Duitse deelstaten komen met eigen satelliet-tv
HIGH DEFINITION TELEVISION
Amsterdam als fotostad
mm
Kunstkennis in
Tilburg weer
groter en gekker
Nooit gebouwde
bouwkunst in Tilburg
E-
EIDER (STER)
jk Zn. B.V.,
Industrieweg 8,
-17751.
Park
Leerlingen
T VOOR
5JEUGD
N JULIANA"
pQNDERDAG 22 ME11986 T2
er
r
n
gevallen wordt dit
oor uw inruil,
tot januari '87
■rende bedrag geen
■kening Renault,
met zoveel keus.
ar een proefrit
;n wegen een flink
J moet er wel
aktie loopt maar
;ot ziens.
per 5 is er al vanaf
W). Afleveringskos-
:n voorbehouden.
Super 5 betaalt u
Door onze correspondent Rink Drost
IbONN 'Het begin van het einde van de ARD', zo noemt woord-
I vcterder Peter Glotz van de grote linkse oppositiepartij SPD in
Ipuitslan de plannen van drie Zuidduitse deelstaten, met een
Ljen satelliet-tv-programma te beginnen. In de ARD zijn de
Inroepen van alle Duitse deelstaten en West-Berlijn verenigd.
regeringsleiders van de deelstaten Baden-Würtemberg,
I Beieren en Rijnland-Palts, resp. Spath, Strauss en Vogel, heb-
L een akkoord getekend dat de uitzendingen een fikse stap
I dichterbij brengt.
Alle drie de deelstaten hebben een CDU- of CSU-regering.
Het is de bedoeling dat particuliere ondernemingen de uitzen
dingen gaan verzorgen. Rond de komende jaarwisseling moeten
de eerste programma's te ontvangen zijn. De parlementen van
de deelstaten moeten aan het akkoord nog hun goedkeuring
hechten.
Een aantal particuliere zendgemachtigden zit al op het vin
kentouw. Goede kansen maken Sat-1, een combinatie van het
Springer-concern, grote uitgeverijen als Burda en B?' t en en
kele kleinere dagbladondernemingen. Ee' andere ...ogelijke
kanshebber is RTL Plus, die net als Sat-1 ï.u al satellietuitzen
dingen verzorgt.
De kritiek van socialistische kant op de plannen van de deel
staten waarin de christelijke partijen de meerderheid bezitten,
is zeer groot.
SPD-woordvoerder Goltz neemt het de drie zuide
lijke deelstaten bijzonder kwalijk dat ze hun zin doordrijven,
terwijl op dit moment een door de SPD aangespannen geding
loopt tegen de noordelijke deelstaten Sleeswijk-Holstein en Ne-
dersaksen plus West-Berlijn. Die drie, eveneens met een meer
derheid van christen-democraten, hebben in maart een derge
lijk verdrag gesloten. Eerder waren langdurige onderhandelin
gen over een voor de hele Bondsrepubliek geldende nieuwe me
diawet vastgelopen.
Een tv-beeld zo groot
als een bioscoopdoek
Bij HDTV kan men reusachtige schermen in de huiskamer plaatsen met ongekende
beeldkwaliteit. - foto archief de stem
Door Jan Koesen
CANNES - High Definition
Television (HDTV) is een tech
niek waarbij het televisie
beeld dramatisch verbeterd
worden. De mogelijkheden
zijn legio, maar of dit techni
sche hoogstandje ooit onze ge
bruikelijke toestellen zal op
volgen, is de vraag. Amerika
en Japan hebben HDTV al
aanvaard, maar Europa aar
zelt.
Het gaat niet alleen om een
nieuw soort tv-toestellen,
maar het hele systeem moet
vernieuwd worden: zenders,
tapes, recorders, camera's, an
tennes, kabels enz. Als HDTV
er komt, zal dit zeker nog tien
jaar duren.
Het scherm is veel groter en
kan zelfs een complete muur
beslaan. De scherpte staat tot
,-die van gewone tv als 35-mm
film staat tot 8 mmm. Van
dichtbij en opzij vindt amper
verlies van scherpte, helder
heid en kleur plaats. Het beeld
heeft geen hinderlijke flikke
ringen of vervormde lijnen. En
bovendien heeft HDTV geen
korrel, ook niet van dichtbij.
Bij een standaard tv toestel
moet men niet komen binnen
een afstand zeven maal de
hoogte van het scherm komen,
want dan krijgt met hoofdpijn
en is het beeld niet om aan te
zien. Dit betekent ook dat de
kijkhoek slechts 10 graden is.
Bij HDTV kan men prak-
HDTV biedt een kijkhoek van 30 graden, terwijl het hui
dige tv-toestel (rechtsboven) maar tot 10 graden komt.
tisch op het scherm kruipen en
is de kijkhoek 30 graden,
waarbij de illusie van rea
lisme sterk wordt verhoogd.
Gekoppeld met moderne ge
luidstechnieken (zoals de CD
en PCM) krijgt men in de
huiskamer een beeld of men
uit het raam kijkt.
Hoe wordt dit wonder be
reikt? De gewone systemen
(Pal en Secam) werken met
300.000 punten en 625 lijnen.
HDTV gebruikt 1.600.000 mil
joen punten en 1125 lijnen. De
hiermee opgebouwde beelden
hebben een verbazingwek
kende resolutie en helderheid,
waardoor men werkelijk in
het kijkspel wordt opgenomen.
Aan HDTV is 15 jaar ge
sleuteld door de Amerikaanse
omroepmaatschappij CBS en
de Japanse NHK. NHK bun
delde alle technische koppen
in Japan, van Sony tot Mat
sushita, van Ikegame tot Tos
hiba. Honderden miljoenen
dollars en twaalf jaar later
werden HDTV geboren. Al de
fasen in tv-maken moesten
herzien worden. Er moesten
speciale camera's en monitors
gebouwd worden, maar ook
nieuwe recorders en mengpa
nelen. Met de computer en de
laser werd al het bestaande
omgegooid.
HDTV wil nu 35 en 16 mm
film de markt uitwerken. Ook
het traditionele omroepsys
teem moet hier voor wijken.
Maar ook de video-markt, de
kabel en toepassingen als de
bioscoop, printen en mini-the-
ters staat de HDTV-makers
voor ogen. In Frankrijk wor
den al reclame-spots gemaakt
met de nieuwe techniek, in
Amerika zijn filmgrootheden
als Francis Ford Coppola en
George Lucas al aan het expe
rimenteren met HDTV. Het
heeft zoals gezegd weinig zin
om te wachten op het nieuwe
systeem, want dan zijn we al
dik in de Jaren Negentig.
Van de kunstredactie
TILBURG - Op de terreinen
en in de gebouwen van de
hogeschool in Tilburg wordt,
op zondag 1 juni 11.30-18.00
uur, voor de derde keer een
Kunstkennis gehouden. Een
groots spektakel met beel
dende kunstmanifestaties,
concerten, theater, lezingen
etc. Opvallend daarbij dit
jaar is de zogeheten kunst
processie die dwars door
Tilburg naar de kermis
trekt. Deze gebeurtenissen
zijn toegankelijk voor ieder-
De opmaat bestaat uit een
officiële opening door het
Tweede Kamerlid Frits
Niessen uit Raamsdonks-
veer en een koffieconcert
(aula) door het bekende pia
noduo Levente Kende en
Heidi Hendrickx. De vaste
punten op deze kermis zijn
dan een kunstmarkt, waar
aan dertig beeldende kun
stenaars deelnemen; een ex
positie met maquettes van
het werk van André Volten;
videokunst van de Amster
damse stichting Monte Vi
deo met werk van Kees de
Groot en Tomiyo Sasaki; een.
sieradenexpositie verzorgd
door galerie Kokon en een
glasexpositie met werk van
o.a. Willem Heessen, Dirk en
Sybren Valkema en Floris
Meydam, verzorgd door ga
lerie De Ganzerik.
Tevens wordt geopend een
beeldenexpositie in het park
van de hogeschool, die tot
september te zien zal zijn.
Negen beeldende kunste
naars (o.a. Geus Holst, Hes-
sel Kikstra, Jan Spit en Theo
Coenen) 'maken een reis van
de oertijd naar de twintigste
eeuw'.
Van 20-30 mei exposeren
zes Brabantse galerieën in
het Duvelhok, Josephstraat
133 Tilburg - weekdagen 13-
22 uur - een honderdtal
kunstwerken. Dit is de voor
bezichtiging van de veiling
ervan tijdens deze kermis.
Dat gebeurt om 15.30 uur
door de directeur van Sothe-
by/Amsterdam, Glerum.
Werk van o.a. Freymuth,
Parabirsingh, Raveel,
Adams, Ogura, en Willink.
Beeldende kunst is er ook op
een patio van de hogeschool,
waar Frans van Amelsfoort,
Catherine van Oerle en
Irene van den Berg proberen
een kunstwerk met ballon
nen te maken.
Beeldend is zeker de 600
meter lange kunstprocessie,
die om 14.00 uur vertrekt
vanaf de Zouavenlaan 77 en
ruim één uur later aankomt
bij de hogeschool. Aan het
begrip 'processie' wil men
nieuwe inhoud geven met
grote beelden, vlaggen, dans,
theater, rijdende stellages
etc. De kunst op straat!
Het muzikale deel van de
kermis wordt verzorgd door
vijf optredens op gezette tij
den door leerlingen en do
centen van het Brabants
Conservatorium (o.a. het gi
taarduo Hamers/Pullens;
accordeonist Ad de Jong en
drie ensembles met avant-
gardistische muziek). De be
kende Tilburgse jazzforma
tie Vaalbleek o.l.v. Niko
Langenhuysen zorgt tussen
15.00 en 18.00 uur voor spet
terende muziek. Tussen
13.30-14.30 uur speelt een
slagwerkensemble.
Theater. Jules Deelder
brengt een selectie uit zijn
theatershow (13.30 uur) en
Wurre Wurre (Tom Roos,
Philippe de Maertelaere met
hun hond Boost) maken het
weer bont met hun optre
dens (16.30 en 17.30 uur).
Ruud Ringers uit Chaam
houdt de kleintjes bezig met
zijn poppenkast.
Een literair café met de
auteurs Jan Boerstoel, Driek
van Wissen, Kees Stip en
Gerrit de Boer wordt tussen
14.00 en 18.00 uur ook open
gesteld voor nog onbekend
talent. Bekende talenten als
prof. dr. Jacques Stalpers,
drs. Fons Plévoets, ir. Jo
Jongen en prof. dr. Frans
Grunfeld gaan elkaar te lijf
in een talkshow om 14.30 uur
over het thema 'Stad en
Ruimte'
Hoewel André Volten het
fenomeen kunstkermis ver
afschuwt ('Kunst is er niet
om op een oppervlakkige en
populaire manier op een
kunstkermis te rommelen')
hoopt de stichting Test van
de hogeschool dat haar or
ganisatie van dit evenement
dit jaar het dubbele aantal
bezoekers van vorig jaar
(achtduizend) trekt!
SE - Terneuzen
0
rvonden per week
ïgd van het voortgezet
1 25 jaar
Dvertuiging
ng is een pré
lijk op de vakken Wis-e
meven kunnen words'1
-ectie van het intern^0'
ïrtien dagen na het ve
d.
Foto 86. Op 100 plaatsen in
Amsterdam. Open: zie pro
grammaboekje - gratis. Inl.
020-226709. Tot Ijuli.
Amsterdam is tot 1 juli een
fenomenale fotostad met zo
veel interessante informatie,
dat iedere liefhebber van het
vak en zijn artistieke uit-
drukkingsvormen er heen
moet. Je kunt het beste be
ginnen in de Nieuwekerk
aan de Dam, waar een mag
nifiek overzicht te zien is
van fotografie uit de jaren
vijftig (internationaal).
Een hele merkwaardige
ervaring uit documentair
oogpunt, maar zeker ook op
merkelijk op het gebied van-
iechnisch vakmanschap en
kunsthistorische ontwikke
lingen. Hans Keiler merkt in
de catalogus op dat de ver
slaggever toen deel uit
maakte van de vertoning die
rnj in die naoorlogse jaren
moest verslaan; een periodë
van chaos en tegelijk de ont
kenning ervan.
Er zijn enkele themaclus-
krs die voor zich spreken:
*°n Newlook zum Petticoat
(Duitse modefotografie uit
de jaren vijftig met o.a.
'Undlac en Floter); Life-fo-
'°grafie (met prachtige se
ries over staatslieden uit die
Periode; koude oorlog; Ja
mes Dean; rock and roll en
bikini)Subjectieve fotogra
fe onder aanvoering van
Otto Steinert (ook ter sprake
geweest bij de expositie van
Aart Klein in de Beyerd/
°reda op dit moment; hier is
Elein niet te zien, wel bij
°ekhandel De Verbeelding
aan de Utredhtsestraat) en
"e aandacht van vier foto
grafen (Jesse, Oorthuys,
van der Elsken en Keuken)
e°r het 'verdorven Parijs'.
'Vet hun fotoboeken hebben
zij toen 'doorbraken' be
werkt. Heel roerend om te
zien nu. Verder kom je er
werk tegen van kanjers als
William Klein, Robert
Frank, Edouard Boubat,
Georg Rodger en Steef Zoet
mulder.
Recente fotografie 1980-
1986 is ondergebrachtin de
Koopmansbeurs aan het
Beiursplein. Het werk van
Helmut Newton (vrouwen
en Vogue, Stern, elle, Marie
Claire etc.) krijgt daarbij
extra (wat commercieel ge
kleurde) aandacht door de
uitgave van een afzonderlijk
boek over zijn werk. In de
catalogus wordt terecht ge
wezen op het zich handha
ven van de fotografie als
vorm van beeldende kunst
in dit tijdperk van kijken en
opslaan ('tot we erbij neer
vallen').
In die beurs tien thema's,
zoals de Nederlandse kleu
renfotografie met o.a. Paul
den Hollander uit Breda en
Italiaanse kleurenfotografie
(Tazzetti, Bossan e.a.) in Un-
ter-reportage '80. Kleur en
vorm bepalen het beeld als
in andere takken van de
beeldende kunsten. Opmer
kelijk is de Elektrografiek
van Lieve Prins die het
technische multipliceerbare
tijdvak der jaren tachtig
omzet in een typerende
vorm van fotografiek. Alan
David-Tu Rommert
Boonstra stellen zich ook
duidelijk op als beeldende
kunstenaars. De naakten
van Jeanloup Sieffe accen
tueren een te beperkte kant
van zijn talent.
Op nog negentig andere
plaatsen in de hoofdstad
worden andere foto-exposi
ties gehouden. Daarbij is een
alternatief circuit in boek
handels, cafè's, culturele
centra e.d. Ook zo professio
neel mogelijk opgezet, maar
met een grote beslissingsbe
voegdheid van de expose
rende fotografen zelf. Zo to
nen een dertig fotografen
(tot 8 juni) van de stichting
Makkom hun werk aan de
Haarlemmerdijk 39; is er
jonge Argentijnse fotografie
te zien in Centro Cultural
José Marti, Herengracht 259
(tot 15 juni); een Stopera
Projekt in de Mozes en
Aaronkerk (tot 20 juni);
'Melkweg in Focus' in De
Melkweg; 20 fotografen (tot
20 juni); Max Natkiel met
Paradiso stills (met boek) bij
Hollandse Hoogte, Linden-
gracht 168 en Jan van Veen
met reisfoto's bij Eucalypto,
Haarlemmerdijk 140 (tot 15
juni).
In het officiële circuit
draaien dan onder meer nog
mee: de Canadees Evergon
met o.a. polaroids van
101x203 cm; galerie Ton
Peek, Keizersgracht 431; Ar
chitectuur uit de jaren vijf
tig (o.a. Van Weele, Oor
thuys en d'Oliveira), Stich
ting Wonen, Leidsestraat 5.
Uit verre landen: Frits IJs-
selhof met Rhodesië bij De
Populier, Nw. Herengracht
93; Bart Eygenhuysen met
Dominicaanse Republiek bij
Centrum voor Latijns-Ame
rikaanse Cultuur, Nw. He
rengracht 29; Zuid-Afrika
door Paul Babeliowsky bij
De Populier (zie boven). En
nog vele andere thema's als
Inspirerende vrouwen; Ero
tische foto's, Henri Berssen-
brugge (Stedelijk museum);
Straatportretten; Akroba-
tiek-foto's; Sahel, Sabine
Weiss (Maison Descartes)
etc. Wat fotografie betreft
heeft Amsterdam het!
De catalogus kost ƒ29.50
en de Portretten van Helmut
Newton 14.50 (als set sa
men ƒ35). Ze zijn ook in de
boekhandel, als een uitgave
van de Staatsuitgeverij, te
krijgen. Entree kerk en
beurs; ieder ƒ7.50; als pas-
partout 10. Van de andere
exposities zijn er velen gra
tis.
Nooit gebouwd in Tilburg.
Projecten: Schouwburg;
open ma t/m za 11-18 uur en
19-21.30 uur, zo 12-17 uur.
Nooit gebouwde psychologi
sche faculteit, Cees van
Dam: Tias, Stationstraat 19,
open do, vrij en za 13-17 uur.
Projecten voor Goirle-Has-
selt: Artikel, Wilhelmina-
park 36 do, vrij, za 12-17 uur
t/m 25 mei. Maquettes en
modellen van André Volten:
Hogeschool, t/m 19 juni.
HET bijzondere aan Tilburg
is dat het als stad niets bij
zonders heeft. Geen enkele
van de opgeklopte reclame
campagnes met leuzen als
'Hart van Brabant' of
'Schoonste stad van 't land'
die dienden om de oude fa
brieksstad een fris imago te
bezorgen heeft mogen baten:
Tilburg staat te boek als
schoolvoorbeeld van een
mislukte stad. Ieder die met
het lot van Tilburg begaan
is, houydt zijn hart vast na
de bekendmaking van ge
meentezijde dat er nu ge
bouwd gaat worden volgens
de 'compacte stad-gedachte'.
daarom is deze archi-cultu-
rele manifestatie op poten
gezet. Doel is informatie te
verschaffen en discussies te
kunnen voeren. De manifes
tatie wordt op 24 mei afgslo-
ten met een forumdiscussie.
Het is bepaald niet een
voudig een samenhangend
beeld te vormen over wat
deze architectuur-tekenin
gen en -maquettes willen
zeggen. Om te beginnen be
slaat de periode van het
nooit uitgevoerde werk de
hele twintigste eeuw: een
periode die aan te veel ver
schillende stromingen on
derhevig is geweest om als
een tijdseenheid beschouwd
te kunnen worden. Wat ver
klarende architectuur-his
torische commentaren zou
den de aantrekkelijkheid
van deze gebeurtenis zeker
vergroot hebben. De band
met de realiteit is hier ge-
maakt door naast het pro
ject, een luchtfoto van de
hudige situatie voor zich te
laten spreken; zorgvuldig
ontdaan van alle achter
grondinformatie over de po
litieke, economische en of
sociale redenen, die er de
oorzaak van waren dat de
ontwerpen nu nog slechts op
hun stilistische, decoratieve
of nostalgische kwaliteiten
beoordeeld kunnen worden.
Van de periode waarin de
architectonische denkwijze
niét door rationaliteit en
functionaliteit werd bepaald
maar door schoonheid en
aanzien van de stedelijke
omgeving stamt een interes
sant uitbredingsplan van J.
Rückert, de toenmalige di
recteur van Publieke Wer
ken. Rückerts bedoeling was
de dorpse kernen waaruit
Tilburg is opgebouwd, door
een wegennet, groenvoorzie
ningen en een geordende be
bouwing, tot een groot ste
delijk agglomeraat te ma
ken. Delen van het plan
werden wel - Ringbaan
Oost -, andere niet uitge
voerd. De allure die Rückert
Tilburg wilde geven, is in
latere tijden volkomen ge
negeerd. De statige lanen
met hun door bomen om
zoomde wandeldreven in het
midden werden in de zesti
ger jaren, ook weer geheel
volgens de tijdgeest, veran
derd in racebanen ten be
hoeve van de moderne hei
lige koe: de auto.
De tragiek van Tilburg als
stad is dat het such altijd
heeft willen meten met his
torische steden, die een ste
delijke geschiedenis van et
telijke eeuwen hebben. Til
burg is echter pas dank zij
de industriële revolutie een
stad geworden; dat wil zeg-
-
gen dat de agrarische dorps
kernen met nog veel onont
gonnen land ertussen dich
ter naar elkaar groeiden. De
textielfabrieken die al aan
het einde van de 18e eeuw
gevestigd werden, vulden de
open plaatsen en trokken
werkvolk aan dat op weer
andere open plaatsen zeer
bescheiden optrekjes (we
vershuisjes) bouwde.
Tot op de dag van van
daag is Tilburg bezig met
het opvullen van open gaten.
Al zijn de nu nog aanwezige
gaten van recentere datum.
Ze zij n voor een deel de pij n-
lijke herinnering aan het re
giem van Kees de Sloper,
burgemeester Brecht, die
geheel volgens Amerikaans
model dacht zijn stad van de
zegeningen der moderne tijd
te kunnen laten meeprofite
ren, door op grote schaal
kaalslag te plegen en snelle
verkeersverbindingen aan
te leggen.
De andere gaten zijn voor
de echte Tilburgers al even
pijnlijke confrontaties. Ze
herinneren aan de neergang
van de stad als textielcen
trum. De fabrieksterreinen
van weleer vrégen om
nieuwe invulling. Een groot
deel van de nooit gebouwde
ontwerpen staan hiermee in
verband. Ze variëren van
speelse woningbouwprojec
ten tot prestigieuze open
bare gebouwen. Zal al deze
ongebruikte scheppings
drang alsnog inbreng kun
nen zijn bij de bouw van de
compacte stad? Het wordt
wel tijd dat Tilburg niet
meer alleen naar beleggers,
moneymakers, maar ook
naar andere deskundigen op
het gebied van bouwen en
wonen luistert. v.
LIA ROOSE
