PAS UIT EN NU AL IN
UITVERKOOP
Adriaan van Dis
komt toch terug
Hier en N
Herstelde versie van
'Ulysses' na 7 jaar klaar
DINSDAG 17 JUNI 1986
Alphaville
Outfield
Intimate Stranger
Doctor
The Medics
The Fixx
NEDERLAND 1
NEDERLAND 2
DUITSLAND 2
Suske en Wiske
hJ,
OfCKE: De hinderla
„De tijd is de beste schminker ter
wereld. Hij is uniek en grondig en
je krijgt alle rimpels van hem die je
verdient
Claude Lelouch, cineast.
Festival Nieuwe Muziek
voor tiende maal
'eigenwijs, maar integer'
MUZIEKCRITICI noemen het een uniek fenomeen, een curio
sum van internationale allure. Maar de politici in Zeeland sou-
batten nog steeds over de vraag of hun drie ton subsidie voor
apparaat en programma wel in goede handen is. Toch beleeft
Middelburg ook dit jaar weer een Festival Nieuwe Muziek. Het
paradepaardje van vooruitstrevend cultureel Zeeland is aan de
tiende editie toe.
Het festival maakt ruim baan voor eigentijdse muziek, ge
componeerd of geïmproviseerd en afkomstig uit de hele wereld.
Maar ook de randgebieden uit de beeldende kunst, de jazz- en de
popmuziek vinden er een podium. Onder het motto 'al het geld
voor de avant-garde' heerst vanaf donderdag in de Zeeuwse
hoofdstad weer drie weken lang een klimaat, waarin enkele van
's werelds grootste componisten en uitvoerenden van heden
daagse muziek het artistiek klimaat van nieuwe impulsen moe
ten voorzien.
Door Henk Postma
MIDDELBURG - Eén
keer per jaar, in de
Randstedelijke scha
duw van het Holland
Festival, verandert
Middelburg in een
'metropooltje', waar
de mondiale muziek-
avant-garde zich mag
presenteren aan een
beperkt, maar geïnte
resseerd publiek van
kenners, gewone be
langstellenden en een
enkele locale kunst
snob. Deze keer voor
de tiende maal.
Het Festival Nieuwe Muziek
operereert buiten de schijn
werpers die de grotere, mo
dieuzere en op commercieel
succes mikkende muziekspec-
takels van een aureool voor
zien. Maar door de jaren heen
heeft de 'eigenwijze, maar in
tegere' programmering van
dit Zeeuws gebeuren gefun
geerd als wegbereider voor
vernieuwende tendenzen in de
rest van Nederland. Muziek
critici noemen het festival dan
ook 'één van de onmisbare pei
lers van het eigentijdse mu
ziekleven'. En ze roemen
vooral de bijzonder informele,
zo niet rommelig aandoende,
ambiance die het festival ken
merkt.
'Wanbeheer'
Organisator is de Stichting
Nieuwe Muziek Zeeland, op
volger van Jeugd en Muziek
dat vier jaar geleden aan 'fi
nancieel wanbeheer', zoals de
subsidiërende bestuurders dat
uitdrukten, ten onder ging. In
feite gaat het om een een
mansbedrijfje in de persoon
van manager Ad van 't Veer,
die zich in voor en tegenspoed
steeds weer heeft weten te om
ringen met een groep vrijwil
lige bestuursleden.
Volgens de commissie Su
therland, een nationaal drie
manschap waardoor het sub
sidiërende provinciebestuur
zich heeft laten adviseren,
verricht Van 't Veer met zijn
vrijwilligers een klus waar
voor eigenlijke drie professio
nele stafmedewerkers nodig
zouden zijn. Maar zo'n ver
gaande professionalisering zit
er nog niet in. De Zeeuwse sta
ten twijfelen zelfs of Zeeland
zich de 'luxe' van het festival
nog langer moet veroorloven.
Reden waarom ze het gebeu
ren ook deze keer weer als
'proef' betiteld hebben.
Extra
Muziekcitici schrijven het
aan het Festival Nieuwe Mu
ziek toe dat inmiddels interna
tionaal gerenommeerde com
ponisten als Iannis Xenakis en
Morton Feldman, maar bij
voorbeeld ook de Japanse
avant-garde componisten,
voet aan de grond kregen in
Nederland. Reden genoeg dus
voor de organiserende stich
ting om het tweede lustrum
van een extra tintje te voor
zien. Extra geld hadden pro
vinciebestuur en gemeente
Middelburg er niet voor over.
Maar dankzij de goodwill die
manager Ad van 't Veer met
zijn geesteskind heeft weten te
veroveren, speciale bijdragen
van het ministerie van WVC
en de opbrengst van radio-op
names. komen tijdens het
Van onze rtv-redactie
HILVERSUM - Adriaan van Dis zal in het nieuwe winterse),
zoen voor de VPRO een programma presenteren. De VPRo
deelde dit mee, nadat Van Dis bij de BRT en in het weekblad Di
Tijd had laten doorschemeren dat hij van het scherm zou ver.
dwijnen om zich geheel te wijden aan het schrijven van boeken.
Volgens de VPRO-persdienst wordt op dit moment gewerltl
aan het concept voor een nieuw programma. Als beide partijen
zich kunnen vinden in de nieuwe formule, zal Van Dis in het na.
jaar terugkeren op de VPRO-tv.
Eén van de topattracties van het Festival Nieuwe Muziek is
het Kronos Strijkkwart (USA), dat voor het eerst naar Neder
land komt. Het speelt recent werk van Amerikanen als
Rihm, Young, Glass, Riley, Marcus, Young en Graves.
- foto michele clement'
De Amerikaanse componist Morton Feldman, 'meester van
de stilte', komt naar het festival om met collega-componis
ten een vijfdaags college te geven. Zijn adagio: „We hebben
niet nog een componist en nog meer noten nodig als daar
niet een hele goede reden voor is". - foto wim riemens
tiende festival meer grote
componisten en uitvoerenden
naar Middelburg dan tot nu
toe het geval was. Zo geeft de
Amerikaan Morton Feldman
een vijfdaags 'masterclass'-
college, waaraan onder meer
meedoen de componisten Ian
nis Xenakis (Frankrijk/Grie
kenland), Kaija Saariaho
(Noorwegen), Per Norgard
(Denemarken) en Bunita Mar
cus (Amerika).
Feldman en Xenakis schre
ven bovendien elk een speciale
festival-compositie, terwijl
Nieuwe Muziek een elpee pre
senteert met recent werk van
Xenakis. Ensembles en solis
ten die tot de top van de he
dendaagse muziek-praktijk
gerekend kunnen worden,
waaronder Sound Space Ark
(Japan), het Kronos Kwartet
(USA) en Nieuwe Muzieks
'eigen' Xenakis Ensemble,
brengen tal van wereld- Euro
pese en Nederlandse premiè
res ten gehore. Veel componis
ten, waaronder ook de Frans
man Mache, lichten verder
hun werk toe met lezingen,
discussie en audio-visuele
middelen.
Daarnaast komen twee pio
niers uit de Benelux, Karei
Goeyvaerts en Jan Boerman
over hun werk vertellen. Ook
hun muziek wordt tijdens het
festival gespeeld. Daarvoor
treden onder meer aan het
Amsterdams Universiteits
koor, het Xenakis Ensemble,
de Slagwerkgroep Amster
dam, het Nederlands Studen
ten Kamerkoor en een Koor
Nieuwe Muziek. Het laatste
gezelschap is recentelijk, mede
onder auspiciën van de stich
ting Nieuwe Muziek opgericht
en treedt nu voor het eerst op.
Het festival-programma
kan globaal worden ingedeeld
in programma's rondom één
componist, de zogenaamde
componisten-dagen (Mache,
Xenakis, Feldman, Norgard,
Boerman en Norgard), en in
landendagen (composities uit
Amerika, Japan en Italië).
Maar er is ook werkte horen
van mensen als Glass, Marcus,
Riley, Young, Rihm, Graves,
Schaeffer, Ore, Scelci, Grims-
son, Andriessen en Meijering.
Wat de geïmproviseerde
muziek betreft wordt onder
meer aandacht besteed aan de
Groningse gitarist Jan Kuy-
per, winnaar van de Podium-
prijs 1985. Hij geeft drie con
certen met verschillende for
maties, waaronder Future
Shock, de pop/funk/jazz-
groep van Maarten van Nor
den. Een andere improvisator
is de Amerikaanse stem-kun-
stenares Shelly Hirsch, die op
treedt met de Australische
multi-instrumentalist Jon Ro-
Blazersensemble
Uit de hoek van de 'maxi
male' minimal popmuziek ko
men verder de Groningse for-
Iannis Xenakis. Aan het werk van deze Grieks/Franse
componist en theoreticus besteedt Nieuwe Muziek conse
quent aandacht. Xenakis schreef speciaal voor dit tiende fes
tival een compositie. Verder presenteert Nieuwe Muziek een
elpee met recent werk van Xenakis. - - foto willem mieras
matie Kleg (8 gitaren, 4 saxo
foons, „F 'drummer) en de
Vlaamse groep Maximalist
naar Middelburg. Tot de an
dere uitvoerenden behoren het
Nederlands Blazersensemble
met de slagwerkgroep Den
Haag (werk van Scelsi), het
Orgella Kwartet, het duo Jo-
hansen/Hoogewerf, slagwer
ker Gerry Hemmingway
(USA), het Gijsbrecht van
Aemstelkwartet, slagwerker
Johan Faber en het trio van
Aki Takahashi.
Aandacht is er ook voor
'Zeeuwse' muziek. Zo vullen
popmuzikanten van de stich
ting Muzikanten voor Muzi
kanten drie zaterdagmidda
gen onder het motto 'regio-ex
perimenten', is er een optreden
van Nieuwe Muziek's work
shop geïmproviseerde muziek.
Het duo Ta venier/Mol speelt
moderne composities. De Bel
gische muzikant/beeldende
kunstenaar Jacques Charlier
kleedt de festivalruimten aan
met 14 recente schilderijen.
Hij geeft bovendien een 'play
back-show' met zijn 'chansons
idiotes'. Muziekinstallaties
zijn er verder van Floris van
Manen/Trimpin en Martien
Groeneveld.
De meeste evenementen
spelen zich af in het Centrum
Nieuwe Muziek in de Klove
niersdoelen. Wie zich daar do
nateur maakt voor minstens
15 gulden mag het hele festival
verder gratis bijwonen. Niet-
donateurs betalen een tientje
per dag. Belangstellenden
krijgen op aanvraag een pro
gramma-folder toegestuurd.
Daarvoor kan men bellen naar
nummer 01180-23650. Tijdens
het festival, dat duurt van
donderdag 19 juni tot zondag 6
juli, is verder verder een spe
ciaal festival-boek verkrijg
baar, waarin de concerten uit
voerig worden toegelicht.
LONDEN (RTR/AFP) -
Westduitse geleerden heb
ben zeven jaar gedaan
over het corrigeren van
fouten van niet-Engels-
sprekende Franse druk
kers die 64 jaar geleden
'Ulysses' van James Joyce
publiceerden.
Het maken van de giste
ren gepubliceerde gecorri
geerde versie van het 650
bladzijden dikke boek
heeft even lang geduurd
als Joyce deed over het
schrijven.
De roman, die een van
de meest omstreden boe
ken van zijn tijd was, werd
gezet door Franse druk
kers die geen Engels ken
den, omdat Britse uitge
vers er niet aandurfden.
De Westduitse taalge
leerde Hans Walter Gabler
en zijn groep deskundigen
hebben per bladzijde ge
middeld zeven weglatin
gen, transposities en an
dere tekortkomingen her
steld met gebruikmaking
van een computer voor het
vergelijken van verschil
lende edities en manus
cripten.
„Zonder computer zou
den we er misschien wel
vijftien jaar over hebben
gedaan", zei Gabler. „Ik
weet werkelijk niet
waarom een Duitser deze
taak moest volvoeren,
maar ik was geboeid door
Joyce en omdat het groten
deels onbekend terrein
was, besloot ik het eens te
proberen".
De nieuwe editie herstelt
vele fouten die aanvaard
zijn als behorende tot de
raadselachtige stijl van
Joyce. De raadselachtige
zin 'the paper the beard
was wrapped in' is gewoon
de zetfout van een drukker
voor 'the paper the bread
was wrapped in'.
The Bodley Head and
Penguin, uitgevers van de
nieuwste harde- en
slappe-bandversies, beslo
ten het werk te publiceren
op dezelfde datum - 16 juni
DE zomer-reieases zijn er
weer! Dat betekent dat er
normaal gesproken amper
aardige platen uitkomen.
Wat wel verschijnt zijn
veelal volstrekt overbodige
elpees die zo richting uitver-
koopbakken kunnen. Hier
volgt een aantal in vogel
vlucht.
GEEN leukere groepjes dan
familie-groepjes. Het hui
dige succes van de broertjes
en zusjes Five Star en uiter
aard dat van de diverse ge
zinsleden Jackson is voor
veel ouders te verleidelijk
om hun kroost van een nor
male jeugd te laten genieten.
Zo zijn de broers en zussen
Leroy, Eddie, Eugene, Haini,
Rudy, Kathi, Elizabeth en
Moana samen in het groepje
The Jets geperst en hebben
ze een eerste elpee gemaakt.
De kindertjes Jets maken
keurige onbevlekte disco, die
andere ouders met een men
geling van vertedering en
jaloezie zal doen toekijken,
maar die in termen van mu
zikale waarde absoluut niets
te betekenen heeft. Niette
min zullen de Jets hit na hit
scoren en zullen de afzon
derlijke leden straks ook nog
allemaal solo-platen gaan
maken. De kassa's zullen
rinkelen en de pulp-bladen
hebben er weer een dank
baar onderwerp bij. Zo lang
als het duurt natuurlijk.
DOMME Duitse disco is
misschien wel een dubbele
tautologie, maar niettemin
is het een treffend begrip om
PW
SPI
AAK
EINDREDACTIE WIM VAN LEEST
de impact van de groep Al
phaville (je weet wel van
'Big in Japan') mee te be
schrijven.
Duitse bandjes zijn ver
antwoordelijk voor het af-
grijnselijke geluid dat nu al
een aantal jaren de hele zo
mer lang onder de noemer
'Euro-disco' de mediterrane
danstenten en later de di
verse nationale hitlijsten
teistert. En of het nou de
Modern Talkings, de Sand
ra's, de Boney M.'s of de Al-
phavilles zijn, het onbenul
druipt er van af.
Alphaville spant wat dat
betreft de kroon, want waar
de meeste van dat soort
bandjes ronduit toegeeft al-
leende zakken te willen vul
len, daar heeft Alphaville de
pretentie echt iets aan de
popmuziek toe te voegen.
Die hoogmoedswaanzin
heeft er toe geleid dat de
nieuwe elpee 'Afternoons in
Utopia' zowaar een concept
elpee is geworden. En alsof
dat nog niet erg genoeg is,
blijken de teksten te zijn ge
schreven door iemand met
een fikse religieuze tic en
blijkt een gelijkgestemde
geest voor de arrangemen
ten te hebben gezorgd.
'Afternoons in Utopia' is
dan ook de belachelijkste
plaat die ik in jaren gehoord
heb.
DE groepjes The Outfield
en Intimate Stranger zijn
bijna net zo erg. Hun muziek
is namelijk een slechte imi
tatie van Men at Work, ter
wijl Men at Work op zijn
beurt nooit verder is geko
men dan het niveau van een
zoveelsterangs kopie van
The Police.
The Outfield en Intimate
Stranger hebben dus het ni
veau dat bijna elk Neder
lands bandje na een jaartje
stevig repeteren ook kan be
reiken. Originaliteit en
creativiteit zijn begrippen
die in het woordenboek van
The Outfield en Intimate
Stranger niet voorkomen.
Platen maken mogen ze ech
ter wel en The Outfield had
hier zowaar een hitje met
'Your love'. De absurditeit
van de Nederlandse hitlij
sten had niet treffender
geïlllustreerd kunnen wor
den.
MAAR in Engeland zijn ze
nen de Britse muzieksien in-1
neemt, maar ik beschouw I
'Walkabout' als een hoop I
pretentieuze nonsens. Ditl
soort muziek is me te be
dacht en te zeer gecon-|
strueerd om nog leuk te zijn I
In het begin van de jaren!
zeventig barstte het van dit|
soort overbodige groepen e
ik heb even gehoopt dat de l
punk hiermee voorgoed hadl
afgerekend. Niets is echteI
minder waar. I
Meer dan ooit
sterft het van de bandjes die|
onder het mom van de een o'
andere wave of trend over-l
bodigheid in platen persen
't Is zonde van het geld,
tijd en de moeite. Maar ja del
wereld wil bedrogen worden!
en wie zijn talen een beetje!
kent, weet dat 'The Fixxf
dan een zeer toepasselijk
naam is.
The Fixx: overbodigheid in plaat geperst
wat dat betreft zo mogelijk
nog gekker. Daar trekt de
single-koper geld uit om een
bijna exacte kopie van 'Spi
rit in the sky' van Norman
Greenbaum te kopen. Die
kopie is vervaardigd door
het groepje Doctor The
Medics dat behalve via an
dermans songs ook door een
ietwat bizar uiterlijk pro
beert op te vallen.
Jongelui, laat u niet be
dotten, Doctor The Medics
is een onbeduidend bandje
met even veel inhoud als de
'Story' van vorige week. De
verpakking ziet er wellicht
leuk uit, maar het stelt echt
niets voor.
GEWAARDEERDE col
lega Jip Golsteijn zei laatst
in RUR dat een popjourna
list aan zijn relevantie moet
gaan twijfelen als blijkt dat
muziek die hij absoluut niet
goed vindt, toch aan blijkt te
slaan bij de massa.
Wat dat betreft kan ik dus
wel meteen ophouden, want
aan de reli-pop van U2 en
Simple Minds kan ik hele
maal niets aan vinden en dat
terwijl elke scholier vanaf
mavo-3 tot en met zowat
elke derdejaars student
Bono Vox en Jim Kerr als
muzikale messiassen vere
ren. Ik blijf het echter gal
mende echo-bakken vinden
en een groep als The Fixx is
voor mij van hetzelfde laken
een slechtzittend pak.
In de serieuze muziekbla
den zal de een of andere re
censent wellicht zijn best
doen om de elpee 'Walka
bout' van The Fixx heel
aannemelijk te maken en zal
hij vertellen dat de groep
een geheel eigen plaats bin-
De agenda voor de komendf|
weken ziet er als volgt uit:
Queen, 19 juni in Leid®
(Groenoordhal) en 17 juni I
Brussel (Vorst Nationaal) ,1
Waterboys, Robert Cray, Lloïu
Cole and the Commotions, T^l
Talk, Elvis Costello, UB 40, Sl®'l
ply Red en Simple Minds, 5ju"|
in Torhout en 6 juli in WerchtfiT
Marillion, 19 juni in Rotterdam!
(Ahoy) I
Frankie Miller, Gil Scott-He»J|
INXS, Bangles, Madness e.a.,
juni in Den Haag (Parkpop)
Black Uhuru, Dennis BroW;', I
Yeliowman en The Wallers, -I
juni in Amsterdam (Regg'
Sunsplash in Edenhal)
Black Uhuru, Dennis BroW I
Yeliowman, The Gladiators ''l
The Wallers, 26 juni in Deurl*|
bij Antwerpen (Arena)
James Joyce: raadselachtige I
stijl. - foto archief de stem
- als die ene dag in Dublin
in 1904 die in Ulysses
wordt beschreven.
Onder de eigentijdse
schrijvers die afstand na
men van de kleurrijke taal
en onsamenhangende syn
taxis waren D.H. Lawren
ce, die Ulysses 'het smerig
ste, onfatsoenlijkste, meest
obscene geval dat ooit is
geschreven' heeft ge
noemd, en Virginia Woolf,
die het naar de prullen
mand verwees als 'ziek
makend'.
Gabler heeft ook delen
teruggehaald die uit vorige
edities waren weggelaten
en waarin de sleutel zou
kunnen worden gevonden
tot filosofische kwesties
die in het boek worden
aangesneden.
Letterkundigen hebben
zich het hoofd gebroken
over het antwoord op een
smeekbede die Joyce's al
ter ego in Ulysses, Stephen
Dedalus, richt tot zijn dode
moeder: „Teil me the
word... The word known to
all men". Gabler heeft de
zin gerestaureerd tot: „Lo
ve, yes. Word known to all
men".
DINSDAG 17 JUN11986
VANAVOND besteedt 'Hier en
land 1 aandacht aan de problen
wakers in Nederland, die een gi
gingen op de justitie-begroting
bewaarders en met de staatssec
Korte-Van Hemel. Verder aand
kelingen rond de noodtoestand i
OQ nn l Avonturen van
2J.UU Sherlock Holmes
•s Werelds beroemdste de
tective Sherlock Holmes
komt vanavond voor de zo
veelste maal tot leven in een
Engelse serie van Granada
Television. Het is dit keer
Jeremy. Brett, die de creatie
van Sir Arthur Conan Doyle
gestalte mag geven en David
Burke speelt zijn hulpje dr.
Watson. Het eerste avon
tuur, waarin Holmes en
Watson betrokken raken
heelt 'Schandaal in Bohe-
men'. De heren in Baker
Street krijgen op een avond
bezoek van een gemaskerde
man. Deze blijkt later de ko
ning van Bohemen te zijn,
die Holmes om hulp komt
vragen. De koning staat op
het punt te trouwen, maar
hij wordt gechanteerd door
de mooie en vastberaden
Irene Adler, een vrouw met
wie hij ooit een verhouding
heeft gehad.
at
H(
ui
19.12]
Rock around
de Kremlin
ze
M
ze
ve
dii
ha
Sa
de
vr
on
ja,
nu
Sinds 'Live Aid' weten we
dat er ook Russische popmu
ziek bestaat. De campagnes
van de autoriteiten hebben
deze 'decadente' muziek
vorm niet tegen kunnen In
houden. In Moskou en Le- sel
ningrad behoren jeans, va
walkman en skateboards tot fil:
het normale straatbeeld. De stc
platenzaken dreunen van de sci
discomuziek en in discothe- kij
ken zie je breakdancers aan vai
het werk. De IKON-film vei
'Rock around the Kremlin' hei
geeft een indruk hoe belang- mi
rijk popmuziek voor de Rus- nei
sische jongeren is. In Lenin- gel
grad, dat het Liverpool-van- elk
het-Oosten wordt genoemd ste
is de eerste officiële door de da:
staat gecontroleerde roek-
club gevestigd. Een aantal
groepen heeft van de autori-
teiten toestemming om pla- IJ
ten op te nemen.
20.15
Tödllche
Llebe
Sarah Erdman heeft zich
verloofd met Manfred Roth,
die enkele jaren ouder is. De
gelieven leven op een
eilandje, maar hun omge
ving en vooral hun familie
leden halen hen uit de
droom. Sarah is vastbesloten
met Manfred te trouwen,
hoewel ze het een en ander
van zijn verleden en zijn af
komst weet. Haar jongere
zuster Jane en ook haar
vriendin Petra staan afwij-
Op
Eei
tig
fes
'Hi
He
mii
eer
one
spr
Du
fes
vei
ohi
na
sen
wa
me
one
