Niemand kan meer
)in Drees heen
De onbetwiste
staatsman
Een blijvend
monument
Zo naïef
lurgerlijk
itie
leider
Geen doorbraak
AOW
Troon gered
Wederopbouw
Sluwe vos
Struikelblok
Breuk
100
van de AOW, 100 jaar
Ie maken dat er qua kleur een
lZo drinkt Willem Drees wat
Tirschrijft, maar niet wat er op
Ichreven staat.
JJeen bier. Geen alcohol. Niet
I een kwaal, gebrek aan maag-
Iral uit overtuiging. Als kind
I hoe een bedrijf van een drin-
op de fles is gegaan en hoe
Jin de Jordaan hun zuurver-
I direct verzuipen in de kroeg
Jen uitbetaald. Al op zijn zes-
km Drees lid van de drankbe-
Kl poütici en diplomaten is een
gezelligheid een belangrijk in-
tin bedrijf, waarin een warme
prlog kan vermijden. Eén keer
l ook te geloven. Dat is na een
te Russische ambassade, waar
n rijkelijk vloeit als de radio-
"sjernobyl. Drees heeft alle al-
rsnaperingen afgeslagen, maar
n zijn vrouw gezegd dat het al-
hien toch iets gemoedelijker
ij voortaan geen 'nee' of 'njet'
gen tegen een sigaartje uit an-
En zo gaat Drees, na zijn zes-
sigaar, die hij snel na zijn ver-
litiek voorgoed weer dooft.
1913. „IK acht den tijd gekomen om de af-
luiting en droogmaking van de Zuiderzee te
[dementen", zegt koningin Wilhelmina in
Troonrede. Buiten demonstreren vrou-
Kii voor kiesrecht. Willem Drees wordt
ior de SDAP gekozen in de Haagse ge-
ieenteraad.
In zijn maidenspeech maakt hij zich boos
er het feit dat er verschil wordt gemaakt
ISSen 'beambten' en 'ambtenaren'. Maar de
leerderheid van de raad wil dit standsver-
:hil niet opheffen, omdat het 'schadelijk
ior de werkverhoudingen' zou zijn. De
.uwelijks geschoolde portier zo maar de
lfde titel geven als de ambtenaar van de
erlijke stand? Nee, dét zou toch wel een
al te dolle vorm van nivellering zijn.
'1 Ondanks die eerste kater werkt Drees zich
jp iot een gezaghebbend raadslid en wordt
hij in 1919 de eerste socialistische wethouder
an Den Haag. Dat zou hij tot 1933 blijven
|s hij wordt gekozen tot lid van de Tweede
iamer.
[Zijn Haagse jaren als wethouder be
bouwt de rasbestuurder Willem Drees als
:n van de mooiste periodes in zijn carrière,
laar het zijn vooral de gebeurtenissen bui-
in het Haagse gemeentehuis die de wereld
bokken: de Eerste Wereldoorlog, de Rus-
jsche Revolutie, de technische sprong voor-
[aarts en de lange socialistische mars door
Je instituties.
n 1918 komt er voorgoed een eind aan
hei tijdperk van Pieter Jelles Troelstra en de
arste dagen van het strijdbare socialisme,
toelstra is een bewogen en bevlogen socia-
it van het eerste uur die nog hoopt en ge-
ift dat het onderdrukte proletariaat in één
tap een eind zal maken aan het kapitalisme
jor omverwerping van de heersende klasse.
Aan het eind van 1918 denkt hij dat de
|d njp was. Er zijn revoluties (of pogingen
iartoe) geweest in Rusland, Duitsland en
istenrijk-Hongarije en ook in Nederland
:ent Troelstra vonkjes te ontdekken die de
jplosie kunnen veroorzaken: er zijn rellen
iweest onder de gemobiliseerde soldaten
ie de kazernes van het neutrale Nederland
zat zijn en onder de bevolking wordt gekan
kerd en geklaagd over het gebrek aan voed
sel
JTegen de zin van de meeste SDAP-be-
mrders roept Troelstra op tot de machts-
ïmame. 'De revolutie die niet doorging',
e regering verhoogt de broodrantsoenen
or het volk en kondigt een gedeeltelijke
mobilisatie af. De vonkjes zijn geblust en
droom van Troelstra gaat in rook op.
Drees vindt dat maar goed ook en heeft
Jch altijd afgevraagd 'hoe een man van een
tb briljante intelligentie zo naïef kon zijn',
"et is het verschil tussen Troelstra en Drees.
[e eerste is de emotionele dromer die het
ialisme kracht heeft gegeven. De tweede
de koele uitvoerder die het socialisme be-
luurlijke macht wil geven.
ascetische gedrag staat Willem
herinnering van oud-collega?
ils een gezellige man. „Hij is al-
elijk saai geweest", heeft zijn
Van der Goes van Naters hel
ibbig gezegd. Willem Drees is
een moppentapper, zelfs een
slaapverwekkend spreker, die
gen noemt en in zijn toptijd in
einig vriendschappen sluit,
nisters in de kabinetten-Drees
of tijdens de lunchpauze in po-
deringen, nog wel eens samen
borrelen, gaat Drees naar huis
de traditie van een huismus,
ige man in het moederlijk huis-
er van zijn gezin met drie kinde-
iter als minister-president, het is
ertje Drees. Een keurige huisva-
orgens, altijd stipt dezelfde tijd.
achter zich dicht trekt om naar
lopen en 's avonds om half z®
hoofd zit van de tafel met dam-
ippels.
politiek van de calvinistische so-
is is geboren in zijn ouderlijk
de broekeman Willem aan dei
>evoeld wat een leven zonder
terheid is. Willem Drees is een
negentiende eeuw dat de sober-
paplepel heeft binnengekregen
rouw dient Drees de drie jaar
dan voor de keuze wat hij verde'
doen in het leven? De toekomst
ig uit. Zijn oom, de makelaar dit
:eld betaald had, vraagt of hij hi)
raak komt. „Ik had toen al vroef
man kunnen zijn. Maar dat was
in handel in huizen. Als jong
de ik er niet voor om me daar ii
rijgt ook een mooie baan bij
erij aangeboden, maar daar voel
loholicus Drees even weinig voo'
.estudeerde tandarts die wordt
verkoper van lollies, drop en che
Drees besluit van zijn hobby zij*
aken en treedt al snel in dienst al
in de Tweede Kamer. Hij is da'1
de SDAP. Dat is hij op zijn ach1'
jaardag geworden,
n Is het de droom van de revolt]
er reikte mijn fantasie niet. Het sv|
/as allereerst de strijd tegen de W
jestand. Daaraan was ik me gaaS
Na de 'revolutie' verandert het gezicht
van de SDAP snel en krijgt het burgerlijke
ikjes. Maar ondanks de rijkelijke scheuten
ter die er in de rode wijn worden gedaan,
lurt bet tot 1939 voordat de SDAP voor
t eerst in de regering komt met de failliete
del van crisis en Colijn. Drees wordt dan
letievoorzitter van de Tweede Kamer,
rin hij zich als bestuurder overigens
linig bevredigd' voelt.
'ang duurt zijn fractievoorzitterschap
ït. Op 10 mei 1940, als Willem Drees van
is naar het Binnenhof wandelt, wordt er
htalarm gegeven. De Duitsers komen.
:n vrouw roept Drees binnen en samen
uilen ze in de kelder die typerend is voor
de serieusheid waarmee Nederland over de
'rlogsdreiging denkt: een tafel met daarop
*n matras en een stapel dekens.
TAls Drees even later met snelle passen
jrder naar het Binnenhof loopt, wordt Den
vag gebombardeerd. Omdat premier De
ier te bang is naar het parlement te ko-
h, legt Kamervoorzitter Van Schaik een
klaring af 'en schorst de vergadering voor
bepaalde tijd'. De nazi's zullen de demo-
jtie vijf jaar schorsen.
r'er maanden na de bezetting wordt
"ees door de nazi's opgepakt en overge-
jcht naar het concentratiekamp Buchen-
ld. Samen met prominenten als Lieftinck,
B Savornin Lohman en Tilanus wordt hij
r vastgehouden in een speciaal hoekje
bevoorrechte gevangenen. Die Goldene
Na een jaar wordt Drees vrijgelaten
hij door zijn maagkwaal lijkt weg te
thuis neemt Drees, als verte
van de SDAP, deel aan de or-
van het verzet.
mei 1942 wordt hij weer opgepakt en
keer naar het gijzelaarskamp Sint Mi-
gebracht. Ook daar zit hij maar
een week. en als hij weer vrij is,
"ij uit tot een van de leiders van het
w... u"'8 voorzitter van het Politiek Con-
Het Vaderlands Comité, de Contact-
V missie der illegaliteit en als lid van de
rouwensmannen. Een bundeling van
Ics waaarmee Drees naam maakt als
rmhonaal politicus die bekend staat als
|uu h f>rocent fatsoenlijk, degelijk en be-
at hij zich die positie, binnen de SDAP
nationale politiek heeft kunnen ver-
heeft Drees zelf altijd gerelativeerd
e opmerking dat hij het is geworden
gebrek aan anderen',
wordt Drees de leider van de SDAP
'e niernand meer heen kan.
De presentatie van het eerste kabi-
net-Drees.
1945. NEDERLAND is bevrijd. Blijdschap
en chaos. Honger en hoop. De oorlogs
schade in een leeggeplunderd land kan wor
den opgeruimd. De foute Nederlanders ook.
Het is de tijd van gebrek. Aan elektriciteit.
Woningen. Fietsen. Radio's. Schoenen.
Eten. Alles.
Eind juni kunnen de kranten, eigenlijk
niet veel meer dan een vel schaars papier,
melden dat de 'door de H.M. de Koningin
aangewezen kabinetsformateurs, de heeren
prof.ir. W. Schermerhorn en W. Drees hun
taak tot een goed einde hebben gebracht'.
Het nationaal kabinet voor herstel en ver
nieuwing is er niet zonder slag of stoot geko
men, want niet iedereen is het er over eens
hóe vernieuwend dat nieuwe kabinet wel
niet moet worden. In de vijf jaren van de
Duitse bezetting hebben de denkers niet stil
gezeten. In Londen voelen nogal wat Neder
landse Engelandvaarders niet erg veel voor
een efficiënt bewind, dat een eind zal maken
aan al het tijdrovende partijpolitieke gekis
sebis. Ook koningin Wilhelmina voelt in
haar hart, niet in haar handelen, veel voor
zo'n krachtig bewind.
In Nederland is er een ander idee van ver
nieuwing onstaan. Zo is er rond een groep
politieke kopstukken, die door de nazi's in
het kamp Sint Michielsgestel gegijzeld zijn,
het plan gegroeid van een nieuwe politiek,
waarin geen plaats meer is voor aparte hok
jes voor katholieken, socialisten, anti-revo-
lutionaren en liberalen. Die oude starre zui
len moeten verdwijnen, vindt de Neder
landse Volks Beweging van Schermerhorn.
Anderen vinden dat het politieke en par
lementaire systeem niet zonder meer op de
helling moet. Zo wil Willem Drees best een
politieke partij waarin katholieken en libera
len welkom zijn, maar de SDAP moet dan
wel als basis dienen.
Die twee stromingen, van Schermerhorn
en Drees, gaan het gezicht bepalen van de
nieuwe PvdA die wordt opgericht. En die
niet de partij van de doorbraak blijkt, waar
van Schermerhorn gedroomd heeft. Want
bij de eerste verkiezingen na de bevrijding
haalt de PvdA wel meer zetels dan de SDAP
ooit gedaan had, maar blijven de zuilen in
stand.
De KVP wordt de grootste partij en ook
de ARP. de CHU en de liberalen hebben
hun traditionele kiezersvolk weer getrokken.
De naoorlogse droom van de ontzuiling
wordt snel vergeten en is toen eigenlijk al
leen praktische werkelijkheid geworden voor
de intellectuelen die het vernieuwingsidee
hebben uitgedacht. Nederland zal nog lang
het land blijven waarin socialisten PvdA en
katholieken KVP stemmen en de bisschop
pen nog in 1954 in het Mandement laten
weten dat een goede katholiek toch maar be
ter niet op Drees kan stemmen.
Toch was het de KVP van Romme die het
later mogelijk maakt dat Willem Drees meer
dan tien jaar lang minister-president blijft.
Drees wordt geaccepteerd omdat hij geen
bevlogen socialist is, maar een burgerlijk so
ciaal-democraat van calvinistische huize.
Omdat hij geen partijpoliticus is, maar een
traditioneel bestuurder die boven de par
tijen staat. En zó acceptabel is als kapitein
op een schip met Romme als stuurman.
Al in de eerste dagen van het kabinet-
Schermerhorn, waarin Drees vice-premier
en minister van Sociale Zaken is, handelt hij
zoals mag worden verwacht gezien zijn ver
leden. Als de communistisch geleide Een
heidsvakcentrale overal stakingen afkondigt,
en Canadese soldaten in de Rotterdamse ha
ven de schepen met voedselhulp voor honge-
Drees maakt de souvereiniteitsover-
dracht van Indonesië bekend. Konin
gin Juliana luistert.
rend Holland moeten lossen, keert Drees
zich tegen die stakingen. „Hiervan moeten
wij ons goed doordringen: het tekort kan al
leen worden aangevuld door produktie en
door aanvoer, dat is door arbeid. Onderbre
king daarvan door een reeks van arbeids
conflicten zou betekenen verlenging van de
honger, de koude, de duisternis, van het lo
pen op kapot en minderwaardig schoeisel of
zelfs zonder schoeisel en in onvoldoende
kleren; verlenging ook van het samenwonen
in te kleine ruimten."
Dat is de opbouwende taal van het na
oorlogse Nederland met opgestroopte mou
wen.
En hij in 1947 dient Drees de Noodvoor
ziening voor ouden van dagen in. Daarmee
wordt de basis gelegd voor de AOW, die la
ter door minister Suurhof wordt ingediend,
maar die toch voor altijd de AOW van
Drees zal blijven.
In 1948 wordt Willem Drees voor de eer
ste keer minister-president. De KVP had
weliswaar de verkiezingen gewonnen, en een
voortzetting van het rooms-rode kabinet-
Beel lag dan ook voor de hand. Maar de
KVP wilde graag dat de coalitie versterkt
zou worden met CHU en WD. Er was
maar één prijs die daar voor betaald moest
worden, de PvdA moest de premier leveren.
En dat werd Drees.
Het hoe en waarom van dat eerste pre
mierschap Drees is in één woord te geven:
Indonesië. Nederland was begonnen met de
afbouw van het koloniale tijdperk, waarin
Den Haag nog de regeringszetel voor Suri
name, de Antillen en Nederlands-Indië is.
Maar vóórdat Nederland Indonesië (en
Nieuw-Guinea) eindelijk los kan laten, wor
den er vele zwarte bladzijden met bloed-
smetten in onze geschiedenisboekjes ge
schreven. Alleen omdat Nederland het niet
kan verkroppen dat de oude kolonie een on
afhankelijke republiek wordt onder de ver
achte Soekarno. Zelden heeft Nederland,
met zijn halsstarrigheid aan de onderhande
lingstafel en twee politionele acties, zich in
ternationaal slechter vertoond als in deze ja
ren jaren waarin Drees premier is. Het
is een vlek op het blazoen van Drees, dat
overigens als boetekleed gedragen moet
worden door bijna alle politici van toen.
Succesvoller en doortastender is zijn op
treden in de crisis die het koningshuis be
dreigt: de Greet Hofmans-affaire. Greet
Hofmans is een gebedsgenezeres, die door
koningin Juliana naar paleis Soestdijk ge
haald is in de hoop dat ze iets kan verbete
ren aan het gezichtsvermogen van prinses
Marijke, die nu Christina heet. Hoewel die
wens niet in vervulling gaat, blijft de konin
gin in contact met Greet Hofmans die een
mystiek pacifisme preekt dat Juliana erg
aanspreekt. Prins Bernard moet niets heb
ben van dit vage en zachte gezemel en de
wrijvingen blijven niet binnenskamers. De
vaderlandse politiek en pers hebben de zaak
nog een tijdje in de doofpot kunnen houden,
maar als de internationale pers in de Hof
mans-affaire duikt, wordt er openlijk ge
sproken over een echtscheiding en mogelijke
troonsafstand.
Op het moment dat de bom lijkt te bar
sten, en Juliana denkt aan een toespraak om
het Nederlandse volk tekst en uitleg te ge
ven, weet Drees de zaak te sussen. De ma
nier waarop hij de affaire met Juliana heeft
afgewikkeld, bfijft het geheim van Soestdijk,
maar dat Juliana sindsdien een foto van
Drees op haar bureau heeft staan, mag het
bewijs zijn van de vaderlijk vriendelijk wijze
waarop dat gebeurd moet zijn.
Het is opmerkelijk dat dit niet de enige
keer is dat een socialistische premier een cri
sis in het koningshuis weet te bezweren. La
ter is het PvdA-premier Joop den Uyl (óók
van calvinistische huize) die, weer tot volle
tevredenheid van Juliana en de nationale
politiek, de Lockheed-affaire rond Prins
Bernard oplost zonder schokken voor de
troon. En dat voor de partij die traditioneel
zo weinig op heeft met Oranje
Hoewel de erfelijke monarchie haaks mag
staan op de ideologie van het socialisme,
hebben de sociaal-democraten de Neder
landse monarchie aanvaard als een factor
voor de politieke en nationale stabiliteit.
Ook dat mag mag deels op het conto van
Drees worden geschreven. Hij is in de jaren
dertig een van de pleitbezorgers om de
SDAP te ontdoen van het anti-Oranje-ima-
go. Tot 1933 hebben de Kamerleden van de
SDAP geweigerd om in de Ridderzaal aan
wezig te zijn als de koningin de Troonrede
voorleest en ook voor koninklijke onder
scheidingen wordt met een vies gezicht be
dankt. Drees vouwt de principiële paraplu
tijdens de lintjesregen dicht en is daarom
een van de eersten die in aanmerkingen
komt voor een koninklijke onderscheiding.
Hij laat die eer aan partijgenote Suze Groe-
neweg, in 1918 de eerste vrouw in de
Tweede Kamer en zijn oudere SDAP-col-
lega Vliegen.
Drees zal zijn onderscheidingen later nog
wel krijgen en voegen aan het grote aantal
speldjes en lintjes, waarvan de ere-doctor
zelf overigens een medaille van het Franse
legioen van eer nauwelijks weet te onder
scheiden van een Limburgse carnavalsorde.
De jaren dat Drees premier is, zijn jaren
dat Nederland er nog overzichtelijk en ge
zond uitziet. Nederland stroopt de mouwen
op en werkt, nauwelijks onderbroken door
stakingen, aan de wederopbouw van het
land. Er wordt geïnvesteerd. Een nieuwe in
dustrie wordt op poten gezet. De werkloos
heid is laag en er zal zelfs een schreeuwend
tekort aan arbeidskrachten ontstaan. De
werknemers zijn tevreden met de geleide
loonpolitiek. De prijzen worden in de hand
gehouden. En er wordt gebouwd aan een
droompaleis van sociale zekerheid.
Na de crisis van de jaren dertig en de
Tweede Wereldoorlog zijn de Nederlanders
dik tevreden en vergeet de PvdA gemakke
lijk dat hier niet gebouwd wordt aan de
plan-economie die de socialisten op papier
hebben gezet, maar aan een herstel van het
kapitalisme met een sociaal gezicht. Neder
land met het gezicht van Drees, maar geen
socialistisch gezicht.
Ook politiek is Nederland in de naoor
logse jaren eenvoudig in kaart te brengen.
De zuilen staan nog even stevig als vroeger.
De KVP is Romme. De AR Schouten. De
CHU Tilanus. De WD Oud. En de PvdA
dat is dus Drees. De fractievoorzitters van
de PvdA in de Tweede Kamer, Van der
Goes Naters en later Burger, komen er nau
welijks aan te pas. Drees is de onbetwiste
leider.
Hoewel Drees wordt afgeschilderd als een
man die boven de politieke partijen staat en
daarmee de schijn wordt gewekt dat hij geen
partijpoliticus is, moet hij toch wel een
sluwe vos geweest zijn om zó lang de eerste
man van de PvdA te blijven.
Dat is hij ook.
De meestertruc: Drees laat zijn partijge
noten in hun sop gaar koken en zorgt er
voor dat niemand anders dan de PvdA-kie-
zers hem op zijn troon houden. En zolang
hij de KVP te vriend houdt, blijft hij ook
premier.
Drees hanteert als premier de zuiverste
vorm van dualisme en treedt nauwelijks of
niet in overleg met zijn fractie in de Tweede
Kamer.
Ook vanuit de partij duldt hij nauwelijks
in- laat staan tegenspraak. De tijd dat
PvdA-leden denken dat ze kunnen beslissen
over de aanschaf van vliegtuigen, is nog heel
ver weg.
1956. DE Russen trekken Stalin van zijn
voetstuk en maken een gewelddadig einde
aan de Hongaarse opstand. Nasser nationa
liseert het Suez-kanaal. De Tweede Kamer
neemt de AOW-wet aan. Bij de verkiezingen
haalt de PvdA voor het eerst in de geschie
denis meer Kamerzetels dan de KVP. Drees
begint aan zijn laatste kabinet, waarin
Marga Klompé de eerste vrouwelijke minis
ter is.
Het zijn nog gouden tijden voor de socia
listen. Drees trekt steeds meer stemmen. Het
Vrije Volk is de grootste krant van Neder
land. Het NW groeit en de hele rode fami
lie luistert naar de VARA.
Het gaat allemaal goed. Te goed. De eco
nomie draait op volle toeren, de prijzen da
len, de lonen stijgen, de investeerders weten
niet waar ze het geld vandaan moeten sle
pen, de overheidsuigaven vliegen de pan uit,
er ontstaat een flink tekort en de regering
moet op de rem gaan staan. In 1957 is de
economische motor oververhit en moet de
overheid harde maatregelen nemen. Het is
een hapering in het economische vliegwiel
dat nog jarenlang doldriest zal draaien,
maar het luidt het eind van het tijdperk-
Drees in.
De kleine crisis werkt door in het loon
zakje en de werkloosheidscijfers. Bij verkie
zingen van Provinciale Staten en gemeente
raden, begin 1958, krijgt de PvdA de reke
ning gepresenteerd. De kiezers laten het af
weten en de partij begint politieke eisen te
stellen die de klank van de jaren zestig al in
zich hebben. Dat is het breekpunt voor de
christen-democraten, die samen de meerder
heid in de Tweede Kamer hebben en ook de
VVD nog achter de hand hebben als coali
tiepartner.
De sfeer in de centrum-linkse coalitie
daalt tot ruzieniveau en er is alleen nog
maar een bananeschil nodig om het tijdperk
Drees af te sluiten. Het struikelblok wordt
een voorstel van minister Hofstra (PvdA, fi
nanciën) om een tijdelijke belastingverho
ging met twee jaar te verlengen. Daar gaat
de KVP niet mee akkoord en Drees wordt
naar huis gestuurd.
Ook al zijn eerder kabinetten zijn voortij
dig gestruikeld, mede omdat Drees zo'n
slecht formateur is, maar daar is steeds weer
een mouw aan gepast. Dit keer niet. De 72-
jarige Drees is vermoeid en weet dat het
geen zin meer heeft om te lijmen. Dat zijn
opvolger Zijlstra het voorstel van Hofstra la-
Felecitaties voor de 'uitvinder van
de AOW' bij diens 65-ste verjaardag.
ter wel door de Kamer krijgt, bevestigt het
vermoeden: de PvdA is niet meer nodig en
wordt na veertien jaar trouwe dienst tot de
oppositiebanken veroordeeld. Het is het his
torische lot van de socialisten sinds hun in
trede in de Tweede Kamer: de christen-de
mocraten bepalen wanneer het de tijd is dat
sociaal-democraten op het regeringsfluweel
mogen zitten.
Na zijn premierschap trekt Drees zich
niet helemaal terug uit de politiek. Hij wordt
een trouw bezoeker van de vergaderingen
van het PvdA-bestuur, maar blijft daar na
enkele jaren weg omdat zijn gehoor en ge
zichtvermogen langzaam maar zeker afne
men. Ook zijn liefde voor de PvdA neemt af.
Vadertje Drees vindt dat de PvdA zich in de
jaren zestig en zeventig ontwikkelt tot een
progressieve partij die teveel afstand doet
van de oude socialistische idealen.
Met het aanbreken van de jaren zeventig
komt de onvermijdelijke breuk. Een groep
sociaal-democraten, onder leiding van de
zoon van Drees, maakt zich los van de PvdA
en doet als Democratisch-Socialisten '70
mee aan de verkiezingen voor de Tweede
Kamer. De oude Drees voelt zich sterk aan
getrokken door het nostaligisch socialisti
sche DS'70 dat een zuiniger overheidsbeleid
bepleit. Drees en zonen vinden dat de wel'-
vaartsstaat te ver is doorgeschoten en willen
terug naar de dagen dat een Miljoenennota
nog geen Iniljardenschuld presenteerde.
Vóór Drees senior in 1971 naar de stem
bus gaat, doet hij een brief op de post
waarin hij bedankt voor het lidmaatschap
van de PvdA. Daarna brengt hij zijn stem
uit op DS'70.
Drees en de PvdA zijn uiteen. En de vraag
blijft of Drees met het socialisme heeft ge
broken of dat de PvdA geen socialistische
partij meer is. Een onterechte vraag. Drees
is de socialist gebleven die hij altijd is ge
weest. Maar zoals zijn eigentijdse SDAP
Troelstra gedesillusioneerd achterliet, zo
laat de PvdA Drees teleurgesteld achter. Het
is het verhaal van oude mensen en de dingen
die voorbij gaan.
Wat blijft is het beeld van Drees. Vadertje
Drees. Sociaal-democraat. Bestuurder. Man
van de AOW. Fatsoenlijk. Degelijk. Sober.
En daar overal het woordje 'oer' voor. Een
beeld dat pas na zijn premierschap en breuk
met de PvdA de conservatieve kleur heeft
gekregen waardoor Drees een onomstreden
vader des vaderlands werd. Zo is Willem
Drees een politicus die pas de stemmen van
de meerderheid van de Nederlanders kreeg,
als hij al uit de politiek vertrokken is.
Willem Drees is een eeuw Nederland. Een
eeuw socialisme. Een eeuwig monument.
Om zuinig op te zijn.
De honderdjarige Willem Drees ziet
s{echt en moet zich op de tast langs
zijn boekenkast begeven.
