PROBLEMEN ALLEEN MAAR GROTER MAKEN
WERELDTITEL ZAL
Shake hands in Mexico
Strenge instructies voor scheidsrechters op WK
Trai ningskamp
Voetbaltoto
Müller
Concurrentie
Gelouterd
T19 PAGINA SPORT 1
Casagrande (rechts) in actie tijdens een oefenpartij tegen Mexico.
ZESTIEN jaar geleden was invoering van
de gele kaart op de wereldkampioen -
schappen voetbal in Mexico de aanloop
naar een sprankelend toernooi. Brazi
liaans temperament, Italiaanse ralfinesse
en Duitse dramatiek gaven het WK van
1970 volop kleur. In de hitte en ijle lucht
van het hooggelegen Mexico won de tech
niek het van de kracht.
Nu, zestien Jaar verder, zijn de normen
zover vervaagd, dat de subtiele truc steeds
vaker uitblijft onder dreiging van de botte
bijl. Terug in Mexico, wil de wereldvoet-
balfederatie, net als in 1970, het WK-toer
nooi aangrijpen om de verruwing een halt
toe te roepen. Daartoe zijn nieuwe voor
schriften uitgevaardigd en hebben de
scheidsrechters nog strengere instructies
gekregen.
Harry Cavan, vice-voorzitter van de
FIFA en voorzitter van de scheidsrech-
terscommissie, benadrukte in Mexico Stad
dat de arbiters er voor moeten zorgen, dat
de spelers zich strikt aan de spelregels
houden en dat de scheidsrechters de top-
spelers extra in bescherming moeten ne
men. Elke grove tackle wordt bestraft met
een rode kaart. De spelers zijn opgeroepen
tot een 'shake hands' in de middencirkel
na afloop van elke wedstrijd.
Door Henk Mees
MEXICO STAD - Of de 43-jarige Zweedse
ambtenaar Erik Frederiksson vandaag als
scheidsrechter bij de openingswedstrijd
tussen Italië en Bulgarije net zo de gebe
ten hond zal zijn als zijn collega Kurt
Tschenscher 31 mei 1970, zou niet verwon
derlijk zijn. De Westduitse scheidsrechter
bestond het zestien jaar geleden bij intro
ductie van de gele kaart liefst zes keer
naar dit middel te grijpen.
In de openingswedstrijd toen tussen de
Sovjet-Unie en gastland Mexico bestrafte
Tschenscher streng maar rechtvaardig
elke tackle die volgens de modernste voor
schriften niet door de beugel kon. Vijf
keer ten nadele van de Russen, slechts één
keer pakte hij een keer het thuisland aan.
De onbegrijpende kijker, gewend aan
de geweld waarmee vooral Zuidamerika
nen in de jaren zestig wereldbekerfinales
voor clubteams en de WK-toernooien van
'62 en '66 hadden ontsierd, reageerde toen
verbaasd. Maar het WK-toernooi kreeg
vervolgens een soepel, vlot verloop. Een
verademing was het. De destijds eveneens
splinternieuwe rode kaart hoefde niet
eens getrokken te worden.
Overtredingen waarvoor Tschenscher
destijds de gele kaart te voorschijn haal
de, zullen ditmaal in Mexico direct met
'rood' worden bestraft. Zo is het althans
de bedoeling van de FIFA, die de scheids
rechters oproept tot een grote schoon-
(naak.
De vorige week in Mexico gearriveerde
scheidsrechters hebben inmiddels een
week scholing in de nieuwe orders achter
de rug. Bondscoaches en andere officials
werden half april al voorbereid op de
ernst van de zaak. In het memorandum
van 22 punten, dat ze in Zürich kregen
uitgereikt, staat een paragraaf vet om
lijnd. Rode kaart voor elke unfaire tackle
van achteren en elke tackle, die naar het
oordeel van de scheidsrechter blessures
kan veroorzaken.
FIFA-generaal/secretaris Joseph Blat
ter en scheidsrechters-baas Tom Wharton
wijzen met nadruk op die ene alinea.
„Scheidsrechters maken te weinig gebruik
van de middelen om ruw spel te bestrij
den. Een rode kaart is vaak de enige mo
gelijkheid", dicteert Wharton, een voor
malige Schotse internationale topscheids-
rechter, met klem. „Wij vinden dat
scheidsrechters slecht gebruik hebben ge
maakt van het middel dat zij hebben om
wedstrijden onder controle te houden. Als
FIFA staan we vaak afzijdig. Dit WK-
toernooi, wat slechts eens in de vier jaar
plaats heeft, is de gelegenheid om een
strakke lijn te trekken".
Kernachtige kritiek, die er niet om liegt.
Om het niet bij dappere voornemens te la
ten, zijn de strenge voorschriften al zes
weken geleden aan de 24 bonden ver
strekt. Opdat de spelers de tijd hebben er
notie van te nemen en dadelijk niet ver
rast wordt opgekeken.
De vraag is vanzelfsprekend hoe alles
in de praktijk uitpakt. Wharton, die intus
sen een week lang stoomcursussen heeft
gegeven, nogmaals: „Het is ons ernst. De
scheidsrechters beseffen dat. Ik hoop dat
de spelers en trainers ook hun verant
woordelijkheden zullen kennen. De
scheidsrechters weten nu welke straffen
gelden op wat voor soort overtredingen.
En wij begrijpen ook best dat voetbal op
dit niveau een harde sport is, waarbij het
er in de duels pittig aan toegaat. Maar dat
is iets anders dan moedwillig overtredin
gen maken en tegenstanders blessures
toebrengen".
In één zucht met een straffe arbitrage
heeft de FIFA ook een aantal regeltjes op
gesteld, die hier en daar op de lachspieren
werken of soms zelfs de eigen regels aan
tasten. Zoals: bij een inworp mogen spe
lers geen aanloop nemen. De inworp moet
uit stand geschieden, op maximaal een
meter van de zijlijn. Bij hoekschoppen
mogen spelers geen plaats nemen vlak
voor de doelman en deze daardoor hinde
ren. Elk protest tegen een beslissing van
de scheidsrechter moet met een gele kaart
worden bestraft. Spelers die opzettelijk
uitvoering van een vrije schop vertragen
of te vroeg uit de 'muur' lopen, moeten een
gele kaart krijgen. Trainers is het verbo
den aanwijzingen het veld in te schreeu
wen.
Geen regel, wel een aanbeveling, is het
idee om na afloop door middel van 'shake
hands' tussen alle spelers afscheid te ne
men van het publiek. Met de shirts aan,
want op het ruilen daarvan staat een straf
van tien minpunten in het klassement om
de Fair Play Cup. Alsof de spelers daar
nog wakker van liggen. Wharton: „Nee,
maar dat zijn weer middelen die we aan
grijpen om het voetbal weer eens positie
ver over te laten komen. Het is hoog tijd
daarvoor".
Braziliaans lutetor
aan rand van de afgrond
Door Ted van Leeuwen
FRANKFURT - Het
Braziliaanse 'fute-
bol' staat er al even
beroerd voor als de
economie van het
land, namelijk aan
de rand van de af
grond.
Maracana, met 200.000
plaatsen het grootste stadion
ter wereld, is enige tijd ge
sloten geweest, befaamde
clubs als Santos, Botafogo,
Fluminense, Vasco da Ga-
ma, Palmeiras en Interna-
cional staan voor het faillis
sement.
De spelers wachten in veel
gevallen al maanden op hun
geld. De clubs worden in le
ven gehouden door banken,
die cruzeiro's blijven uitle
nen en de staat, die - met het
verhaal van brood en spelen
in het achterhoofd - krediet
garanties blijft verstrekken.
Het is sinds het voor Bra
zilië niet zo best verlopen
WK van 1982 alleen maar
bergafwaarts gegaan met de
tovenaars van de Copacaba-
na. De kern van het natio
nale elftal ging zijn geluk
beproeven in het lire-para
dijs en de mindere opvolgers
vroegen topgages. En daar
aan is het Braziliaanse club
voetbal kapot gegaan. De
topclubs betalen hun vedet
ten gemiddeld 24.000 gulden
per maand en dat in een
land, waar het gemiddelde
inkomen over een dergelijke
periode rond de 135 gulden
schommelt.
De exodus van spelers had
tot gevolg, dat het bezoe
kersaantal naar een beden
kelijk peil daalde, mede ver
oorzaakt door slecht inge
deelde competities. In het
immens grote Brazilië spe
len 104 clubs om het kam
pioenschap, verdeeld over 21
regionale competities. Maar
wat is regionaal. In het dis
trict Rio Grande do Sul
(Porto Alegre) bijvoorbeeld,
dat tien keer zo groot is als
Nederland, zijn reizen van
5000 kilometer de gewoonste
zaak van de wereld. Er ligt
in Brazilië overigens een
plan klaar, dat in een lande
lijke competitie met twintig
clubs voorziet en dat het pu
bliek weer naar de stadions
moet lokken.
Dat het Braziliaanse elftal
van half februari tot van
daag honderd dagen in een
trainingsksamp heeft geze
ten, waardoor de spelers niet
beschikbaar zijn voor de in
middels aan een nieuwe
competitie begonnen club
teams, deert de meeste clubs
minder dan men aanvanke
lijk zou verwachten. Zodra
een speler namelijk tot een
nationaal kader toetreedt,
wordt hij niet langer door de
club, maar door de bond be
taald. Veel topclubs kunnen
financieel iets ruimer adem
halen. Sao Paulo, dat met
zes spelers topleverancier is,
bespaart zich tot het einde
van de Mundial ongeveer
750.000 gulden aan salaris
sen.
De hele voorbereiding op
de Mundial heeft de Confe-
deragao Brasileira de Fute-
bol dan ook zes miljoen dol
lar gekost. „Iedereen, die iets
wil bereiken, moet investe
ren, of dat nu in het be
drijfsleven of in de sport is",
doet coach Tele Santana
luchtig over die geweldige
som. „Voor je kunt oogsten,
moet je eerst zaaien. Dat
kost geld en tijd".
In tegenstelling tot de
clubs heeft de CBF over geld
niet te klagen. De bond
houdt jaarlijks vier miljoen
dollar aan de voetbaltoto
over, toucheert drie mij oen
dollar uit reclames en daar
komen nog ettelijke miljoe
oude meesters fit blijven,
heeft slechts een klein aan
tal van hen kans op een
plaats in het Samba-elftal.
Ricardo Rogério de Brito,
die zich vanwege zijn blonde
haren de artiestennaam
Alemao (Duitser) heeft aan
gemeten, is een kanshebber.
Walter Casagrande (die
warempel echt zo heet)
eveneens. Hij is de beste
aanvaller van Brazilië, het
probleem is alleen, dat zijn
club Corinthians bij gebrek
aan een spelmaker, Casa
grande een seizoen lang als
zodanig heeft laten spelen,
waardoor Careca uit Sao
Paolo ook in het nationale
team op de middenvoor-pos-
tie terecht gekomen is. De
lange Casagrande heeft aan
populariteit ingeboet, nadat
hij in staat van beschuldi
ging is gesteld wegens het
gebruik van drugs.
De Braziliaanse hoop ech
ter is gevestigd op de speler,
die de nieuwe Zico kan wor
den, Müller. Althans zo
noemt Luis Antonio Cor-
reira da Costa zich, naar zijn
idool, de Beierse doelpun-
tenmachine Gerd Müller. De
Braziliaanse Müller evenwel
is een geheel andere speler
dan zijn Duitse voorbeeld.
De 20-jarige uit Sao Paolo is
een begaafd technicus, die
alles kan, maar weieens
moeite heeft de mooiste
kansen te benutten.
Müller is buiten het veld
een schuchtere jongen, die in
Brazilië 'De Zwijger' ge
noemd wordt. Hij is actief
lid van de Baptisten-ge
meente (in een land dat voor
95 procent katholiek is) en
behoort tot de 'Groep Spor
ters voor Christus'. Op reis
behoort Müller tot de wei
nige spelers, die zich niet
voortdurend laat intervie
wen door het even onver
mijdelijke als immense leger
van Braziliaanse 'verslagge
vers'. Hij trekt zich het liefst
terug op zijn kamer, die hij
altijd deelt met zijn even ge
lovige clubgenoot Silas.
Naar verluidt lezen zij dan
de Bijbel. Wie het optreden
van de Braziliaanse 'pers'
kent, is geneigd dit te gelo
ven.
Müller speelt een belang
rijke rol in de plannen van
Santana, van wie verwacht
wordt dat hij terugkomt met
een wereldtitel, de eerste
sinds 1970, toen overigens
ook Mexico het toneel van de
strijd was. Een titel, die elke
speler 100.000 dollar zal ople
veren. Keert Santana met
lege handen terug in het rijk
van Koning Voetbal, dan
krijgt Delfim Neto waar
achtig concurrentie in de
nimmer aflatende strijd om
de titel van minst populaire
Braziliaan. De minister van
planning, wiens naam in
Brazilië louter met afgrijzen
wordt uitgesproken, staat
namelijk model voor de eco
nomische puinhoop, waarin
het land zich bevindt.
Wie meent dat een we
reldtitel het failliete Brazi
liaanse voetbal nieuw elan
kan bezorgen, vergist zich.
Tenminste als men de pers
chef van de Brazilaanse
voetbalbond mag geloven.
„Een wereldtitel zal de pro
blemen in ons voetbalzieke
land hooguit verhogen",
deelt Lucas Neto fluisterend
en vooral 'off the record'
mee. „Want dan zullen de
sterren nog veel hogere sa
larissen willen ontvangen.
De werkelijke vedetten zijn
aan het uitsterven en de
mindere goden zien dan hun
kans schoon. Maar als we
geen wereldkampioen wor-
den, dan zal de chaos ook
niet te overzien zij n. Het zij n
zware tijden, waarin het
voetbal zich bij ons be
vindt".
Je- w
nen aan televisierechten bij.
Santana werd als laatste
van alle in Mexico werk
zame bondscoaches be
noemd, vijf maanden voor
de Mundial. De trainersca-
roussel was nergens zo in
beweging als in Brazilië. Na
de uitschakeling op de WK
van 1982 in Spanje, diende
Santana zijn ontslag in en
werd opgevolgd door Carlos
Alberto Perreira, die met
Koeweit zulke leuke resul
taten geboekt had.Perreira
waagde zich aan een ge
vaarlijk avontuur. Hij zette
de naar Italië vertrokken
sterren Zico, Cerezo, Junior
en Falcao, alsmede Leandro,
uit de selectie en hield van
de oude kern alleen Socrates
en Eder over. Na veertien
matige interlands viel het
doek voor Perreira.
Zijn opvolger was er één
van een beroemde familie:
Eduardo Antunes Coimbra,
kortweg Edu, de oudere
broer van Zico. Elf dagen en
drie interlands na zijn in
diensttreding stond Edu al
weer op straat. Een 1-0 ne
derlaag tegen Engeland in
het Maracana-stadion beze
gelde zijn lot, precies twee
jaar voor het WK begon. Na
Edu kwam er een zelfs in
Brazilië tamelijk onbekende
grootheid: Evaristo de Me-
cado, de midvoor van het
WK-team van 1958, die zijn
trainers-ervaring in Qatar
had opgedaan. Evaristo
wenste de oude garde hele
maal niet meer te zien en
stelde een jong elftal samen,
opgebouwd uit spelers, die
in 1983 jeugdwereldkam
pioen waren geworden en
enkeie spelers, die in Los
Angeles tweede waren ge
worden op de Olympische
Spelen. De resultaten waren
catastrofaal en Evaristo kon
zijn biezen pakken.
De roep om een sterke
man werd alsmaar luider.
Tele Santana moest komen,
maar die lag voor jaren vast
bij Al-Ahli in Saoedie-Ara-
bië, waar de petro-dollars
net zo rijkelijk voorhanden
zijn als de olie waarmee ze
verdiend worden. Voor de
WK-kwalificatiewedstrij -
den tegen Bolivia en Para
guay evenwel kreeg Sana-
tana van de sjeiks toestem
ming zijn vaderland te hel
pen.
Santana greep terug op de
oude kern (Cerezo, Junior,
Socrates, Edinho en Zico
werden zelfs uit Italië opge
haald) en had succes. De
ploeg won de uitwedstrijden
in Paraguay en Bolivia en
kwalificeerde zich dankzij
twee - teleurstellende - re
mises in de thuiswedstrij
den. En toen moest Santana
terug naar de Perzische
Golf. Inmiddels had de voet
balbond een nieuwe presi
dent gekregen: Otavio Pinto
Guimares en die slaagde
waar al zijn voorgangers ge
faald hadden. Hij bereikte,
24 uur na zijn benoeming,
overeenstemming met de
Saoedies: Santana werd on
middellijk vrijgegeven.
Die ging direct op de inge
slagen koers verder. De ba
sis van de selectie wordt ge
vormd door de spelers van
de WK in 1982, aangevuld
met de jeugd. Veel insiders
in Brazilië hebben weinig op
met de oude sterren. Zij heb
ben op de WK's van Argen
tinië en Spanje immers niet
voor wereldgoud kunnen
zorgen. „Onzin", vindt San
tana die opvatting. „Deze
spelers zijn juist gelouterd
door hun ervaring in Italië.
Zij hebben daar de beste op
leiding ter wereld genoten.
Dat Socrates het er helemaal
niet en Zico niet helemaal
gemaakt heeft, zegt me
niets. Zico had problemen
met de overheid, die niets
met voetbal uitstaande had
den, Socrates beviel het in
Europa niet. De enorme
druk die op zijn schouders
lag en de klimatologische
omstandigheden zijn hem
tegengevallen. Alleen maar
aan voetbal denken, is niets
voor de dokter. Hij houdt
zich in ons land met veel an
dere zaken bezig, vooral met
politiek. Dat is de sfeer die
hem het beste ligt. Ik reken
dan ook op hem".
„De groep die ik nu heb, is
lastiger, maar wel beter dan
die van 1982. Maar het gaat
me te ver om Brazilië tot de
kandidaten te rekenen. Wij
zijn één van de vele kans
hebbers op de titel. Spanje,
West-Duitsland misschien,
maar vooral Italië hebben
ook goede papieren", aldus
Santana. De groep was lasti
ger dan Santana had kun
nen bevroeden en de aima
bele coach zag zich zelfs ge
noodzaakt de verwende ve
dette Eder (uit het veld ge
stuurd tegen Peru) en het
talent Sidney (eigenzinnig
gedrag) uit zijn selectie te
verwijderen. Santana moet
buiten zinnen geweest zijn,
want beiden zijn linksbui
ten.
Santana's hang naar de
vedetten van '78 en '82 (zelfs
de 38-jarige keeper Leao, die
tijdens het WK in West-
Duitsland onder de lat
stond, behoort tot de selec
tie) duidt erop, dat zich in
Brazilië weinig jong talent
heeft aangediend. Als de
Zico, Socrates en Cerezo (vlnr) worden zwaar bewaakt als zij, zittend op een muurtje,
de verrichtingen volgen van hun ploeggenoten.
De selectie van Brazilië gekiekt tijdens een lichte training in hun oefenkamp, vlakbij
het Azteken-stadion.
