WW
B,
Uitvoerige test materiaal in Huijbergen
Emotioneel
Maten
Bestaansrecht
Tientonners
Duwboot
Testbank
BERT
VAN VELZEN
Levende doden
ZATERDAG 10 ME11986
W2
>IJ DE landmacht gaat men bij
het doen van nieuwe aankopen niet
over één nacht ijs. Zaken, nodig bij
de verdediging van het goede
vaderland, moeten aan hoge eisen
voldoen. Met militaire voertuigen
moet je immers ook buiten de
gebaande wegen uit de voeten
kunnen en het militaire
gevechtstenue moet tegen heel wat
meer stoten kunnen dan het gewone
zondagse burgerpak.
Of het nu gaat om de aanschaf van
een nieuwe tank, het materiaal voor
het maken van bruggen of een
nieuw soldatenpak, alles wat aan
speciale eisen moet voldoen wordt
onderworpen aan het oordeel van
een eigen testapparaat, gevestigd in
het fraaie bosgebied van het
Brabantse Huijbergen. MBA2
(Materiaal Beproevings Afdeüng)
heet de aldaar gevestigde dienst, de
militaire evenknie van TNO. De
laatste maanden kwam deze dienst
in het nieuws vanwege de kritiek op
de nieuwe militaire kleding, die
door MBA2 momenteel wordt
getest. Maar behalve ondergoed,
sokken, broeken, gevechtsjassen en
militaire regenkleding zijn de
specialisten van MBA2 met nog tal
van andere zaken bezig. Overigens:
binnen de landmacht bestaat ook
de dienst MBA1, maar die houdt
zich uitsluitend met het testen van
wapens en munitie bezig.
De duwboot die bestemd is voor de Genie, wordt in Huijbergen uitgetest.
Jan Soldaat moet nog even
wachten op het nieuwe pak
Door Bas Augustijn
HUIJBERGEN - Hoe de nieuwe pak
ken van de landmacht eruit gaan zien?
Bij MBA2 -het in Huijbergen geves
tigde testapparaat van de landmacht-
hangen de verschillende onderdelen
van het nieuwe tenue in diverse maten
keurig op een rijtje.
Ze blijven daar overigens niet hangen. Op
tal van manieren worden ze beproefd op
sterkte, brandveiligheid, waterafstotendheid
en dergelijke. Zelfs wordt bekeken hoe de
kleding zich gedraagt als die met allerlei
middeltjes wordt gewassen. En op de leger
plaats Oirschot lopen -nauwlettend gadege
slagen door MBA2- enkele honderden
dienstpüchtigen in het nieuwe pak om te
zien of het in de praktijk wel of niet voldoet.
Het zal overigens nog wel even duren
voordat het nieuwe pak de plaats in gaat ne
men van het bekende groene soldatenpak uit
de vijftiger jaren. De beproeving van het
nieuwe tenue neemt namehjk meer tijd in
beslag dan was verwacht.
Toen in september vorig jaar het testen
begon, werd gedacht dat men voor de zoge
naamde operationele beproeving (om ant
woord te vinden op de vraag: hoe gedraagt
het tenue zich in de praktijk) zo'n anderhalf
jaar nodig had en voor de technische be
proeving ongeveer één jaar.
Nu al is duidehjk dat MBA2 veel meer
tijd voor het onderzoek nodig heeft. Min
stens een half jaar meer. Waarom? „Het
stikt van de details, die bijgesteld moeten
worden", legt kolonel ir. J. van den Bosch,
hoofd van MBA2 uit. En alle veranderingen
wil MBA2 eerst goed bekijken. Vandaar de
vertraging.
Het nieuwe tenue moet zo sterk zijn dat
een achttien maanden mee gaat. „De uitrus
ting moet zodanig zijn dat dienstpüchtigen
tijdens hun diensttijd zo min mogehjk spul
len hoeven te vervangen", merkt kolonel
Van den Bosch op.
Hoe hij aankijkt tegen de kritiek, die op
het nieuwe tenue is geleverd? „De kritiek is
meer emotioneel dan zakelijk", meent de
commandant van MBA2. „Het nieuwe te
nue is niet slecht. Maar het is maar net
welke eisen je laat prevaleren. Er zijn eisen
op het gebied van camouflage, brandwe
rendheid en dergeüjke. Maar daarnaast wil
men er in het pak ook fantastisch uitzien. En
daardoor wordt een beoordeling moeiüjk. Je
krijgt te maken met een stuk subjectiviteit
en daarmee moet je voorzichtig omsprin
gen".
De vermogenstestbak: de trots van MBA2.
Hetgeen niet wegneemt dat er aan de uit
rusting al veel is gesleuteld en nog veel ver
anderd moet worden. Het tenue heeft al zo'n
veertig wijzigingen ondergaan. Het regen
pak, behorend bij de nieuwe persoonlijke
uitrusting van de soldaat, is zelfs helemaal
afgekeurd. De stof, die daarvoor was ge
bruikt, kon wel goed tegen de regen. Niet
echter tegen een wat ruwere behandeling,
waar het materiaal in miütaire dienst toch
tegen zal moeten kunnen.
Naar de mening van MBA2 zullen van
het nieuwe pak wat meer verschillende ma
ten moeten komen dan men nu bij de be
proeving ter beschikking heeft. Bij het ont
werpen van het nieuwe tenue heeft men be
wust het aantal maten wat verminderd.
Men heeft zich daarbij echter wat verke
ken op het feit dat ondertussen de dienst-
püchtige leeftijd met een jaar vervroegd is.
En dat heeft gevolgen voor het miütaire pak.
De soldaten, die in dienst komen, zijn over
het algemeen kleiner dan die van de vroege-
Materiaal wordt getest op brandbaarheid.
re, oudere üchtingen.
„Door het vervroegen van de dienstpücht
zitten we met te weinig kleine en teveel grote
maten. We beschikken nu in totaal over zes
verschillende maten. Het is raadzaam dat dit
aantal wordt uitgebreid", meent kolonel
Van den Bosch.
Jan Soldaat zal wat langer op zijn pak
moeten wachten dan was gedacht, maar hij
krijgt er een beter tenue voor terug dan hij
nu heeft. Aanleiding voor defensie om het
soldatentenue te vervangen waren de erva
ringen, die Israël tijdens de laatste oorlogen
in het Midden-Oosten opdeed. De kleding
van de Israéüsche soldaten was niet brand
werend. Was dat wel zo geweest, dan zou
men minder mensen hebben verloren.
„We zien niet meer dat bij een oorlog de
soldaten te voet door de hei trekken. De
mensen zitten in voertuigen. Wordt een
voertuig geraakt, dan ontstaat er gemakke-
Ujk brand. In die situatie is het belangrijk
om brandwerende kleding aan te hebben",
meent kolonel Van den Bosch.
Overigens is de nieuwe persoonüjke uit
rusting wel heel wat duurder dan de spullen,
die de nieuwbakken dienstpüchtige bij eer
ste opkomst nu nog uitgereikt krijgt. Zo'n
twee- tot driemaal duurder. Hoeveel de uit
rusting gaat kosten is nog afhankeüjk van de
vraag hoeveel stuks kleding de defensielei
ding straks in het pakket wil stoppen. Bij
voorbeeld twee parka's of maar één?
Aan het begin van het gespek merken
Van den Bosch en luitenant-kolonel ing. J.
Ruedisueli, hoofd van de sectie beproevin
gen van MBA2, op dat in een artikel over
het miütaire teststation niet tezeer de na
druk moet worden gelegd op het beproeven
van het nieuwe miütaire tenue. MBA2 is im
mers bezig met nog tal van andere, vaak
technisch veel interessantere zaken. Met het
sterk toegenomen gebruik van electronica is
het werk van MBA2 er niet eenvoudiger op
geworden.
In technisch opzicht is het werk van
MBA2 op dit moment nauweüjks meer te
vergeüjken met dat van de Werkgroep Ont
wikkeling en Beproeving van de DAF YA
318, een trekker voor artillerie. Voor de we
deropbouw van de krijgsmacht leverde DAF
na de Tweede Wereldoorlog aardig wat ma
teriaal. En dat moest getest worden.
Uit deze werkgroep ontstond in 1950 het
Detachement ter beproeving van het techni
sche materieel. Pas in 1957 werd de testafde-
üng een apart instituut binnen de landmacht
en werd de mankracht tot 52 mensen opge
voerd.
De dienst was toen nog gevestigd in de
Frederikkazerne in Den Haag. Deze huis
vesting leverde nogal wat problemen op om
dat men 's morgens in het spitsuur met voer
tuigen de stad in ging en aan het eind van de
middag tijdens spitsuur weer terugkeerde.
Naar aanleiding hiervan werd besloten naar
een andere plaats uit te zien.
Die andere plaats werd Huijbergen, waar
in 1969 een oud, leegstaand mobiüsatiecom-
plex werd betrokken. Bij die verhuizing
werd de hoeveelheid meetapparatuur fors
uitgebreid. Huijbergen is voor MBA2 steeds
een aantrekkelijke vestigingsplaats geweest.
Temeer omdat men niet ver af zit van de
Belgische zusterorganisatie, op 35 kilometer
afstand ondergebracht in Brasschaat. Met
de Belgische collega's wordt sinds 1950
nauw samengewerkt.
Een ander voordeel was de nabijheid van
de vüegbasis Woensdrecht. Tot 1 januari
van dit jaar kon MBA2 voor het testen van
voertuigen gebruik maken van de banen van
de vüegbasis. Nu de banen meer gebruikt
gaan worden door Fokker en straks ook
door de Amerikanen in verband met plaat
sing van de 48 Nederlandse kruisraketten op
de vüegbasis Woensdrecht, moet MBA2 uit
zien naar een ander testcircuit. Een eigen
circuit, met zowel vlakke als hobbeüge we
gen, üjkt de beste oplossing. De wensen
daarvoor zijn inmiddels al in Den Haag in
gediend. Kolonel Van den Bosch zou er
geen bezwaar tegen hebben als het testcir
cuit op een industrieterrein wordt aainge-
legd. Daarvan ligt met name in Brabant
toch nog aardig wat braak. Het industrieter
rein Moerdijk zou in de ogen van Van den
Bosch een goede keuze zijn.
Waarom moet de landmacht een eigen
testafdeling hebben? Kan niet van de dien
sten van TNO worden geprofiteerd? Kolo
nel Van den Bosch meent dat MBA2 geen
bestaansrecht zou hebben als het voor de
landmacht bestemde materiaal louter op
zijn technische merites moet worden beoor
deeld.
„Maar wij moeten met heel wat meer za
ken rekening houden", meent de kolonel.
„Bij ons gaat het nooit alleen om de puur
technische kant. Wij kijken ook naar de
wijze waarop het materiaal door dienstpüch
tigen in de praktijk wordt gebruikt. Vandaar
ook dat we geen eigen testchauffeurs op dé
voertuigen zetten, maar dienstpüchtigen.
Die verzorgen ook het onderhoud. Op die
manier kunnen we nabootsen hoe in de
praktijk later met het materiaal wordt ge
werkt".
Waar bij MBA2 verder rekening mee
wordt gehouden is het feit dat het materiaal
voor de landmacht aan andere eisen moet
voldoen dan dat voor de burgermaatschap
pij. „Bij ons moet het bijvoorbeeld langer
mee gaan dan in de civiele sector", vindt ko
lonel Van den Bosch.
Overigens werkt MBA2 niet alleen voor
de landmacht. Ook opdrachten van de
luchtmacht en soms vanuit het bedrijfsleven
komen voor. „Maar het werk voor buiten de
landmacht is maar twee tot drie procent per
jaar", ücht Van den Bosch toe.
Op de üjst van grote klussen, die MBA2
in het verleden heeft afgewerkt, staan heel
wat grote vrachtwagens, tanks en zelfs bo
ten. Een van de zwaarste klussen van de af
gelopen jaren is het testen geweest van de
nieuwe serie tientonners van de landmacht.
Dat testen is veelomvattend. Met de voorbe
reiding is soms enkele jaren gemoeid. En
daarna is het testen ook een langdurige
zaak. Het testen van de serie tientonners
heeft bijvoorbeeld drie jaar in beslag geno
men. Eerst werd het prototype bekeken,
daarna de modellen, die in de voorfabricage
werden vervaardigd en vervolgens de voer
tuigen, die van de band kwamen.
Een klus waar MBA2 op dit moment mee
bezig is, is het testen van een duwboot,
waarmee de Genie in korte tijd een brug kan
aanleggen. De boot is ontwikkeld door de
marine. Voor de technische beproeving is
echter MBA2 de aangewezen dienst.
Onlangs werd de boot beproefd in het
Duitse gedeelte van de Donau. Delen van de
brug, die vanaf de kant in het water werden
gesmeten, werd door de speciale boot snel
opgepikt en aan elkaar gehaakt. Bij het tes
ten van de boot bleek er een klein probleem
te ontstaan. Niet bij het varen, maar wel bij
het vervoer van de boot over weg. De motor-
steunen bleken niet tegen de trillingen te
kunnen tijdens het wegtransport. Boten zijn
nameüjk gebouwd om te varen en niet om er
over land mee te crossen. Voor MBA2 een
uitdaging om aan het euvel van de te grote
trilhngen tijdens het transport wat te doen.
Met trillingen heeft MBA2 overigens
meer te maken. Zo koopt de landmacht
computers. In tegenstelling tot een normaal
bedrijf moeten echter bij de landmacht die
computers goed vervoerd kunnen worden.
„Ze zijn echter niet op vervoer gebouwd.
Vandaar dat wij voor ent doel speciale con
tracties moeten uitdenken", merkt Van den
Bosch op.
In technisch opzicht zijn de 84 mensen,
die MBA2 nu telt, niet voor een kleintje ver
vaard. Een knap staaltje -waar ze zelf trots
op zijn- is de constructie van een speciale
vermogenstestbank. Geen apparaat met rol
len, zoals menig bedrijf dat voor het testen
van voertuigen in huis heeft. MBA2 heeft
een eigen testbank ontwikkeld waarop van
alles kan worden gestest. De apparatuur
wordt daarbij gekoppeld aan de assen van
de wielen. „Op de manier, zoals wij dat
doen, krijg je meer informatie over het ver
mogen van de voertuigen. Bovendien kun je
overal beter bij. In deze vorm is het testen
van motorvermogens nog niet eerder toege
past. We krijgen dan ook in vakkringen aar
dig wat belangstelling voor onze werkwijze.
Op diverse plaatsen wil men ons gaan navol
gen", merkt kolonel Van den Bosch tevre
den op.
Het rijdende tankstation van de MBA2 in Huijbergen.
- FOTO'S DE STEM DICK DE BOER
Voodoo, de in Afrika
gewortelde volksreli-
gie van Haïti, is meer
dan zwarte kunst. Meer dan de
angst voor de rondzwervende
weerwolf, het boze oog en bei
inschakelen van boze geesten
om lastige buren naar de on-
dergang te leiden. Dat hoort a
allemaal wel bij en er zijn vood-
oopriesters (houngans en, als
het vrouwen zijn, mambo's) die
wel eens bereid zijn zowel met
goede als met boze geesten in
zee te gaan.
Dat heet dan 'servir a deux
mains', het dienen met twee
handen. Vanuit het voodooge-
loof uit gezien is de schepper,
de Gran Mèt (grootmeester),
niet zo bijzonder geïnteresseerd
in dit soort slonzige aardse
zaakjes. Daar staat hij ver bo
ven. Hier beneden houdt een
galerij van loa's, min of meer
gespeciaüseerde geesten, ziel
met de zaken van alledag bezig
De houngan en de mambo we
ten waar ze goed in zijn. Als
ruiters uit het hemelrijk willen
die geesten in opmerkeüjke ri
tuelen wel neerdalen op
sen om door hen heen te kun
nen dansen en spreken. Dt
loa's komen in drie grote groe
pen: de loa acheté is „gekocht"
en heeft een slechts geringe in
vloed; de loa racine, met wor
tels dus, is zeer oud en antiek
en de loa travail is de krachtig
ste en meest werkzame. De g
vreesde Papa Doc, preside®
van Haïti voor het leven, is in
middels een gevreesd en geres
pecteerd loa geworden. Tijdens
zijn leven deed de vader vandt
drie maanden geleden verban
nen dictator Jean-Claude Du-
valier (Baby Doe) zich voor als
de geest van het kerkhof, die de
naam Baron Samedi draagt. Zo
hield hij de schrik er wel in.
In betrekkeüjke onschi
heb ik ooit geroepen dat de tra
gische toestanden op Haiti a'
leen maar kunnen worden g
heeld met de magische krach
ten van voodoo. Gewone ster
velingen kunnen er geen
doen. De enige prestaties wor
den geleverd op het gebied vai
uitbuiting en roof. De grondig
heid van de roof büjkt uit hei
feit dat na het vertrek van Jean-
Claude in de kas van de natio
nale bank een totaalbedrag van
1350 dollar werd aangetroffen:
de ernst van de uitbuiting bli"
uit de titel van een kort geleder
verschenen boek: „Haïti, la rt-
pubhque des morts vivants'
Haïti, de repubüek van dek
vende doden.
Haïti is een duivelseiland gt-
worden; de ondergang van c'
eerste vrije zwarte republiek is
compleet. Het büjkt nu
door Papa Doe Duvaüer detet
reurorganisatie van de Tontot
Macoutes (de TTM) op dui
velse wijze is verweven van dt
voodoogenootschappen. Di
gaf de oude vos tot in de kleit
ste dorpen een vrijwel absofe
macht. Ook al in de koloniale
periode was de voodookerk eet
poütieke instelüng en fungeo
den voodoopriesters als pol
tieke tussenpersonen. In een ai
tikel in de Wall Street Jouffli
wijst een deskundige schrijve
er op dat de rol van voodoo:
riesters in de onafhankelijk
heidsstrijd van doorslag
vende betekenis is geweest.
De architect van de revolu#
op Haïti, Toussaint Louverti
(bijgenaamd de zwarte Napo
leon) stond op goede voet tt
de voodooleiders. Hij was es
man met opmerkeüjke inzicl
ten. Mao en Fidel Castro I
ben uit zijn memoires belat
rijke inzichten omtrent de re*:
lutionaire oorlog kunnen ontk
nen. De poütisering van i
voodookerk is dus niet v!
vandaag of gisteren, maar Pt?
Dpc büjkt voodoo en Tont-
Macoutes op elkaar geplakt
hebben. Er zijn geruchten
de Tonton Macoutes sar
zweren om de gammele j
van generaal Namphy omvei
werpen. De macoutes hebi-
geweren achtergehouden 1
mee meer dan tienduizend z
kunnen worden bewapend..
strijd om de macht zal doof-
houngans en de mambo's t
den besüst.
