Stralingsnormen mogelijk soepeler Paspoortcontrole rakelt Berlijnse kwestie op Japanse premier Nakasone wint eerste slag om macht Democratie in Israël in het geding door 'kapersaffaire' DE VRIES 4Smit-Kr niets aan verkeers KABINET WIL IN DE PAS LOPEN MET EG SHAMIR WIL ZAAK IN DOOFPOT, PERES NEEMT HEM IN BESCHERMING ZATERDAG 31 MEM 986 ACHTERGROND ZATERDAG 31 ME11 DEN HAAG - Op ge: het Centraal Planbu top-ambtenaren van mische zaken heeft het OESO-rapport van de Nederlandse zich neergelegd. VAN VOLLENHOVEi Informatie vooi reizigers naar Oostblok T5 PAGINA 2 Door Kees Buijs BIJ de Raad van State ligt een ontwerp-besluit van het kabinet, dat de grenzen waarboven be smetting en straling door kerncentrales ge vaarlijk wordt gevon den, aanzienlijk hoger legt dan totnutoe. Dit zgn. Ontwerp-besluit Stralenbescherming Kerne nergiewet is eind vorig jaar -dus vóór de ramp bij Tsjer- nobyl- voor advies aan de Raad van State gezonden. In antwoord op vragen uit de Tweede Kamer liet milieu minister Winsemius dit voor jaar weten, dat het voorna melijk gaat om een aanpas sing van het Radioactieve Stoffenbesluit, Kernenergie wet en van het Toestellenbe- sluit Kernenergiewet aan de Euratom-richtlijn van juli 1980. Deze aanpassing komt in de praktijk neer op een ver soepeling van de meeste bo vengrenzen die nu nog gel den. De Gezondheidsraad is medio 1984 in meerderheid met de voorgestelde versoe peling akkoord gegaan. Opvallend is, dat WD-mi- nister Ginjaar vijf jaar gele den wist te bedingen, dat Ne derland als enige land binnen de Europese Gemeenschap strakkere normen mocht voorschrijven. Zijn partijge noot Winsemius laat dit voorbehoud nu schieten. Ginjaar is sinds najaar 1985 voorzitter van de Gezond heidsraad. Hij heeft een na der onderzoek op gang ge bracht naar de wetenschap pelijke gegevens, die aan de Euratom-richtlijn en het ad vies van de Gezondheidsraad zijn voorafgegaan. Die wetenschappelijke ge gevens staan onder meer in rapporten van de Internatio nal Commission on Radiolo gical Protection (ICRP). Dit is een groep van Europese wetenschappers, die regel matig (vrijblijvend!) laat we ten, wat in haar ogen aan vaardbare stralingsgrenzen zijn. De richtlijnen worden vervolgens opgesteld door politici. In grote trekken gaat het om twee gevarenbronnen: besmetting (wat je inslikt en inademt) en rechtstreekse straling. Het eerste risico lo pen vooral omwonenden van kerncentrales, het tweede de mensen die erin werken. Zo dra zich ongelukken voor doen, gaat het uiteraard om veel grotere groepen. Vergelijking van de be- smettings- en stralingsdoses die de ICRP in 1959 en in 1977 toelaatbaar vond, laat zien dat in méér dan de helft van de gevallen grotere besmet- tingshoeveelheden toege staan zijn dan vroeger. Het gaat om de toelaatbare hoe veelheden van onder meer tritium (waarvan beetjes via het koelwater van kerncen trales naar buiten komen), radium, zwavel en strontium. Tritium mogen mensen 3,3 maai zoveel binnen krijgen via eten en drinken, en zes maal zoveel via inademing. Bij zwavel mag dat twintig resp. dertig maal zoveel, bij radium 23 resp. 6,7 maal zo veel, en bij strontium tien resp. zeven maal zoveel. Wat de stralingsdoses be treft, is de globale limiet - d.w.z. wat een mens per jaar over het hele lichaam kan 'hebben' - gelijkgebleven op vijfduizend millirem. Maar in feite komt de norm neer op een versoepeling, omdat in 1959 nog niet be kend was dat die maximaal toelaatbare hoeveelheid stra ling neerkomt op een zeven tot tien maal grotere kans op kanker. Naast de dosislimiet die geldt voor het hele lichaam, zijn er bovengrenzen gesteld voor organen als longen, huid en schildklier. Al die afzon derlijke limieten blijken met behulp van rekenkundige be werkingen verhoogd. Terwijl de EG-deskundi- gen bezig waren om, mede aan de hand van deze ICRP- bovengrenzen, een richtlijn vast te stellen, werden er di verse malen vragen gesteld in het Europees parlement. De Europese Commissie liet weten, dat „de dosislimieten ongewijzigd zijn gebleven, en besmettingslimieten strenger zijn geworden, of vrijwel niet verschillen van de oude." De Nederlandse Gezond heidsraad, die de cijfers naast elkaar legde, conclu deerde in een interimrapport uit 1979: „De Europese' Com missie is in deze onjuist voor gelicht." In het definitieve advies, dat de Gezondheids raad in 1984 uitbracht, is deze kanttekening geschrapt. Bij dat advies zat een min derheidsnota van een van zijn leden, radiochemicus en oud-D66-Kamerlid G. Noote- boom. Op basis van dezelfde cijfers kwam hij tot veel waarschuwender conclusies dan de meerderheid van de Gezondheidsraad. Een jaar geleden werd Nooteboom aan de kant gezet, omdat hij de integriteit van de raad in twijfel zou hebben getrok ken. De schrijfster Els de Groen, van wie in 1982 het boek De Splijtzwam ver scheen, heeft zich sindsdien intensief beziggehouden met de manier waarop de stra lingsnormen bij kerncentra les tot stand komen. Zij maakt zich met name zorgen over het niet verwerken in de dosislimieten van een tien maal zo hoge stralingsgevoe ligheid van ongeboren vruchten. Kamervragen, die hierover eind vorig jaar wer den gesteld, werden niet in houdelijk beantwoord. Om dat zij vindt dat de overheid haar nog altijd het antwoord schuldig is, heeft zij een klacht ingediend bij de natio nale ombudsman. Volgens de in Amerongen wonende schrijfster advi seert de ICRP inmiddels strengere normen dan in 1977: voor de burgerbevol king hooguit honderd milli rem per jaar (die grens ligt nu op vijfhonderd millirem). „En over mensen die in kern centrales e.d. werken, zegt de Gezondheidsraad nu, dat vijfduizend millirem aan de hoge kant is. Men is het ach teraf dus met Nooteboom eens. Toch wel gek, dat die zelfde raad Nooteboom heeft ontslagen." DE situatie rondom de status van Berlijn is rustig en blijft dat in 1986, zo liet een functio naris van het Westduitse ministerie van buiten landse zaken in Bonn enkele weken geleden nog weten. De maandag door de DDR afgekon digde paspoortcontrole voor buitenlandse diplo maten aan de grens tus sen Oost- en West-Ber- lijn werd niet verwacht en heeft de positie van het gedeelde en bezette Berlijn weer voor het voetlicht gebracht. De politiek van de West duitse regering ten aanzien van Berlijn is duidelijk. Ten koste van alles dient te wor den vermeden dat de status van Oost-Berlijn wordt ver hoogd in vergelijking met die van West-Berlijn. Het beleid van Bonn is erop gericht een verregaande rechtsgelijkheid van West-Berlijn en de bondsrepubliek te bereiken. De gehele DDR wordt door de Bondsrepubliek overigens niet volkenrechtelijk erkend, al respecteert Bonn de terri toriale integriteit van de an dere Duitse staat. Een inwo ner van de DDR is volgens de Westduitse grondwet net zo goed Duits staatsburger als een inwoner van de Bondsre publiek. In de inleiding op de Westduitse grondwet staat verder dat het hele Duitse volk moet blijven streven naar zelfbeschikking ten einde de eenheid en vrijheid van Duitsland te bewerkstel ligen. Berlijn, de gedeelde stad, is sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog in feite bezet door de vier geallieerde mogendheden, de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk en de Sovjet-Unie. West-Berlijn wordt gevofmd door de Amerikaanse, Britse en Franse bezettingszone, Oost-Berlijn door de Sovjet sector. Hoewel de Sovjet- Unie de soevereiniteit van haar bezettingszone heeft overgedragen aan de DDR, hebben de westelijke geal lieerden deze stap nooit geac cepteerd. De facto hebben de geallieerden Oost-Berlijn wel als hoofdstad van de DDR erkend, bijvoorbeeld door daar hun ambassades te vestigen. Bij problemen over de status van Berlijn, zoals die nu zijn ontstaan, wordt echter contact opgenomen met de Sovjetambassade in de DDR. De geallieerden hebben in heel Berlijn de sta tus van bezettingsmacht en uit dien hoofde vrijelijke toe gang tot de verschillende stadsdelen. Een paspoort is daarbij niet nodig, wel een diplomatiek identiteitsbe wijs, de zogenoemde rode kaart. Tegen de recente ingreep van de DDR hebben Wash ington, Londen, Parijs en Bonn fel geprotesteerd. De zaak wordt in deze westerse hoofdsteden zo serieus geno men dat de maatregel in de marge van de NAVO-raad in Halifax zal worden bespro ken. De vrees bestaat dat door het optreden van de DDR de grens tussen beide stadsdelen van status veran dert, van demarcatielijn naar internationale grens. In Oost-Berlijn gestatio neerde diplomaten van de westelijke geallieerden heb ben tot nog toe geweigerd een paspoort te tonen, en moch ten de grens ongehinderd passeren. Andere diploma ten, onder wie vertegenwoor digers van de Westduitse di plomatieke vertegenwoordi ging in Oost-Berlijn, die zo als gewoonlijk een rode kaart overlegden, werden terugge stuurd. De Oostduitse autoriteiten stellen al jaren alles in het werk om de status van Oost- Berlijn te verhogen. Zo spreekt Oost-Duitsland uit sluitend van 'Berlijn, hoofd stad van de DDR'. De Bonds republiek op haar beurt doet al het mogelijke om deze ont wikkeling tegen te gaan. Zo heet de diplomatieke verte genwoordiging van West- Duitsland Permanente Ver tegenwoordiging (PV) van de Bondsrepubliek bij de DDR, en niet in de DDR. Bovendien zijn de in Oost-Berlijn gesta tioneerde vertegenwoordi gers van de Bondsrepubliek geen ambtenaren van het ministerie van buitenlandse zaken, maar van andere de partementen in Bonn, om ex tra te onderstrepen dat de DDR geen buitenland is. Het hoofd van de PV heeft de rang van staatssecretaris van het Bureau van de Bondskanselier. De perma nente vertegenwoordiging van de DDR in Bonn daaren tegen is volledig gemodel leerd naar een Oostduitse ambassade, maar de Oost duitse diplomaten zijn gea- crediteerd bij het Bureau van de Bondskanselier en niet bij het Westduitse ministerie van buitenlandse zaken. Dat er geen Westduitse ambassade in Oost-Berlijn staat is volgens een functio naris van de PV een volken rechtelijke zaak, gezien de bezetting van Berlijn door de geallieerden. Daarnaast is de Duitse deling volgens de Westduitse grondwet niet de finitief, en zou het openen van een ambassade de be staande toestand legaliseren. Het werk van de PV is ook niet geheel met een ambas sade te vergelijken. Terwijl Oostduitsers in de Bondsre publiek onmiddellijk een Westduits paspoort kunnen halen, geeft de PV geen pas poorten uit aan DDR-bur- gers. „Zij kunnen toch het land niet uit", aldus een functio naris. Het beleid van de PV is simpel. „Wij gooien niemand het gebouw uit, maar wij brengen ook niemand naar het westen". Het werk is dus vooral gericht op het verbe teren van de Duits-Duitse betrekkingen, waarbij prag matisme hoog in het vaandel staat. „De DDR op haar beurt is alleen geïnteresseerd in een officiële erkenning van de staat door Bonn en in gun stige economische contacten via de inter-Duitse handel", aldus een PV-functionaris. De uitgebreide perma nente vertegenwoordiging van de Bondsrepubliek in Oost-Berlijn is de Oostduitse autoriteiten een doorn in het oog. Het gebouw waarin de PV is gehuisvest is gelegen in een straat achteraf en wordt zwaar bewaakt. Naast een tiental geüniformeerde poli tiemannen die voor de in gang geposteerd zijn zwerft in de buurt minstens net zo'n groot aantal in burgerkle ding gestoken leden van het Oostduitse ministerie van staatsveiligheid rond, aldus een Westduitse diplomaat. Na de bezetting van het ge bouw twee jaar geleden door zo'n 500 DDR-burgers die naar het westen wilden, is de bewaking versterkt en is het gebouw voorzien van een klein sluisportaal, waardoor slechts enkele mensen tege lijk naar binnen kunnen. De Oostduitse bewakers laten echter helemaal geen DDR- burgers meer toe in de PV. De positie van het perso neel van de permanente ver tegenwoordiging is door de nieuwe Oostduitse maatregel ook in het geding. Functiona rissen van de PV lieten zich onlangs nog lovend uit over hun onbeperkte bewegings mogelijkheden en pragmati sche contacten met de Oost duitse autoriteiten. Sinds maandag worden ook zij bij de grens geweerd als zij geen paspoort kunnen of willen tonen. De Oostduitse autoriteiten hebben hun maatregel ver dedigd door erop te wijzen dat een grenscontrole past in de bestrijding van het terro risme. Volgens een woord voerder van het Oostduitse ministerie van buitenlandse zaken heeft het westen om maatregelen ter bestrijding van het terrorisme verzocht. Kort na de aanslag op een discotheek in West-Berlijn, die met steun van de Libische ambassade in Oost-Berlijn zou zijn uitgevoerd, liet de Oostduitse partijleider Erich Honecker al weten, dat het westen ook zelf schuld draagt, omdat het weigert aan de grens tussen Oost- en West-Berlijn te controleren. (ANP) Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v. Directie: drs. J.H.M. Brader. Hoofdredactie: H. Coumans- hoofdredacteur. A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren. Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda. Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda. 076-236911 Telex 54176 Centrale redactie Breda: Nieuwsdienst 076-236452. Sportredactie 076-236884. Rayonkantoren: Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850. Postadres Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom. Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alleen abonnementen). Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda. Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550. Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur. Goes, Klokstraat 101100-28030. Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes. Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751 Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst. Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957. Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout. Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150. Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal. Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920. Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910. Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen. Openingstijden: Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur: overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen: 23,60 per maand; 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar. Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand, 1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W. Voor post-toezending geldt een toeslag. Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses. Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor. Lezersservice: Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911 Fotoservice 076-236573. Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur): Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882. Grote advertenties uitsluitend 076-236881 Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442 (Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911.) Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447. NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738. DE Japanse premier, Yasuhiro Nakasone, lijkt het meest garen te spinnen bij het besluit vervroegde parlements verkiezingen uit te schrijven. Het is al ge ruime tijd een publiek geheim dat hij uit is op een derde ambtstermijn. De regels van zijn Libe raal-Democratische Partij, die sinds 1955 de dienst uitmaakt in de Japanse politiek, maken dat evenwel tot dusver onmogelijk. De vraag is of Nakasone zijn zin krijgt, zelfs als zijn par tij een klinkende verkie zingsoverwinning be haalt. Het was de LDP die na we kenlang touwtrekken tussen de leidende partijfunctiona rissen maandag de knoop doorhakte en uitmaakte dat het Lagerhuis, te vergelijken met de Tweede Kamer, voor een buitengewone zitting van reces zal worden teruggeroe pen. Vervolgens nam het ka binet het formele besluit om het Lagerhuis op 2 juni bij een te roepen. Officieel heet het dat moet worden beslist over steunmaatregelen voor het Japanse bedrijfsleven dat te kampen heeft met de ge volgen van een stijgende yenkoers. Maar algemeen wordt aangenomen dat Nakasone van de gelegenheid zal ge bruikmaken om het parle ment te ontbinden en ver vroegde verkiezingen uit te schrijven. Hij heeft als pre mier het recht om dat te doen. De enige voorwaarde is dat het parlement in zitting is. De bedoeling is dat de ver kiezingen samenvallen met de verkiezingen voor het Ho gerhuis die deze zomer zon der meer zouden plaatsvin den. Voorlopig ziet het er naar uit dat de kiezers op 6 juli naar de stembus zullen gaan. Het mes snijdt mogelijk aan twee kanten voor Naka sone. Verwacht wordt dat dat de LDP, net als in 1980 toen er dubbele verkiezingen wer den gehouden, zetelwinst zal boeken. Dat valt althans af te leiden uit de resultaten van opiniepeilingen waaruit blijkt dat Nakasone de popu lairste premier sinds jaren is en de waardering voor zijn regering ongekend hoog. Daar komt bij dat bij dubbele verkiezingen de stemmen van de zwevende kiezers veelal naar de LDP gaan. Een goed verkiezingsresul taat kan betekenen dat Na kasone zijn machtsgreep op de partij vergroot. Dat heeft te maken met de manier waarop binnen de LDP de la kens worden uitgedeeld. Het is een aantal facties of habat- su's die verantwoordelijk is voor het reilen en zeilen van de partij. Een van die facties, maar bij lange na niet de grootste, wordt geleid door Nakasone. Hij hoopt zijn fac tie te kunnen uitbreiden. Maar ook de leiders van de andere facties hopen te profi teren van de eventuele ver- Premier Nakasone. kiezingswinst. Het gaat om Kiichi Miyazawa, de voorzit ter van het uitvoerende raad van de partij, minister van buitenlandse zaken Shintaro Abe en minister van finan ciën Noboru Takeshita. Zij azen daarbij net zo goed op het premierschap. Een feit is dat Nakasone op grond van het partijstatuut na twee ter mijnen eind oktober afstand moet doen van het voorzit terschap van de LDP en daarmee ook van het pre mierschap. Deze rivalen van Nakaso ne, vooral Miyazawa, verzet ten zich de afgelopen weken sterk tegen het houden van dubbele verkiezingen. Zij vrezen dat Nakasone ingeval van de verwachte zetelswinst voor de partij met de eer zal gaan strijken en zijn pre mierschap zal verlengen, de partij regels ten spijt. Het feit dat ze zich maandag gewon nen gaven, weerspiegeit vol gens politieke waarnemers in Tokio de politieke behendig heid van Nakasone en het eigenbelang van de rivalise rende machtsgroepen die ook op vergroting van hun aantal zetels speculeren. Na de westerse economi sche topconferentie, die van 4 tot en met 6 mei in Tokio plaatsvond, leken trouwens alle kansen op dubbele ver kiezingen verkeken. Dat had te maken met het feit dat de Westerse leiders Libië noem den in de slotverklaring, te gen de wil van Japan in. Zij weigerden ook het probleem van de stijgende yenkoers aan te kaarten. Dat werd Na kasone zwaar aangerekend. Dat leek Miyazawa in de kaart te spelen omdat zijn kritiek op Nakasone zich vooral richtte op diens econo mische beleid. Of Miyazawa die troef na de verkiezingen kan uitspelen, is de vraag. De invloedrijke werkgeversor ganisatie Keidanren sprak zich woensdag uit voor hand- - F0T0AFP having van de huidige rege- ringspolitiek. „We hechten sterk aan deze politiek", zei de voorzitter van Keidanren, Eishiro Saito, hetgeen kan worden opgevat als een steunbetuiging aan Nakaso ne. Omdat vervolgens het par lement zich bezig moest hou den met een wetsvoorstel voor herschikking van de parlementszetels, leken ver vroegde verkiezingen defini tief van de baan. Deze tijdro vende procedure zou te wei nig tijd overlaten voor het houden van een verkiezings campagne. De Diet (parle ment) keurde het voorstel echter verrassend snel goed. De wet betekent dat het aan tal parlementszetels voor het platteland wordt verminderd ten gunste van de dichtbe volkte steden. Ondanks deze voor Naka sone voorspoedige gang van zaken, zijn er diverse poli tieke deskundigen die gelo ven dat de premier straks hoe dan ook zal moeten af treden. Michitoshi Takabata- ke, die politicologie doceert op een Tokiose universiteit, verwacht niet dat Nakasone zijn positie binnen de LDP zal kunnen versterken. De rol van de inmiddels door een beroerte uitschakelde kauei Tanaka, die achter de scher men de partij leidde, zit er volgens hem voor Nakasone niet in. Masayuki Fukuaoka van de Komazawa-universiteit ziet ook weinig mogelijkhe den voor Nakasone om aan te blijven als partijleider en dus als premier. Alleen een klin kende overwinning van de LDP kan Nakasone nog hel pen, zo zeggen andere poli tieke waarnemers. De partij bezet op het ogenblik 258 van de 511 zetels in het Lagerhuis, mede dankzij de acht zetels van de LDP-splinter de Nieuwe Liberale Club. (ANP) Door Rob Simons DE ONVERKWIKKE LIJKE affaire rond de top van de binnenlandse veiligheidsdienst, de Shin Beth, laat Israël als een democratische rechtstaat op zijn grond vesten schudden. Het Shin Beth-hoofd Abraham Shalom wordt er van verdacht in april 1984 opdracht te hebben gegeven de twee overlevende kapers van een Israëlische autobus na hun ondervraging dood te slaan. Vervolgens zou Sha lom het onderzoek naar de dood van twee Palestijnse gevangenen en de rechtsgang hebben gesaboteerd door ge tuigen te beïnvloeden, mein eed te plegen, documenten te vervalsen, bewijzen achter te houden, zelf meineed te ple gen en een naaste medewer ker in de onderzoekscommis sie te zetten om van de ge wenste uitkomst verzekerd te zijn. Door belastend materiaal te verdonkeremanen zou het Shin Beth-hoofd ervoor ge zorgd hebben dat de onder zoekscommissies niet tot de conclusie konden komen dat hij tot de dubbele moord op de gevangen kapers heeft aangezet. Plaatsvervangend premier en minister van Bui tenlandse Zaken, Shamir, heeft procureur-generaal Zamir er maandenlang van proberen te overtuigen van een onderzoek naar de moord op de twee Palestijnse ge vangenen af te zien. Shamir bediende zich in persoonlijke gesprekken met Zamir van het argument dat de binnen landse veiligheidsdienst door zo'n onderzoek schade zou worden berokkend. Peres heeft enige tijd gele den een voorstel van Zamir afgewezen om het Shin Beth- hoofd te ontslaan in ruil voor ontslag van rechtsvervol ging. De procureur-generaal heeft zijn verzoek aan de po litie om een onderzoek in te stellen naar de door het Shin Beth-hoofd gepleegde mis drijven uit veiligheidsover wegingen meer dan drie maanden opgehouden. Zamir wil niet de dood van de twee overlevende buskapers laten onderzoeken, maar alleen het achterhouden van informatie en het verzwijgen van de ware toedracht van deze af faire. Zamir verklaarde dat met deze zaak het moeilijkste en meest principiële probleem is opgeworpen, waarvoor een juridisch adviseur van de re gering zich sinds de oprich ting van de staat Israël ge steld ziet en waarvan de con sequenties zeer vergaand kunnen zijn. Vanwege deze Shin Beth-affaire stelt pro fessor Zamir aan zwaardere druk te zijn blootgesteld dan ooit tevoren in zijn 8 jaar du rende loopbaan als Israëlisch procureur-generaal. Na alle publiciteit rond dit Shin Beth-schandaal is een onderzoek haast onvermijde lijk geworden. In een poging de schade voor de veilig- Premier Peres heidsdienst zoveel mogelijk te beperken is Peres bereid als juridisch alternatief voor een politioneel onderzoek een staatscommissie van onder zoek in te stellen, die onder strikte geheimhouding zal opereren om nadere bijzon derheden over de uiterst ge voelige zaak niet aan de grote klok te hangen. Procureur-generaal Zamir eist echter dat Shin Beth- hoofd Shalom op zijn minst tot het einde van het onder zoek van zijn functie wordt ontheven, aangezien hij an ders getuigen zou kunnen be ïnvloeden en het onderzoek opnieuw naar zijn hand zou kunnen zetten. Peres en an dere ministers weigeren deze voorwaarden te aanvaarden daar de Shin Beth-top dan geruime tijd op non-actief Vice-premier Shamir - FOTO AP zou komen te staan. Uit het tot dusver beschik bare bewijsmateriaal zou blijken dat er geen sprake is van veiligheidszaken, maar het persoonlijk prestige van topfunctionarissen van de Shin Beth in het geding is. Volgens voorzitter Koelas van de juridische commissie van de Knesset spelen veilig- heidsonverwegingen in deze affaire geen belangrijke rol. Koelas heeft in gesprekken met Zamir de indruk gekre gen dat pogingen worden on dernomen om veiligheids overwegingen als voorwend sel te gebruiken om persoon lijke belangen te beschermen van functionarissen die on rechtmatig hebben gehan deld. Vooraanstaande Israëli sche juristen menen dat het hoofd van een overheidsin stantie die zijn onderge schikten heeft aangezet om meineed te plegen om zich in te dekken voor onrechtma tige daden, waarvan hjij ver dacht wordt, niet alleen het rechtsstelsel aantast, maar ook uit ethisch oogpunt ver werpelijk heeft gehandeld. Zo'n hoofd maakt misbruik van zijn bevoegdheden te genover zijn ondergeschikten en loopt de kans dat anderen voor het misdrijf worden veroordeeld die hij op zijn geweten heeft. De politieke ondertonen van de affaire beginnen langzamerhand duidelijker hoorbaar te worden in ver band met de mogelijke be trokkenheid van Shamir die in 1984 ten tijde van de bus kaping als premier voor de Shin Beth verantwoordelijk was. Een onderzoekscommis sie zou het zich dan ook tot taak moeten stellen om uit te zoeken in welke mate de po litieke leiders bij de zaak be trokken of althans op dé hoogte waren. De indruk is ontstaan dat Peres zijn voorganger Sha mir uit solidariteit in een na tionaal verantwoordelijk heidsgevoel in deze affaire de hand boven het hoofd houdt. Shamir heeft opgeroepen over de Shin Beth-affaire verhitte gemoederen tot be daren te brengen. Volgens Shamir, die tot zijn overstap naar de politiek een functie in de Mossad, de Israrelische geheime dienst vervulde, is het belangrijkste te verzeke ren dat de aktiviteiten van de Shin Beth worden voortgezet en dat het hoofd van de Is raëlische BVD niets slechts zal overkomen, zodat hij met dezelfde doelmatigheid en toewijding kan blijven func tioneren die zijn werk in het verleden kenmerkte. Door de frontale botsing tussen de Israëlische rechts regels en de Israëlische be hoefte aan de staatsveilig heid zijn de onafhankelijk heid van de procureur-gene raal en de fundamentele scheiding van de uitvoerende en juridische machten in Is raël in het gedrang gekomen. Het gevaar bestaat dat in Israël de absolute superiori teit van de wet niet langer wordt aanvaard en de rege ring boven de wet wordt ver heven, terwijl tevens het principe van gelijkheid van alle burgers voor de wet wordt aangetast. Het norm besef in de Israëlische sa menleving raakt bedorven als gevangenen ongestraft kunnen worden gedood on der het mom van de staats veiligheid. De geloofwaardigheid van politieke en militaire leiders wordt bovendien ondergra ven als een veiligheidsbeleid met leugens wordt verde digd. In de strijd om het rechtschapen en demokra- tisch karakter van de Israëli sche samenleving, zullen zelfs het hoofd van de Shin Beth en zijn naaste mede werkers van de binnenlandse veiligheidsdienst voor de wet moeten buigen. Of niet soms? DEN HAAG (ANP) - De Vei eniging Vluchtelingwerk N< derland heeft afgelopc maand via een wervingscan pagne huisvesting gevonde voor de Tamils in Nederlan Woningbouwverenigingen, gemeenten en particulier* door het hele land toonde zich bereid Tamils van pa: sende woningen te voorzien. Momenteel bevinden zie nog 867 Tamils in de centi waar het ministerie hen veei tien maanden geleden in or derbracht. Enige tijd geledt toonden zij hun onvrede m Del Van onze Haa De Organisatie voor en Ontwikkeling voorzit economische groei in het In Nederland zou, vooral al gevolg van de bezuiniginge waartoe het kabinet-Lubber al heeft besloten, de economi sche groei niet boven de 1 pro cent uitkomen. Het Planbu reau gaat uit van een gro< van 2,5 procent. Ook demissio nair minister-president Lub bers zette gisteren fors vraagtekens bij het OESO rapport. Ambtenaren van Economi sche Zaken hebben de infor mateur, volgens diens woord voerder in 'nogal grove be woordingen', een sterke ver oordeling van de OESO-cijfer doen toekomen. Daarom zal d informateur en zullen de on derhandelaars De Vries Nijpels geen rekening houde met het OESO-rapport, maa zich verlaten op de cijfers va het eigen Planbureau en Sc ciaal Cultureel Planbureai waarin de mogelijkheid wore geopperd dat in de komend kabinetsperiode 44.000 ai beidsplaatsen bij overheid e trendvolgers geschrapt kun nen worden. Het rapport speelt ëen rol i de onderhandelingen tusse De Vries en Nijpels over d vraag hoe er in de collectiev sector nog bezuinigd kan woi den. Na afloop van hun onder houd met de informateur ac centueerde De Vries (CDA) ht verschil met Nijpels (VVE met de opmerking: „Het gaa niet aan de ene ambtenaar z' baan te ontnemen alleen or de andere beter te kunnen be talen." Hij nam hiermee nog maals afstand van de demis sionaire minister van Binnen landse Zaken, De Kort APELDOORN (ANP)-Devi keersveiligheid, mr P. van 1 kritiek geuit op demissionair terstaat. Hij vond het van 'pijnlijk onverschilligheid' getuigei dat zij als voorzitter van c ministers van verkeer in c Europese Gemeenschap nie heeft gedaan aan de bevordi ring van de verkeersveilif heid. DEN HAAG (ANP) - Het pi bliek kan vanaf maandag juni informatie over reizt opvragen op een centraal ii formatienummer. Aanleidii tot deze beslissing is het toeni mend aantal telefoontjes v£ het publiek. Het publiek zoel vooral informatie over reizt naar de Oosteuropese landen Het informatiecentrum is c werkdagen van 9.00-17.00 ui bereikbaar op telefoonnun mer: 070-209325. De ministeries deelden oc mee dat er geen beschermen* maatregelen in ons land nod. zijn voor mensen die het or derhoud van luchtfilterinsta laties verzorgen. Op grond va steekproeven wordt geconcli deerd dat er bij het verwissi len van de filters en bij het ir leveren van de betreffende fi ters geen stralingsproblemt te verwachten zijn voor b onderhoudspersoneel.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1986 | | pagina 2