Misdaadschrijvers verenigen zich
Vrijblijvend gepraat
over knappen relaties
Kerstmis vieren bij de 'wilden'
M:
LIEFDE IN HET ASFALTPARADIJS
Vertaalde literatuur
in fraaie uitvoering
1
Gerard Reve en zijn weldoener
Een gekke uil
Breijtenbach
op Poetry
International
Verschenen
til,
-,w\V
ZATERDAG 31 ME11986
^BOEKEN
OM 'COLLECTIEF MINDERWAARDIGHEIDSCOMPLEX' OP TE HEFFEN
G2
Bundel
Charlie Mann
DAGBOEK VAN DE LAATSTE NEDERLANDSE ONTDEKKINGSREIZIGER
Examei
vuil vat
Ontroerend boek van Julio Cortazar en Carol Dunlop
'VLAGGETJESREEKSVAN QUERIDO:
4
Suske en Wiske:
Door Henk Egbers
AMSTERDAM - Tijdens
een samenkomst in de so
ciëteit van de Amster
damse politie is het Ge
nootschap van Neder
landstalige Misdaadau
teurs (GNM) opgericht.
Rinus Ferdinandusse
mocht in zijn feestrede
zeggen dat 'misdaadau
teur-zijn geen kunst is',
de secretaris van GNM,
Tomas Ross, maakte dui
delijk dat de miskenning
van dit genre één van de
aanleidingen was voor
deze oprichting.
Feestredenaar Ferdinan
dusse wil via het GNM de le
den een aanvullend honora
rium bezorgen. „Zolang je na
melijk niet in de regering of
bij een bank zit is misdaad niet
lonend". Hij vroeg zich af wie
zich in Nederland misdaadau
teur mag noemen, want 'ieder
jaar is er bijvoorbeeld wel
weer een gefrustreerde
VARA-medewerker die
'Moord in de Rode Haan'
schrijft'. Dit genre is niet uit te
moorden, aldus Rinus Ferdi
nandusse tegen een décor met
Piets Bloemenzaak en Dirks
Tapperij op het toneel van de
politiesociëteit. Hij betwijfelde
of de politie deze zaal afge
staan zou hebben als zij de in
houd van misdaadromans zou
kennen. De rol van de politie
daarin is meestal niet zo best!
Initiatiefnemer Tomas Ross
(auteursnaam van Willem
Hoogendoorn) bekende dat het
GNM opgericht was naar
Zweeds voorbeeld om 'het col
lectieve minderwaardigheids
complex van deze auteurs op
te heffen'. Het GNM werkt
statusverhogend en brengt pu
bliciteit. Er waren 46 misdaad
auteurs uitgenodigd, waarvan
er twee overleden bleken en
vijf jaren niet meer actief wa
ren; tweeëntwintig hebben
zich gemeld (waarvan twaalf
betaald hadden). Van de elf
uitgevers die misdaad in hun
fonds hebben, reageerden er
zes positief en werden lid.
In Nederland zijn zo'n vijf
tien misdaadauteurs die elk
jaar een boek op de markt
brengen. Hun kwaliteit is
goed, aldus Ross, die het be
treurde dat de dagbladen veel
meer aandacht schenken aan
de buitenlandse dan de Neder
landse misdaadroman. In een
schimmige kroeg op de Am
sterdamse wallen raakten na
dien auteurs verward in een
hete discussie over de zogehe
ten miskenning door de pers.
Er komt een jaarlijkse prijs,
'De Gouden Strop', begeleid
met een geldbedrag van de
PC-Hooftprijsallure 10.000,-
Rinus Ferdinandusse
Deze wordt in het najaar uit
gereikt. Het GNM hoopt dat te
kunnen doen tijdens de moge
lijke realisatie van een CPN-
plan: de Boektiendaagse.
In de jury worden geplaast
'vier onafhankelijke journalis
ten, alsmede een bekend Ne
derlander die weet heeft van
misdaad zoals Lubbers of
Bernhard'. Ook het pushen
van een jaarlijkse crime-bun
del staat op het programma. Er
is bij de auteurs nog weinig
belangstelling voor het korte
misdaadverhaal, omdat er te
weinig voor betaald wordt en
je bovendien een plot weg
geeft, dat mogelijk kan func
tioneren voor een groot boek.
Tevens organiseert het GNM
lezingen door zwendelaars in
de misdaad e.d. Het bestuur
bestaat uit Joop van de Broek,
Jef Geeraerts, Rinus Ferdi
nandusse, Gerben Hellinga,
Jacques Post, Tomas Ross en
Felix Thijssen.
Tijdens deze officële start
van het Genootschap hield uit
gever Luitingh drie nieuwe
misdaadromans ten doop. Van
Theo Capel 'Goed gestemd'.
Daarin gaat hij op een ironi
sche manier "om met hele
mooie misdaad. Het strijdto
neel is namelijk de politiek.
Capel hanteert daarbij alle be
kende (voor)oordelen op dit
terrein met verve. Dat houdt
in: veel intelligente en domme
prietpraat bij het opstoten van
de lijstrekker van de zogehe
ten Liberale Democraten (ge
klemd tussen VVD en PvdA).
Het verhaal concentreert zich
op pogingen om deze eerste
man zwart te maken door zijn
persoonlijke verleden uit te
- FOTO ANP
Felix Thijssen
kammen en te publiceren. Fu
nest daarbij blijkt zijn voor
kind, een zoon die wraak wil
nemen. Het verhaal is niet
bijster interessant. Capel is
wel een handig schrijver.
Sterker is het boek van Felix
Thijssen, het vierde in zijn
Charlie Mann-serie (het eerste
- Wildschut - werd vorig jaar
verfilmd). Thijssen heeft veel
ervaringen als journalist en
globetrotter, als filmscenario
schrijver (Help de dokter ver
zuipt, Moord in extase etc) en
tv-tekstauteur (Nederlanders
Overzee en Paralax, een
nieuwe Veronica-serie over
paranormale verscchijnselen
voor het volgend seizoen); te
vens verschenen er nogal wat
SF-boeken van zijn hand
(Mare StevensSterzon). Bijna
al deze elementen vind je terug
in de thriller 'Koud Spoor'. Het
van dik hout zaagt men plan
ken-verhaal brengt een
machtstrijd in een afrikaans
land over naar Nederland.
Filmster Diana, wonend in een
bungalow bij kasteel Haarzui-
lens, was de geliefde van de
vorige machthebber, die ver
moord werd. Zij zou weten
waar zijn goudvoorraad geble
ven is. Charlie Mann begint
daarbij letterlijk met een
nieuw gezicht, maar niet met
en schone lei. Felix Thijssen
presenteert spanning en sen
satie op een blaadje voor lief
hebbers van dit genre. Een
beetje vervelend is zijn 'gene-
ger'. Waarom geen 'Afrikanen'
of 'bewoners van B'? Konse-
kwent zou dan namelijk ook
geweest zijn om te schrijven
over 'witten' als het gaat over
Europeanen of Nederlanders.
Het 'grappige' van misdaad
auteurs is, dat zij als een soort
scherprechters uit de tweede
hand keuren en proeven wat
misdaad is en hoe deze gestraft
moet worden (met woorden).
Bert Hiddema stelt in zijn
'Wener Bloed' de psycho-ana
lyse aan de kaak en trapt ter
loops tegen andere 'gogen'. Om
in de stijl te blijven: vanuit
welke persoonlijke frustraties
schrijven misdaadauteurs?
Hiddema springt heel vaardig
om met (letterlijk) freudiaanse
geschiedenisfeiten - hij is in
gevoerd - terwijl hij boven
dien weet heeft van het
groeiend verzet tegen Freud in
bepaalde therapeutische krin
gen. Zijn verhaal gaat over een
boek, dat Freud zal laten plof
fen als oplichter. Zijn verlei
dingstheorie, annex incest e.d.
worden ten tonele gevoerd. De
basis van het boek bestaat uit
liefdesbrieven van een van
zijn beroemde leerlingen. De
intrige gaat over de ontvreem
ding van deze brieven en het
voorkomen van publikatie.
De psycho-analytici en
hoogleraren blijken even grote
schurken als de heren die ste
lend op pad zijn. Terloops wor
den ook nog de ontvoerders
van Ockeloen (uitloper van
Hiddema's Zwart Geld, geïn
spireerd door de Heineken af
faire) in het verhaal meegeno
men. Hiddema is heel vaardig
in het maken van dit soort ver
halen, al houdt hij in dit boek
de spanning en de constructie
in de tweede helft niet goed in
de hand.
Theo Capel: 'Goed gestemd'.
Uitg. Luitingh, prijs f 19,50
Felix Thijssen: 'Koud Spoor'.
Vitg. Luitingh, prijs 19,50
Bert Hiddema: 'Wener Bloed'.
Uitg. Luitingh, prijs 19,50.
Door Henk Efrbers
'INTERVIEWS met be
kende en onbekende Ne
derlanders over het ver
breken van relaties',
luidt de ondertitel van
dit boek.
Willemijn Bos, die onder
meer voor Avenue werkt,
hanteert in dit boekje exact
die vaak wat oppervlakkige
Avenue-achtige toon. Daar
door is het meer een ver-
strooïngsboek dan een ge
schrift, dat een bepaalde pro
blematiek uitdiept, gewor
den. Een wat handige jour
nalist kan deze verhalen ach
ter zijn bureau verzinnen.
Maar Bos kon gebruik ma
ken van bekende namen als
Adriaan Morriën, Boudewijn
Büch, Philip Mechanicus,
Frank Govers, Mimi Kok,
Hans Ferrée en.dan wor
den de namen op de frontpa
gina steeds grijzer gedrukt,
want zij zijn niet zo bekend
of helemaal niet bekend.
Waarom ging het eigenlijk?
„Voor het beëindigen van
liefdesrelaties bestaan geen
regels, alle mensen doen het
anders, en vaak heel anders
dan ze gedacht hadden", zegt
Bos die behalve naar de ma
nier waarop ook naar de re
den waarom beweert ge
speurd te hebben. Als uiter
ste konsekwentie luidt het:
„Ook voor het spel van de
liefde zou een opleiding en
een minimumleeftijd moeten
zijn. De meesten van ons le
ren het pas na zoveel pijn en
velen leren het nooit, blijven
eenzaam achter met een ka
narie".
Er is geen sprake van echte
treffende verhalen, die door
stoten naar de kern. Velen
overschreeuwen zichzelf,
maken er literatuur van of
een ver-van-mijn-bedshow
door jeugdherinneringen op
te halen. „Ik heb hem de deur
uitgeduwd en zijn koffer na
gegooid". „Jopie Keijzer is
altijd in me blijven voortle
ven. Op de middelbare school
werd ik verliefd op haar. Ze
is gestorven"Ik vond dat
ik alle kitsch had overtrof
fen", zegt Büch, die beweert
a-seksueel geworden te zijn
na een pedofiele relatie. Dat
getuigt niet van zelfkennis.
„Mijn vrouw wilde kinderen
en ik niet"„Het was wel
leuk om van twee walletjes te
eten. Die spanning is leuk. Ik
leef nog steeds zo, maar nu
leef ik het meer uit in m'n
werk"Op een keer zei hij
'Heb niet het lef hogere cij
fers te halen dan ik'. „Vanaf
toen was ik niet meer zo ge
motiveerd om van ons huwe
lijk iets te maken." Etcete-
raaaaaa. Wat moet je met al
die privé-achtige mededelin
gen? Een boekje duidelijk
onder de maat.
Willemijn Bos: 'Hoe het uit
ging'. Uitg. Tabula, prijs
19,50.
Door Frank van Ooijen
SANDER Hohage, een
twintigjarige Amster
dammer, probeert met
een reis naar India uit het
diepste dal van een iden
titeitscrisis te kruipen. Op
zoek naar zichzelf, het pa
radijs op aarde en de
'pure mensen', zoals hij
zelf zegt.
Zijn reis neemt al gauw een
al te avontuurlijke wending:
Op de Andamanen archipel
kan hij tenauwernood het vege
lijf redden als enkele eilandbe
woners niet gediend zijn van
westerlingen op 'bezinnings-
tocht'. Met een pijl in zijn li
chaam bereikt Hohage een
veilige haven. Maar dan begint
de ellende pas goed. Corrupte
Indiase politiebeambten zien
in de persoon van Hohage een
nieuwe bron van inkomsten
voet aan land zetten en hij
verdwijnt achter de tralies.
„Ma, met Kerstmis zit ik
tussen de wilden op één van de
Andamanen-eilanden. Mijn
feestmaal zal uit kokosnoten
bestaan", is zijn laatste bericht
aan het thuisfront. Na enkele
weken is Sander Hohage
spoorloos verdwenen. Zijn va
der brengt in wanhoop de zaak
in de publiciteit.
De verbazing is groot als
Hohage opeens in Singapore
opduikt. Bijna uitgedroogd is
hij midden op zee in een gesto
len vissersboot door Taiwane-
zen opgepikt. Zijn aankomst
op Schiphol wordt zelfs uitge
zonden door het NOS-jour-
naal. Nederland kent eindelijk
weer een avonturier van for
maat.
Niet geheel onverwacht
komt er net voordat de kwestie
Hohage al te diep in ieders ge
heugen is weggezakt, een boek
uit. Publiciteit moet je immers
onmiddellijk verzilveren. In
117 pagina's wordt 'het wilde
paradijs' van de Andamanen
archipel voor de Birmese kust
beschreven. Sander Hohages
'heroïsch' relaas is opgetekend
door de journalist Marcel Hae-
nen.
Want boeiend vertellen
blijkt niet de sterkste kant van
deze nazaat van Tasman. Dat
bleek overduidelijk uit het in
terview dat VPRO's Van Dis
onlangs met Sander Hohage
had. Ieder woord moest zowat
uit hem getrokken worden zo
dat er wel erg veel fantasie
van de kijker werd vereist om
een compleet beeld te krijgen
van Hohage's expeditie.
Op de eerste twintig pagi
na's van het boekje wordt het
paradijselijk sprookje op zon
overgoten palmstranden aan
een azuurblauwe oceaan op
smakelijke wijze beschreven.
In volstrekte eenzaamheid ge
nieten van een prachtige zons
ondergang en al het goede dat
de natuur je biedt. Wonen in
een hol van palmbladeren,
weed rokend en smullend van
het resultaat van eigen kook
kunsten. Wie spreekt dat niet
aan? Maar zijn ontmoeting
met zijn buren, 'de goede wil
den', loopt anders dan ver
wacht.
Met een regen van pijlen en
stenen verandert de speur
tocht over de Andamanen in
één klap in een ontdekkings
reis door de jungle van de In
diase bureaucratie. Hij lijkt
voorbestemd om naast zak-
kenvullende ambtenaren, al
leen nog maar plunderaars,
onvriendelijke Indiërs en die
renbeulen aan te treffen die
zonodig hun frustraties moe
ten afreageren met het ver
trappen van jonge honden.
Het vasteland van India was
Hohage al ontvlucht omdat hij
totaal afknapte op de hopen
vuil, de onvermijdelijke hip
pies, de hitte en de al te op
dringerige en eeuwig starende
Indiërs. De beschrijving van
zijn ervaringen in de rest van
het boek zijn niet bepaald een
aanmoediging voor de aspi
rant India-ganger.
De scheldkannonade op alles
en iedereen wekt al snel de ir
ritatie op van de lezer. Men
vraagt zich af of de teleurstel
lende ervaringen niet aan
Sander Hohage zelf liggen.
In deze tijd staat er in
kranten van alles over de i
vo, havo- en vwo-exameij
maar hoe gaat een examen i
het lbo? Gisteren en eergistl
ren deed de klas autotechni]
van de Gemeentelijke Tech
sche School in Breda praktij]
examen. Eerder deze we
ging ik er eens kijken.
In het praktijklokaal staan
lerlei ingewikkelde appar|
ten: motoren, remsystema
voor- en achterassensystemë
hele en halve auto's. De klas J
druk bezig, er worden klepp
gesteld, een opengebroken si]
wordt gerepareerd. De klas j
druk bezig met kleppen sti
len, repareren van een ope]
gebroken slot, smeren met ofl
enz. Eddy en Jan staan bij
fels waar lampen en snoer]
op vastzitten.
Dat zijn electroborden", le]
gen ze uit. „Eerst moet je
schema tekenen hoe de vefl
bindingen moeten en daar
hierop maken." Ze zijn erg 1
nieuwd naar de examenojJ
drachten, één ding staat vasf
schoon blijven ze er niet
Met één opdracht kun je ur]
bezig zijn; bij metaalbewe
Veel te weinig meisjes
kiezen een technisch be
roep en daarom komen er
dit jaar speciale meisjes
opleidingen (metaal). Er
komt er o.a. een in West-
Brabant en je kunt er ook
met mavo zonder wis
kunde of een diploma van
de huishoudschool naar
toe. Meisjes zijn vooral
goed in lassen, draaien,
frezen en de fijne mecha
niek. Met een technische
opleiding heb je alle kans
op een baan, want de ko
mende jaren zijn er vier-
tot vijfduizend jongeren
nodig in de metaal.
Sander Hohage
- FOTO BEO
Ook hijzelf blijkt aardig be
dreven in bedrog. Soms 'veinst
hij een VIP te zijn, dan wee
een student of banketbakke
om ergens zijn voordeel mee t
doen. Is de bedrieger zelf be
drogen?
Of Sander Hohage in Indi;
nu gevonden heeft wat hi
daar ging zoeken, wordt nie
duidelijk aan het eind van he
boek. Aan de uitvoerige be
schrijvingen van zijn eigei
kookkunst af te lezen, ligt zijl
bestemming eerder in de keu
ken dan zo ver van zijn bed ii
India.
De bijgelovigen onder on
zijn trouwens gewaarschuwd
Sander Hohage vertrok in sep
tember '85 op vrijdag de der
tiende naar India.
S.Hohage/M.Haenen: 'He
wilde paradijs'. Uitg
H.J.Becht, prijs 17,90.
Uilen zijn nachtdieren,
een velduil is een beetje ei
gekke uil. Die jaagt overdag i
de bermen op veldmuizel
waar hij dol op is. Een veldu
is ongeveer zo groot als eé,
duif en geelbruin van kleu
Hij doet iets geks wat an
uilen niet doen, hij maakt ei
nest. Daarin legt de 'uilin' nil
steeds hetzelfde aantal eierel
Als er ■veel veldmuizen zij
legt ze er wel tien, maar als h
slecht muizenpeuzelen is, li]
gen er soms maar twee eier
in het nest. Hoe zou zo'n uil c
voor elkaar krijgen?
t f r t
C'.t ■M<\'
ROTTERDAM - De deelne
merslijst van Poetry Interna
tional 1986 is bijna rond. Toe
zeggingen om aan het festival
deel te nemen, dat van 23 tot
en met 28 juni in De Doelen te
Rotterdam plaasvindt, werden
tot nu toe ontvangen van:
Adonis (Libanon), Margaret
Atwood (Canada), N. Ilhan
Berk (Turkije), Bozhidar Boz-
hilov (Bulgarije), Paal Brekke
(Noorwegen), Breyten Brey-
tenbach (Zuid-Afrika), Ursula
Fanthorpe (Engeland), Sea-
mus Heaney (Ierland), Clara
Janéz (Spanje), Shirley Kauf
man (Israel/Verenigde Sta
ten), Ma Gao Ming (China),
Joyce Mansour (Frankrijk),
Makoto Ooka (Japan), György
Petri (Hongarije), Al Purdy
(Canada), Jerome Rothenberg
(Verenigde Staten). Er worden
nog toezeggingen verwacht
van dichters uit: Brazilië, Ko
rea, Polen en Zuid-Afrika.
De Nederlandse dichters,
die aan Poetry International
deelnemen: zijn: Dirk van
Bastelare, Frans Budé, Jules
Deelder, Jan G. Elburg, Rut-
ger Kopland, Simon Vinken
oog en Hans van de Waarsen-
burg. De presentatie/ regie is
in handen van J. Bernlef,
Remco Campert, Ineke Holz-
haus en Willem van Toorn.
Jeffrey Archer: 'Kane en
Abel'. Uitg. Spectrum, prijs
19,90. Confrontatie tussen
twee machtige rijkaards, basis
voor ambitieuze tv-serie.
Tjerk Buishand, Harm P.
Houwing en Kees Jansen:
'Groenten uit alle windstre
ken'. Uitg. Spectrum, prijs
ƒ39,90.
Stephen King: '4x Stephen
King'. Uitg. Luitingh, prijs
29,90. Bundeling van 'Razer
nij', 'Marathon', 'Werk in uit
voering' en 'Vlucht naar de
top'.
'Bob Dylan Compleet'. Uitg.
Loeb, prijs 34,50. Alle teksten
van Dylan in Chronologische
volgorde.
'Hema Wereldatlas'. Uitg.
Hema, prijs 29,75. Alleen
verkijgbaar in Hema-zaken.
Pier Paolo Pasolini: 'De Ko
ningsmoord Orgie'. Uitg.
Meulenhoff, prijs 34,50.
Door Anton Theunissen
DAT JULIO Cortazar
een briljant schrijver is
weten we. Hij is een Ar
gentijn, geboren in 1914,
overleden in 1984, ging al
lang geleden naar Pa
rijs, uit afschuw van het
literaire klimaat in Bue
nos Aires. Carol Dunlop
was zijn tweede vrouw,
een Fransschrijvende
Canadese, die in novem
ber 1982 aan kanker
overleed. Een half daar
voor hadden zij samen
het plan opgevat een reis
te maken en onderwijl
hun bevindingen te no
teren.
Op 23 mei 1982 vertrokken
Cortazar en zijn toen al
doodzieke vrouw per rode
volkswagenbus uit Parijs
met de bedoeling alle par
keer- en pleisterplaatsen van
de Autoroute du Sud aan te
doen en precies drieëndertig
dagen later in Marseille aan
te komen. Van hun beleve
nissen maakten ze een gede
tailleerd verslag, waar Cor
tazar na de dood van zijn
vrouw een boek uit samen
stelde: 'De autonauten van de
kosmosnelweg'. Het boek
staat vol tekeningen, ama
teurkiekjes waar weinig op
valt te zien, routeschetsen
etc.
Wie altijd al een zwak
heeft gehad voor het werk
van Cortózar, om zijn ondeu
gende verhalen, de lyrische
stukjes speelgoed die hij ge
bruikt om het fantastische te
vangen en in de realiteit te
plaatsen, weet na het lezen
van dit boek zeker, dat hij
een subliem schrijver is. Cor
tózar koppelt speelsheid aan
experimenteerzucht, melan
cholieke gevoeligheid aan
strengheid. Hij is de homo lu-
dens in optima forma.
Cortazar vraagt zich af, of
ze de reis in 33 dagen mis
schien onbewust zijn begon
nen als 'een innerlijke zoek
tocht die later veschillende
Julio Cortazar en Carol Dunlop.
namen zou aannemen op de
lippen van onze vrienden.
Wij begrepen dat wij op onze
manier een Zen-handeling
hadden verricht'.
De fatale ziekte van Carol
gaf aan de expeditie af en toe
een weemoedige sfeer. De
twee gelieven lijken voor
elkaar te hebben geschreven.
De lezer wordt deelgenoot
gemaakt van een intieme be
levenis. Tegen de achter
grond van Carols ziekte,
groeide het gezamenlijke
dagboek uit tot een album
van de liefde, een thematiek
waarmee Cortózar zich als
schrijver een meester heeft
betoond.
Aanvankelijk afstandelijk,
maar steeds indringender
ondergaat de lezer hoe de
twee voortdurend naar elk
aar kijken en hoe hun taak
wordt doorkruist door hun
nadrukkelijke rollen van
Adam en Eva, in hun asfalt-
paradijs. Soms zwelt die con
stante ondertoon aan tot een
rechtstreekse liefdesverkla
ring, van Julio aan Carol,
van Carol aan Julio. Ten
slotte lijt welhaast iedere
waarneming aangeraakt
door pure verrukking die het
persoonlijke en tijdelijke te
boven gaat en van het boek
een grootse hommage aan de
liefde maakt.
In een postscriptum
schrijft Cortózar onder de
dood van Carol Dunlop deze
ontroerende zinnen: ....„Ik
zag hoe zij iedere dag de
moed gaf die ons begon te
verlaten. Ik zag hoe zij haar
eenzame reis ondernam,
waarop ik haar niet langer
kon vergezellen, en op 2 no
vember 1982 ontglipte zij
mijn handen als een straaltje
water, zonder te aanvaarden
dat de demonen het laatste
woord hadden, zij die hen zo
had getart en bestreden op
deze pagina's.
Haar ben ik verschuldigd
dit relaas alleen af te maken,
zoals ik ha\r het beste van
mijn laatste jaren verschul
digd ben. Ik weet, Beei lje
- FOTOMEULENHOF
(een koosnaam voor Carol,
a.t.), dat jij hetzelfde zou heb
ben gedaan als ik als eerste
had moeten gaan, en dat
jouw hand, samen met de
mijne, deze laatste woorden
schrijft waarin het verdriet
niet, nooit sterker zal zijn
dan het leven dat jij me hebt
leren leven zoals we mis
schien hebben kunnen laten
zien in dit avontuur dat hier
tot een eind komt maar dat
doorgaat, doorgaat in onze
draak (de rode auto die on
derdeel van de familie is ge
worden a.t.), voor altijd door
gaat op onze snelweg."
Cortózar is vaak grens
overschrijdend bezig, maar
in dit boek wordt de lezer
heel subtiel over en zelfs bui
ten de grenzen van het men
selijke gewoel getild, een reis
buiten de tijd waar absoluut
geluk en volmaakte harmo
nie mogelijk zijn.
Julio Cortazar en Carol Dun
lop: '9e autonauten van de
kosmossnelweg'. Uitg. Meu-
'enhoff, prijs: 45,00.
Elizabeth Bowen: met 'Het
huis met de klimop' in de
fraaie 'Vlaggetjesreeks'.
- FOTO QUERIDO
'HET MOOISTE uit de
wereldliteratuur. Gebon
den, met stofomslag, voor
Ü\>v,
-V
V-
>r~ -
Door Hans Rooseboom
„NU, EINDELIJK, weet ik dat ik helemaal niet be
roemd wil worden, maar dat ik niets anders wil doen
dan schrijven, en daarmee, als een fatsoenlijk am
bachtsman, door het geschrevene te verkopen, genoeg
geld verdienen om fatsoenlijk, zonder hinderlijke en
belemmerende armoede, te kunnen leven".
Op een dieptepunt in zijn leven, toen de nood het hoogst was,
kwam Gerard Reve in contact met de rijke Rotterdamse
scheepsmagnaat Ludo P. Het was 1962, aan de vooravond van de
grote successen die de 'burgerschrijver' zou behalen met Op weg
naar het einde en Nader tot U en alles wat daarna nog zou vol
gen.
Reve wist niet welke kant hij als schrijver op moest, en hij
wist bovendien niet hoe hij financieel het hoofd boven water
moest houden. Op deze beide gebieden bleek Ludo P. een uit
komst. De toen bijna 40-jarige auteur liet zich de stroom geld,
drank, wild en gevogelte die zijn weldoener hem deed toekomen
dankbaar aanleunen.
Bovendien bleek zijn nieuwe vriend een dankbaar klankbord
voor de gekwelde schrijver, die nog altijd op zoek was naar zijn
identiteit en bovendien naar een ideale plek om zijn ambacht uit
te oefenen.
Er ontspon zich een briefwisseling tussen de twee. Die is deze
week op de markt gebracht, de zoveelste aflevering van Reve's
omvangrijke correspondentie.
„Leven in stilte", zo beschrijft Reve zijn uiteindelijke wens
droom, „een altijd eender uitzicht op de zee, oude kerkhoven, een
zich waarschijnlijk nooit wijzigend menu van gestoofde vis met
enige kruiden en een gekookte vrucht, liter wijn per dag en
savonds, bij het invallen van de schemering, peinzend kleine
glaasjes goedkope konjak, vloer met fijn zand aanvegen, olie
lamp bijvullen, en eindeloos, eindeloos terugdenken aan vroe
ger".
Het epistolaire contact tussen Gerard R. en Ludo zou doordu-
ren tot 1980, zij het met een onderbreking van twee jaar. Tijdens
de jaren van het kabinet-Den Uyl openbaarde zich namelijk het
rabiaat anti-socialistische sentiment van Reve.
„Ik stem in geen geval op een partij die in haar Mei-optocht
portretten laat meevoeren van Mao en Fidel Castro: zij is de
wegbereidster van de politiestaat". Als de auteur spreekt van
„de Nederlandse Sowjet regering..Nemen van de fatsoenlijke
mensen die werken, en geven aan het gepeupel dat niet wil wer
ken", schiet dat Ludo P. kennelijk in het verkeerde keelgat. En
daarmee is dan weer voor Reve de vriendschap uit:
„Beste Ludo. Ik wilde liever aan onze relatie een eind maken.
Ik kan de omgang met mensen die onze grote vrijheden willen
vernietigen en uitleveren, niet opbrengen. Voor jou is het spel,
voor mij ernst. Gerard Reve."
Later komt het overigens allemaal weer goed. Het is hierbo
ven al gezegd: deze bundel brieven is de zoveelste in een lange
reeks. Maar het verveelt nooit, het leest weer als een trein.
Gerard Reve: 'Brieven aan Ludo P'. Uitg. G. A. van Oorschot,
prijs 24,90 (geb. 39,90).
Hneni staat al te wachten...
lal jullie voorstellen
Hishe beleefd zyn, hé
HahahaHees Oerust, hoor Niels is i
trale Hij kroten hier jaarlijks duizei
als je het animaal lenen hebt, kri/f
de prijs van een paper
back'. Zo prijst uitgeveri
Querido de 'Vlaggetjes
reeks' aan. De serie ont
stond toen de Salaman
der-reeks zich helemaa
ging beperken tot in he
Nederlands geschrevei
literatuur en dus voor d
buitenlandse Querido
auteurs een ander onder
komen gezocht moes
worden.
De naam 'Vlaggetjesreeks'
afgeleid van het kleine vlai
getje waarmee illustra'
Harry N. Sierman de omslage
van de vertaalde Querido
ken sierde. In de prachtig
zorgde reeks verschenen wei
ken van André Gide, Colett
Christopher Isherwood, Fraij/-
Kafka, Klaus Mann, Thorn:
Mann, Raymond Radiguet
anderen.
Querido heeft nu 'een feesfe
lijke bloemlezing uit Querido
Vlaggetjesreeks' uitgegeve
onder de titel 'Het neusje va
de zalm'. Daarin staan 25 fraf
menten, o.a. van 'Afscheid v:
Berlijn' van Isherwood, 'H<
proces' van Franz Kafka, 'Zi
en maan' van Katherii
Mansfield en 'De tijgerkat' va
Giuseppe Tomasi di Lampedi
sa. De bundel kost slecht tie
gulden.
Ook zijn er twee nieuv
Vlaggetjes-boeken uit, 'H
huis met de klimop en andet(K HEB van niemand anders
verhalen' van Elizabeth Bi0olT tEN kwaad woord over
wen (1899-1973) en 'De pijn o dkke oehooad
zo te leven en andere verhale ^robber toch
van Luigi Pirandello, waarv:
de eerste Nederlandse druk
1967 bij Van Ditmar verschee
Het boek van Bowen ki
34,50 en van Pirandello 35
Tenslotte verschenen in
Salamander-reeks 'Een wee®
end in Oostende' van Wille
Brakman (eerste druk 198
'Weekendpelgrimage' van 1
Marugg (eerste druk 1958)
'Zaken overzee' van F. Spri
ger (eerste druk 1977).
maar waaro
komt hij dan
niet
