il TQI 16.545 Drie kasten vol Commerciële tv in België: niemand weet hoe Groep Fransen maand zonder televisie Clint Eastwood nu burgemeester TROS MAAKT SERIE MET DUITSE EN BELGISCHE TV EXPERIMENT VAN ANTENNE 2 MAAKT VEEL INDRUK Week Ike auto waar ui |t. Ruimte voorl uw relaties. eens langs del int noteren. En| [binnenkant, fjk ruimer dan| zekerheid [dellijk met uw| praten, kerkelijk van del |t van een kopjel leider vertellenl [chniek zo lie extra ruimte| le gunstige lor en de uitge l lat u natuurlijk! j net zo harteliji| iw eisen zijn Ikosten en ver-1 J>p maat. Het is Izaken doen mei IA AR WAAR! [Laten we het verhaal dat bol zal staan van j de tegenslagen opti- [mistisch beginnen. |Te duur mm Afgebakend Robin Hood Bugalowpark Rode draad Vilders poor ome correspondent Bob van Huet PARIJS - In Frankrijk is nog - lang nagekaart over de dene weekdoor Antenne 2 uitge- mnden documentaire "Touche us a moo poste' (Kom niet ,»n mijn tv-toestel). Daarin «rden de ontwenningsver- ihijnselen getoond van 23 ge- anen uit de Parijse voorstad réteil, die bij wijze van expe- ,ment een maand lang zonder ■elevisie leefden. Een perma nent aanwezige cameraploeg (van Antenne 2 legde hun ge- jragingen vast. onthutsend was het portret -van een alleenstaande vrouw Idie op van de zenuwen toegaf f niet zonder televisie te kunnen [leven. Na vier dagen leed za j aan depressies en twee weken i later gaf ze het op. „Ik zag de r.; bekende gezichten niet meer. De eenzaamheid werd me te- veel", zei ze dolblij toen ze ein delijk weer kon kijken. De proef werd gehouden in juni 1985. Uitgezonden werden in die maand onder meer het tennistoernooi op Roland Gar ros en de finale om de Franse voetbalbeker, maar daar zou den de deelnemers aan het ex periment dus niet naar mogen kijken. Van de 250 gezinnen die aanvankelijk aan het idee wilden meewerken haakten er ruim tweehonderd af toen bleek dat hun televisietoestel gedurende de proefperiode bij een deurwaarder in bewaring zou worden gegeven. Dit om eventueel smokkelen te voor komen. Drieëntwintig families namen de uitdaging tenslotte Na een hoop optimistische geluiden in het begin begon nen de meeste gezichten bin nen een week te betrekken. Het valt niet mee de kinderen bezig te houden, vond een jonge moeder. Een jongetje van acht kreeg last van drift buien. Hij smeekte Antenne 2 tenminste op woensdagmid dag naar de kinderprogram ma's te mogen kijken. Zijn ouders hadden het eveneens moeilijk en wisten met hun vrije tijd nauwelijks raad. „Om niet aan de televisie te denken zijn we maar vroeg naar bed gegaan", zo de man. Ontroerend was het relaas van een Armeense familie waarvan de vrouw een dag boek had bijgehouden. Ze schreef onder meer haar man te hebben herontdekt en van geluk te hebben gehuild als ze vanuit de keuken hoorde hoe hij met de kinderen speelde. Aan het einde van het experi ment besloot dit gezin hun te levisie demonstratief in een vijver te gooien. Een tennisfanaat reageerde tamelijk agressief toen hij door de cameraploeg van An tenne 2 op stiekem kijken werd betrapt. Ontdaan riep de man uit: „Ik eis het recht naar de televisie te mogen kijken." Een ander werd opvallend vaak in de nabijgelegen su permarkt gesignaleerd. Daar probeerde hij op de radio- en televisie-afdeling de hem ont brekende dosis beelden bijeen te gluren. Een vrouw constateerde met gemengde gevoelens dat haar man in stofzuigen een alterna tieve afleiding had gevonden. Op het Armeense gezin na, dat voor het eerst van zijn leven naar de opera ging, besloten weinigen tot activiteiten bui tenshuis. Overwegend lazen de deelnemers een boek. Een man besloot na vijf jaar zijn stereo-installatie aan te slui ten. Hoewel zichtbaar opgelucht dat het einde van de proef na derde bleken de meeste deel nemers aan het experiment ondanks de doorstane ontbe ringen de proef positief te be oordelen. „Het is alsof we een maand met vakantie zijn ge weest", aldus een vrouw die meende nader tot haar man te zijn gekomen. Een jong stel was trots geen minuut te heb ben gesmokkeld ondanks pla gerijen van vrienden, die ge regeld opbelden om te vertel len wat er voor fraais op de buis was. CARMEL (REUTER/UPI) - Clint Eastwood is gekozen tot bur gemeester van Carmel in Californië. De acteur behaalde 2.116 stemmen, waarmee hij de zittende burgemeester ruimschoots versloeg. De 61-jarige Charlotte Townsend moest genoegen ne men met 799 stemmen. Gedurende een campagne van twee maanden had de 55-jarige acteur, die vooral bekend is om rollen waarin hij met gretigheid het geweer hanteert, veel publiciteit getrokken. De opkomst lag op 73 procent, wat als een record geldt. Van de kiezers die hun stem uitbrachten, deed 72 procent dat op Eastwood. Van zijn nieuwe baan zal Eastwood overigens niet rijk wor den. Het burgemeesterschap kent slechts een symbolisch salaris van 200 dollar per maand - nauwelijks een fooi voor iemand die in de studio's van Hollywood vele tientallen miljoen dollars ver- diend heeft. CARINA II UFTBACKWl •leveringskosten. P1640-41250. BREDA-1 -13 -Tel. 01100-14810 - Scherpdeel 20 - Tel. I frOL-VERVAET - Lange I JFP.G.V.D.VELDE&ZN.I 531 Door Tom Smeets Ted Mooren kijkt dan ook verheugd als hij con stateert: „Het is nu dui- delijk dat het er echt van komen. Er zijn schriftelijke toezeggin gen van de Duitsers en daar hangt dan automa tisch, gezien de verdeel- sleutel, het aandeel van de Belgen aan vast." De BRT zal voor 'De Bokke- Irijders' geen financiën leveren maar zoveel mogelijk facilitei- 5 ten. De serie wordt electro- Inisch opgenomen met film- I technieken, al is de discussie I daarover nog fel gaande. „De Duitsers willen eigenlijk lie- |ver alles op film hebben. Dat Ikan ons niets schelen. Film is [tegenwoordig ook heel handig [materiaal. Maar de Belgen [kunnen die faciliteiten niet [aanleveren en dan is het fi- [nancieel niet haalbaar voor ze. iZe hebben heel weinig geld [beschikbaar." Voor de TROS zijn de finan- [cien geen probleem. Niet dat [deze omroep plotseling geld [genoeg heeft, maar het geld [voor deze produktie was nu [eenmaal allang gereserveerd, i Het staat vast voor de tweede helft van 1987. Het is dertien jaar geleden dat het idee voor een serie [over de Bokkerijders werd ge- J boren. Ted Mooren las toen de roman 'De bende van Jan de Lichte' van Louis Paul Boon en zag onmiddellijk de moge- I lijkheden voor een boeiende en spectaculaire tv-serie. Cees Baay, de toenmalige TROS tv-baas, was enthou siast, maar constateerde heel I nuchter dat de produktie veel te duur zou worden. Voorzich tige contacten met de BRT leerden dat er niet op samen werking gerekend hoefde te .worden. De BRT-bazen zagen de TROS niet zitten. En daarmee zat de serie voor het eerst op dood spoor. Er kwam pas weer beweging 'jn. toen er een nieuwe BRT- jleiding was aangetreden. Cees Baay kon het met hen wel ïieteen goed vinden en kwam £rug in Hilversum met de op- iracht dat Ted Mooren maar weer eens met 'die Bokkerij- aers' aan de gang moest. Dat is ^iu zes jaar geleden. Inmiddels was ook duidelijk wmmmmmmmm Bokkerijders zorgen weer voor lijdensweg Een 'bokkerijder' in actie op een tekening van Karei Ger- rits in het boekje 'De woeste avonturen van de bokkerijders'. dat een inbreng van de BRT alleen de TROS nog niet uit de financiële problemen zou brengen. Op naar Keulen dus. Uiteindelijk speelde het feno meen Bokkerijders zich ook in het gebied af waar de WDR nu de scepter zwaait. Tot groot genoegen van Ted bleek er in Keulen belangstelling te be staan voor het project. TROS, BRT en WDR gingen samen aan tafel zitten en trok ken als eerste conclusie dat het gegeven historisch afgeba kend moest worden. Ted Moo ren: „We hebben er twee his torici opgezet. Wolfgang Trees, een Duitser die vloeiend Nederlands spreekt en een man die veel hoorspelen heeft geschreven en Ben Lindekens. Die twee kwamen met een sta peltje papieren over figuren uit die tijd. Toen werd het tijd een drama-schrijver aan het werk te zetten." De beide mannen wilden het echter dolgraag zelf doen. Maar wat ze maakten bleek een documentaire te zijn. Jan Keja, de drama-regisseur bij de TROS kende de schrijver Anton Quintana en deze was onmiddelijk enthousiast over het plan. Ted: „Anton is razend snel gaan lezen en is veel bibliothe ken ingedoken. Hij kreeg ook het materiaal dat de beide his- Ted Mooren: „Het is een gruwelijke serie". FOTO ARCHIEF DE STEM torici hadden verzameld. Maar met de opdracht: 'Blader er doorheen'. We wilden niet dat hij dezelfde fout maakte. Hij was ontzettend gegrepen door het onderwerp en kwam met een eerste opzet waar we be hoorlijk tevreden mee waren". Bij Anton was er echter he lemaal niets te lachen. Ted: „Het gaat ook om een gruwe lijke tijd en gruwelijke om standigheden en hij trok een lijn door naar het begin van de Rote Armee Fraktion. Binnen zo'n organisatie zie je ook al lerlei secties die vanuit ver schillende motieven, goede of kwade, bezig zijn. Het was voor Anton heel politiek gela den. Dat vond ik interessant, want ik denk dat die paralel is te trekken. Maar we liepen weer de kans dat we de kant uitgingen van een documen taire." De geschiedenis herhaalt zich. Opnieuw zorgen de Bokkerijders voor een lijdensweg. Ze deden dat al eens in het midden van de achttiende eeuw, door flink huis te houden in Zuid Limburg en de streken vlak over de grenzen. Heel wat misdaden worden aan deze bendes toege schreven. En de vraag of dat al of niet terecht is, houdt geschiedkun digen nog steeds bezig. Ook Ted Mooren, hoofd van de afdeling drama en kunstzaken van de TROS. Op zijn afdeling staan drie ladenkasten boordevol gegevens over produkties waaraan op dit moment wordt gewerkt. Eén daarvan be slaat uitsluitend 'De Bokkerijders'. Dat is zonder twijfel ook de meest omvangrijke en bewerkelijke produktie waaraan deze omroep ooit is begonnen. Vele jaren geleden al. Pas nu ziet het er definitief naar uit dat de serie er echt gaat komen. Het zal echter nog wel tot volgend jaar zomer duren voordat de camera's lopen. 0e kijker kan op z'n vroegst voorjaar 1988 meegenieten. Chiem van Houweninge, de man die uiteindelijk het verhaal schreef. - FOTO GER DIJKSTRA Anton Quintana werd in een bungalowpark geparkeerd, in een huisje dat het verste weg lag van alle andere. Ted: „We hebben hem gezegd 'je zit op het goede spoor, maar nu ga je er ook smakelijk drama van maken'. Daar is hij niet uitge komen en met de mededeling 'ik stik in wat jullie willen, dat kan ik niet leveren', heeft hij de opdracht teruggegeven." Inmiddels had Chiem van Houweninge, nu bekend als 'Zeg 'ns AAA'-auteur, bij de TROS aangeklopt. Hij had ge hoord dat er iets op stapel stond over de Bokkerijders en liet weten dat hij het ontzet tend leuk zou vinden de serie te mogen schrijven. Ted: „We moesten toen zeg gen 'het is jammer voor je, maar we hebben al een auteur, maar hartstikke leuk dat je je uit jèzelf meldt'. Toen Anton de opdracht teruggaf, heb ik meteen Chiem gebeld. Ik was gecharmeerd van hem, omdat ik van mening was dat hij heel goed was in datgene wat An ton niet was gelukt, namelijk er zodanige menselijke lijnen in aan te brengen dat je als kijker ook wilt weten wat er met die mensen gebeurt. Dat je van ze kunt houden, of de pest aan ze hebben. Dat je het in elk geval niet abstract van op afstand bekijkt." Opnieuw moest Ted naar Keulen en Brussel om toe stemming te vragen. Ted: „Ik moest wel steeds terug naar die partners. Die schrijvers moeten hun brood verdienen, dus het betekent geld uitgeven voor een project dat er nog steeds niet is." De toestem ming kwam er, Chiem kon aan de slag. Ook bij Chiem moest er flink worden getrokken, zoals Ted het noemt. „Het aller moeilijkste is om historisch materiaal een beetje te durven romantiseren. Of het nou in het gruwelijke, of in het posi tieve is. Hij heeft die rode draad wel aangebracht. Want onze gedachte is dat als we voor zoveel geld een zes-delige serie maken, dan moet en zal iedereen die aflevering één ziet, alsof het 'Dallas' is, zij het dat dit heel anders is, ook afle vering zes zien. Het is vaak moeilijk een schrijver zo ver te krijgen, maar dat is nu zeker gelukt." Een vrolijk verhaaltje hoe ven we overigens niet te ver wachten. Ted: „Het is een gru welijke serie, dat lijdt geen enkele twijfel. Het was een gruwelijke tijd, dus daar kun je niet omheen. Er wordt wel tegen aan gehikt, zowel door mijn bazen als door de Duit sers. Al die gruwelijke ont hoofdingen en weet ik veel Natuurlijk hoef je niet alles te laten zien, maar je zult het een keer moeten aangeven. Want hoe begrijpen de mensen an ders hoe erg en hard die tijd was?" Chiem van Houweninge heeft zes verhalen gecon strueerd, waarvoor een aantal historische figuren model heeft gestaan. Ted: „Maar het is niet zo dat we een van die fi guren volgen. Dat zou ook een verkeerd beeld geyen. De Bok kerijders hebben natuurlijk nooit als één groep bestaan. Het waren groeperingen ban dieten van welke aard dan ook, die zich tooiden met die naam. De motieven van waar uit die verschillende groepe ringen opereerden, waren zo verschillend als mensen ver schillend zijn. Van inderdaad puur tuig dat ter zelf verrij king moordde en roofde, via clerus die indirect een grotere macht probeerde te krijgen, via oprecht sociaal bewogen mensen tot de zittende magi stratuur die de ongeschoolde, strontarme bevolking ge bruikte. Vilders, dat was de laagste sociale klasse, die wer den gebruikt voor het bende wezen. Degenen die aan de lei ding van die benden stonden, waren mensen die puur voor eigen belang, van politieke of religieuze aard, die bendes ge bruikten." Over lokaties is nog niets met zekerheid te zeggen. Het bestuderen van de archieven heeft geleerd dat het gebied waarin het fenomeen Bokke rijders zich heeft afgespeeld, vrij groot is. Ted: „Als we straks een bepaalde lokatie nodig hebben, zullen we na tuurlijk best kijken wanneer het zich heeft afgespeeld in pakweg Schinnen, of daar de juiste lokatie of het juiste pand nog aanwezig is. Maar er is grote kans dat het er niet is, of verbouwd is, of dubbel glas heeft, of weet ik veel. En dus ga je naar een gelijkende loka tie zoeken." De serie zal vijf miljoen gul den gaan kosten. Ted: „Dat lijkt een gigantisch budget, maar het is nog geen miljoen per aflevering. Toch praat je over complete speelfilms en dan is het weinig geld. De si tuatie zoals die zich heeft voorgedaan met 'Willem van Oranje', met alle respect voor de AVRO, waar een aanval op een kasteel bestaat uit één tonnetje dat ontploft, dat kan niet". Niet alleen namen van loka ties zijn in dit stadium nog niet te krijgen, hetzelfde geldt voor namen van hoofdrolspe lers. Wat dat betreft staat er nog niets vast. Zeker is wel wie de regie gaat doen, Hajo Gies, de Duitse regisseur die onder meer naam heeft ge maakt met de Schimanski-af- Ieveringen in de 'Tatort'-serie, Ted Mooren had oorspron kelijk liever een Nederlander gehad. Hij dacht onder meer aan Fons Rademakers, die al in een vroeg stadium het sce nario had gelezen. „Hij vond het heel interessant, maar had er vanwege een ander project geen tijd voor." Hij sprak ook met Orlow Seunke. „Ik vind dat een van de grootste talenten die we hebben. Ook dat ging niet door. Er ging een beetje een rol spelen dat zij typische filmre gisseurs zijn. Wil je binnen het ten alle tijden beperkte budget blijven - en bij ons is dat dus ongeveer een miljoen per afle vering - daarvoor maken filmregisseurs iets van deze omvang en kleur niet. Ze zijn gewend anders te werken. Misschien maken ze het wel beter, maar in elk geval niet goedkoper." mmmmm mm ile Reclame Door onze correspondent Aad Jongbloed BRUSSEL - De recente mede- Hing van Veronica-directeur Out, dat hij aangezocht is ?m "k Vlaamse commerciële lV advies te voorzien, u e situatie in het Belgi- K onwoepland er niet over- nterlijker ®P gemaakt. Het verzoek aan Out kwam, zo bleek plotseling, van een fljeuwe liefhebber om de tele visie in Vlaanderen van re- r'ame te voorzien, de Werk groep Vlaamse TV. ■j n aantal andere gegadig- F» heeft zich gebedeld, htm J samenwerkingsver- dat zi^n 20 ond°orzichtig, pon ad wellicht alleen Om hmtenstaander als Rob hm, hnopen zou kunnen ontwarren. wens B^lge" zÜn met tv ver mors T ma§ dan een monopoliepositie - geen Staatsomroep- maar een over- - bezitten, de OavS hunnen ^ich dagelijks het feit^ t6 kanalen, dankzij pichtm kfi, ®el8ië een vande WereW; de 'anden ter Daarif'rUlm 81 procent- land m T °°k is er geen West-Europa, waar zoveel reclame bekeken kan worden als België. De BRT, maar ook de Franstalige tegenvoeter RTBF, moeten zich zien te be druipen met een bedrag dat zij van hun respectieve deelrege- ringen krijgen toegewezen uit de kijk- en luistergelden. Het vaste percentage van de kijk- en luistergelden (55%) blijkt onvoldoende voor de omroepen van beide talen om volwaardige programma's te maken op een net, laat staan op twee netten. Het is daarom dat de RTBF zijn tweede net aanwendt voor goedkope sportprogramma's en dat de BRT zijn tweede mogelijkheid vaak onbenut laat. De BRT-begroting van vo rig jaar bedroeg 311 miljoen gulden, waarvan 162 miljoen gulden opging aan personeels kosten (2600 man). Voor dit jaar geldt dat de uitgaven niet hoger mogen zijn ten opzichte van vorig jaar dan het infla tiepercentage van 2,5, terwijl de BRT te maken krijgt met kasten, die sneller zijn ge groeid dan de index en aanko pen uit het buitenland, waar de inflatie hoger is. Dat bete kent zonder meer dat de BRT verplicht zal zijn nog sterker te bezuinigen. Met lede ogen wordt door de BRT, de Belgische politiek en de ondernemingen gekeken naar de reclame, die over het Nederlandse beeld rolt ('Ook verkrijgbaar in Belgie!'), maar zeker naar het Luxemburgse omroepwezen, de RTL, die jaarlijks 100 miljoen gulden aan reclame-inkomsten uit België haalt. De laatste is een keiharde privé-onderneming, die vooral op omringende lan den gerichte reclamezendtijd verkoopt, afgewisseld met de simpelste amusementspro gramma's. Christen-democraten (CVP) en liberalen (PW), verenigd in de Vlaamse deelregering, hebben in hun regeerakkoord vorig jaar opgenomen dat er een commerciële tv-zender in de ether zal verschijnen. Het Rob Out: reddende engel in België? - FOTO ARCHIEF DE STEM kapitaal hiervoor moet in hoofdzaak komen van kranten en weekbladen en alleen de commerciële zender mag re clame uitzenden, de BRT niet. De Vlaamse pers had hier twee jaar geleden al rekening mee gehouden. Ze had zich verenigd in de Onafhankelijke Televisie Vlaanderen (OTV), waarin de kapitaalkrachtige groep rond het dagblad De Standaard, de VUM (Vlaamse Uitgeversmaatschappij), 40 van de aandelen en Het Be lang van Limburg en De Fi nancieel Economische Tijd respectievelijk 12 en 5% heb ben. Het resterende deel van de OTV bestaat uit een combi natie van Gevaert Photopro- dukten en Electrafina, waarin ook de niet gewenste Luxem burgse RTL weer een rol speelt. Een maand na de oprichting van de OTV, in juli 1984, werd een andere maatschappij op gericht, de Vlaamse Media Maatschappij (VMM), be staande uit dag- en weekbla den van allerlei pluimage: Het Volk, De Morgen, de Gazet van Antwerpen, Het Laatste Nieuws en weekbladen als Knack, Humo, Flair, Het Rijk der Vrouw. De problemen, die uit het bestaan van deze twee combi naties voortvloeien, zijn legio. Met de OTV wordt - zie boven - ook de RTL in de Belgische commerciële tv betrokken, hetgeen geen van de andere gegadigden echt behaagt. De VMM heeft wel een con creet voorstel gedaan, inclu sief een startkapitaal van 45 miljoen gulden, maar daar is de machtige VUM weer niet bij betrokken. En zonder de VUM ofwel De Standaard, wordt weer niet voldaan aan de eis dat de gehele pers verte genwoordigd moet zijn binnen de commerciële omroep. Volgens de berekeningen zou een commerciële Neder landstalige zender in België jaarlijks een kleine 200 mil joen aan reclame-inkomsten van de kranten en weekbladen (20 van het toaal) wegkapen. De nieuwste belangstellen de, de Werkgroep Vlaamse TV, waarin tv-makers zich or ganiseerden, stelde, gelijk met de bevestiging dat zij Rob Out aangezocht had, een plan in het vooruitzicht dat nieuw le ven in de VMM zal moeten pompen. Wanneer het plan komt is niet duidelijk. De BRT, die zich niet geheel wilde laten wegduwen, pro beerde vorig jaar nog de com mercie naar zich toe te trek ken door middel van gesprek ken met de uitgevers, die op niets uitliepen omdat de eisen van beide zijden veel te hoog bleken. Daarbij mag niet ver geten worden dat de BRT voor een bedrag van zo'n 7 miljoen gulden per jaar sponsoring krijgt van semi-overheidsin- stellingen en de VMM een ga rantie eist dat alle reclame naar de commerciële zender gaat. Waarom, zo luidt een logi sche vraag, krijgt de BRT niet de mogelijkheid om op een of beide netten bloksgewijs of eventueel zwevende reclame uit te zenden? De derving van inkomsten voor de kranten en weekbladen zou ondervangen kunnen worden door het in stellen van een persfonds. Maar daar voelt de politiek weer niet voor. Hoewel men er bij de overheidsomroep voor zorgt dat in de leiding van ge zichtsbepalende programma's, zoals actualiteiten en nieuws, de landelijke politieke verhou dingen zo goed mogelijk weer spiegeld worden, vinden chris ten-democraten en liberalen al te vaak dat de BRT-mede- werkers er socialistische synmpathieën op nahouden. Zeker de liberalen vinden dat aan de monopoliepositie van de BRT een eind moet komen al was het maar om te voorko men dat zij er in het medium te bekaaid vanaf komen. Ze kregen bij de start van de vorige regering-Martens de eerste minister (CVP) zelfs zo ver dat deze verklaarde: „Op het vlak van de radio en tele visie zal de regering in het raam van haar bevoegdheden in overleg met de gemeen schappen en met de geschre ven pers maatregelen treffen opdat het feitelijk monopolie vervangen zal worden door een stelsel van mededinging." Dat was in 1981. Vijfjaar la ter bevindt België zich in Europa nog steeds in een uit zonderingspositie, die bij wet moet worden opgeheven. Er is nog steeds verwarring alom.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1986 | | pagina 19