geland
Gehandicapten en hun
recht op seksualiteit
Popsterren en kunstenaars voor Amnesty
TERUGSPOELEN
ZENDERKLEURING OF IEDERE ZUIL ZIJN EIGEN ZENDER?
door dirk vellenga
El Bom
Theater
wereld
wil lager
btw-tarief
Regio-gedoe
DOCUMENTAIRE DINSDAG OP TV
Behoudende
katholieken
in Brandpunt
Amsterdam koopt schilderij Warhol
ZATERDAG 7 JUN11986 G1
eerlieden proberen te redden j
oek
riviele bloemetjesjurken
de paar honderd meter
wrakken in kettingbot-
daar voor de volgende
oefencentrum in hartje
et enige in z'n soort m
itterdam is een in aan
krijgt een meer mari-
ri soorten havens en ka-
ten zal daar wel kunnen,
k mag dat niet, vanwege
os en burenhinder. Voor
an worden uitgeweken
Ook in de regio Tilburg
bestaan voor een soort-
p, zoals de politie een
n oefen-'dorp' heeft in
orp kwam er, nadat oude
oor uit de ijskast kwamen
g van de BB en er een
oest komen voor rampen-
j de bestaande onder-
andopost, een stralings-
verrees dankzij Twentse
eservemiddelen een geha-
je. De architecten waren
:est.
ttrum kan per da^,
inclusief instructeur
is per groep zo'n f 350,
je voor zo weinig geld een
'n mooie omgeving
Rode Kruis- en politie-
de ME en de speciale ter-
bedrijfs-zelfbeschermings-
m alle mogelijke bedrijven
nd (van ABP Heerlen tot
enbrigade in Zeeland) ko-
adingen tegelijk naar het
i er dan meteen een mooie
M.Everink, secretaris van
'an Acht, het samenwer-
van Twentse gemeentes die
ar zijn van het oefencen-
heel effectief, want uitge-
oeken üggen klaar en de
innen voorbereid en door-
in.
pakken de troepen hun
:n koffertjes kunstbloed en
in. De nabespreking in de
it, de dorst moet dringend
uggen nemen bezit van het
dorp. Gekerm van nep-
:t weer plaats voor le-
oei van roodbonte koeien,
aar voor de volgende vrese-
Weer gerommel aan radio-front
Door Jan Koesen
HILVERSUM - Er heerst
onrust aan het radio-front.
We hebben amper de zware
operatie van afgelopen de
cember achter de rug
(waarin Radio 1,2,3,4 en 5
werden gecreëerd en Radio 1-
inwoning kreeg van de re
gionale omroepen), of er
wordt in Hilversum gekra
keeld over nieuwe formules.
Zenderkleuring. Horizon
tale programmering. Om-
roepzenders. Deze drie be
grippen staan ter discussie.
Even een verklarend woor
denlijstje voor de niet-inge-
wijde.
Zenderkleuring: dat heb
ben we als een poos. U weet
wel, Hilversum 3 (nu Radio
3) voor de pop, 4 voor de
klassieke muziek, 1 voor de
informatie, 2 voor de familie
en 5 om de winkeldochters in
te verstoppen.
Horizontale programme
ring: ook al een poos, maar
nooit uit de verf gekomen.
Als maandagmorgen elf uur
de NCRV op Radio 1 iets
leerzaams brengt, moet Ve
ronica ook iets dergelijks
brengen op dinsdag elf uur,
de TROS op woensdag, de
VARA op donderdag, de
KRO op vrijdag, de VPRO
op zaterdag en de EO op zon
dag. En idem voor twaalf
uur, een uur enz. Zet alle
weekdagen naast elkaar,
trekt horizontale strepen bij
de uren et voila! Horizontale
programmering.
Omroepzenders: de NCRV
een eigen zender waarop ze
de hele dag zichzelf kan zijn,
de KRO een eigen zender
met dito mogelijkheden enz.
In den beginne was er de
radio en er was niets aan de
hand. Iedere zuil deed wat
hij wilde. Dat was een chaos,
besloot men in Hilversum
vooral toen er steeds meer
omroepen kwamen en be
schikbare kanalen. En dus
kwam de zenderkleuring.
Wie voortaan op Hilversum
3 afstemde, wist wat hem te
wachten stond. Wie hun
kerde naar Bach of Scarlatti,
moest de knop dirigeren
naar Hilversum 4. Op papier
leek het geweldig. In de
praktijk bleek het niks.
Neem 2 uitersten: Veronica
en de EO. Voor een volgeling
van de EO is Davids Hoog
lied de komende eeuwen
Jan Haasbroek (VPRO).
nummer 1 op de hitparade.
Bij Veronica is een hit na
drie dagen al gedateerd.
Hilversum 4 was wat dui
delijker. Maar ook hier in de
praktijk kreeg de minnaar
van clavecimbel en luit niet
wat hij wilde, maar werd hij
ongevraagd vergast op van
alles wat niet op klassieke
muziek leek. 'Het begrip fa
miliezender was al helemaal
niet te hanteren, maar een
nieuwszender, dat moest
toch duidelijk zijn. Helaas,
toen kregen we het ver
schijnsel dat de zenders gin
gen vechten om de gunst van
de luisteraar.
En de bood
schapper kroop in het stof
om de koning te plaisieren,
gemotiveerd met allerlei
grafieken en enquêtes.
Nieuws moet daarom per se
met een mopje muziek afge
wisseld worden, anders
wordt de luisteraar boos. En
zo ontstonden er allerlei bas
taarden van het oer-idee.
- foto paul dijkstra
In december zou het
zaakje gesaneerd worden. In
Hilversum ging de vlag uit,
maar bij vrijwel alle omroe
pen hangt hij nu halfstok.
Van de luisteraar werd enig
begrip verwacht, niet ten
onrechte, want die had al ja
ren lang om de haverklap
een verandering moeten dul
den. Grootste verandering
was dat op Radio 1 de lande
lijke omroepen op spitsuren
een inbraak moesten gedo
gen van een regio-zender. De
regio's wreven zich in de
handen, al deden ze om de
vorm of ze soms kwaad op de
grote broers uit Hilversum
waren, en de grote broers
kwamen er smartelijk ach
ter dat de regio's koekoeken
waren geworden die je het
nest niet meer uitkreeg.
Op dit ogenblik worden de
messen weer geslepen. De
generaals zijn al naar voren
gestapt. Zo wil Paul Hollaar,
radio-directeur van de
NCRV, de zenderkleuring
afschaffen. „Zenderkleu
ring," zegt Hollaar, „is een
gepasseerd station. Zen
derkleuring vandaag de dag
gaat er van uit dat de NCRV
op -pakweg Radio 2- een
programma uitzendt dat
lijkt op het aanbod van de
VPRO en de EO op dezelfde
zender. Dat kan natuurlijk
niet. Sterker nog: dat wil een
zichzelf respecterende om
roep niet. Ons omroepstelsel
heet immers pluriform te
zijn. Zenderkleuring gaat er
van uit dat het best mogelijk
is een homogeen pro
gramma-aanbod te verzor
gen dat door Veronica,
VPRO en EO wordt inge
vuld. De luisteraar is echter
niet gek. Die hoort wel dege
lijk die verschillen en stelt
die ook op prijs. Zenderkleu
ring kan kortom alleen wan
neer Nederland zichzelf een
nationale omroep aandoet.
Nee, ik wil de NCRV-bood-
schap niet langer aan een
gemeenschappelijke recla
mezuil plakken. En boven
dien zijn er over drie jaar
voldoende zenders in de
lucht om zendgemachtigden
twee-aan-twee een net ter
bediening te geven."
Jan Haasbroek van de
VPRO denkt hier totaal an
ders over. Haasbroek vindt
dat de pluriformiteit waar
Hollaar het over heeft, al
lang is uitgehold door de
omroepen zelf die daarmee
hun recht op een eigen zen
der hebben verspeeld. En
Haasbroek beziet de toe
komst: We nemen het jaar
1990, om de hoek. Drie zen
ders mogen er dan overblij
ven van de VPRO: de pop
zender die zijn bestaans
recht bewezen heeft, ook een
klassieke zender misstaat
niet en verder een nieuws
zender, „maar zonder dat re-
gio-gedoe natuurlijk."
We hebben, zegt Jan
Haasbroek, tegen 1990 de be
schikking over 4 FM-netten
en 2 AM-netten. Er zijn dus
nog 3 zenders te vergeven.
Daar is de VPRO heel ruim
hartig over. „Dat worden
dan vrije zenders voor de
omroepen die dan niet ge
hinderd door allerlei voor
schriften daarop hun gang
kunnen gaan, horizontaal,
vertikaal, in verwante clus
ters of verstandshuwelijken.
Paul Hollaar (NCRV).
Zolang ze zich maar een
hoedje profileren."
Ondertussen zal het de
luisteraar langzamerhand
worst wezen wie uitzendt.
'Eine Kleine Nachtmusik'
klinkt immers even schoon
op een rooie als op een
rechtse zender en op de
singletjes van de Top Zoveel
staat ook geen logo van een
zuil geplakt. Dat heeft een
onderzoek van de afdeling
Kijk- en Luisteronderoek
van de NOS uitgewezen. De
meeste belangstelling is voor
stations met lichte muziek,
afgewisseld met kort
nieuws. En wie dat brengt, is
de luisteraar om het even.
Per dag wordt 173 minuten
naar de radio geluisterd (cij
fers januari, van mensen
van 12 jaar en ouder, tussen
7.00 en 24.00 uur). Naar Ra-
- foto ncrv
dio 1 luistert men per dag 25
minuten (waarvan 5 voor de
regio); naar Radio 2 39 minu
ten; naar Radio 1/2 (na 19.00
schuiven Radio 1 en 2 in elk
aar) 4 minuten; naar Radio 3
84 minuten; naar Radio 4 6
minuten en naar Radio 5 2
minuten. De overige zenders
scoren 13 minuten.
De populairste radio-pro
gramma's zijn: 'Arbeidsvita
minen' (Radio 1); het daar
aan sterk verwante 'Muziek
terwijl u werkt' (Radio 2); '50
pop of een envelop' (Radio 3)
'Muziek voor miljoenen' (Ra
dio 4) en 'De Wereld zingt
Gods lof' (Radio 5). Wie deze
toppers plaatst op hun zen
der, kan inderdaad alleen
maar tot de conclusie komen
dat al dat gekleur geen zin
meer heeft. Populair en op
pervlakkig, daar gaat het
Door Jan Koesen
Een jonge filmer in een rol
stoel ondervraagt vier jonge
mensen, eveneens In een rol
stoel, over hun ervaringen en
ideeën over vriendschap, lief
de, seksualiteit en handicap.
Dat zou een heel troosteloze
film kunnen worden, maar dat
is het niet, hoewel er natuur
lijk bar weinig bij te schateren
valt.
'Dekmantel' wordt dinsdag
10 juni vertoond door de
IKON. Dan Blokker (21) uit
Heemstede, heeft met zijn
'Dekmantel' de Eervolle Ver-
l melding gewonnen op het Fes-
tikon '85 in de categorie doku-
mentaires. De film was te
Wein (hij duurt 3 kwartier)
voor een hoofdprijs, maar
werd wel als een verrassing
van dit festival beschouwd.
Kracht van de film is de
openheid. De jonge maker die
ach natuurlijk uitmuntend
kon inleven m de situatie van
J de vier gehandicapten, heeft
zelfs voor een uniek slot ge
zorgd door zich door de vier
ondervraagden op zijn beurt
zelf te laten ondervragen.
Het thema seksualiteit en
gehandicapten is er een waar
bij men doorgaans op eieren
omheen loopt. Onzin natuur
lijk. Dan: „Gehandicapten zijn
zo al vreemd, dus seks en ge
handicapten is dubbel vreemd.
Gehandicapten hebben door
gaans geen aantrekkelijk
uiterlijk. Mensen zien eerst je
rolstoel, dan je handicap en
daarna pas zien ze jou. Toch
hebben wij natuurlijk de
zelfde gevoelens, willen ook
wij vrijen, liefde bedrijven."
Een van de vier is een we
reldvreemde jongen die gaat
lachen als hij zenuwachtig
wordt, bijvoorbeeld bij het
zien van een leuk meisje. Hij is
21 en nooit verder gekomen
dan zoenen. De andere jongen
is een Indonesische homosek
sueel, die zichzelf best mooi
vindt en die een indrukwek
kende plank met toiletartike
len heeft, maar vanaf de heu
pen is hij minder over zich te
spreken. Af en gaat gaat er
een jongen of man met hem
mee, naar hij zelf zegt 'uit me
delijden.'
Er is een meisje met een
slechte rug. Onherroepelijk
zal ook zij permanent in een
rolstoel belanden. Ze heeft een
relatie gehad die afknapte
omdat ze altijd over haar
slechte rug begon. Een ander
meisje, uitzonderlijk zwaar
gehandicapt, wil een man die
zeker niet gehandicapt is.
De film is eenvoudig ge
maakt. Een camera rechttoe,
rechtaan, en maar praten. Te
gen het slot heeft Blokker een
grapje. Het vijftal wordt in
een statige zaal van het
Noordhollandse provinciale
bestuur gereden waar een
jazz-kwartet speelt, waarna
Dan zelf zich aan de intiemste
vragen onderwerpt. Dan: „Ik
zat in een werkgroep over sek
suele ontwikkeling en gehan
dicapten. Omdat ik van filmen
Dan Blokker, die de documentaire 'Dekmantel' maakte.
- foto ikon
hou, heb ik toen daarover zelf
een filmpje gemaakt met su
per 8. Dat was natuurlijk
amateurwerk. Ik heb die film
toen opnieuw gemaakt. Het
onderwerp seks en gehandi
capten wordt door de media
verwaarloosd.
Echt diep gaat
men er nooit op in. Meestal be
perken de media zich tot zaken
als hoe je opstaat, hoe je de
trein ingaat, maar verder ko
men ze meestal niet. Mijn film
slaat dat allemaal over. We
beginnen meteen met de sek
sualiteit, liefde en vriend
schap."
'Dekmantel' is op zich waar
achtig geen uitschieter, maar
de kracht van dit zeldzaam
eerlijke en navrante werkje
ligt ook niet op filmisch ter
rein, maar op het uitdragen
van een wereld waar de
meeste mensen liever niets
over willen weten. De thema
tiek wordt delikaat behandeld.
Je wordt als kijker gedwongen
om ergens over na te denken.
SAN FRANCISCO (RTR) - Een aantal popsterren onder wie
Jackson Browne, Sting, Peter Gabriel en U2 is deze week in
san Francisco een toernee langs zes Amerikaanse steden be
gonnen om geld in te zamelen voor Amnesty International.
i°?rne<iv d,ie 'Samenzwering van de hoop' wordt ge-
Atlantó musici verder naar Los Angeles, Denver,
15 innilL'rVCag0'In New Jersey, bij New York, wordt op
n nm l tconcert gegeven. Voor het optreden in het met
cis™3ch?u^ers uitverkochte Cow Palace in San Fran-
nadnt hit kaarten van rond 95 gulden spoedig verkocht
nadat het was aangekondigd.
eeld°hiiï!^ f6 ^oemee is volgens musici en organisatoren
LnnriJ, „J1 te brengen voor Amnesty International, de in
nestv vi(STrc? e keveging voor de mensenrechten. Am
nesty viert dit jaar zijn 25-jarig bestaan.
Op zondag 8 juni wordt om 16.30 in het Stedelijk Museum
van Amsterdam in samenwerking met Sotheby Mak van
Waay een kunstveiling gehouden ten bate van Amnesty In
ternational, dat 25 jaar bestaat. Honderdvijftig Nederlandse
kunstenaars hebben een werk ter beschikking gesteld.
Op zaterdag 7 juni van 10-17 uur en zondag 8 juni van 10-
15 uur kan men de te veilen werken bekijken in de nieuwe
vleugel van het museum. Er is een catalogus waarin alle
werken zijn afgebeeld 15,Het betreft over het alge
meen vrij recente schilderijen, tekeningen en plastieken van
kunstenaars als Baljeu, Berserik, Bogart, Brands, Cassée,
Constant, Cremer, Daniels, Diederen, Freymuth, Van Gol
den, Gubbels, Herbst, JC van der Heyden, Jonk, Killaars,
Van de Kop, Lucassen, Lucebert, Pieter Laurens Mol, Mols-
Van Gooi, De Nooijer, tPostma, Röling, Rogge, Spronken,
Struycken, Verwey, Visser, Weiner en Zuyderland
HILVERSUM (ANP) - KRO's
Brandpunt brengt zondag
(Ned.l, 21.15-21.40 uur) onder
meer een reportage over de
landelijke contactdag van be
houdende katholieken, die za
terdag in Nijmegen wordt ge
houden.
De bisschoppen Bomers en
Ter Schure zijn op deze bij
eenkomst aanwezig.
AMSTERDAM (ANP) - De
theaterwereld wil dat het
btw-tarief in deze sector
wordt verlaagt van 19 en
binnenkort wellicht 20 pro
cent naar 5 procent. Dit
blijkt uit een vrijdag ver
stuurde brief van acht or
ganisaties en instellingen
uit de theatersector, die sa
men 80 procent van het po-
diumbestel vertegenwoor
digen, aan informateur De
Koning.
Verlaging van het btw-ta
rief zal in ons land een extra
en ook hoognodige stimulans
betekenen voor het theaterbe
zoek. Bovendien heeft zo'n
verlaging een positief effect op
de werkgelegenheid in andere
bedrijfstakken, zoals de hore
ca, het openbaar vervoer en
het taxi-bedrijf, die alle profi
teren van een verhoogd
schouwburgbezoek, aldus de
instellingen.
In de brief wordt ook gewe
zen op de moeilijkheden in de
theaterwereld zoals het terug
lopend theaterbezoek. De or
ganisaties vragen de informa
teur dit onderwerp in zijn in
formatiebesprekingen te be
trekken.
De ondertekenaars van de
brief zijn de Vereniging van
Nederlandse Toneelgezel
schappen, de Vereniging van
Schouwburg- en Concertge
bouwdirecties, Het Neder
lands Impresariaat, het Ne
derlands Mime Centrum, het
Contactorgaan Nederlandse
Orkesten, Nederlands Insti
tuut voor de Dans, Direktie
Overleg Dansgezelschappen
en de Vereniging van Televi
sie- en Theaterproducenten.
De Konsumentenbus, daar
kunnen we deze zomer nog
veel plezier aan beleven.
Woensdag was Frits Bom
voor eerst met zijn Team te
zien aan de Spaanse
stranden. De bus drukte
zich als een vuist van de
gerechtigheid tussen de
baders en de blote borsten
van de Costa Bra va. Er
was een burgemeester die
de Hollandse ploeg
officieel verwelkomde. Hij
zal wel anders piepen als
de Konsumentenman
straks een
Konsumentenmand vol
felle aanklachten in zijn
stadhuis komt legen.
Frits Bom wil met eigen
ogen zien wat er allemaal
fout kan gaan in de
vakantie. Toen de motor
nog warm was, meldden de
eerste gedupeerde
badgasten in Lloret de
Mar, Roses en andere
exotische oorden zich al in
de zijn bus. Vieze dekens,
meneer, en bebloede
lakens, het is een schande.
M'n auto is hier in de
garage en nou moet ik
steeds de taxi nemen om
bij de zee te komen. En nu
moet ik aan het strand
stoelen huren, omdat we
onze eigen stoeltjes niet
mee kunnen nemen. Dat
tikte allemaal aan, meneer
Bom.
Een groep vrouwen klaagt
over de herrie. Ze doen 's
nachts geen oog dicht
vanwege disco-lawaai en
het geloei van brommers.
Uit alle goedkope pensions
en te kleine campings
komen ze naar Bom toe.
Nederlanders in het
buitenland vinden het
heerlijk om te klagen en te
zeuren. De enige zaken die
deugen zijn de
Nederlandse aardappelen
en de Hollandse koffie.
Frits Bom en de VARA
hebben een rijke bron
aangeboord. Dit wordt het
succes van dit seizoen.
„Prettig met u kennis te
mogen maken", zegt een
klager in de bus. Zijn
vakantie is perfect nu hij
meneer Bom zelf de hand
heeft mogen drukken. In
het zonnige Spanje zal 'El
Bom' het druk krijgen,
want toeristen blijken zelf
bijna niets geregeld te
hebben. Dat doet meneer
Bom wel even. Van
geldkoersen weten ze niets.
„Kijkt u naar koersen?",
werd aan Nederlandse
mevrwouw gevraagd.
„Wielerkoersen bedoelt
u?", was haar verrassende
wedervraag.
Volgende week komen er
natuurlijk nog veel meer
zeuders, sukkelaars en
querulanten naar de
Konsumentenbus. Meneer
Bom, het water is niks niet
lekker, ik heb steeds
kouwe voeten. Geachte
Konsumentenman, hebt u
een asperientje voor mijik
weet niet hoe je dat in het
Spaans moet zeggen. Het
Team zal het razend druk
krijgen met die slome,
gemakzuchtige
Hollanders.
Voor Bom en de zijnen is
het een leuke klus.
Overdag bruinen en wat
luisteren en 's avonds
lachen ze zich slap om al
die mafferiken die
verkeerd eten kregen in
het verkeerde hotel in de
verkeerde plaats. Suf
geluld, maar lekker brons
komen ze na de zomer
terug naar Hilversum.
Maar.wat staat hun te
wachten? Kunnen ze nog
aan de slag bij de VARA?
Of kunnen ze na de
afslanking ook de
wintermaaanden in Spanje
door gaan brengen?
Bij de televisiedienst van
de VARA zullen 20 mensen
moeten verdwijnen, via
afvloeiing, maar ook via
ontslagen. De afspraak is
dat er voor 1988 geen
gedwongen ontslagen
vallen. Daar wil de VARA
onderuit, maar de
Dienstenbond FNV wijkt
niet.
De bezuinigingen bij de
VARA, de omroep met de
grootste staf van
Hilversum, gaan door. De
directie heeft zelfs een
man benoemd om te
adviseren. Het is Piet van
den Ende, die een tijdje
eindredacteur van Achter
het Nieuws is geweest. Hij
voelde zich daar niet zo
happy en stapte op. Nu
maakt hij een studie van
de punten waarop
bezuinigd kan worden.
Van den Ende als de
Verdelger!
Deze zomer zal het nog wel
gaan, die praat Dieuwertje
Blok wel vol, maar daarna
gaat de bijl vallen. Blijft
het volledige team van de
Konsumentenman
gespaard of rijdt er
volgend jaar een vrolij ke
klachtenbus van Veronica
langs de zonnige kusten
van Europa?
Andy Warhol tussen zijn merken. - fotoap
AMSTERDAM (ANP) - De gemeente Amsterdam zal voor een
bedrag van 900.000 gulden het schilderij Large .Flowers van de
Amerikaanse pop-art kunstenaar Andy Warhol aankopen. Het
werk is bestemd voor het Stedelijk Museum.
Burgemeester en Wethouders hebben hiertoe besloten en zul
len de gemeenteraad om toestemming vragen voor aankoop van
het schilderij.
4.
De Vereniging Rembrandt in Amsterdam heeft de gemeente
200.000 gulden als bijdrage in de aankoop geschonken.
