i( door dirk vellenga
Zilveren Toets brengt serie
uitzonderlijke concerten
Boeiende aardrijkskunde
in "Onze levende aarde'
VARA vangt bot bij
Dienstenbond FNV
UGDREIZEN
DEENSE DOCUMENTAIRE BIJ IKON
Zaterdag
bingo
Video aan
ZATERDAG 31 ME11986
de Zonnestudio
zakenpand
tNJE
SALOU
)5,-
nkandidaten
ENRIJK
ERLAND
■MBURG
rUGAL
>LEN
GARIJE
Gezin
ENLAND
{VERHUUR
Penthouse
komt met
Nederlandse
uitgave
Toekomst van
vakbeweging
in Capitool
De grootste kunst en het beste werk
zijn in feite heel erg simpel
Peter Gabriel, popzanger
Superkanonkuren
doet u bij
Tel. 076-220250.
Heeft u een
met diploma's, wij advise
ren u en instaleren vrijblij.
vend. Bel 01150-13945.
in zaal de Linden, Markt
82, Etten-Leur. Inl. 076-
134115. Aanvang 20.00
uur. Grote geldprijzen, 5
pers. in auto gratis kien.
1
I CARPOOLING: met wit
kan ik meerijden, teger
verg., per 1 juni Breda-Til-
burg v.v., werkt. 8.15-16.4J
u. Tel. 076-611556.
lanbieding!
jrenhotel Jaime I
d, tuin, kamer met
h, restaurant, 3 bars,
ksleiding, ontbijt,
par met video, bar, toilet,
ision slechts 80,-.
30 mei, 6,13,20 juni,
Diverse opstapplaatsen!
en reserveringen.
010-4328666
VA/BLANES
050-415210 (ook 's avonds)
A VRIJ HUIS
1. 08863-1535.
eletü!
cal biedt aan
Benidorm
65,- p.p
ipmgbus-retour
-staangeld.
we inform.folder:
-14653.
appartementen/bung's
gelegen. Inl. 076-413141.
BLERTAL. Kamers, k. w.w., ont-l
h, 16,- zonder 15,-. M. Wildauerj
hrijk, tel. 09-43.5282.2811
Ith. ons app. 6-8 p. en dat van
oon, centr. gel., ideaal v. rustj
g. 08858-2002, b.g.g. 2589.
Iin de LUXEMB. ARDENNEN.
liehotel met eigen manege.
Ie", Wilwerwiltz 09-35.291415.
■SSABON f 350,- retour.
■>9-3434 of 04750-31190.
[DEL - POLEN
u of Krakau v.a. 165,- retour.
Inl. 05987-19019 of 04108-6784.
"achtige en goedkope land (1300
rme meren. Ook res. van camp-,
085-435050 Lid SGR.
kreciticj
Door Jan Koesen
HILVERSUM - De IKON
heeft een opmerkelijke na
gespeelde dokumentaire van
de Deense televisie gekocht
die zich afspeelt in Iran: het
land van de ayatollah Kho-
meiny. Tijd is de nog steeds
voortwoedende, wrede oor
log tussen Iran en Irak
waarbij Khomeiny er niet
voor terugdeinst om kinde
ren de frontlinie op te stu
ren. Voor de Islam, de Pro
feet en de Ayatollah mogen
die kinderen dan verbrijzeld
worden onder de tanks,
maar wél nadat ze daar eerst
een mijn onder gelegd heb
ben. En hun beloning is het
paradijs.
Boudewijn Klap van de
IKON ontmoette in Bratis-
lawa bij de Prix Danube
(een Joegoslavische tv-prijs)
de Deense regisseur Frode
Petersen die hem het ver
haal van Khomeiny's Boys
voorlegde. „Dit is het soort
van drama dat de IKON al
tijd zelf graag zou willen
maken," aldus Klap.
Veel Iraanse vluchtelin
gen zijn uiteindelijk in De
nemarken beland, zoals de
Tamils in Nederland. Van
meet af aan waren daar pro
blemen. De vluchtelingen
werden niet geaccepteerd
door de Denen en er was veel
agressie. Wat dat betreft dus
hetzelfde patroon als in ons
land.
Om de Denen informatie
te geven over het waarom
van de vlucht, besloot Peter
sen waar gebeurde verhalen
van vluchtelingen te koppe
len tot een spannend verhaal
van een klein uur. Hij koos
Hoe Khomeiny kinderen
onder de tanks jaagt
Scene uit de Deense na
gespeelde dokumentaire
'Khomeiny's Boys' die de
IKON gaat uitzenden.
- FOTO ARCHIEF DE STEM
gevluchte Iraniërs en Tur
ken uit voor de rollen en
maakte van een havenstraat
in Kopenhagen een stukje
Iran. Dat heeft hij uitste
kend gedaan, want van de
eerste seconde af aan waant
men zich in het land van de
ayatollah. Deze impressie
wordt enorm versterkt om
dat de vluchtelingen natuur
lijk hun eigen taal spreken
en op Perzische films wor
den we ook niet elke dag ge-
tracteerd.
Het conflict tussen de twee
landen is versmald tot een
Iraans gezin. Hoofdpersoon
is de 15-jarige schooljongen
Hassan. Hij wordt van alle
kanten onder druk gezet om
lid te worden van de Bassidj,
een soort van Iraanse Hitler-
jugend. De indoctrinatie
neemt walgelijke vormen
aan. Zo wordt een klas ge
bracht in een ruimte waarin
dode kinderen liggen in la
des. De onderwijzer trekt
een la open, wijst op de ge-
lukzallige uitdrukking van
het lijk en vermeldt dat dit
komt omdat het kind nu in
de hemel is. De la gaat dicht,
een tweede open. Kijk eens
naar die afschuwelijke uit
drukking, zegt de leraar.
Jongens, kom er eens alle
maal bij staan. Zo zie je eruit
als je naar de hel gaat.
Aanvankelijk heeft Has
san best zin om zich bij de
Bassidj te voegen, net als
zijn schoolvriend, omdat dit
lidmaatschap talloze privile
ges met zich meebrengt voor
het hele gezin. Maar als zijn
broer gedesillusioneerd en
gewond van het front terug
keert en zijn broer die onzin
uit zijn kop praat, slaat de
Staat toe.
Het angstaanjagende van
de film is de echtheid. Dit is
een nog stevig in het zadel
zittend schrikbewind waarin
godsdienstwaanzin en poli
tiek een heilloos bondge
nootschap zijn aangegaan.
Hier worden begrippen als
Paradijs, Martelaar en He
mel tot een blasfemie. En het
is sprekend de sfeer van de
Hitier-jaren, met exact de
zelfde propaganda-technie-
ken.
In een klein uur kon Pe
tersen natuurlijk alleen
maar een buitenkant tonen.
Maar wie de berichten uit
Iran beter wil plaatsen, moet
zeker op dinsdag 3 juni de
IKON aanzetten (Nederland
2,19.12 uur).
Iessaloniki 399,- retour
Dgelijk! Arpa reizen.
-04750-31190.
UR EN -VERKOOP. Huur v.a. f
r. 52, Arcen, tel. 04703-1273. g"
lOMER V AKANTIE
oa. wc, douche, koelk., kachel»
lenz. Rijbew. BE v.a. 775,- pwlj
P autoverh. 04744-2345, Zandstr.
pers- en bestelauto's busjes.
Het Nederlands Kamerkoor o.l.v. John Alldis.
Van de kunstredactie
BREDA - „Het is doorgaans muziek die in
deze regio zelden of nooit gehoord wordt.
Je zou kunnen zeggen 'een gat in de
markt'. Ook het feit dat we het Neder
lands Kamerkoor hierheen krijgen mag
wel in de krant, want dat is een zeld
zaamheid". Dat zegt de bekende musicus
Tijn van Eijk, initiator van de stichting
De Zilveren Toets. Zij organiseert in de
maand juni vier concerten in Breda, die
van meer dan plaatselijke betekenis zijn.
De Zilveren Toets werd opgericht in 1980 bij
het 25-jarig ambtsjubileumn van Tijn van
Eijk. Bijna ieder jaar daarna organiseerde zij
uitzonderlijke concerten. Zo werd 300 jaar
Bach, vorig jaar, aanleiding voor een serie ka
mermuziekconcerten gewijd aan deze compo
nist. Voor de komende maand is een gemengd
programma samengesteld, waarbij het instru
mentale en het vocale aan bod komen. De con
certen worden gegeven In de Waalse kerk, bij
het Begijnhof, in Breda, op de zaterdagen 7,14,
21 en 26 juni, telkens om 16.00 uur. De entree is
7.50 (gebruikelijke kortingen tot 5).
Voor 7 juni is een Bach-programma gepro
grammeerd, waarbij Das Musikalisches Opfer
wordt uitgevoerd door Raymond Delnoye,
solo-fluitist van het Rotterdams Philharmo-
nisch Orkest; Istvan Parkanyi, concertmeester
van het Nederlands Symphonie Orkest (ont
staan uit USO, Nederlands Kamer Orkest en
het Amsterdams Symfonie Orkest); Herre van
Stegenga, eerste cellist van het NSO en Tijn
van Eijk op clavecimbel. Zoals bekend werkte
Bach in het Opfer een thema uit dat hem was
opgegeven door zijn bewonderaar koning Fre-
derik de Grote. De canonische kunst wordt
daarin op een virtuoze en soms raadselachtige
manier uitgewerkt. „Bij mijn weten is het Op-
- FOTO R. MARTENS
fer in Breda nog nooit uitgevoerd", aldus Van
Eijk, die er vorig jaar in Tilburg veel succes
mee had.
Dat dat Nederlands Kamerkoor naar Breda
komt heeft Tijn van Eijk te danken aan zijn
goede relaties in de muziekwereld. Hoewel de
gemeente Breda, de provincie en enkele spon
sors achter De Zilveren Toets staan met hun fi
nanciële steun, moet er desondanks toch nog
voor 'vriendenprijsjes' gewerkt worden. Het
Nederlands Kamerkoor was bereid naar het
zuiden te komen bij wijze van try-out, vlak
voor zijn toernee door Israël. Onder leiding
van John Alldis wordt het programma ge
bracht, dat bestemd is voor deze 'export' van
Nederlandse uitvoerende kunst. Composities
van Poulenc, Mendelsohn, Verdi, Liget en Die-
penbrock worden ten gehore gebracht op 14 ju
ni.
Monique Bartels is geen onbekende in deze
omgeving. Maar niet eerder bracht ze een solo-
programma. Bovendien is een solo-optreden
met cello tamelijk zeldzaam. Op 21 juni komt
zij met stukken van Reger, Britten en Bach.
Het Blokfluitensemble Recordate van de
Dongense Jo Jansen heeft ook een grote faam
opgebouwd. Samen met het vocaal ensemble
Pentacost (vijf zangers) wordt op 28 juni een
programma gebracht rond William Byrd (1543-
1623), voor kenners en liefhebbers een van de
grote Europese musici uit de geschiedenis.
Kamermuziek van deze klasse is inderdaad
niet in trek bij een massa-publiek, maar vindt
gehoor bij fijnproevers, bekent Van Eijk. De
ruimte waarin gespeeld wordt, waarin Kamer
muziek goed tot klinken komt, moet ook niet
groot zijn. De pas gerestaureerde Waalse kerk
in Breda is daarvoor een uitstekende omge
ving. „Met de organisatie van dit soort pro
gramma's wil ik Breda ook afhelpen van het
imago van provinciestad. Er gebeuren hier op
muzikaal gebied veel goede dingen", aldus Tijn
van Eijk.
AMSTERDAM (ANP) - Op 15
oktober verschijnt het eerste
nummer van de Nederlandse
uitgave van het Amerikaanse
blad Penthouse. De oplage van
dit eerste nummer is 200.000
exemplaren. Het bedrijf, dat
in Nederland de advertenties
verwerft voor het blad, heeft
dit gisteren bekend gemaakt.
Penthouse verschijnt in de
Verenigde Staten in een op
lage van vier miljoen. De Ne
derlandse Penthouse is de ne
gende buitenlandse editie van
het blad. Het blad verscheen
in Europa al in West-Duits-
land, Groot-Brittannië,
Frankrijk, Spanje en Italië.
Penthouse-Nederland zal
worden geleid door Carlo
Frey, die ook al de leiding
heeft over de Duitstalige edi
tie.
De formule van de Neder
landse Penthouse komt in
grote lijnen overeen met de
opzet die ook in andere bui
tenlandse edities wordt ge
hanteerd. Er worden wel 'op
de Nederlandse samenleving
toegesneden' interviews en re
porteges in de editie opgeno
men. Aan de samenstelling
van de Nedërlandse redactie
wordt de laatste hand gelegd,
aldus de bekendmaking.
Door Jan Koesen
HILVERSUM - Liefhebbers
van natuur-dokumentaires
kunnen vanaf woensdag (4
juni, Nederland 1, 16.30 uur)
bij de VARA terecht. 'Onze
Levende Aarde' telt 12 afle
veringen en is gemaakt voor
de BBC door David Atten-
borough. Die naam staat ga
rant voor majestueuze land
schappen, zonderlinge we
zens en een glasheldere uit
leg.
Attenborough is niet kin
derachtig te werk'gegaan,
want zo is zijn stijl niet. Hij
springt van werelddeel naar
wereldeel, beklimt hijgend
een lavakrater, duikt kilo
meters diep de oceaan in,
gooit er als het moet een
stukje Genesis bij en eonen
en millennia zijn voor hem
slechts momenten.
Het resultaat is supe
rieure aardrijkskunde. Je
steekt er een heleboel van
op, de serie doet niemand
kwaad, en alle gezindten,
leeftijden en wat dies meer
zij, komen aan hun trekken.
Wat dit betreft zou de serie
vertoond kunnen worden
van EO tot VPRO.
In twaalf afleveringen
van bijna een uur wordt een
portret van de Aarde ge
schilderd. We zien de eerste
levensvormen en de vin
dingrijkheid van de evolu
tie. Maar het gaat bij Atten
borough niet alleen om dier-
of menssoorten, nee, hij
brengt de geboorte van com
plete bergen en eiland in
beeld.
In het eerste deel toont
Attenborough hoe de Aarde
gemaakt is, continenten ver
schuiven en werelddelen
worden opgetrommeld tot
bergketens. De Aarde zelf
braakt haar vuur uit met
fonteinen van brandend ge
steente. We zien een wer
kende vulkaan op Ijsland,
maar ook de geboorte van
het kind van Krakatau, een
vulkaan gevormd nadat de
Krakatau aan de mensheid
openbaarde hoeveel energie
er in de schoot van de Aarde
schuil gaat.
We trekken langs jungles,
David Attenborough bij
reusachtige schildpadden
ergens in de Stille Oceaan.
woestijnen, ijskappen, gras
vlakten, we zwemmen in
zeeën zo diep dat geen licht
straal daar doordringt.
Maar overal is leven. Overal
heeft dat wonder plaatsge
vonden, ook daar waar het
volgens de geleerden niet
kon.
En telkens pakt Attenbo
rough ons als de volmaakte
schoolmeester die hij is bij
de hand en legt hij de kijker
uit wat hier gebeurd is. De
Aarde is een wonderbaar
lijke plaats. Attenborough
begint met vulkanen,
springt naar de Polen, toont
ons de noordelijke wouden
met zijn bewoners, laat zich
vanaf een gigantische ka
toenboom afzakken naar de
bodem waarbij hij onder
weg diverse werelden pas
seert. We snellen over sa
vannes, pampa's en prairies,
we zien dieren zo mooi dat
ze onaards lijken en zo lelijk
dat Dante ze niet in zijn hel
zou willen. Een aflevering
gaat geheel over het rijk van
de hemel en haar bewoners.
Tegelijk met de tv-serie
heeft David Attenborough
een fraai boek geschreven,
eveneens getiteld 'Onze Le
vende Aarde' (Elsevier) dat
de serie synchroon volgt.
WOERDEN/HILVERSUM (ANP) - De Dienstenbond
FNV heeft twee vertrouwelijke rapporten van het
VARA-bestuur ongelezen aan de afzender terugge
stuurd. Volgens een woordvoerder van de Diensten
bond bleek uit een begeleidende brief dat het VARA-
bestuur wenst vast te houden aan het openbreken van
het Sociaal Plan, waar het gaat om het verbod op ge
dwongen ontslag tot 1988. Met de twee rapporten
wilde het bestuur de noodzaak voor deze stap aanto
nen.
De dienstenbond wenst zich
echter niet in zijn bewegings
vrijheid te laten belemmeren
door het lezen van vertrouwe
lijke rapporten. Alleen rap-
pioenschap voetbal in Mexico.
porten die openlijk besproken
kunnen worden zijn welkom,
aldus de woordvoerder.
Het sociaal plan dat in '85
werd afgesloten, bepaalt onder
meer dat tot 1988 geen ge
dwongen ontslagen mogen
vallen. Het VARA-bestuur
heeft in april de Dienstenbond
laten weten dat het dit artikel
zo nodig eenzijdig, op zal zeg
gen. Binnenkort begint bij de
VARA de reorganisatie van de
televisiedienst. En in het oor
spronkelijke reorganisatie
plan zouden bij de televisie-
dienst 24 arbeidsplaatsen moe
ten komen te vervallen.
De Dienstenbond heeft het
bestuur gezegd daar de nood
zaak niet van in te zien. Het
gaat om arbeidsplaatsen die
vanwege de beperkte herbe-
zettingsmogelijkheden in de
andere delen van het bedrijf,
zeker tot gedwongen ontsla
gen zullen leiden. Uit de brief
die deze week met de twee
rapporten door de bond werd
ontvangen, maakt het VARA-
bestuur opnieuw duidelijk zijn
koers aan te willen houden, al
dus de woordvoerder.
Het VARA-bestuurslid Van
Wijk had geen commentaar.
„Het overleg met de bonden
loopt volgens de afspraken",
zo volstond hij. Volgende week
is er weer overleg tussen de
Dienstenbond en de VARA.
Als er tussen de onderhande
lingspartners geen vergelijk
bereikt kan worden en de
VARA inderdaad tot gedwon
gen ontslagen overgaat, staat
voor de dienstenbond alleen de
weg naar de rechter nog open.
HILVERSUM (ANP) - De
NOS-televisierubriek Het Ca
pitool is zondag (Ned. 2, 12.00
uur) gewijd aan 'de toekomst
van de vakbeweging'. Aan het
debat onder leiding van W.L.
Brugsma nemen deel: de voor
zitter van de FNV, H. Pont, de
voorzitter van de metaalwerk
gevers (FME), W. ter Hart, E.
Eshuis van de CPN. en de so
ciaal-econoom W. Albeda.
In VARA's Rooie Haan
wordt vandaag (Radio 2, 12.03
uur) gepraat met de voorzitter
van de dienstenbond FNV
Pierre Bruis, het PvdA-Twee-
dekamerlid J. Wallage en zijn
partijgenote Muller - Van Ast
en prof. dr. I. Lipschits, hoog
leraar hedendaagse geschiede
nis aan de universiteit van
Groningen.
Voorts een discussie tussen
Kombrink (PvdA) en De
Grave (WD) over de belas
tingvoorstellen van de Com
missie Oort en een debat tus
sen AVRO-voorzitter Wallis
de Vries en NCRV-voorzitter
Jansen over het mediabeleid
in de formatie. De columnist
Jan Mulder laat zijn licht
schijnen over het wereldkam-
Er ligt in een nieuw
onderzoeksterrein braak in
Nederland: wat nemen de
videokijkers op? Datgene wat
ze het allermooiste vinden, zou
je denken. De meest
gewaarderde tv-uitzending
van de laatste jaren is de
wedstrijd Nederland-
Argentinië, de finale van de
Wereldkampioenschappen
voetbal in 1978. Die wedstrijd
had een kijkdichtheid van 74%,
maar in die tijd had niemand
video. Daarna komt de
Elfstedentocht van 26 februari
van dit jaar met een
kijkdichtheid van 70% en een
hoge waardering van 8,2.
De cijfers zeggen echter iets
anders. Sport wordt
nauwelijks op de videoband
gezet. Sport en nieuws wil
men rechtstreeks bekijken. De
helft van de opgenomen tv-
programma's valt onder de
categorie 'drama'. In het eerste
kwartaal van dit jaar werden
afleveringen van 'Zeg 'ns
AAA', 'Het wassende water'.
'De kip en het ei' en 'De Cosby
show' in heel wat gezinnen op
de band gezet, want dat waren
de populairste drama
uitzendingen in dat
tijdsbestek.
Amusement staat op ongeveer
18 procent van de opgenomen
video-banden ('Wedden dat',
'Play backshow', 'TROS TV-
show', enz.). Via het
vergelijken van onderzoeken
kun je er dus wel achter
komen waarvoor al die video
apparaten in de huiskamers
gebruikt worden.
Op dit moment is ongeveer 30
procent van alle huishoudens
in Nederland in het bezit van
een videorecorder. In 1981 was
dat nog maar 4 procent, eind
1985 was het 23 procent. Men
rekent erop dat in 1990 de helft
van alle gezinnen video heeft.
Ook het profiel van de
gemiddelde video-bezitter is
onderzocht door de afdeling
Kijk- en Luisteronderzoek
van de NOS. Het precentage
video-beziters is groot onder
de gezinnen met een hoog
inkomen en bij leden van
AVRO, TROS en Veronica. In
Noord- en Zuid-Holland staan
meer videorecorders dan in
andere provincies en ook is
gebleken dat veel
zwartkijkers er eentje hebben.
Relatief minder wordt
meegedaan aan de video-golf
door mensen in het noorden,
ouderen, alleenstaanden en
leden van EO en NCRV.
Wat is nu de verhouding
tussen gehuurde video
cassettes en eigenhandig
opgenomen banden? De
laatste categorie scoort 86%.
Slechts 14% van banden is
afkomstig uit de videotheek.
Vooral 50-plussers kijken naar
zelf opgenomen banden,
vooral jongeren tussen de 20
en de 35 naar gehuurde
banden.
■Leidt een video-recorder tot
meer tv-kijken? Dat zullen
veel bezorgde ouders zich
afvragen. Van de video-
bezitters zegt 42% dat er meer
gekeken wordt, 45 zegt
evenveel en 11% slaagt er zelfs
in minder te gaan kijken.
Laten we concluderen dat de
kans groot is dat u meer gaat
kijken als u een recorder
koopt.
Vooral in het weekeinde
worden videobanden bekeken.
Zondag is video-dag, want op
die dag wordt 25 procent van
alle banden aanschouwd. De
helft van de banden wordt
afgespeeld op tijdstippen dat
de Nederlandse tv-zenders
niet in de lucht zijn en dat is 's
morgens, het begin Van de
middag en 's nachts.
Uit het onderzoek wordt
geconcludeerd dat het kijken
naar videobanden niet ten
koste gaat van het kijken naar
Nederland 1 en 2. Dat is een
belangrijk gegeven. Andere
peilingen hebben duidelijk
gemaakt dat de Nederlandse
zenders ook totaal geen nadeel
hebben ondervonden van de
groeiende aanbod van
buitenlandse stations.
De Nederlander kijkt
gemiddeld 127 minuten, dus
ruim twee uur, per dag naar
Nederland 1 en 2. En dat cijfer
blijft constant. Moeten de
omroepen dus bang zijn voor
die 'aanstormende, nieuwe
teschnische ontwikkelingen'?
Zeker niet. Vooral de AVRO,
de TROS en Veronica niet,
want hun leden nemen hun
programma's op om die nog
eens te bekijken. De kijkers
willen dus wérkelijk méér van
hetzelfde.
