9
>5
TV-kijkers doen helft
van tijd iets anders
'MUN HARTPROBLEMEN ZUN GEDRAMATISEERD'
BRITS ONDERZOEK: TELEVISIE FUNCTIONEERT VAAK ALS RADIO
STOFFELEIÏ
WOENSDAG 28 ME11986
we
"lige
oe
Attenborough
gaat
film
maken
over
Steve Biko
A5!
biljarts sportprljzei,
'4?
Openingstijden; dinsdag
woensdag, donderdag
vrijdag 09.00-18.00 uur
Donderdags tot 21.00 uur
Bij beschikking van de
Arrondissementsrecht-,
bank te Breda d.d. 13
maart 1986 is Elisabeth
Adriana Johanna Ma.
ria Oomens, geboren tel
Breda op 13 novembe
1964, wonende en ver
blijvende te Udenhou
in Huize Vincentius aai
de Schoorstraat 4, onda
curatele gesteld met be
noeming van Johannet
Petrus Maria Oomens
geboren té Breda op
juli 1931, wonende te
Breda aan de Ulven-
houtselaan 89, tot cura
tor en van Anna
Adriana Maria Oom-
ens-de Roos, geboren t<
Princenhage op 8 no
vember 1935, wonendi
te Breda aan de Ulven
houtselaan 89, tot toe
ziend curatrice.
mr. V.E.W.M.
van Wijmen,
Baronielaan 52,
4818 RB Breda.
rote
brood-
in
DE, Een
ees,
leze
lang de
Adamo: Ik werk weer
even hard als vroeger'
Hij ontmoette koning Boudewijn en koningin Fabiola, hij schreef een
ballade voor en over prinses Paola, hij lunchte met de sjah van
Perzie en Farah Dibah, hij dineerde met de president van Italië. Hij
gaf een concert in een ijshal in Moskou die met 25.000 luisteraars
uitverkocht was. De zoon van Brezjnev, een grote fan, wist daarom
geen kaartje te bemachtigen. Hij trad drie maal op in de Carnegie-
hal in New York en vijf maal in Olympia in Parijs. Zeventien keer ging
hij op tournee in Japan.
Hij voetbalde in Nice met Cruijff, Di Stefano en Puskas in een
artiestenelftal. Hij is bevriend met de Franse topvoetballer
Dominique Rocheteau en oud-wielrenner Eddy Merckx.
Salvatore Adamo (42), voor zijn tijdgenoten een idool, voor de
jongere generatie louter geschiedenis. Hij mist nu het charisma van
de jaren zestig, toen zijn fans aan zijn voeten lagen en de deur van
zijn kleedkamer intrapten. De gouden jaren zijn voorbij. Maar hij
vecht, na een hartinfarct, terug.
Door Theo Vaessen
DE CHAUSSEE de Jette in Brussel, een lange,
grauwe straat met hoge, verwaarloosde hui
zen. Aan het eind ervan een onopvallend pand
met wit gelakte voordeur.
Het huisnummer 185 is nergens te bespeuren. In de
vestibule, waarin een kantoortje is gevestigd, vraagt
een meisje naar de bedoeling van ons bezoek. Het ant
woord blijft hangen als, aan het eind van een kaars
rechte houten trap, een deur openzwaait.
Componist, tekstdichter en
zanger Salvatore Adamo, de
kleine, aimabele Belgische
Italiaan, heeft ons al gesigna
leerd via een gesloten tv-cir-
cuit. Zijn nog altijd hese stem,
waarmee hij ooit liedjes als
'Alleen vor jou', 'Vouz permet-
tez monsieur', 'Tombe la nei-
ge', 'Les filles du bord de mer',
'Inch' Allah' en 'Dolce Paola,
naar de top van de Europese
hitlijsten zong, klinkt opge
wekt.
Hij neemt ons mee naar zijn
opnamestudio, een voor hem
sacrale plek. Versterkers, bo
xen, een mix-tafel en andere
dure geluidsapparatuur. Twee
monitors geven constant beel
den van de parkeerplaats en
de voordeur van het pand, dat
klaarblijkelijk streng wordt
bewaakt. Er draait een 48 spo
ren-band waarop de muziek
staat van 20 liedjes voor een
binnenkort uit te brengen
Duitse langspeelplaat.
Kraaiepootjes
Adamo loopt rond in zijn
werkplunje, bruine corduroy-
broek, bruine trui, lage bruine
schoenen.
Hij ziet er vermoeid uit.
Kraaiepootjes rond zijn ogen
hebben zijn jongensachtige
gezicht getekend. Een hartin
farct, en een by-pass-operatie
die hij twee jaar geleden goed
doorstond, hebben hun sporen
nagelaten, maar zijn leven
niet veranderd. Hij werkt nog
altijd keihard alsof hij nooit
ziek is geweest.
„Beter kort maar hevig ge
leefd, dan lang maar verve
lend", is zijn lijfspreuk. „Zin
gen is voor mij als doping",
zegt hij. „Ik kan geen grens
stellen aan de tijd die ik werk.
Het is nu eenmaal mijn ma
nier van leven."
Op 27 mei 1984 betaalde Sal
vatore Adamo de tol voor zijn
inspanningen. Twintig jaar
had hij het succes gekust en
zich geen minuut rust gegund.
Hard werken, ongezond eten
en weinig slaap. Lange reizen
en vermoeiende, concerten
sloopten zijn lichaam. Op de
ochtend van zijn vertrek naar
Amerika, waar hij zijn eerste
coast-to-coact-concertreis zou
maken, spleet een helse pijn
zijn borstkas.
„Het gebeurde plotseling. Ik
had me verslapen en moest me
haasten om op tijd op Zaven-
tem te komen. Het was kwart
voor zeven toen ik een ste
kende pijn in mijn borst voel
de. Niet veel later lag ik in het
ziekenhuis. Achteraf mag ik
blij zijn dat ik te laat opstond,
want als ik in het vliegtuig
had gezeten - dicht bij de' he
mel, dat wel - was het mis
schien niet zo goed afgelopen."
Een maand later werd hij
geopereerd. Twee maanden
daarna ging hij weer op tour
nee door Japan. „Je bent gek",
zeiden zijn vrouw en vrienden.
„Ik wilde mezelf testen. Ik
zong 214 uur aan een stuk en
ik voelde me beter dan tevo
ren. Het publiek geeft je zoveel
terug.
Hij wierp alle zorgen van
zich af, want zorgen zijn ver
nietigend voor de creativiteit.
Hij bleef schrijven en compo
neren en bedacht nieuwe bal
laden en melodieën. Zo ont
stond de nieuwe lp, 'Autre
Chose'. Maar toch, Salvatore
Adamo leeft in de schaduw
van gisteren. En hij is zich
daarvan zelf terdege bewust..
Succesverhaal
Halverwege de zestiger ja
ren groeiden zijn roem en-
bankrekening met de dag.
Zijn succesverhaal is vaak
verteld. De oudste zoon uit een
groot gezin. Vader emigreert
van Italië naar het Belgische
Jemappes en wordt mijnwer
ker. Zoon speelt gitaar en
maakt op zijn zestiende jaar
zijn eerste auditie. Vier jaar
later is hij in één klap een sen
satie. Hij verkoopt van 'Vous
permettez, monsieur' twee
miljoen en van 'Inch' Allah' 5
miljoen singles. Op vrijwel
alle Europese tv-stations is hij
te zien. In Nederland wordt hij
op slag bekend door een optre
den in de Vuist van Duys met
zijn hele familie. Hij spreekt
zeven talen. Italiaans is zijn
moedertaal, Frans zijn
spreektaal, maar hij beheerst
ook Spaans, Engels, Duits en
Nederlands en hij kan zich
zelfs in het Japans goed hel
pen.
In Japan wordt hij nog
steeds gevraagd om op te tre
den. Eind deze maand begint
hij in Sapporo aan zijn acht-
brachte 'Les Colines de Rahb-
ja' moet uitsluitsel geven.
Adamo hoopt met deze ballade
op een nieuwe hit in Duits
land. Het is lang geleden dat
hij in Europa de hitlijsten tou
cheerde.
De telefoon haalt hem
meermaals uit zijn concentra
tie. Adamo neemt niet zelf op,
dat doet de technicus. Eén ge
sprek komt uit Tokio. Daar
vraagt iemand of Adamo op 1
juni mister Honda kan ont
moeten in Parijs. Hij verblijft
48 uur in de Franse hoofdstad
en wil met hem lunchen.
Adamo neemt de telefoon over
en zegt overtuigend maar
vriendelijk de uitnodiging niet
te kunnen honoreren, omdat
hij op dat tijdstip zelf op con
certreis is in Japan.
Kasteeltje
Adamo
tiende trip door het land van
de rijzende zon. Daar, in Ja
pan, zijn in de loop der jaren
520 verschillende versies van
'Tombe la neige' op de platen-
markt verschenen. Een onver
woestbare hit.
„Ik zat eens in het vliegtuig
naar Tokio", vertelt hij gniffe
lend, „toen ik dit liedje via de
boordradio hoorde. In het Ja
pans. Ik vroeg een stewardess
of zij dit liedje kende. Ze zei:
Jij zou dat toch moeten weten.
Het is een beroemd Japans
volksliedje".
Beiroet
Salvatore Adamo is nog altijd
een perfectionist. Regelmatig
corrigeert hij de opnamen van
de Duitse single 'Die Hügel
von Rahbja'.
„Ik heb dit lied geschreven
naar aanleiding van de bom
aanslag op Amerikaanse mili-
- foto wil nilwik
tairen. Ik was jaren geleden in
Beiroet, een prachtige stad.
Wat is er nu nog van over? Ik
zong Inch' Allah na een bezoek
aan Jeruzalem. Het liedje
werd verboden in Libanon. Ik
kreeg niet zo lang geleden een
brief uit Libanon waarin
stond dat ik weer terug mocht
keren als ik een liedje tegen
Israël zou schrijven. Ik heb die
brief natuurlijk nooit beant
woord."
Zijn vrouwelijke manager
in Duitsland, die op tijd thuis
in Keulen wil zijn en hem aan
spoort die middag drie num
mers op de muziekband in te
zingen, controleert in de studio
zijn Duitse intonatie. Twijfels
over zijn uitspraak van het
woord Beiroet levert een aan
tal telefoontjes op naar Mün-
chen. Dr. Erich Kunze, de ver
taler van het in Frankrijk in
middels op de markt ge-
Salvatore Adamo woont met
echtgenote Nicole, en zijn zq-
nen Nicholas (16 jaar) en Ben
jamin (5 jaar) in een pittoresk
kasteeltje in llkkel.
Maar niet langer dan twee
maanden per jaar. De meeste
tijd is hij op reis. Geeft hij
concerten in Europa, Canada
en Japan, of treedt hij op in
showprogramma's voor tal
rijke tv-zenders. Of werkt hij
in zijn appartement in Parijs
aan nieuwe teksten en compo
sities. In Nederland is hij
blijkbaar uit de gratie, al heeft
hij er nog een fanclub. De
laatste maal dat hij in Neder
land optrad, is vier jaar gele
den, lang voordat een hartin
farct hem velde.
Adamo wil eigenlijk hele
maal niet praten over zijn
ziekte. „Mijn hartproblemen
zijn in de kranten gedramati
seerd", zegt hij fel. „De Franse
roddelpers schreef dat ik nooit
meer zou zingen en optreden,
mijn carrière was voorbij. Ge
klets, ik werk weer even hard
als vroeger. Of dat goed is,
weet ik niet. Maar ik kan niet
anders. Dit is nu eenmaal mijn
leven. Je doet het goed of hele
maal niet. Ik wil het goed
doen. Iedere dag, ieder uur.
Mijn vrouw zegt dat ik bin
nenkort weer in het zieken
huis terecht kom. Maar ik kan
niet anders leven. Ik moet
componeren, ik moet zingen.
Het is alsof ik een roeping heb
zoals andere jonge mensen een
roeping hebben om priester te
worden."
Hij neemt plaats achter een
eenvoudige piano, die in de op
namestudio als het ware voor
zich uit staat te dromen. Hij
beroert de toetsen en wekt het
instrument uit zijn droom.
„Uit akkoorden ontstaat mu
ziek," legt hij uit. „De muziek
stroomt in mijn hoofd op de
meest vreemde momenten.
Uit het verre verleden: 'Vous permettez, monsieur?'.
Noem het emotionele momen
ten. Ik haal gevoelens en ob
servaties uit mijn ervaringen
en verwerk ze in mijn teksten.
Vroeger waren mijn liedjes
suikerzoet en naïef. Maar ik
ben een getuige van mijn tijd.
Als je eerlijk bent, moet je
vandaag zingen over de din
gen die rondom je gebeuren. Ik
leef als iedereen. Als ik geë
motioneerd raak of er is iets
dat me shockeert of pleziert,
dan schrijf ik een liedje. Iedere
song wordt geboren uit reali
teit. Humor is erg belangrijk.
Het is ook een sterk wapen te
gen problemen. Je praat se
rieus over een probleem en je
schrijft een droevig liedje, je
kunt er ook vol humor over
praten en je schrijft een leuk
liedje. De mensen houden er
van te lachen over hun proble
men. Als je lacht over je pro
blemen, wordt het leven een
stuk gemakkelijker."
Het schrijven van songtek
sten geeft hem veel bevredi
ging. Hij heeft ontdekt hoe
machtig woorden kunnen zijn
en dat fascineert hem, ook al
weet hij dat veel van wat hij
schrijft nooit de zwarte schijf
of de compact-disc zal halen.
„Ieder woord dat ik schrijf
en iedere noot die ik zing, zijn
van mezelf", zegt hij met na
druk. „Ik heb wel een miljoen
woorden, maar ik moet weten
waarover ik praat met de
woorden die ik nu ken. Ik lees
nog altijd veel. Kurt Vunnegut
jr. is een van mijn favoriete
schrijvers. Ik houd van woor
den waarin je hele begrippen
kwijt kunt. Een Franse filo
soof heeft eens gezegd: als je
goed wordt begrepen, heb je
het duidelijk gezegd en als je
veel woorden hebt, moet je al
leen weten waarover je wilt
praten."
Jaren vooruit
Dan, met een verwijtende
ondertoon:
„Tegenwoordig is niet het
talent het belangrijkste in de
showbusiness, maar de mar
keting en de promoting. Toch
schrijf en componeer ik niet
om in de top tien te komen. Ik
heb nu driehonderd liedjes ge
componeerd en opgenomen.
Met een voorraad van nog
eens honderd liedjes kan ik ja
ren vooruit. Het componeren
is het fijnste dat er is. Muziek
is een bron die nooit opdroogt,
zingen is een tonicum dat me
naar het hoofd stijgt."
Hij wil blijven zingen tot de
dag dat hij voelt dat zijn tijd
gekomen is. „Een van de meest
droevige dingen is ons vak is
de oude zanger die al lang af
scheid had moeten nemen. In
Frankrijk heb je tal van zan
gers die denken dat ze eeuwig
jong blijven."
Hij bekent het liefst in het
Italiaans te zingen. „Dan is
mijn stem krachtiger, omdat
deze taal veel meer open klin
kers heeft dan het Frans. Als
ik in het Engels zou zingen,
klink ik als Rod Stewart. Nee,
ik houd niet altijd van mijn
stem."
LONDEN (AP) - Mensen kij
ken maar ongeveer voor de
helft van de tijd dat hun tele
visie aanstaat naar wat zich
op het scherm afspeelt. De
overige tijd vullen zij met pra
ten, eten, strijken, het aankle
den van hun kinderen, het he
lpeten van een instrument of
een vrijpartij op de bank.
Ten behoeve van een onder
zoek naar het kijkgedrag van
Britse televisiekijkers werden
20 gezinnen bereid gevonden
een videocamera en een mi
crofoon in hun huiskamer te
'aten installeren, die al hun
bewegingen en gesprekken
zouden vastleggen op momen
ten dat hun televisietoestel
aanstond.
„Voor wie ooit gedacht heeft
dat mensen slaven van hun te
levisietoestel zijn, maken deze
opnames een einde aan die
Wythe", stelt dr Peter Collett
van de afdeling experimentele
Psychologie van de universi
teit van Oxford, die het onder
zoek leidde.
„De opnames geven een
Prachtig beeld van het gezins
leven Je ziet precies hoe
"tensen leven, op een manier
die je nooit te zien zou krijgen
als je te gast waspn hun huis",
aldus Collett
Terwijl de televisie aan
staat, zo vertelt hij, schelden
"tensen elkaar de huid vol,
spreken ouders hun kinderen
bestraffend toe, wordt er ge-
krabd en gewiebeld en spelen
zich soms schitterende mini-
drama's af, zoals een vijfjarig
meisje dat stiekem een slokje
van haar vaders bier neemt.
Reclame
De opnames verschaffen
ook inzicht in hoe mensen be
paalde programma's of recla
meboodschappen bekijken of
juist negeren. Ze geven daar
mee volgens Collett blijk van
een verfijndheid die door de
meeste programmamakers en
reclame-ontwerpers schrome
lijk onderschat wordt.
De Britse omroep Channel 4
zond onlangs fragmenten uit
van de 350 uur video-opnames
in een programma dat de titel
'Een onderdeel van het meubi
lair' meekreeg.
Collett, die als sociaal-psy
choloog onderzoekt hoe het ge
zinsleven wedijvert met de te
levisie, koos 20 gezinnen uit
Oxford met tenminste twee
kinderen. In tien van de gezin
nen hadden de volwassenen
een hogere opleiding achter de
rug, in de tien andere was dat
niet het geval.
Een week lang kregen alle
gezinnen een zogenaamde 'C-
box' van Collett in huis, die er
uit ziet als een groot ouder
wets televisietoestel, maar be
halve een gewone televisieont
vanger ook een camera en
bandopname-apparatuur be
vat. Zodra het toestel wordt
aangezet, gaan ook de camera
en de taperecorder draaien. De
gezinnen kregen de verzeke
ring dat zij elk fragment
mochten wissen, waarvan zij
niet wilden dat het de onder
zoekers onder ogen zou komen.
Van die mogelijkheid werd
overigens slechts in twee ge
vallen gebruik gemaakt.
„Je zou eigenlijk zonder
meer verwacht hebben dat
mensen verlegen zouden zijn
en zich belemmerd zouden
voelen met zo'n ding in huis,
maar na een dag of twee ge
droegen de gezinnen zich alsof
er helemaal geen camera be
stond", vertelt Collett.
Hij is verbaasd over de mate
waarin mensen andere bezig
heden ter hand nemen terwijl
de televisie aanstaat en over
hun onverschillige kijkgedrag.
De eerste analyses van de
bandopnamen wijzen uit dat
er lange periodes zijn waarin
de televisie aanstaat zonder
dat zich iemand in de kamer
bevindt. Dat geldt voor onge
veer 20 procent van een wille
keurig programma. „De TV
functioneert dan als radio en
wordt tot op zekere hoogte ook
als zodanig gebruikt", aldus
Collett.
Van de resterende 80 pro
cent tijd dat er wel iemand in
de kamer is, wordt slechts
tweederde deel daadwerkelijk
naar de televisie gekeken. Dat
betekent dat mensen maar on-
Kijken naar de tv wordt vaak gecombineerd met lezen of
andere activiteiten. - foto archief de stem
geveer de helft van het pro
gramma zien.
„In dat eenderde deel
waarin mensen niet naar het
scherm kijken, hebben ze al
lerlei andere bezigheden:
fluitspelen, de was strijken,
lezen, slapen, naar het plafond
staren of hun kinderen aan
kleden", meldt Collett. En als
ze wel kijken is dat vaak niet
hun enige activiteit. „Ze doen
ook dingen die hen in staat
stellen tevens naar de TV te
kijken - eten, telefoneren,
breien en soms strijken".
Tranen
Het kijkgedrag varieert ook
sterk van programma tot pro
gramma en afhankelijk van
met wie men in de kamer is.
De reacties lopen uiteen van
een vrouw die in tranen uit
barst bij de dood van Bobby
Ewing in 'Dallas', tot de veel
onverschilliger aandacht
waarmee de ontbijtshows ge
volgd worden.
De kijkcijfers in Groot-
Brittannië zijn alleen geba
seerd op het aantal keren dat
mensen hun toestel aan- of
uitzetten voor een bepaald
programma. Een dergelijke
benadering laat geen enkele
ruimte voor de nuances in het
kijkgedrag, zoals Colletts on
derzoek die aantoont.
Het onderzoek, dat gefinan
cierd werd door de Indepen
dent Broadcasting Authority
die commerciële uitzendingen
regelt, laat zien dat mensen
soms wel 10 keer in 30 secon
den van net veranderen als er
reclame wordt uitgezonden.
Een andere keer gaan ze even
de kamer uit. Soms kan een
reclameboodschap echter ook
een levendige discussie uitlok
ken.
De regisseur van de pro
grammaserie óver televisiege
drag op Channel 4, Michael
Jackson, zegt er het volgende
van: „Ik vind dat dit onder
zoek laat zien dat mensen
kieskeurig met hun televisie
omgaan, dat ze niet verslaafd
en passief alles over zich heen
laten komen. De macht van
het medium is veel subtieler
dan men denkt en is zeker niet
gelijk in alle gevallen. Televi
sie is net zoiets geworden als
ademhalen. Je denkt er niet
over na, je doet het gewoon".
De Zuidafrikaanse
studentenleider Steve
Biko. - foto ap
HARARE, 26 mei
(AP) - De Britse
regisseur Sir Ri
chard Attenbo
rough heeft op een
persconferentie in
Zimbabwe gezegd
dat hij in dat land
een film gaat ma
ken over de dood
van de Zuidafri
kaanse studenten
leider Steve Biko.
Biko overleed in
1977 in een politie
cel.
De opnames voor de
film zullen over zes we
ken beginnen. Attenbo
rough zei te hopen dat
hij een Afrikaanse ac
teur kan vinden voor de
rol van Biko, maar dat
hij anders een Brit of
een Amerikaan zal ne
men. De film, die de
titel 'Asking for Trou
ble' (Vragen om moei
lijkheden) zal krijgen,
zal 22 miljoen dollar
gaan kosten.
Attenborough zei dat
hij niet wil dat de film
in Zuid-Afrika wordt
gecensureerd of wordt
vertoond aan een ge
scheiden publiek.
„Maar omdat er in te
zien is hoe blanke mili
tairen zwarte kinderen
in de rug schieten, twij
fel ik eraan of de auto
riteiten de film daar
zouden willen laten
zien", zei hij.
De schrijver van het
script, John Briley, zei
zeer graag te willen dat
de film in Zuid-Afrika
wordt getoond: „Er zijn
veel goedwillende Afri
kaners in Zuid-Afrika,
maar ze weten niet wat
de realiteit is van het
dagelijks leven voor de
zwarten in de geschei
den townships, die mis
schien maar 10 kilome
ter van hun deurpost
liggen".
Kevin Kline zal in de
film de rol spelen van
Donald Woods, destijds
hoofdredacteur van de
'Daily Dispatch'. Woods
verliet Zuid-Afrika in
december 1977. Hij
schreef een biografie
van Biko en een auto
biografie getiteld 'As
king for trouble'. De
film is gebaseerd op
deze twee boeken.
Voor de produktie is
22 miljoen dollar (55
miljoen gulden) uitge
trokken. De Zimbab
waanse regering draagt
4,9 miljoen dollar (9,8
miljoen gulden) bij.