Wat Zuid-Afrika voor het Westen betekent
w
Aan de Kaap is 'De Goede Hoop' op vrede allang vervlogen
m
Wie is wie in Zuid-Afrika
7ATERPAG 7 JUNI1986
W3
lon
Uitverkoren
Bedrijfsleven
et weerbericht was
wreed. Het bevatte
.de gesels van on-
|er en hagel. Op de fiets be-
irde ik dat ik voor mijn ver-
jrdag niet een stel oorklep
had gevraagd, witte bij.
brbeeld, geborduurd met een
[ie B. Er stond een stormach-
wind en op sommige plaal-
i moest ik van de fiets af om
klunen. Hadden we vorig
ook niet zo'n zachte winter
ijuni? En het jaar daarvoor?
Vel, het stookseizoen liep
en van augustus tot augustus.
|e hadden ook toen ijspegels
de ziel hangen. Öp die
nbere junidag met het wrede
erbericht kwam even de ge-
{"Jet geweld in Zuid-Afrika
begint zich als een vlek over het
land te verspreiden. Niet alleen
blank en zwart staan elkaar naar
het leven. De harde confrontatie
neemt nu vooral ook in «gen kring
toe. ANC-leden vermoorden
Zoeloes van de Inkatha-beweging.
Zwarte collaborateurs sterven een
gruwelijke verbrandings- of
verstikkingsdood op een bijltjesdag
die nooit schijnt te eindigen. Dan
laait er weer ergens een
stammenstrijd op. Inmiddels heeft
zich een nieuw verschijnsel
voorgedaan. Fascistische blanken
die met hun bruine uniformen en
swastika-tekens nooit serieus zijn
genomen, keren zich nu met geweld
tegen hun eigen blanke regering.
Hun aanhang groeit en extreem
rechts is op dit moment een niet
meer te verwaarlozen politieke
macht. De samenleving aan de
Kaap staat op het punt verscheurd
te worden in een orgie van geweld.
1 Zuid-Afrika lijkt Libanon achterna
I te gaan.
chte bij me op om af te rei-
;n naar de Costa Brava. Het is
Frits Bom, de consumen-
nman van de Vara, te danken
,t ik besloten heb de zon daar
:h maar niet te gaan zoeken.
Als een soort vliegende psy-
'later van de Nederlandse
rist in Spanje verdiept Bom
ich ter plekke in schrijnend
[akantieleed. Hij neemt, onder
let oog van de camera, mensen
'net bedroefde bruine koppen
iee in zijn consumentenbus,
:n soort rijdende biechtstoel,
aarin hun geteisterd gemoed
:an worden gekoeld met natte
'appen van verbale troost. Een
lenvatting van de bittere li-
ante:
We kregen een ander hotel
lan was afgesproken. Alle ma-
assen waren besmeurd met
iloed en urine. De muren wa-
en bespikkeld met dode mug-
;en en we deden 's avonds snel
iet licht uit om die smerigheid
et te zien.
Het klimaat is prachtig
aar we doen geen oog dicht
vanwege het lawaai van moto
ren en muziek.
We moesten een nacht in
een dienstbodenkamertje sla- i
pen. I
We zitten in een bijge
bouwtje en moeten, na een hel
lend pad, 116 treden opklaute
ren voor we in het Sambahotel
zijn dat we geboekt hadden.
We zaten achter de bloem
bakken op de bus te wachteD
die zonder ons is vertrokken.
Veel leed dus in de bus van
Bom. Het lijkt aanstekelijk,
want ook Jan Visser, de chauf
feur van de klaagbus, heeft et
behoefte aan om „effe z'n hart
te verschone". Is het dan toch
echt nodig om veel geluk, pet
man uitgetelde Friese aardap
pelen en goedkope jenever bij
de hand te hebben om aan de
Costa Brava gelukkig te zijn?
Bom, ik geloof dat ik toch maat
liever thuis blijf. De zon heeft
ook zijn zwarte kanten.
Onder het duur gekochte
diepe brons bevindt zich een
huid die zo hard en zo droog is
als het leder van een buffel. D<
tol voor al te veel zon is op zijn
minst een gelaat vol rimpels als
een oude pruimedant en de
dermatologen kunnen u uitleg
gen waarom de middagzon bo
ven de Costa Brava gevaarlijke'
is dan de spinazie die onder de
adem van Tsjernobyl heeft ge
legen. Maar het is niet de mee
dogenloze zon die me afschrikt
om naar de Costa Brava t'
vluchten, niet de melanoma, de
dodelijke kwaadaardige kankei
van de huid, die op het lij'
geëtst kan worden door de zon
Nee, het was de dode, onbewo
gen gelaatsuitdrukking van
laaglandtoeristen die, onder hel
toeziend oog van autochtonen,
een Spaanse dans beoefenden
in een magische kring, de in
elkaar verstrengelde handen ge
heven naar de nemel.
Het leek alsof er een dodelijk
vermoeide religieuze sekte be
zig was al schuifelend en hup
pelend een charismatische erva
ring op te doen. De schroei
vlekken op de schouderbladen
werden opgerekt in een soott
diabolische heilgymnastiek. J'
zag hier en daar de spieren11
ongetrainde lijven schreeuwen
van de pijn. Waren deze dan
sende mensen door de po®8
gestraft wegens wanbetaling
vandalisme of het eten van
meegebrachte Friese aardap
pelen? De droevige, ernstig'
dansers van de Costa Brava,
zeggen mij wat de zon kan aan
richten in de ziel.
Het weerbericht was wr#1
en winters, maar hier blijven
we gelukkig redelijk normaal-
Door Frank van Ooijen
1600 Doden, onder wie 150 kinde
ren van nog geen 15 jaar oud, sinds
september 1984. Een trieste balans.
De strijd voor gelijkberechtiging
van de zwarte meerderheid (73 pro
cent) van de Zuklafrikannsc bevol
king wordt met steeds meer verbe
tenheid en vastberadenheid en te
gen een hoge prijs gevoerd. Het
meedogenloze zwarte vernet en en
de keiharde Manke onderdrukking
lijken elkaar alleen maar te verster
ken. Ieder volgend slachtoffer werkt
als olie op een open vuur.
Naast de confrontatie tussen blank en
zwart neemt de laatste tijd vooral het ge
weld binnen de raciale gemeenschappen
toe. Stammen en anti-apartheidsorgani-
saties van zwarten bevechten elkaar op
leven en dood. De voorstad Crossroads
bij Kaapstad is door een langdurig en
bloedig treffen tussen radicale en gema
tigde zwarten vorige week in één grote
mine herschapen.
Maar ook m blanke kring heeft one
nigheid over de vraag of de Bantoes meer
rechten moeten krijgen tot harde confon-
taties' geleid. Met de publicitaire door
braak van de extreemrechtse organisatie
van blanke Afrikaners AWB bij de ver
storing van bijeenkomsten van de rege
ringspartij, zet nu ook de tweespalt in de
blanke gemeenschap verder door. Fascis
tische blanken wapenen Zich tegen moge
lijke hervormingsplannen van de huidige
regering-Botha. Hoe lang zal het nog du
ren voor de eerste blanke een andersden
kende rasgenoot doodt
De huidige conflictsituatie in Zuid-
Afrika is niet meer eenvoudigweg te her
leiden tot puur en alleen een confrontatie
tusen blank en zwart De vergelijking
dringt zich op met Libanon waar ook een
onontwarbaar kluwen van organisaties
en splintergroeperingen in vrijwel auto
nome territoria elkaar bevechten. Uit
zichtloos geweld waarbij iedere oproep
tot redelijkheid en overleg verstomt. Is
dit het sombere toekomstperspectief dat
Zuid-Afrika wacht Of bestaan er nog
groeperingen aan de Kaap die die een
politieke uitweg kunnen bieden voor de
naderende burgeroorlog
„Wij zijn het uitgediende koloniale
stelsel van paternalisme en het verouderd
begrip 'apartheid' ontgroeid. Alle Zuid-
afnkanen zullen gelijke sociaal-economi
sche rechten en med
bestuur van het land
sage uit een rede van
leider van de anti-i
ANC, maar de eigen
Staatspresident Pieter Botha bij de jaar
lijkse opening van het parlement van
:hap in het
Geen pas-
iver Tambo, de
atie
woorden van
opening
Zuid-Afrika in januari van dit jaar.
tiespraak
zeker niet als de grot
Uit de toespraak van Botha die toch
grootste voorvechter van
raciale gelijkberechtiging bekend staat,
valt op te maken dat langzaam bij het
merendeel van de blanken bet besef
doorbreekt dat het ai
zijn langst tijd heeft genad. 'Aanpassen
of sterven', is Botha's meest geciteerde
lijfspreuk.
Botha en het 'verligte' deel van zijn
Nasionale Partij zien langzaam in dat
apartheid moreel onverdedigbaar is en
economisch onverantwoord. Opiniepei
lingen onder blanken geven dit ook dui
delijk aan. Al bewijzen recente gebeurte
nissen dat er heel wat onverbeterlijke ra-
ZELDEN is een land door de inter
nationale gemeenschap zo verguisd
en in alle fora van de Verenigde Na
ties en andere organisaties veroor
deeld wegens het schenden van de
mensenrechten. Zuid-Afrika wordt
niet voor niets het 'stinkdier' van de
wereld genoemd. Sirtds het bloedbad
van Sharpville in 1960 wordt er ai
aangedrongen op allerlei internatio
nale sancties en boycotmaatregeten.
Toch heeft het blanke regime in Zuid-
Afrika nooit echt zware schade opgelopen
door al die economische maatregelen die
op papier allemaal zo mooi klinken, maar
in de praktijk nauwelijks werken. De
grote westerse mogendheden blokkeren
in de VN-Veiligheidsraad alle initiatieven
om tot een sluitend embargo te komen.
Blijkbaar stelt het Westen toch zoveel be
lang in Zuid-Afrika dat een werkelijk
doeltreffend embargo nooit genomen
mag worden. Wat betekent Zuid-Afrika
eigenlijk voor Europa en de VS
gr<
Op de eerste plaats herbergt het land
•ote gemeenschappen van Britten
'400.000), Portugezen (500.000), West
duitsers (100.000) en Nederlanders
(40.000). Zuid-Afrika treffen is ook deze
landgenoten treffen. Op de tweede plaats
is Zuid-Afrika na de Tweede Wereldoor
log lange tijd de onverklaarde militaire
bondgenoot van het Westen geweest te
gen eventuele maritieme Sovjet-expansie.
De zeeroute langs Kaap de Goede Hoop
is immers van groot bmang voor de olie-
aanvoer vanuit net Golfgebied naar Euro
pa. Door het strategisch belang van de
Zuidafrikaanse havens en de hoge kust-
formaties waarop radarinstailaties een
enorm bereik krijgen, is tot in de jamt '70
nog vanuit NAVO-kringen geprobeerd
om Zuid-Afrika bij een Zuidatlantische
Verdragsorganisatie te betrekken.
Zelfs op dit moment waarop de VS be
perkte sancties tegen het Zuidafrikaanse
bewind hebben uitgevaardigd, zijn beide
landen nog eikaars 'bondgenoten' in de
ondersteuning van de verzetsbeweging
UNITA en de bestrijding van de Sovjet-
en Cubaanse invloeden in Angola. Op dit
front lopen de belangen van Pretona en
Washington parallel.
Tot slot is Zuid-Afrika een belangrijke
economische mogendheid. Als handels
partner, grondstoffenleverancier en in
vesteringsgebied gaat dat zeker op voor
het Westen. De betekenis van Zuid-
Afrika als grondstoffenleverancier is, ze
ker gerelateerd aan de geografische om
vang van het land, zeer groot. Met
slechts één procent van het landopper
vlak op aarde, heeft Zuid-Afrika de
grootste reserves in de wereld aan
chroom, goud, mangaan, platina en van
adium. En zeer grote voorraden aan dia
mant, fosfor, steenkool, uranium en ko
per. Als leverancier van de eerstge
noemde vijf mineralen is het land bijna
onmisbaar in de wereld. Tenminste als
men het huidige prijsnivo wenst te hand
haven. Want er zijn weliswaar genoeg
andere vindplaatsen in de wereld maar
de exploitatiekosten liggen daar veel ho-
Maar ook op andere terreinen wordt
nog steeds uitgebreid handel gedreven.
Binnen de Gemeenschap zijn het Ver
enigd Koninkrijk en de Bondsrepubliek
de belangrijkste handelspartners. Maar
ook Japan en de VS zetten nog heel wat
producten af aan de Kaap.
Ook de buitenlandse investeringen in
de Zuidafrikaanse economie zijn met ge
ring. De Britten nemen maar liefst 40
procent van de totale buitenlandse inves
teringen van 31,5 miljard pond in Zuid-
Afrika voor hun rekening. In dit land zijn
meer dan 400 Britse bedrijven j
Als je deze cijfers bekijkt wordt opeens
duidelijk dat het motief van veel westerse
landen om geen vérgaande economische
sancties toe te passen op Zuid-Afrika
vooral ingegeven is door eigenbelang. En
niet door medelijden met de zwarte be
volking of de buurstaten in Zuidelijk
Afrika, zoals vaak wordt beweerd.
De Zuidafrikaanse ambassade in
Groot-Brittannië zou wel eens gelijk kun
nen hebben met hun bewering dat de re
gering Thatcher met 250.000 extra werk
lozen wordt opgezadeld als de handel met
en investeringen in Zuid-Afrika worden
opgeschort. Het is daarom niet vreemd
dat binnen het EG-beraad vooral Londen
tegen een investeringsstop is en belang
rijke handelspartners als West-Duitsland
en België (diamanten) tegen sancties in
de vorm van handelsbeperkingen zijn.
Zuid-Afrika treedt in
voetspoor Libanon
Het zwarte verzet in Zuid-Afrika neemt steeds radicaler vormen aan. Collaborateurs worden meedogenloos afgestraft. Ze worden levend
begraven, met brandende autobanden omhangen of, zoals op deze foto, gestenigd.
kaners zouden bet 'door God uitverkoren
volk zijn dat de beschaving en ontwikke
ling aan de Kaap moet garanderen'.
Eugene Terre Blanche, de leider van de
fascistische Afrikaner Weerstandsbewe
ging, baseert het recht van de blanken op
de oude Boerenrepublieken Transvaal en
de Vrijstaat op een contract dat 'zijn'
Afrikaner volk gesloten heeft met God
om het land voor Zijn glorie te behou
den.
Terwijl het failliet van het apartheids
systeem al lang en breed bewezen is. Het
thuislandenbeleid, dat de kam vormt van
de apartheid, heeft volledig gefaald. De
zwarten zijn maar voor een klein deel
naar de 'onafhankelijke' thuislanden ge
trokken, het grootste deel ontduikt de
pasjeswet en heeft zich in de krottenwij
ken gevestigd in de buurt van de grote
steden. Daar kan men tenminste geld
verdienen, een school bezoeken of naar
een arts gaan. De 10 thuislanden, waar
van er aan het eind van dit jaar vijf onaf
hankelijk zullen zijn, zijn nooit levens
vatbare staatjes geworden. Op het thuis
land Bophuthatswana na, dat over grote
platinareserves en een bruisende sexin-
dustrie beschikt, zijn de andere volledig
economisch en politiek afhankelijk van
cisten onder de blanke Afrikaners be
staan voor wie de zwarten nog steeds
rechteloze 'kaffers' zijn. Een week, gele
den hebben drie rechtse groeperingen
nog 10.000 mensen op de been gebracht
in een herdenking van het uitroepen van
de Zuidafrikaanse republiek 25 jaar gele
den. Voor hen is er maar één antwoord
mogelijk op de onrust onder de zwarten:
harde onderdrukking met. alle mogelijke
geweldsmiddelen. Hagelgeweren, zwe
pen, knuppels en traangas. Alsof er on
gedierte moet worden bestreden.
Waar de Engelstalige, blanke elite ai
overtuigd is van het belang van hervor
mingen, blijft een groot deel van de cal
vinistische Afrikaners, de nakomelingen
vah de 'Voortrekkers' als Piet Retief en
Jan van Riebeeck, nog hard vasthouden
aan hun bevoordeelde positie op basis
van negentiende-eeuwse ideeën. De Afri-
ig in zfijn optreden. Hier wordt een demonstratie van
lagen. -potoafp
grote buur Zuid-Afrika. De
zijn overigens ook nooit als soevereine
staten erkend door de internationale ge
meenschap.
De blanke minderheidsregering van
Pieter Botha staat onder grote druk om
hervormingen uit te voeren en de zwar
ten, kleurlingen en Aziaten dezelfde poli
tieke, economische en sociale rechten te
geven als de blanken. Die pressie komt
niet alleen vanuit de zwarte gemeenschap
en het buitenland maar ook vanuit het
Zuidafrikaanse bedrijfsleven dat fors te
lijden heeft van economische sancties,
van apartheidsmaatregelen die de mobi
liteit van geschoolde zwarte arbeiders be
perken en van teruglopende buitenlandse
investeringen in het land. Het vertrou
wen van de investeerders loopt even hard
terug als het gewold in Zuid-Afrika toe
neemt.
Vorig jaar heeft een delegatie van
blanke zakenlieden zelfs ANC-leider
Tambo in Zambia bezocht om het pad te
effenen voor eventueel direct overleg tus
sen de regering en het ANC. Een opmer
kelijk vooruitstrevende stap van deze 'ca
ptains of industry* en tekenend voor de
bezorgdheid van deze Engelstalige eco
nomische elite in Zuid-Afrika voor een
verdere escalatie van de rassenstrijd in
hun land.
Hoezeer deze zakenlieden, de Nasio
nale Partij en de Progressieve Federale
Partij ook overtuigd zijn van de onver
mijdelijkheid van concessies aan de Ban
toes, de handen van de Staatspresident
Pieter Botha en zijn regering zijn gebon
den. Gebonden door de Afrikaner 'hard
liners' van rechts. Want de Conservatieve
■partij, de Herstigte Nasionaal Partij ar
de Afrikaner Weerstandsbeweging zien
- FOTOEPA
hun aanhang onder de blanke arbeiders
groeien en vormen een nieuwe politieke
uitdaging aan het adres van de regerings
partij. Zij willen geen hervormingen en
zeker geen zwart meerderheidsbewind.
Vandaar dat het beleid van Pretoria
gekenmerkt wordt door zwenkingen en
tegenstrijdigheden. Iedere concessie aan
de zwarten schijnt onmiddellijk gecom
penseerd te moeten worden met een ver-
ring van de onderdrukking of het
laan maken van eerder beloofde
hervormingen. Botha probeert zowel zijn
eigen blanke achterban als de zwarte be
volking enigszins gerust te stellen. Zo is
het gehate pasjesstelsel dat de bewe
gingsvrijheid van de zwarten beperkte
weliswaar afgeschaft maar daarvoor in
de plaats komt een nieuw identiteitsbe
wijs voor alle inwoners van Zuid-Afrika.
Verder is ook de noodtoestand opgehe
ven maar zijn er in sommige delen van
het land wel een soort mini-noodtoestan
den afgekondigd.
Ondanks het feit dat de regering de
mislukking van het thuislandenbeleid in
ziet en alle zwarten de Zuidafrikaanse
nationaliteit wil geven, heeft Pretoria wel
de onafhankelijkheid van het vijfde
thuisland, Kwa Ndebele op stapel staan.
Met de Zuidafrikaanse luchtaanval op
ANC-kantoren in drie buurlanden vorige
maand, heeft Botha de eerder opge
bouwde schijn dat hij na betniddehng
door de 'commissie van wijze mannen'
van het Gemenebest, ineens bereid zou
zijn om te gaan praten met het niet-com-
munistische deel van het Afrikaans Na
tionaal Congres, definitief de grond in
geboord. Er is nauwelijks meer lijn te
ontdekken in het officiële regeringsbeleid
in Zuid-Afrika.
Langzaam tekent zich de situatie af
waarnaar Zuid-Afrika afglijdt. In de
zwarte woonoorden nemen radicale
zwarten het bestuur over. Er ontbrandt
een onderlinge machtsstrijd tussen anti-
apartheidsorganisaties. Collaborateurs
met de blanke machthebbers sterven een
gruwelijke dood door de zogenaamde
halsbandexecuties, waarbij brandende
autobanden over hun lichaam getrokken
worden, of worden zelfs levend begraven.
In deze zwarte vrijplaatsen hebben de
blanken nauwelijks meer enige invloed.
Ze kunnen alleen nog via betaalde 'bur
gerwachten' van gematigde zwarten aan
sturen op een grotere verdeeldheid in het
anti-apartheidskamp. Maar ondertussen
nemen zwarte buurtcomités, volksrecht-
banken en verdedigingscomités, zoals op
dit moment in Alexandra, de daadwerke
lijke macht over, al dan niet gelieerd met
politieke organisaties als het ANC of
Azapo.
Ook de blanken lijken zich net als vo
rige eeuw tijdens de 'Grote Trek' terug te
trekken in een 'laager'De blanke verde
digingsgordel bestaat weliswaar niet
meer uit ossewagens maar uit grote terri
toria die als een soort thuislanden voor
blanken hun suprematie en welvaart
moeten veilig stellen. Althans dat is wakt
een man als Terre Blanche op aanstuurt.
Voor de aanhangers van de fascistische Afrikaner Weerstandbeweging is er maar één ant
woord mogelijk op de onrust onder de zwarten: harde onderdrukking met alle mogelijke ge
weldsmiddelen. Hagelgeweren, zwepen, knuppels en traangas. Alsof er ongedierte moei wor
den bestreden. - fotoepa
HET BLANKE KAMP:
•Nasionale Partij: De regeringspartij en sterkste blanke (Afrikaner) organisatie in
Zuid-Afrika. Heeft jarenlang een machtsmonopolie gehad maar verliest nu enige
aanhang aan rechts. Deze partij van Botha probeert voorzichtig op hervorming
van het apartheidsstelsel aan te sturen.
•Herstigte Nasionale Partij, Conservatieve Partij en Afrikaner Weerstandsbewe
ging: Organisaties van extreemrechtse blanken die de apartheid willen handhaven
en vooral aandringen op harde repressie van de zwarte opstanden en de zwarte or
ganisaties als het ANC.
•Federale Progressieve Partij: Huisvest vooral het (Britse) liberale deel van de
blanke gemeenschap. Staat geheel achter het idee van machtsdeling met kleurlin
gen, Aziaten en zwarten,
HET ZWARTE KAMP:
•Verenigd Democratisch Front (UDF): Een multiraciaal platform van bijna 600
organisaties. Is in augustus 1983 opgericht in antwoord op de plannen van de rege
ring om alleen de kleurlingen en Aziaten een parlement te geven. Deze beweging
staat als gematigd bekend, wijst geweld af en probeert een brug te slaan tussen de
rassen. Dominee Alan Boesak is een van de belangrijke voormannen.
•Afrikaans Nationaal Congres: Opgericht in 1912 toen (Mahatma) Gandhi zich in
Zuid-Afrika opwierp voor de gehjberechtiging van de daar woonachtige Aziaten.
Is na het bloedbad van Sharpville in 1960 tot verboden organisatie verklaard. Het
ANC stapte daarop van de tactiek van geweldloze actie en burgerlijke ongehoor
zaamheid af. Nelson Mandela die al sinds 1963 gevangen zit in Zuid-Afrika is nog
steeds de leider van het ANC, dat nu vooral gewapend verzet en terreur- en sabo-
tage-acties organiseert. Het ANC heeft zich in de militaire vleugel 'Speer van het
Volk' verbonden met de communistische partij. Bij afwezigheid van Mandela is de
leiding in handen van Oliver Tambo. Het ANC is de grootste anti-apartheidsorga
nisatie. De leiding van het ANC is voor een groot deel in handen van leden van de
Xhosa-stam.
•Inkatha: Oorspronkelijk een organisatie die het culturele erfgoed van de vijf mil
joen Zoeloe's moest dragen. Telt 350.000 aanhangers. Onder leiding van Chief
Gatsha Boethelezi, tevens hoofd van het Zoeloe-thuisland KwaZoeloe, staat de be
weging nu ook open voor niet-Zoeloe's. Boethelezi staat gematigd tegenover het
blanke bewind maar zegt wel de afschaffing van de rassendiscriminatie na te stre
ven. Andere zwarte verzetsorganisaties als het ANC verwijten Boethelezi een ma
rionet van de blanke regering te zijn, omdat bij aan het hoofd staat van een door
blanken uitgeroepen thuisland. Inkatha en ANC staan elkaar regelr
naar het
omst aanleiding
leven, waarbij met in de laatste plaats de verschillende stam;
geeft tot deze conflicten.
•Azanian Volksorganisatie (Azapo): Een zwarte bewustwordingsorganisatie die
vooral sterk vertegenwoordigd is in de omgeving van Port Elizabeth.
Hij wil de oude Boerenrepublieken weer
in ere herstellen, streng gescheiden van
'die swartman'.
Zijn er nog minder geweldadige opties
mogelijk in Zuid-Afrika of is de totale
burgeroorlog onvermijdelijk Er bestaan
nog wel enkele lichtpunten aan de Kaap.
Maar in geen enkel scenario voor de toe
komst zal het geweld ontbreken. Mis
schien dat de meer gematigde zwarten als
bisschop Tutu, de Zoeloe-leider Boethe
lezi en de liberale blanken een uitweg
kunnen bieden aan het toenemend radi
calisme.
Zo worden er nog steeds voorbereidin
gen getroffen voor de uitvoering van een
man om het blanke 'liberale' woongebied
Natal en het Zoeloe-thuisland KwaZoe
loe tot één bestuurlijke eenheid samen te
voegen en iedereen ongeacht de
huidskleur stemrecht te geven. Realise
ring van dit stoutmoedig plan zou een
belangrijke eerste stap kunnen zijn op
weg naar raciale gelijkberechtiging. Op
22 mei heeft de regering de vorming van
een multiraciale adviesraad aangekon
digd voor het uitwerken van een nieuwe
grondwet die alle rassen gelijke rechten
moet geven.
De vraag is alleen of het al niet te laat
is om met dit soort stappen de gemoede
ren nog tot rust te brengen. De conserva
tieve blanken wijzen hervormingen reso
luut af en een groeiende groep zwarten is
alleen nog maar tevreden met een sys-
teem van xme man-one vote'.
