VAN VIES ENG MONSTER TOT GRAPPIG UEF HUISDIER
Het laatste taboe:
Een zachte dood
voor pasgeborenen
MAANDAG 21 APRIL 1986
EXTRA OP MAANDAG
„Eén van onze zegslieden had bijvoorbeeld
waargenomen dat ontsnapte muizen naar een
openstaande deur werden gejaagd, die dan
heel hard werd dichtgegooid, waardoor de
muizen verpletterd werden".
Gewoon leuk
Rat-effect
LaANPAG 21 APRIL 19861
Nonnen bij Sonja
MEDISCHE
RUBRIEK
'Z/om* qcMUé
Geen applaus
De melkplas
en de mestplas
Esssèss*
tëSSS®*
PAPIER
VOOR UW PEN
Onaangenaam
Sociaal gezicht
(1)
gezicht
Sociaal
(2)
PAPIER
VOOR UW PEN
Advertentie
Dankbaar
Den Uyl
Zegeningen
wLufr te staan en het CDA
T48
De emancipatie van de rat
RATTEN. Bij het woord alleen al lopen bij grote
groepen mensen de rillingen over de rug. Het woord
rat is in de volksmond synoniem met vies, goor en
smerig. Een groot harig beest met griezelige, gele
tanden, dat levensgevaarlijke ziekten overbrengt,
dijken ondermijnt en er niet voor terugdienst
mensen aan te vallen. Kenners weten beter: ratten
kunnen zelfs leuke huisdieren zijn.
Door Ankie Kop
„Soms werd ook heel hard met een klomp op hen ge
trapt".
„Mensen lopen ook vaak een heel eind met een rat
die ze dan aan hun staart vast houden".
Deze -en nog veel meer-
klachten staan in een zwart
boek van de Nederlandse Bond
ter Bestrijding van Vivisictie
(NBBV), dat is opgesteld in sa
menwerking met de Dierenbe
scherming. Ratten, zo zegt de
anti-vivisectieclub, zijn dank
bare objecten voor het onder
zoek. „Het diertje is goedkoop
in aanschaf, een paar gulden
per stuk, door de huidige mi-
crochirurgie-technieken is
vrijwel ieder experiment mo
gelijk en wat misschien nog
het belangrijkste is: protesten
zijn er niet of nauwelijks. Het
zijn immers maar ratten", zegt
voorzitter Tom Crouse van de
NBBV.
Naar aanleiding hiervan
heeft de Veterinaire Inspectie
bij TNO in Rijswijk onderzoek
gedaan naar de juistheid van
de klachten. De Inspectie vond
de klachten ongegrond maar
heeft wel gewezen op de nood
zaak van veranderingen in
proeflaboratoria.
De publieke opinie maakt
zich niet zo druk over hoe de
rat wordt behandeld in labo
ratoria. Als het om bijvoor
beeld apen gaat, ligt de kwes
tie veel gevoeliger. Maar rat
ten zijn vieze enge beesten die
maar liever zo snel mogelijk
vergeten worden. Als huisdier
is de rat voor de meeste men
sen helemaal taboe.
Van alle in Nederland le
vende ratten is de bisam- of
muskusrat het meest bekend.
Ooit van Canada naar Europa
gebracht om mee te fokken
voor het vel, maar nu de grote
boosdoener die hele dijken en
waterkeringen verwoest.
Vooral in het zuiden van ons
land is hij erg actief. Toch
wordt de bisamrat ook gezien
als een nuttig beest. Hun vacht
wordt nog steeds bewerkt tot
bontjas en het vlees wordt
zelfs gegeten. In België wordt
'waterkonijn' als een lekkernij
beschouwd.
Veel zeldzamer is de zwarte
rat. In de middeleeuwen was
deze het meest gevreesd, om
dat hij de pest verspreidde. Nu
is hij bijna uitgestorven in de
lage landen.
Blijft over de bruine- of
rioolrat. Een kleine diertjes
van zestien tot twintig centi
meter die niet zwaarder wordt
dan vierhonderd gram. Deze
rat komt erg veel voor en dat
is niet in de laatste plaats toe
te schrijven aan de mens.
De bruine rat heeft een
enorm groot aanpassingsver
mogen en richt zich snel naar
veranderde omstandigheden.
Daardoor heeft hij zich heel
goed aangepast aan het stede
lijk karakter van de moderne
maatschappij. Uit een soort
gemakzucht leeft hij bij plaat
sen waar veel voedsel te vin
den, zoals vuilnisbelten en
houdt hij zich schuil in het
riool. Dat is ook de reden dat
wilde ratten verspreiders van
ziekten kunnen zijn: niet de
aard van het beestje, maar het
Een grappig, lief huisdier.
milieu waarin het leeft is er de
oorzaak van.
Om een ander vooroordeel
weg te nemen: de naar de
mensenkeel springende en bij
tende rat is een hoge uitzonde
ring. Een rat zal altijd probe
ren te vluchten als hij zich be
dreigd voelt. Slechts als hij
geen uitweg ziet, zal hij zich
(dë natuur, de wil om te over
leven) wel moeten verdedigen.
Een 'broertje' van de bruine
rat is de witte laboratorium
rat. Deze is uitermate geschikt
voor onderzoek. Alleen var
kens hebben meer fysieke
overeenstemming met de
mens, maar die zijn te groot en
te duur voor proeven. Het zijn
vaak deze bruine of witte rat
ten (of een kruising hiervan)
die als huisdier worden ge
houden.
Het idee dat alleen punkers
met een rat op hun schouder
door de stad lopen berust ook
op misverstanden. D. de
Deugd, eigenaar van een die
renwinkel: „Ratjes worden
vooral gekocht door jonge kin
deren in leeftijd van tien tot
vijftien jaar. Meestal zijn het
meisjes. Het werkt ook aanste
kelijk. Als je vriendin zo'n
grappig, lief beestje heeft wil
jij er ook een". De Deugd ver
telt dat deze kinderen van al
les met die ratjes doen. „Ze ne
men op hun schouder mee de
winkel in of stiekum in hun
tas mee naar school".
Niet alle dierenwinkels ver
kopen fatten. Er is niet veel
vraag naar. De Deugd ver
koopt er gemiddeld tien tot
vijftien per maand. De prijs
varieert van zeven gulden
vijftig tot een tienlje. Zelf
vindt De Deugd ratjes leuker
dan hamsters of cavia's. „Als
je een hamster uit z'n slaap
haalt, heb je kans dat 'ie aan je
vinger blijft hangen. Ratten
zijn veel vriendelijker", aldus
De Deugd.
Danniëlle (16) is zo'n meisje
dat zelf ratjes als huisdier
heeft gehad. Nu niet meer,
maar soms zou ze er nog wel
een willen hebben. Danniëlle:
„Ratjes zijn gewoon leuk. Veel
leuker dan bijvoorbeeld ham
sters. Die heb ik ook gehad,
maar die slapen de hele dag.
daar is niks aan. Ratjes zijn
veel beweeglijker. Bovendien
bijten ze niet, al doe je er nog
zo gek mee. Nu hebben we
geen dieren meer. We worden
ouder en zijn vaker weg. Het
gaat dan moeilijker met de
verzorging. Want ze hebben
wel aandacht nodig".
Mensen die niet bekend zijn
met ratten, vinden ze vaak
heel eng. Het 'rat-effect',
noemt De Deugd het. „Zolang
mensen niet weten dat het om
een rat gaat, vinden ze het al
lemaal leuk en lief en aardig.
Ze denken dat het om een
muis gaat, of een hamster als
ze de staart niet zien. Mensen
aaien het beestje dan ook ge
woon. Maar zodra ze het
woord 'rat' horen, trekken ze
hun handen terug en doen ze
een stap achteruit".
Over ratten bestaan nog
veel vooroordelen. Maar rat
ten zijn intelligent en hebben
een groot verantwoordelijk
heidsgevoel. Als de moeder
een van haar jongen kwijt is,
rust ze niet voor ze het gevon-
- FOTO DE STEM/J0HAN VAN GURP
den heeft. Een ander voor
beeld is dat een zieke rat ver
zorgd en warm wordt gehou
den door rest van de groep. Als
de zieke laat merken dat hij
daar niet van gediend is, laten
ze hem met rust.
Ratten zijn niet gevaarlijk.
Ze zullen zelden bijten en zijn
alleen agressief als ze zich be
dreigd voelen. Anders dan bij
bijvoorbeeld een hond is een
tetanus-injectie niet nodig na
een rattenbeet, tenzij het om
een echte rioolrat gaat. Maar
dan ligt het meer aan de om
geving van het dier dan aan de
rat zelf. Ratten zijn van huis-
uit schone diertjes.
Danniëlles moeder kan dat
beaamen: „Als we zeggen: 'we
hebben ratjes thuis', is het ge
lijk RATTEN???. Vooral de
staart vinden ze eng. Vies ook.
Terwijl het heel schone beest
jes zijn. Ze eten ook niet zo
maar van de grond maar met
hun pootjes terwijl ze op hun
achterpoten zitten. En ze zijn
heel speels. Vooral als ze met
z'n tweeën zitten. Het lijkt dan
net of ze aan het vechten zijn,
maar het is een soort spelen,
kroelen. Dat is ontzettend leuk
om naar te kijken".
Dat was verrassend
leuk laatst: zomaar
twee nonnen op de
praatstoel bij Sonja rond de ta
fel. Twee niet meer zo jonge,
erg aardige vrouwen, gewoon
menselijk in de kleren, bijna
onherkenbaar als religieuze op
de brillen na. Het lijkt wel of
alle kloosterzusters die rond de
jaren zestig habijt, kap en lange
jurken van onbestemde snit in
de kast heten hangen, tegelij
kertijd -als een soort laatste
houvast - een bril op de neus
zetten.
Dat verschijnsel bril-bij-reli-
gieuzen-in-burger is een studie
waard. Ligt het percentage
slechtzienden in die groep wer
kelijk hoger dan het gemiddel
de? Ging de verlichting vroe
ger in de kloosters op een laag
pitje Zat er iets niet of iets an
ders juist wèl in het dagelijks
eten - te weinig worteltjes bij
voorbeeld of te veel molsla. Of
droegen ze altijd al een bril,
maar viel dat onder de kappen
met de dunne ijzeren mon-
tuurtjes minder op
Allemaal vragen, waar we
ook na dat televisie-programma
vol heldere uitleg door twee
eigentijdse vrouwen mee bleven
zitten. Want Sonja stelde dat
soort vragen niet. zij beet zich'
wellustig vast in de vroegere
voorbije situatie „Goh, was dat
zo „Deden jullie dat echt
„Geselen? Jezelf? Ha-ha, ik
zou niet hard geslagen heb
ben." Spontane kreten van
iemand, die voor het eerst iets
verneemt over een totaal onbe
kende leefwijze eri levenshou
ding: „Jeetje, wat gek." Maar
nü staan die twee - en met hen
duizenden anderen - niet meer
midden in de nacht op om te
bidden. Zij beschouwen zelf
kastijding niet. langer als hét
middel bij uitstek waarmee de
geest het lastige lichaam de
baas kan.
Zo is er veel meer, waarover
totaal anders gedacht wordt.
Net als vele anderen wonen
ook deze zusters niet meer in
het klooster zelf, terwijl zij toch
met warmte getuigden van hun
verbondenheid met eigen orde
of congregatie, van de gebor
genheid ook die dwars door alle
veranderingen heen daarin er
varen wordt. Waarom dan nu
toch zo midden in de maat
schappij, werkend met en voor
anderen, keuzes makend die
vroeger ondenkbaar leken, tot
en met het stemmen op de Par
tij van de Arbeid? In enkele
korte zinnen kon het waaróm
eventjes - maar heel beknopt -
uit de doeken gedaan worden.
Onbevredigend was ook hier,
dat de vragenstelster het gebo-
dene niet wist uit te diepen
Niet wilde of niet kon
De huiskamer zit bij
programma ademloos op
puntje van de stoel en wil aye,
weten, ook dat wat niet ge;
wordt. „Waarom doet die maj
dat „Wat wil die vrouw ue|
haar actiegroep „Hoe
ze dat, die twee rollebollers
op
het Kamertapijt En - mooi.
ste voorbeeld van de sons stu
pide aanpak van zo'n praatpro.
gramma -: „Waar en hce berg
je een verzameling vai 800
oude auto's op Het is jj
moeilijk om voor één auto zoj.
der kans op diefstal of bescha
diging een plek te vinder, laai
staan voor 800 zeer kosbare
exemplaren. Dét had heel Ne-
derland dus graag gehcord,
maar niks. Slechts: „Goh', (t
ook: „Beetje bij beetje ojge.
bouwd, dus niet duur, fantas,
tisch zeg."
Bij de nonnen ging het on
de bekering tot de PvdA da
de argeloze kijker even. Lol
gisch: Sonja, Vara, rood, ver-1
kiezingenstijd, PvdA-stuntje. f
Maar we hadden het kunnen
wéten, dat was niet de opzet tt
het einddoel van het gesprei
Slimmerikken bleken het tl
voorvoeld te hebben bij de a-
lereerste beelden: twee noma
samen in één programma. Op
de valreep kwam de aap uit de
mouw. Dat boek van die twee
Amerikaansen vol bekentenis
sen ofwel onthullingen over les
bische relaties binnen de klaos-
termuren, hoe dacht zij tweeën
daarover
Het gemak en de kracht
waarmee die vraag als niet let
zake en voor hun totaal onbe
langrijk werd afgedaan was ia-
ponerend. Opeens kreeg ales
wat zij tevoren gezegd hadèi
grotere zeggingskracht en k
politieke stellingname steeg m j
waarde. Het bleek een ova-1
tuigde keuze van twee even
wichtige vrouwen met een k-1
wogen maar gezonde kijk opdt
maatschappij, die ook hu
eigen werkelijkheid is. Nonna
anno 1986.
Door Jan Paalman
EEN dikke week geleden
werden drie Haagse gynae
cologen opgepakt op verden
king van moord. U kent de
zaak. Een meisje van 16 on
derging (dacht men) in de
16de week van de zwanger
schap een abortus. Tot grote
schrik van de artsen kwam
er een levend kind van min
stens 24, en misschien wel 27
weken ter wereld. Paniek. De
artsen gingen er van uit dat
vanwege de kunstmatig op
gewekte weeën het kind geen
levenskansen had en legden
het zonder verzorging weg.
Na anderhalf uur overleed
het kind.
Op het eerste gezicht een
buitengewone zaak. Maar tot
verbazing van het publiek
draafde vorige week de ene
na de andere collega op om
uit te leggen dat het hele
maal niet zo buitengewoon is
wat daar in Den Haag ge
beurde. Een tuiltje bloemle
zing uit de Volkskrant. Prof.
J. Gravenhorst, gynaecoloog
in Leiden: „Ik val in deze
zaak sowieso van de ene in de
andere verbazing. Het ge
beurt inderdaad vaak dat
kinderen tussen de 24 en 27
weken geen verdere verzor
ging krijgen." Voormalig
hoogleraar C. Versluis, kin
derarts en neonatoloog in
Utrecht: „Desnoods had men
medicamenten toegediend
om de dood te bespoedigen,
maar daarom zijn het nog
geen moordenaars." Er is dus
iets meer aan de hand. Meer,
denk ik, dan het grote pu
bliek weet.
Vanaf het begin van de ja
ren '60 werd het mogelijk om
te vroeg geboren kinderen
een levenskans te bieden. Dat
kon door de couveuse en de
sterk toegenomen kennis
over het te vroeg geboren
kind. Een nieuw specialisme,
de neonatologie, ging zich
met de pasgeborene be
moeien. Deze ontwikkeling
veroorzaakte hevige discus
sies binnen de beroepsgroep,
die door de buitenwereld
nauwelijks zijn opgemerkt.
Wat is het geval Twintig
jaar geleden overleed, on
danks alle zorgen, toch nog
zo'n 70 procent van alle kin
deren die tussen de 25 en 31
weken werden geboren. Van
de kinderen die het wel
haalden moest ongeveer 30
procent gehandicapt door
het leven: doof, achterlijk,
verlamd, blind, spastisch en
zovoort, in allerlei combina
ties. Bij de dokters knaagde
de twijfel: beoefenen we
geen blinde wetenschap,
doen we niet meer kwaad
dan goed
Door de explosieve toe
name van medische kennis
en vernuft zijn die cijfers
enorm gedaald: ongeveer 30
procent overlijdt nu, 5 pro
cent komt op de wereld met
een blijvende handicap.
Over een paar zaken zijn alle
dokters het met elkaar eens:
het heeft geen zin om de me
dische technologie los te la
ten op kinderen die voor de
25ste week geboren worden.
En twee: er zijn te weinig
bedden(60) om te vroeg ge
boren patiëntjes intensief te
behandelen. Die krijgen,
precies zoals Gravenhorst
ze9t, geen verdere verzor
ging", en als ze die wel krij
gen, dan niet op een ade-
kwate manier. Met de 100
bedden die onlangs door de
regering zijn toegezegd zou
den per jaar minstens 150
'vermijdbare handicaps' ver
meden kunnen worden.
Maar toat te doen in hope
loze gevallen? Wat gebeurt
er in een ziekenhuis met een
wat behoudender moraal, la
ten u>e zeggen het Radboud-
ziekenhuis in Nijmegen? Er
wordt een kind te vroeg ge
boren en ook nog in een hele
slechte conditie. De situatie
is hopeloos. Dan kunnen ze
daar besluiten om niet te be
handelen omdat elke behan
deling zinloos is. Abstineren
heet dat in het medische jar
gon: bij twijfel - een aloude
medische opvatting - treedt
de arts terug. Meestal over
lijdt het kind dan, maar
soms niet. Wat nu? In een
ziekenhuis als het Radboud
wordt dan niet actief inge
grepen, in andere ziekenhui
zen dus wel.
In 1984 verschenen 3 op
merkelijke artikelen in het
Nederlands Tijdschrift voor
Geneeskunde die onverdiend
nauwelijks opzien hebben
gebaard. De kinderarts próf.
Treffers beschreef hoe hij op
zo'n kind actief euthanasie
pleegde, de kinderchirurg
Molenaar bepleitte de zaak
en de bekende deskundige op
het gebied van het gezond
heidsrecht, prof. Leenen,
schreef er een commentaar
bij. Daarmee werd- onge
merkt een levensgroot taboe
doorbroken.
In haar boekje Mag de
dokter doden?" beweert de
criminoloog prof. C.I. Des-
saur (de schrijfster Andreas
Burnier) dat vrijwillige
euthanasie de deuren iva-
genwijd openzet voor on
vrijwillige euthanasie: als
demente bejaaTde ben je bin
nenkort je leven niet meer
zeker. Dit tot grote veront
waardiging van de voorstan
ders van euthanasie: eutha
nasie kan alleen maar bij
uitdrukkelijke toestemming
van de patiënt zelf.
En daar zit hem de kneep.
Euthanasie op pasgeboren is,
ook bij de huidige opvattin
gen, een ethisch mijnenveld.
Wie geeft toestemming? De
pasgeborene kan dat per de
finitie niet. „Zou men niet
kunnen stellen dat ouders en
artsen tezamen de 'wilsbe
schikking van het kind' ver
woorden?", vroeg Treffers
zich af. Een paar pagina's
verderop antwoordt Leenen
(overigens voorstander van
euthanasie): „Het recht om
in naam van de baby eutha
nasie te verzoeken past niet
in de termen van de ouder
lijke macht."
Fundamenteler is de op
vatting van de kinderchi
rurg Molenaar. Bij ernstige
afwijkingen vinden we een
abortus tot de 20ste week heel
gewoon. Maar komt zo'n
kind een paar weken later
levensvatbaar ter wereld dan
valt euthanasie ineens onder
„moord en doodslag." Dat
klopt niet zegt Molenaar, we
kunnen tegenwoordig het
tijdstip van de geboorte pre
cies bepalen. „Het moment
van de geboorte kan nauwe
lijks een rol spelen in de be
slissing omtrent de voort
gang van het menselijke le
ven." Daarmee doorbreekt
hij het taboe dat "baas in
eigen buik' ophoudt op het
moment dat de vrucht le
vensvatbaar is. „Over het al
gemeen zouden hiervoor de
zelfde indicaties moeten gel
den als voor het afbreken
van de zwangerschap door
het doden van de vrucht."
Hij knoopt er wat mitsen
en maren aan, zegt ook dat
„algemene regels hierom
trent niet kunnen worden
opgesteld", maar het is wel
even schrikken. Hij door
breekt er nog een taboe mee.
Artsen, zegt ook Leenen in
het aanpalende 'artikel, mo
gen beslissen over de zin van
hun medisch handelen, maar
een oordeel over de zin van
andermans leven komt hen
niet toe. Een ethisch mijnen
veld. Na tien jaar praten en
een wet voor de deur lijkt de
discussie over euthanasie nog
nauwelijks te zijn begonnen.
omgebracht
Moeder Natuur kan zich ook
vergissen
leert ons de evolutieleer.
Zij fokte reuzehagedissen,
maar de sauri zijn er niet
meer.
Zij liet hen oppermacht
verwerven
door formaat en domme
kracht.
Ze bleken daar ook aan te
sterven:
door schedelleegte
Toen sloeg zij door naar
d'andre kant;
probeerde het met een brein,
voorzag een aap van 'n
verstand
om daarmee opperheer te
zijn.
Mij benauwt nu de gedachte
dat De Mens, die aldus
kwam,
ook niet is wat zij
verwachtte:
de tweede fout op haar
program.
Die evolutionair'
ontsporing:
Moeders miskleun nummer
twee,
streeft naar kosmische
verstoring;
Star War Monster Weg er
mee
Anders dan de Dinosaur
speelt 't zelf zijn afgang
klaar.
Een aap-mens met 'atomic
power'
verdelgt zichzelf in 50 jaar.
Wat Moeder na ons zal
proberen
zal wel iets kleinschaligs
zijn:
insekten die haar
respecteren
met veel instinkt en weinig
brein.
John O'Mill
P.S. Vroeg ze 't mij, ik zou
adviseren
dolfijnen wat verder te
evolueren.
't Zijn aardige dieren, die
bidden noch bijten
en nooit een atoomkern
zullen splijten.
Weer een act. Ditmaal geen
applaus. Wel hield de wereld
even de adem in, immers zou
er nog een 'mad dog' zijn, zo
als de president van het
machtigste land zijn tegen
stander noemt. Reagan is
voortdurend uit op vergel
dingsacties. Een mogend
heid tot de tanden gewapend
en over de hele wereld in het
bezit van bases van waaruit
acties ondernomen kunnen
worden; dat geeft een be
klemmend gevoel. Vooral
onderdrukten iri Zuid-Ame
rika, Zuid-Afrika, het Mid
den Oosten en zelfs in de
Philippijnen hebben een an
dere verwachting van
macht, uitgeoefend door het
machtigste land van de we
reld. Worden onderhande
lingen over wapenbeperking
verstoord, door kernproe
ven, andermaal vinden ini
tiatieven die er toe moeten
leiden de nood te lenigen
geen aandacht. Uit Amerika
bereikt de wereld alleen de
bedreiging en daarmee zou
de bestaande verschillen
niet zijn op te lossen, maar
vergroot worden.
Oosterhout,
H. Telchuijs
Men maakt zich terecht zor
gen om de melk- en de mest
plas en er worden maatrege
len aangedragen die een op
lossing zouden betekenen.
Echter is er niemand die er
over schrijft, zich afvraagt
'hoe is het zover gekomen
Na de bevrijding was de
veestapel ingekrompen en
ging men snel aan het uit
breiden, waar mogelijk. Men
moest ook om andere rede
nen de veestapel uitbreiden,
ril. door de prijsbeheersing
De veehouders kregen ook
een te lage prijs voor de
melk en men moest dus
méér melkvee aan houden
om een bestaan te hebben
Daarbij moesten ook nog
varkens worden gehouden
Ik herinner mij dat ca. 10
jaar geleden een veehouder
gedwongen was er 75 stuks
melkvee op aan te houden,
omdat er anders geen be
staan in zatDoor het meer
dere vee en gebrek aan per
soneel, waren de veehouders
óók gedwongen moderne
loopstallen te bouwen met
daaronder gierkelders. Kos
ten ca. 5 ton Wie mocht
denken ja, die boeren willen
maar meer en meer verdie
nen en zó is het gekomen, die
is er wel glad naast. Men
had geen keus Nu is er dan
teveel melk en teveel mest
en verzint men plannen de
veehouders te straffen voor
het teveel daar van. En dat
vind ik niet eerlijk en dus
onjuist. Het lijkt mij beter,
in een wereld waar nog hon
ger en gebrek heerst te on
derzoeken hoe het teveel aan
melk kan worden wegge
werkt, zó dat er mensen van
kunnen leven en de mest
droog exporteren naar ge
bieden die daarmede
vruchtbaar kunnen worden
gemaakt, zodat ook daór de
honger bestreden kan wor
den door de werkkracht van
de bevolking. De veehou
ders, die alleen hebben moe
ten worstelen om zich met
oer-hard werken staande te
houden, voor deze lasten te
laten opdraaien, vind ik vol
komen fout (om het niet
harder te zeggen)
Breda,
C.A. den Oudsten
In uw rubriek 'Rond 't bin
nenhof' d.d. 8-4-1986 typeert
u de uitspraak 'Where's Lee
Harvey Oswald now the
country needs him' als een
Haags hoogstandje. Dit trof
me onaangenaam en getuigt
niet bepaald van goede
smaak.
Breda,
J. Hoevenaar
Na lezing van het Stern-
commentaar 'sociaal gezicht'
dringen enkele vragen zich
aan mij op: - Zou de nieuwe
hoofdredacteur niet op de
hoogte zijn van het feit dat
de schatkist niet rijk gevuld
is Heeft hij er geen weet
van dat de grootste begro
tingspost het aflossen van
schulden en het betalen van
rente over vroegere leningen
is Weet de redactie dat
momenteel naast iedere ver
diener praktisch een uitke
ringsgerechtigde staat Dat
in 1970 de sociale zekerheid
18,3% van het nationaal in
komen vroeg en voor 1986
dat al 30,5% is - Is De Stem
op de hoogte dat binnen het
kabinet Den Uyl, in 1976,
aan minister Boersma een
notitie over stelselherzie
ning is gevraagd Ook toen
zag men aankomen dat voor
de betaalbaarheid er gren
zen aan het uitgaven-pa-
troon moesten komen. Dat is
ook de doelstelling van dit
kabinet. De bezuiniging van
4 miljard is over een tijdsbe
stek van 20 jaar berekend; -
Kent de Stemredactie de ge
schiedenis van onze sociale
wetgeving De christelijke
politici kunnen dit eerder
'ons erfgoed' noemen dan de
socialisten. Dankt men dat
daaraan binnen het CDA
niet wordt gehecht? Na
tuurlijk weet de hoofdre
dactie dit allemaalDuide
lijk is evenwel dat het Stem-
commentaar sinds kort kiest
voor de eenzijdige belichting j
van de oppositie.
Oosterhout,
J.C. Mommers
Onder de kop 'Sodaal ge
zicht' slaat de schrijver van
het Stern-commentaar de
spijker goed op de kop
Luchtverkeersleiders, weg
vervoerders, brandweerlie
den, medische specialisten
en nog enkele andere groe
pen medeburgers kinen, als
zij staken, voor heel wat
overlast zorgen. Eet mach
tig wapen om het loon op
peil te houden of zeis mee'
geld in het handje tekrijgen-
Mensen met werkeljk lage
inkomens, we denkei maar
even aan het legioei uitke
ringstrekkers en bejaarden,
kijken met verbazng toe
hoe in dit land het 'recht van
de sterkste(n)' word: toege
past. Voor hen geen lans het
wapen van de staking uit de
toch al lege kast te halen. Zij
worden dus een malkelpe
prooi voor de maar steeds
voortdurende bezuinigings
drift van dit kabinet tn 'mo
gen' dus blijven inleveren
Premier Lubbers: „Di kabi
net is niet a-sociaal
Breda,
L. Bos
I fzö*BeAG0,eN
Toen ik op 17 maart j.l. De
Stem oppakte om te kijken
0£ daar nog iets bijzonders
in stond, werd ik getroffen
door een advertentie. In deze
advertentie werden mensen
opgeroepen om bij de ko
mende verkiezingen voor
gemeenteraad en Tweede
Kamer te kiezen voor de
PvdA. Het motto van deze
advertentie was dat, zoals
met grote letters bovenaan
te lezen stond, de economie
weliswaar groeit, maar dat
AOW'ers 9.2% koopkracht
ingeleverd hebben. Om daar
iets aan te doen werden de
lezers opgeroepen om op de
PydA te stemmen. Toen ik
die advertentie las, schrok ik
een beetje, want daar stond
jn dat mijn AOW in feite
met 9.2% was gekort. Nadat
ik echter in mijn papieren
had nagekeken wat ik in de
afgelopen jaren per maand
heb ontvangen, viel er een
pak van mijn hart, omdat ik
zag dat ik in 1982 maande
lijks 1.045,30 ontving en in
1986 per maand 1.094,80
hetgeen er op neerkomt dat
ik nu per jaar ƒ600 meer
ontvang dan ik 1982. Dat is
heel wat anders dan de 9.2%
korting waarover men in de
advertentie schrijft. Dat zou
mij immers 1.100 per jaar
kosten. Ik vind het eigen
aardig dat men zoiets in een
advertentie schrijft, omdat
het volgens mij niet kloipt.
Ik vraag mij af of zoiets al
lemaal maar kan in Neder
land, en het zou goed zijn als
daar eens wat meer naar ge
keken werd.
Zundert,
J. Damen
Naar aanleiding van een ad
vertentie van de Hartpa
tiëntenvereniging in uw
blad, waarin deze vereni
ging zich ernstig bezorgd
maakt over de kwaliteit van
de gezondheidszorg, menen
wij te mogen stellen dat de
staatssecretaris een voor de
hart- en vaatpatiënten be
langrijke beslissing heeft
genomen, door Vasolastine,
een geneesmiddel dat bij 80
procent van deze patiënten
een aanmerkelijke vermin
dering van hun klachten
geeft, op te nemen in het zie
kenfondspakket. Daarmee
heeft de staatssecretaris een
nieuwe weg geopend voor de
hart- en vaatpatiënten,
want door tijdige toepassing
van Vasolastine kan het
aantal open hartoperaties
drastisch worden verlaagd.
Dit beleid getuigt van toe
komstvisie, daar zijn wij de
staatssecretaris dankbaar
voor. Wij hebben de hartpa
tiëntenvereniging uitgeno
digd met ons te bekijken hoe
deze nieuwe mogelijkheid
optimaal kan worden benut.
Bergen op Zoom,
Patiëntenvereniging
Enzymtherapie
De SDAP vocht vroeger te
gen de drie K's: kerk, kroeg
en kapitaal. Toen deze partij
haar naam veranderde in
PvdA en de doorbraak tot
standbracht, was men er al
gemeen van overtuigd, dat
I <jeze partij haar strijd tegen
de kerk had gestaakt. De on-
langs door de heer Den Uyl
gedane uitspraken voor de
Ikon duiden er mijns inziens
toch wel sterk op, dat de
I voorman van de PvdA zijn
gevecht tegen de kerk nog
j wet heeft opgegeven.
Breda,
"■Smit
Omdat binnenkort de CDA-
verkiezingskaravaan weer
op onze regio af komt, is het
wel eens interessant om op
I rij te zetten wat zoveel
I laren ?P het CDA-stemmen,
I zuiden van het land aan
^geningen heeft opgele
gd. Kijken we hier in Bra-
ant rond, dan zie we een
«Wcentratie van grote mili-
e vliegvelden: Volkel,
'ze-Rijen, Woensdrecht
"Z- verdelen we Nederland
hr„.efn zuidelijke en een
nijke helft' dan bl«-
loc u- e kernenergiecentra-
la„t, er bard aan om ook de
nia b'er in het zuiden te
het on lMoerchjk). Toen
haa j A er doorgedrukt
volt, er in ons dichtbe-
zm.a land kruisraketten
kijken" komen' gingen ze
J en waar in het zuiden
kun rommel geplaatst zou
niet]®n,, worden; was het
Wn„n nray' dan maar in
0ef.afdre<;ht. De militaire
den Kirreinen in onze ste"
"lijven maar door-
I hovend Nadat de hespen
n ae grote rivieren de
pre
ové
In 1
april
tikel|
een i
genp
van I
niet
koleq
denb
en
ver
de hl
bosse
meer|
De
Berg|
vend
tie zij
pen.
dati
stens
pel
sen lj
ren
merk
amml
derdd
het
de
lijder
bant I
I den"6 van kernafval had-
1 gewei eerd. heeft de re-
