Verdwenen dorpen
Musicus van formaat
concerteert in Axel
OP ORANJEBOLWERK IN HULST:
Ouders verfraaien
schoolplein Clinge
Jos de Schepper wint fond-
vlucht vanuit Bordeaux
H. Merckx
aan leiding
bij St. Jan
DE STEM
WOENSDAG 16 JUL11986
T22
PAGINA ZEELAND 2
VAN ZEELAND
HULST - De Hulster brommerclub Red Wings
en de motorclub De Mikes krijgen na drie jaar
zoeken nu toch een eigen clubgebouw.
Zeeuwsch-
Vlaanderen heeft
museumbrochure
Plaatselijk nieuws
Clinge
St.-Jansteen
COMMISSIE STRIKT CHARLES DE WOLFF
Kopie
Terneuzen krijgt
geld voor
bestrijding
criminaliteit
Onderdak voor
brommerclub
Van een onzer verslaggevers
De verenigingen mogen een gedeelte gebruiken van
de voormalige brandweerkazerne op het Oranjebol
werk.
De Stichting Oranjebolwerk
heeft de behuizing al een tijdje
geleden aangeboden, maar
omdat de accommodatie niet
de meest ideale is, zijn eerst
pogingen gedaan elders een
geschikter optrekje te vinden.
Dat is niet gelukt.
„We hebben gezegd, omdat
jullie het zo graag willen en
omdat jullie al drie jaar lang
zoeken, mag je wat ons betreft
erin", aldus wethouder P.
Weemaes. Het is de bedoeling
dat de Red Wings en De Mikes
het voorste hokje van de
brandweerkazerne zelf op
knappen en inrichten. Voordat
de materialen ter hand wor
den genomen, moeten er nog
stringente afspraken worden
gemaakt met betrekking tot
zaken als het onderhoud en
het voorkomen van overlast
voor omwonenden. „We heb
ben daar het volste vertrou
wen in, maar toch. We willen
best een probleem oplossen,
maar dan niet meteen een an
der probleem erbij krijgen".
Wethouder Weemaes geeft
toe dat het Oranjebolwerk niet
de meest ideale oplossing is.
„Een wat grotere ruimte zou
beter zijn, maar dit is het
enige dat we konden vinden.
Hij verwacht dat de Red
Wings in staat zijn hun club
gebouw op eigen kosten op te
knappen. Immers, de vereni
ging krijgt 3.000 gulden toege
stopt van het comité zomer-
postzegels. Bovendien vallen
ze onder de jeugdsubsidie-
verordening en dat betekent
dat de gemeente veertig pro
cent in de huisvestingskosten
bijpast en evenzoveel in acti
viteiten. Tenminste, voor
zover die niet overlappen met
activiteiten van andere door
de gemeente gesubsidieerde
organisaties. Voor bijvoor-
Van onze correspondent
ST.-JANSTEEN - Met nog
vier schietingen voor de boeg
staat H. Merckx met 35 punten
nog steeds aan de leiding in de
strijd voor het kampioen
schap. E. Verschueren bezet
met 25 punten de tweede
plaats en R. Gijsel met 24 pun
ten de derde. Bij de begin
nende schutters heeft R. Gijsel
de leiding in handen en is
daarmee bijna zeker van de
overwinning.
I De volgende schieting voor
het kampioenschap is zondag
17 juli om 19.30 uur. Het ver
dere programma is als volgt:
vrijdag 18 juli om 19.30 uur va-
kantieschieting; zondag 20 juli
om 14.30 uur vakantieschie-
ling, 29 juli om 19.30 uur va-
kantieschieting; 30 augustus
traditionele Wilhelminaschie-
ting. Tenslotte een grote hul-
deschieting ter ere van het
viertal dat Nederlands kam
pioen handboogschieten op de
staande wip werd. De vereni
ging wil haar leden H.
Merckx, R. van Essen, E. Se-
gers en R. Gijsel in september
hiermee extra in de bloemetjes
zetten.
MgBUP VOOR ZUIDWEST-NEDERLAND
Kantoren
Terneuzen, Hulst en Goes.
Adressen en telefoon
nummers op pagina 2.
Openingstijden:
8.30-12.30/13.30-17.00 uur.
Redactie
Terneuzen: Rein van der
Helm (editie-chef). Jan
Jansen (piv. chef), Emile
Calon, Co Meertens, Joep
Trommelen, Cor de Boer
(foto), Ton Koomen (sport).
Hulst: Frank Deij, Eugène
Verstraeten. Middelburg:
Henk Postma.
Advertentie-exploitatie
Inspecteur Zeeland:
C Menu, privé tel. 01150-
95839.
85-10
beeld het organiseren van een
popconcert zijn B en W niet
bereid in de beurs te tasten. Ze
vinden dat de Red Wings dat
dan maar samen moeten doen
met het open jongerencen
trum.
Volgens wethouder Wee
maes gaat het in totaal om een
groep van zo'n veertig jonge
ren. Tot nu toe is de brommer
club begeleid door het VEJV.
Die begeleiding zal ook in de
nieuwe behuizing worden
voorgezet. „Dat is dan weer
een voordeel van het Oranje
bolwerk. Dat ligt maar op een
steenworp afstand van het
Houtenkwartier". De wethou
der denkt dat de Red Wings na
de grote vakantie in hun on
derkomen aan de slag kunnen.
Van onze correspondent
CLINGE - Verschillende Clingse ouders zijn druk in de
weer om de speelplaats van de St Bernardusschool in het
dorp te verfraaien en verbeteren.
De inspanningen hebben al geresulteerd in schuilhuis-
jes, bloembakken, een zandbak en andere voorzieningen.
Met het nieuwe schooljaar verlaten de kleuters de The-
resiaschool naast de kerk. Ze verhuizen naar de Bernar
dusschool. Daarom wil directeur Karei Lansu, ondanks
het weinige geld dat voorhanden is, toch wat leuke voor
zieningen voor de kleintjes treffen. Tussen de nieuwko-
mertjes en de oudere leerlingen moet er een afscheiding
zijn, maar zodanig dat het niet teveel opvalt en dat de
kinderen elkaar toch kunnen zien.
Op het speelplein zijn nu vier slecht-weer-huisjes ge
bouwd. Verder een grote zandbak en een bloembak. Biel
zen dienen als zitje. Alles is 'versierd' met een aantal kas
tanjebomen en drie Noorse esdoorns. In de pen zit nog het
aanbrengen van een muurschildering op de betonnen af
scheidingsmuur, maar daarvoor is nog geen geld. Ouders
en helpers hebben zich echter tot doel gesteld alles voor
het nieuwe schooljaar in orde te hebben.
Van onze correspondent
AXEL - Tijdens een informele
bijeenkomst in restaurant Zo-
merlust te Axel werd door Ki-
wanis Axel Zeeuwsch-Vlaan
deren een brochure gepresen
teerd, handelend over de
Zeeuws-Vlaamse musea. De
brochure, door Kiwanis ver
vaardigd in het kader van een
cultureel project, werd aan
vertegenwoordigers van de
acht Zeeuws-Vlaamse musea
aangeboden.
Behalve informatie over de
musea zelf, bevat het prak
tisch gevouwen blad informa
tie over de regionale VW's en
een kaart van Zeeuwsch-
Vlaanderen. Hierop staan de
plaatsen waar zich een mu
seum bevindt, benadrukt, zo
dat bijvaorbeeld het rijden
van een museumroute moge
lijk is. Voorts is de kaart voor
iedere toerist een handig hulp
middel bij zijn tocht door het
Zeeuws-Vlaamse land.
Kiwanis-voorzitter Hoek
man hoopte dat de nieuwe gids
voor zowel de lokale bewoners
als de bezoekers een stimulans
mag zijn een bezoek te bren
gen aan de musea. Tevens
stelde hij dat als slecht-weer-
voorziening ieder museum wel
iets te bieden heeft. Behalve
op de diverse VW-kantoren
wordt de brochure, met een
oplaag van 25.000 exemplaren,
verspeid langs de kust, bij de
Belgische toeristenbureaus en
verder op alle plaatsen die
daarvoor in aanmerking ko
men.
Jos de Schepper uit Koewacht met zijn winnende duif.
- FOTO DE STEM COR J. DE BOER
Van onze duivensportmedewerker
KOEWACHT - Jos de Schepper uit Koe
wacht heeft in het afgelopen weekeinde
historie geschreven. Zowel op nationaal als
internationaal niveau, door het winnen van
de fondvlucht vanuit het Franse Bordeaux.
Bordeaux is de langste eendaagsfond-
vlucht voor oude duiven, die jaarlijks wordt
gehouden. De duif van De Schepper was de
snelste van de ruim 5000 duiven die aan
deze monstervlucht werden ingezet door
Belgische, Franse, Duitse, Luxemburgse en
Nederlandse duivensporthouders. Een ware
triomf voor de Koewachtenaar wiens naam
daardoor een grote klank heeft gekregen in
de internationale duivensportwereld.
De Schepper klokte zijn winnende vogel
zaterdagavond 12 juli om 19.50 uur en daar
mee had de duif de ruim 787 kilometer
lange afstand die hem van het Koewachtse
thuishok scheidde, overbrugd met een snel
heid van 1009 meter per minuut.
De kroon op het werk, want De Schepper
staat er in Zeeland en ver daarbuiten al ja
renlang om bekend dat zijn 'cracks' op de
lange afstand als gevaarlijke outsiders ge
zien moeten worden. De Schepper won een
week daarvoor de provinciale wedvlucht
vanuit het Spaanse Barcelona.
Kaarting - In gemeenschaps
huis Malpertuus wordt vrij
dag 18 juli een ouderenkaar-
ting gehouden voor mensen
vanaf vijftig jaar. Voor ge
handicapten is er geen leef
tijdsgrens. Voor elke wedstrijd
worden punten gegeven die
meetellen voor het kampioen
schap. De kaarting begint om
13.30 uur, inschrijven vanaf
13.00 uur.
Collecte - De jaarlijkse col
lecte voor het Koningin Wil-
helmina Fonds wordt .van 25
augustus tot 7 september ge
houden. Eerder worden bro
chures met informatie huis-
aan-huis bezorgd.
De kerk van Pauluspolder, gesloopt rond 1860.
- FOTO ERIK OSSEWAARDE
Aandijke, Beoostenblij, Hu-
gevliet, Hulsterloo, Paulus
polder, Saeftinghe, Sint-Ma -
rie en Wevelswaal. Acht na
men. Wat zeggen ze ons?
Aandijke en Beoostenblij,
twee polders. Biervliet kent
zijn Hugevlietstraat,
Nieuw-Namen zijn Huister-
loostraat. Pauluspolder is
een buurtschap op de zuid
oever van De Vogel. Saef-
tinghe kennen we als het
Verdronken Land en de We-
velswaaldijk scheidt De
Braakman van de Wester-
schelde. Met betrekkelijk
weinig moeite evenwel is dit
lijstje tien keer zo lang te
maken. Tachtig namen.
Weer zouden we er bekende
tussen zien: Boterzande, Ga-
ternisse, Moggershil, Rei-
merswaal en Vreemdike.
Het zijn namen van ver
dwenen dorpen of zelfs ste
den zoals Reimerswaal, dat
in 1375 stadsrechten ver
wierf. In de 14e en 15e eeuw
tot grote bloei gekomen. Na
Middelburg en Zierikzee de
derde stad van betekenis in
Zeeland. In de zestiende
eeuw gaat het fout. In 1520
heerst er een grote brand, in
1530 slaat het water toe. Dat
herhaalt zich vele malen. De
dijken gaan er aan, de stads
muren doen dienst als wa
terkering. Daar zijn ze niet
op gebouwd en in 1631 ver
trekt de laatste burger uit de
stad. Jarenlang heeft de stad
als een eiland in de Ooster-
schelde gelegen. Leeg, verla
ten, blinden klapperend in
de wind, deuren open en
dicht gaand met de bewe
gingen van eb en vloed. Rei
merswaal is nooit meer her
rezen. Wat ons nog rest is
het Verdronken Land van
Reimerswaal tussen Zuid-
Beveland en Tholen.
Ook het oudste Hontenisse
is in zee verdwenen. Ook
daar heeft de kerk jarenlang
als een eenzame wachter in
de verdronken polder ge
staan. Op de slikken voor de
Kruispolder ter hoogte van
het watergemaal kunnen we
er nog overblijfselen en spo
ren van vinden. De kerk, ge
bouwd in 1457, ging met het
dorp reeds in ongeveer 1510
verloren. Bij een overstro
ming. Hontenisse evenwel
herrees. In een hoek van de
Noordpolder - tussen Den
Eeck en de Bleyko - verrees
een nieuwe kerk.
Goed vijftig jaar later
werd die door de watergeu
zen verwoest. Men kerkte
voortaan in de kapel van het
Hof te Zande, maar in 1645
ging die over in handen van
de gereformerde gemeente.
Een schuurkerk aan het
einde van de Groenedijk
bracht uitkomst. Na diverse
ongemakken en verbouwin
gen kon in 1870 de huidige
kerk worden gebouwd. De
derde keer de goede keer.
Hontenisse heeft het er beter
afgebracht dan Reimers
waal.
De heerlijkheid Saef-
tinghe daarentegen is zoals
zoveel andere Zeeuwse dor
pen en parochies blijvend
ten onder gegaan. Deels door
overmacht, deels door eigen
schuld. Overmacht van het
water natuurlijk. De storm
verlegde zich, de vloeden
Van onze correspondente
AXEL - Overal worden in
kerken waar er een meer dan
behoorlijk orgel staat, concer
ten georganiseerd. In de zo
mermaanden mikken de orga
nisaties ook op de toeristen die
een vakantie wel eens willen
verrijken met een brokje cul
tuur.
De Gereformeerde kerk in
Axel beschikt over een fraai
orgel dat gebouwd is door
Standaart. Organist Brakman
is voor vele Axelaars een be
grip geworden. Jarenlang ver
zorgde hij diensten en speelde
'hemels'. Toen hij enkele jaren
geleden zijn 50-jarig bestaan
als organist vierde, haalden
zijn vrienden niemand minder
dan Charles de Wolff naar
Axel om een jubileumconcert
ten beste te geven. Deze zelfde
musicus is nu weer 'gestrikt'
door de orgelcommissie, Hij
speelt zaterdag een aantrek
/I
kelijk, doch ongewoon pro
gramma.
„We wisten dat Charles de
Wolff elk jaar speelde in
Vrouwenpolder op Walche
ren", vertelt Dick Oggel. „Via
de heer Wattel hebben we toen
geïnformeerd of hij niet bereid
was om weer eens naar
Zeeuws-Vlaanderen te komen.
Mensen als de Wolff zijn
grootheden die je niet voor een
prik krijgt, maar in combina
tie met andere uitvoeringen
leek het ons een haalbare
kaart". De drie Axelse orga
nisten die al enkele jaren pro
beren om de muziekliefheb
bers minimaal twee maal per
jaar een afwisselend pro
gramma voor te schotelen, zijn
reuze blij met het spontane ja
woord van een van Neder
lands meest besproken en ge
waardeerd musicus. De Wolff
ging niet alleen direct op de
uitnodiging in maar vroeg ook
niet het onderste uit de kan.
„We werken zonder subsidie
en het is frappant dat heel wat
uitvoerders dan toch voor wei
nig geld bij ons komen spelen.
Ze moeten er dan toch echt
wel musiceergenot in zien."
Dick Oggel, Piet Fraanje en
Jan Oppeneer hebben het roer
van Brakman overgenomen
toen die naar Groningen ver
huisde. Ze weten nog als de
dag van gisteren dat de hoog
bejaarde organist ongelooflijk
blij was met het jubileumcon
cert waar Charles de Wolff
naast enkele Bachwerken ook
composities van Brakman ten
gehore bracht. „De toegang
was toen gratis en de kerk zat
bomvol, dat zullen we nu wel
niet voor elkaar krijgen maar
ik verwacht toch minstens een
honderd liefhebbers. Dat is
voor een orgelconcert toch een
mooi aantal", aldus Oggel. De
organisatoren doen er alles
aan om de kerk vol te krijgen.
„We zijn naar Cadzand gere
den en hebben daar affiches
opgehangen. We mikken ge
woon op de toeristen die wel
eens iets meer willen horen
dan discomuziek of het eeu
wige ruisen van de zee".
Charles de Wolff doet dus
zaterdag Axel aan. Hij gaf
eerder deze week uitvoeringen
werden hoger en frequenter.
Daar was toendertijd niet
tegen op te boksen. Eigen
schuld ook voor een deel.
Het kostbare moer (veen)
dat zowel voor de zoutwin
ning als voor huisbrand
werd gewonnen en goed geld
opbracht, werd weggehaald
tot te dicht onder de zeedij
ken.
Werkgelegenheid niet
waar, welvaart, gewone
hebzucht misschien, we ken
nen het hè? Dan worden er
risico's genomen. Je kunt
immers beter over vijftig
jaar verdrinken dan het nu
iets minder doen! Maar de
rekening wordt wel gepre
senteerd. Wat nog restte van
het eens zo welvarende - ze
ker niet overdadig rijke en
zondige - Saeftinghe ging
definitief ten onder in 1584-
1585. Door menselijk toe
doen. De dijken van de laat
ste droge stukken werden
doorgestoken als onderdeel
van het grote gebeuren: het
Beleg van Antwerpen.
De verovering door de
Spanjaarden van.de stad op
de opstandige Nederlanden.
Niet de Spanjaarden even
wel staken de dijken door,
maar de Zeeuwen. Wat er
rest behalve 't Verdronken
Land is een gehuchtje, Saef
tinghe, halverwege Kiel-
drecht en Doel. De tegen de
Heerlijkheid gelegen polder
van Namen ontsprong in
eerste instantie de dans. Tij
dens het Beleg van Hulst in
1596 werden weliswaar de
dijken doorgestoken, maar
men kreeg de zaak weer
droog. De stormvloed van
1715 evenwel bracht het ein
de. Wat er nog over is aan
ruïnes van de voormalige
parochie rust nu ergens in
de schorren van Saeftinghe,
onder enige meters klei.
Toch is Namen niet hele
maal verdwenen. In 1858
vond de pastoor van de pa
rochie Hulsterloo het zinnig
die voortaan, als herinne
ring, Nieuw-Namen te noe
men. Daarmee werd wel Na
men herdacht, maar ver
dween de aloude naam Hul
sterloo, een naam reeds ge
noemd in de Reynaert.
Naast de naam rest er van
Namen ook nog de torenklok
(nu te Graauw) en van Hul
sterloo een kopie van het
beeldje dat grote verering
genoot in de bedevaartkapel
van Hulsterloo.
in Vrouwenpolder en Middel
burg. In Axel speelt deze
Bachkenner geen enkel werk
van deze grootmeester. Jaren
lang was hij de man die de
Matthauspassion dirigeerde
op de televisie en ook enkele
malen in Aardenburg. Hij is
verbonden als dirigent aan het
Noordelijk Filharmonisch Or
kest en het Bachkoor Holland.
Hij treedt als organist op over
de gehele wereld en kent een
internationale bekendheid.
Dat Axel een man van een
dergelijk kaliber nu aan het
publiek kan presenteren mag
als een prestatie op zich wor
den gezien.
Op het programma vooral
romantische werken die alle
een volle registratie vragen.
Mendelssohn (1ste sonate) Re-
ger en Boëlmann (suite gothi-
que) naast de veeleisende
corqposities van Widor en C.
Franck.
Het concert begint om 20.00
uur. De toegangsprijs be
draagt 6 (kinderen 2,50).
Een kopie. Het staat in het
kapelletje aan het begin van
de Veerstraat. Het origineel
is te Drongen in Vlaanderen.
Zit Namen diep onder het
slik, Hannekenswerve zit
even diep onder een dijk na
bij Draaibrug. Van Vreem
dike zijn resten gevonden in
de Lovenpolder ten noorden
van Hoek. Willemskerke lag
waar nu de C-oese polder is
ook nabij Hoek Vulendike is
verdwenen, maar als
Schoondijke teruggekomen.
Welle, eens op Ncord-Beve-
land, is voorgoed verdwe
nen. Niets meer van over en
zo zijn er veel te noemen.
Van Baarsdorp langs de
rijksweg Goes-Middelburg
resten nog kerkhof en kerk
hofmuur en twee vliedber
gen.
In het Walcherse land was
tot voor kort het kerkhof
van Schellach nog aan te
wijzen. De kapel van Hooge-
lande staat verlaten, wel ge
restaureerd, in de polder na
bij Middelburg. Schakerloo
op Tholen en Pauluspolder
in het Land van Hulst be
staan nog. Beide zijn het
buurtschappen, om van ge
huchten maar niet te spre
ken. Ze vertonen in hun op
en neergang gelijkenis.
Beide zijn overvleugeld door
een buurtschap of dorp dat
hogerop klom. Schakerloo
ondergesneeuwd door de
stad Tholen. Pauluspolder
heeft in 1861 zijn kerk moe
ten afstaan aan het voorma
lige gehuchtje Rapenburg.
Dat terwijl Pauluspolder al
in 1263 als parochie is opge
richt.
Nu moet er wel bijgezegd
worden dat het kerkje van
Pauluspolder wel wat ver
vallen was. Men was echt
toe aan een nieuw bedehuis
en Rapenburg heeft het, om
het zo maar eens te zeggen,
gewonnen. Het gotische
kerkje van Ser Pauluspolder
werd afgebroken. Wel is er
nog een afbeelding van. Bij
gaande foto is gemaakt naar
dat schilderij. Het was te be
zichtigen in het museum De
Vier Ambachten te Hulst,
tegenwoordig hangt er een
kleurenfoto gemaakt van
dat schilderstuk.
Van een onzer verslaggevers
TERNEUZEN Terneuzen is
een van- de 35 gemeenten die
geld krijgen in het kader van
de bestrijding van de kleine
criminaliteit.
De ministeries van Binnen
landse Zaken en Justitie heb
ben hiervoor vijf miljoen gul
den vrijgemaakt. In totaal
willen beide ministeries ovei
een periode van vijf jaar 45
miljoen gulden uitgeven aan
preventie van criminaliteit.
De uitgekozen projecten
richten zich onder meer op het
voorkomen van vandalisme,
winkeldiefstal, inbraak, fiet
sendiefstal en geweldpleging.
