis thuis.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alléén abonnementen).
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand; 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Pieter Eggen
„JE SPREEKT nu met
iemand die in de WW zit
en dat zal nog wel even
zo blijven. Voorlopig heb
ik vakantie". Ex-staats
secretaris Van der Reij-
den (CDA, Volksgezond
heid) wil nu niet al te
veel zeggen over wat hij
gaat doen, nadat hij min
of meer geruisloos het
politieke veld heeft ver
laten.
Het zat er al een tijdje aan
te komen dat de stellig meest
spraakmakende staatssecre
taris uit het eerste kabinet
Lubbers het veld moest rui
men. In het bied en loofspel
van de formatie kwam het zo
uit dat het staatssecretariaat
voor volkgezondheid aan de
WD zou toevallen. Dat werd
een zekerheid toen het CDA
in de formatie uiteindelijk
ook de post WVC behield, iets
waarvoor in een van de vele
formatieschema's Nijpels
voorbestemd was.
Van der Reijden
...veel overhoop ge
haald
- FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
Voor Van der Reijden was
de gang van zaken het einde
van de politieke rit, die vier
jaar geleden een vliegende
start kreeg. De inmiddels 59-
jarige econoom en ex-sport-
man, ex-vee- en vleesbelan
genbehartiger, ex-ziektekos-
tenverzekeringsdirecteur en
ex-VNO-directeur kwam
vier jaar geleden als een
soort grote onbekende op de
post Volksgezondheid.
Hij liet zich in korte tijd
kennen als een man die hard
werkte en met grootse plan
nen in no-nonsense stijl
rondliep over de toekomst
van de gezondheidszorg. Hij
lanceerde een drie-trapsra-
ket, waarin hij de lijnen voor
een gedeeltelijk 'geprivati
seerd' ziektekostenstelsel uit
een zette. De voortvarend
heid van presentatie van Van
der Reijden paste uitstekend
in het beeld van doortastende
managers dat rond het kabi
net hing.
Maar ook de grootste door
tastendheid of bereidheid
van de regeringspartijen
daarin mee te gaan bleek niet
opgewassen tegen de betrek
kelijke traagheid waarmee
zaken in de gezondheidszorg
gerealiseerd kunnen worden.
In een fameus interview
(Van der Reijden gaf er vele)
sprak de extraverte be
windsman er zijn frustratie
over uit dat politiek handelen
nog het meeste van een Ech-
ternachter processie weg
heeft: drie stappen vooruit,
twee achteruit. „Nooit kun je
direct zijn. Alles moet over
de band", verzuchtte hij bij
die gelegenheid.
Veel van wat hij direct en
niet over de band had willen
doen, is blijven liggen als on
uitvoerbare stootbeelden op
een biljartlaken.
Wat hij wel bereikte was -
na forse vertraging - de ge
deeltelijke opheffing van
failliet geachte delen van de
ziekenfondsverzekering, de
invoering van de medicij
nenknaak en de budgettering
van ziekenhuizen. Want hoe
traag ook alles mag gaan,
Van der Reijden heeft veel
overhoop gehaald in de ge
zondheidszorgwereld. Daar
voor was hij ingehuurd, dat
heeft hij gedaan.
Al dat gesleutel leverde
natuurlijk de beminnelijke,
maar wel eens te onstuimige
Van der Reijden ook veel vij
anden op. Met specialisten,
ziekenfondsen en huisartsen
lag hij hopeloos overhoop. En
zowel bij de conflicten met de
specialisten als de huisartsen
sloeg de ruzie ook naar bin
nen, in de boezem van het
kabinet. Twee maal vond hij
WD-ministers tegenover
zich en een enkele keer ook
Lubbers.
Van der Reijden besefte
ook door die conflicten dat
hij in een volgende kabinets
periode slechts als minister
en niet als staatssecretaris
een veel verdergaande her
vorming van het verzeke-
rings- en financieringsstelsel
kon bewerkstelligen. Hij
eiste een ministerszetel, want
anders kwam hij niet terug.
Een deel van de de CDA-
fractie riep daarop: 'Geluk
kig, zijn we die kwijt', terwijl
een ander deel Van der Reij-
dens claim ondersteunde.
Uiteindelijk hebben de eer
sten gewonnen. Niet hij,
maar Brinkman keerde terug
als minister en niet Van der
Reijden, maar de liberale
Dees mag als staatssecretaris
het karwei afmaken. Daar
mee krijgen de huisartsen
zelfs nog hun zin. Enkele
maanden geleden op een pro
testbijeenkomst in de Rai in
Amsterdam droegen huisart
sen spandoeken mee met
daarop de tekst: „Laat Van
der Reijden zijn karwei niet
afmaken".
Veroordeelde gevangenen
worden over het algemeen
een uur per dag gelucht. De
Jonge moet het doen met
gym-oefeningen en een blik
op Church-street in Pretoria
of een binnenplaatsje dat is
afgezet met prikkeldraad.
De Jonge zit nu een jaar
in zijn schuilplaats in het
ambassadekantoortje. Hij
werd vorig jaar op 19 juli
overgedragen aan Neder
land nadat hij op 22 juni
door de Zuidafrikaanse poli
tie was gearresteerd op ver
denking van het aanleggen
van wapenvoorraden voor
het verboden Afrikaans Na
tionale Congres (ANC). Op 9
juli wist hij te ontsnappen
aan bewakers die met hem
voor het onderzoek belang
rijke plaatsen in Pretoria
bezochten. Nog in de boeien
vluchtte De Jonge de am
bassade in. Hij werd daaruit
weggesleept, maar daarbij
schond de Zuidafrikaanse
politie de Nederlandse di
plomatieke immuniteit. En
dus moest hij tien dagen la-
ter weer aan de Nederlandse
missie worden overgedra
gen.
Klaas de Jonge heeft een
uitzonderlijk jaar doorge
bracht tijdens zijn verblijf
in het Nedbank-gebouw
waarin de ambassade ligt.
Als intelligente en betrok
ken waarnemer van de poli
tieke toestand in Zuid-
Afrika maakte hij mee hoe
twee maal de noodtoestand
werd ingesteld, en zag hij
hoe het geweld van de Zuid
afrikaanse staat en binnen
de diverse gemeenschappen
toenam. Hij volgde het pro
ces van zijn vermeende me-
de-complotteur en voorma
lige echtgenote Helène Pas-
stoors, die onlangs tot tien
jaar gevangenisstraf is ver
oordeeld wegens hoogver
raad.
De Jonge heeft als „ge
vangene" minder afleiding
dan in het echte leven. Dat
heeft natuurlijk invloed op
zijn ideeën, die echter niet
noodzakelijkerwijs samen
vallen met het beeld van de
ANC-terrorist, dat van hem
wordt geschilderd.
De denkbeelden van De
Jonge over het geweld in
Zuid-Afrika en de slachtof
fers ervan komen groten
deels overeen met die van
Passtoors, zoals zij die eer
der dit jaar in de beklaag
denbank uitte.
Aanslagen op politieke en
militaire doelen vindt hij
blijkens eerdere uitspraken
aanvaardbaar. Het is onver
mijdelijk dat daarbij in de
vuurlinie slachtoffers val
len. Maar „zachte doelen"
als bommen in winkelcentra
acht hij contra-produktief
en zijn een vertoon van
zwakte.
Zijn dagelijkse routine
bestaat uit: koken, lezen,
schrijven, gymnastiek, tv
kijken, bizarre conversaties
met bluffende Zuidafri
kaanse politiemannen die
hem bewaken, en prettiger
gesprekken met medewer
kers van de ambassade en de
leden van de Nederlandse
marechaussee die hem be
schermen. De Jonge kende
dit jaar zijn momenten van
twijfel, vrees en crisis. De
krachtige propaganda-oor-
log rond zijn persoon werd
nog aangewakkerd door de
diplomatieke stilte over de
situatie, die leidde tot ge
ruchten en speculatie. In
twee of drie gevallen
doemde het gevaar op dat
hij inderdaad in een cel zou
belanden. Dat was mogelijk
geweest als de Nederlandse
regering was ingegaan op
het Zuidafrikaanse verzoek
hem over te dragen of als de
Zuidafrikanen hun dreige
ment hadden uitgevoerd
hem met geweid uit zijn
verblijf te halen.
Maar ondanks alle beper
kingen en onzekerheid over
zijn lot weet hij dat hij beter
in de ambassade kan zitten
dan in een Zuidafrikaanse
politiecel. Ondanks de uit
zichtloze situatie, kan hij in
de ambassade tenminste
brieven schrijven en ont
vangen, spreken met fami
lieleden (vooral met zoon
Enno), en enorm veel leren
over Zuid-Afrika.
Hoewel Klaas de Jonge
geen aanhanger is van de
christen-democraten, voelt
hij zich veiliger met het ver
grote CDA-aandeel in de
Nederlandse regering, om
dat het een WD-lobby zou
Klaas de Jonge in zijn „cel".
zijn geweest die hem wilde
overdragen aan de autori
teiten in Pretoria.
De Jonge's drijfveren om
zich in te laten met de Zuid
afrikaanse politiek zijn de
zelfde gebleven. De Belang
rijkste beweegredenen
noemt hij de destabilisering
door Zuid-Afrika van Mo
zambique en zijn afschuw
van het raciale kapitalisme,
dat hij beschouwt als een
gruwelijke vorm van uitbui
ting.
Maar hij behoudt een
goed-ontwikkeld gevoel
voor zelfbehoud en de
kracht waarmee hij kon vol
houden, zoals hij zegt. Al die
kracht zal hij nog nodig
hebben in afwachting van
een nieuwe ronde onderhan
delingen over zijn persoon
die betrekkelijk spoedig
moet beginnen.
Kracht zou hij ook nodig
hebben als hij in Zuid-
Afrika voor het gerecht zou
verschijnen. Want hij blijft
resoluut weigeren het Zuid
afrikaanse rechtssysteem te
erkennen en zal, tenzij hem
de doodstraf staat te wach
ten, geen verdediging aan
vaarden in een eventueel
proces.
Door Gerard Kessels
DE REPUTATIE van
Rome is er de laatste tijd
niet op vooruit gegaan.
Vooral in Nederland
schijnt de indruk post
gevat te hebben dat de
eeuwige stad bijzonder
onveilig is geworden
voor toeristen. De feiten
zijn echter anders: „Wij
kunnen beslist niet zeg
gen dat Rome onveiliger
is dan andere Italiaanse
steden", beklemtoont
W.A. Jansen, hoofd van
het ANWB-kantoor in
Mendrisio.
Vanuit Mendrisio waakt
Jansen over de belangen van
de Nederlandse vakantie
gangers in Zwitserland en
Italië. „Als ik hier de dossiers
zo eens naloop, kan ik echt
niet beweren dat Rome on
veiliger zou zijn dan bijvoor
beeld Milaan. Het is eerder
omgekeerd. Een onveilige
stad in Italië is Napels, maar
dat is, ook in Nederland, al
langer bekend. Wanneer
iemand in Napels bestolen
wordt, dan denk ik wel eens:
Ija, dat had je kunnen we
ten", aldus Jansen. Hij heeft
de persoonlijke indruk dat
het met de criminaliteit in
Spanje heel wat erger gesteld
is. „Daar gebeurt het dat toe
risten op de autoweg klem
gereden worden. De mensen
moeten uitstappen en kun
nen hun spullen inleveren.
Dat heb ik hier nog niet mee
gemaakt."
Ook het Nederlandse con
sulaat in Rome constateert
geen toename van het aantal
diefstallen waarvan Neder
landers het slachtoffer zijn
geworden. Consul J. Kap-
pert: „Lang niet alle diefstal
len worden hier natuurlijk
gemeld, omdat veel via de
reisorganisatie en de reisver
zekering wordt afgewikkeld.
Als ook de paspoorten en an
dere documenten gestolen
zijn, komen de mensen hier.
Wat dat betreft moet ik zeg
gen dat het aantal meldingen
zeker niet hoger is dan verle
den jaar." Dat Italië en Rome
en onveiliger zouden zijn dan
andere zuidelijke vakantie
landen, gelooft hij niet.
Dezelfde geluiden komen
uit het Romeinse kantoor
van de ADAC, de Duitse te
genhanger van de ANWB.
„Rome gevaarlijker dan an
dere Italiaanse steden? Nee,
dat kunnen wij beslist niet
zeggen. Het aantal diefstal
len dat ons ter ore komt,
blijft al een paar jaar vrij
konstant", zegt de woord
voerster.
De toerist in Rome moet
gewoon aan een paar dingen
denken. In het grote centrale
station Termini en de omrin
gende straten zijn altijd veel
gauwdieven aktief. Veel toe
risten, murw van de uren
lange reis, laten de aandacht
voor hun spullen in de im
mense stations even verslap
pen en dat kan fataal zijn. In
het hoogseizoen is een dief
met twee of drie passen weer
ondergedoken in de massa. In
Rome is het verder oppassen
geblazen voor de beruchte
'scippatori', die vanaf de duo
van de motor of scooter
handtasjes weggrissen.
Handtasjes kunnen daarom
maar beter niet aan de
straatkant gedragen worden.
De brutaliteit van de 'scippa
tori' neemt toe. De laatste tijd
is het voorgekomen dat ge
motoriseerde dieven zelfs
niet terugschrikken voor het
overvallen van een auto
waarvan de eigenaar achter
het stuur zit. Voor een stop
licht bijvoorbeeld wordt
bliksemsnel een achterruitje
ingeslagen, een fototoestel
van de achterbank gegraaid
en voordat de autobestuur
der goed en wel in de gaten
heeft wat er gebeurt, flitsen
de dieven weg door het
groene licht.
Consul Kappert heeft de
indruk dat het aantal Neder
landse toeristen in Rome wat
afneemt. Italië is te duur ge
worden, zo meent hij. „Italië
prijst zichzelf uit de markt.
De hotelprijzen zijn enorm
gestegen. Vroeger werd dat
nog goedgemaakt door de in
flatie. Dan kregen de toeris
ten gewoon meer lires voor
hun gulden. Maar nu is de in
flatie fors gedaald terwijl de
prijsstijging gewoon door
gaat. Wij hebben hier een
statistiek waaruit blijkt, dat
de kosten van levensonder
houd tussen april 1983 en
augustus 1985 met 30 procent
gestegen zijn", aldus Kap
pert.
Door Jo Wijnen
AMERIKA heeft 160 mi
litairen, zes helicopters,
een groot en drie kleine
transportvliegtuigen
naar Bolivia gezonden
om de regering van dat
land te helpen bij een of
fensief tegen de drugs
smokkel. Daarmee heeft
de oorlog die de VS aan
de drugs hebben ver
klaard, het karakter van
een gewapende strijd
gekregen.
Woordvoerder Ed Djere-
jian van het Witte Huis ver
klaarde recent met nadruk
dat Amerika de militairen en
de vliegtuigen op uitdrukke
lijk verzoek van de Boli
viaanse regering beschik
baar heeft gesteld. Maar Dje-
rejian gaf ook toe dat de actie
maandenlang was voorbe
reid en onder de recht
streekse supervisie van de
minister van Defensie, Cas
par Weinberger, heeft ge
staan.
De actie lijkt op het eerst
gezicht alleszins gerecht
vaardigd. Bolivia is een van
de grootste producenten van
het coca-blad dat tot zuivere
cocaïne kan worden ver
werkt. In het land worden
per jaar tussen de 30.000 en
50.000 ton coca-bladeren
geoogst. Er is slechts één land
dat een grotere produktie
heeft. Dat is Peru waar jaar
lijks 60.000 ton wordt ver
bouwd.
Amerika wordt op dit
ogenblik overspoeld door re
latief goedkope en uit Mid
den- en Latijns-Amerika
aangevoerde cocaïne. Het
drugsprobleem heeft in de
VS intussen de vorm van een
nationale ramp aangenomen.
Toch worden in Washing
ton talloze vragen over de
onverwachte actie van de VS
gesteld. De zes Blackhawk-
helicopters die naar Bolivia
zijn gezonden, zijn typische
gevechtstoestellen. De Witte-
Huiswoordvoerder wilde niet
zeggen of de toestellen van
wapens zijn voorzien. Boven
dien is niet precies vastge
steld welke rol de Ameri
kaanse militairen in Bolivia
gaan spelen. Washington
zegt dat de Boliviaanse poli
tie alle activiteiten op de
grond zal uitvoeren en dat de
Amerikaanse vliegtuigen
slechts dienen „als een soort
taxi's" voor het vervoer van
de politie. Feit is evenwel dat
de cocaïne-smokkelaars in
Bolivia zeer goed zijn geor
ganiseerd en graag bereid
zijn gewapende weerstand te
bieden tegen de Boliviaanse
autoriteiten. „We hebben al-
Dit type helicopter is geleverd aan Bolivia.
les gedaan om de Ameri
kaanse militairen buiten
eventuele confrontaties te
houden", zei de Witte-Huis-
woordvoerder. Maar in
Washington wordt niettemin
gevreesd dat de Amerikaanse
militairen zeer gemakkelijk
bij gevechten tegen de uitste
kend bewapende cocaïne-
bendes betrokken kunnen
raken.
In Washington wordt bo
vendien de vraag opgewor
pen of de VS-regering deze,
als tijdelijk bestempelde ac
tie zonder toestemming van
het Congres kan onderne
men.
De Boliviaanse president
Victor Paz Estenssoro mag
dan wel persoonlijk om
Amerikaanse hulp hebben
verzocht, feit is dat hij door
Washington tegelijkertijd
onder grote druk is gezet.
Amerika wilde dat de Boli
viaanse regering de cocaïne-
bendes zeer hard aanpakte.
Washington eiste bovendien
dat een groot deel van de co-
caïne-velden in Bolivia door
gifbespuiting moest worden
vernietigd. De regering in La
Paz deed allerlei beloften,
maar ondernam in feite
niets. Daarop dreigde Wash
ington tenminste een deel
van een speciaal hulppro
gramma ter grootte van ruim
14 miljoen dollar in te trek
ken. Zelfs dat dreigement
hielp niets. Door enige tijd
geleden de helft van dat
hulpprogramma niet uit te
betalen, zetten de VS de Boli
viaanse president Paz Es
tenssoro in feite met de rug
tegen de muur.
Het is overigens nog zeer
de vraag of de acties van de
Boliviaanse politie en de
Amerikaanse militairen tot
het gewenste resultaat lei
den. Gezegd wordt dat be
paalde functionarissen van
het leger en de politie in Boli
via bij de grootscheepse
drugshandel zouden zijn be
trokken. Een ander probleem
is dat de drugssmokkel het
zeer arme Bolivia van een
niet onaanzienlijke hoeveel
heid buitenlandse valuta
voorziet. Vaak hebben de bij
het verbouwen van de coca-
planten betrokken boeren
geen andere middelen van
bestaan. Bij dat alles komt
nog dat de zeer dichte oer
wouden van het land een
grootscheepse jacht op de
drugsbendes nagenoeg on
mogelijk maken.
De Verenigde Staten wa
ren eerder bij soortgelijke,
maar van opzet veel kleinere
militaire acties op de Ba
hama Eilanden betrokken.
AMSTERDAM (ANP) -
van het ziekteverzuim in t
de afgelopen jaren is gei
tot nu toe is gesteld.
Tot deze conclusie komi
ting CCOZ (Coördinatie,
catie en onderzoek ziekt
op grond van een vergeli
feronderzoek.
Op basis
neemt zij aan dat het ziek
in de jaren 1977-1985 jaa
ongeveer eentiende proci
daald van 7,4 in 1977 tot t
vorig jaar.
Dat bleek gisteren ti,
Sociale Verzekeringsrad
maatregelen van het n
woordigers van het mil
werkgelegenheid komer
feit dat zij de wetgeving
Eén van hen verzucht
„Het is griezelig als je beden
dat de systematiek van de w
zo kan zijn dat je recht hebt
een uitkering die je niet krij
uitbetaald."
In de wet staat een artik
waarin een werkloze ir
recht op uitkering dat ree
verliest als hij of zij een na
het oordeel van de bedriji
vereniging noodzakelijke o
leiding volgt. Als de werklc
aamelij k de opleiding volgt,
hij of zij niet beschikbaar vo
de arbeidsmarkt, en dat
juist één van de twee voo
waarden voor dat recht
andere is werkloosheid).
De raad is het daarmee n
eens en deed de ministerii
vertegenwoordigers de su
gestie daaraan nog maar ee
wat te doen. Eén van hen pi
beerde de gemoederen te si
sen door te zeggen dat de ou
wetgeving ook niet eenvouc
was.
«Sibotm f
De werknemersvertege
woordigers in de raad voo
zien na 1 januari - de beoog
invoeringsdatum van het he
ziene stelsel - chaos bij de ui
voeringsorganen. Zij noer
den, na vele anderen eerd(
het stelsel onduidelijk, gecor
pliceerd en voor velerlei uitl
vatbaar. FNV en CNV vind
dat de zwarte Piet in gev
van chaos niet naar de uitvo
ringsorganen geschoven m
worden. De raad moet zich,
toezichthouder van die org
BIJ HET aantreden van het
van Agt zich, in de van hem
uit over lieden en organisatis
moeten ontduiken door mis
wetgeving. Daar moest, zo c
den opgetreden.
„Waar staat geschreven
heeft Van Agt blijkbaar gered
hij zonder blikken of blozei
welke is gespecialiseerd in b<
Om diverse redenen kan
beugel. Allereerst heeft hij vi
de kwestie van zijn commiss
schappij speelde, de fractiel
commissariaat op de hoogti
geeft de Brabantse Commiss
veelste maal blijk van dat he
Staten van Brabant over zijn 1
Maar er is meer. Tijdens zij
bestuur' is er rond van Agt m
baarheid gecreëerd. Door d
beleggingsfonds te verzwijgi
zijn image van betrouwbaarh
Interessant is ook de vraa
glngsfonds de Brabantse Ci
als adviseur op te treden. Nie
Tijdens zijn periode als prerr
toegegeven dat kennis van e
punt is. Duidelijk is dat het
van de naamsbekendheid va
tijdelijk minister van Buitenla
zou echter moeten begrijpei
soort activiteiten de minister
ding, behoorlijk voor de voet
wetgeving kost veel tijd en in
Per is gedicht (Canada), zij
weer te snel af door weer es
van Nederlands kapitaal in Ai
Het is begrijpelijk dat de i
en teleurstelling hebben gere
hun spraakmakende voorzitt
met de Staten in aanvaring c
met het belang van de prov
den. Tot een openlijke verooi
sofie 'Van Agt is een buitenbs
bant' bleek tijdens de discuss
tekenis te zijn. Afgezien van
20 veel heeft bereikt (tot nu t
2ijn vele buitenlp-"lse reizen
deels mislukt), k. er ditmaa
Principe kan een functionaris
9in geen advisegr zijn van
|eerd in het ontwijken van fis
Staten om hem dat 'klip en
Wanneer Van Agt meent dat
zijn eigen functioneren moet
h'et kosten, want tenslotte h
ken dat het provinciehuis in I
'e zijn.
