UITBLAZEN
Arbeidsduur en leeftijd allesbepalend
Surinamebeleid blijft zigzaggen
Senaat VS heeft
twijfels over
haalbaarheid SDI
Bon
Bondgenoten
VS
'in' voor SDI
sociale ■On
zekerheid
RAAD F_
DESTEMCOI
Natte
Pasen
Riskant spel
WIM KOCK
WOENSDAG 2 APRIL 1986
DE NIEUWE WERKLOOSHEIDSWET:
JUIIfilOTSM
ACHTERGROND
HUMANITAIRE HULP ALS POLITIEK MIDDEL
- FOTODESTEM/JOHANVANGURP
WOENSDAG 2 APRIL 1
HOOGERHEIDE - De
I op de vliegbasis Woen
enkele weken starten,
het ministerie van Defe
AKKOORDEN MET BONN EN L ONDEN
VOOR de thuisblijvers
boden de televisie
beelden van omver-
gewaaide caravans een
leuke afwisseling van de
eeuwige plaatjes van paas-
en pinksterfiles die je an
ders altijd te zien krijgt in
feestelijke weekends. Dit
was dus een Pasen van niks. Al
leen in de supermarkt bloeiden
de narcissen.
Wat doe je in een water-
doornat paasweekend? Thuis
blijven. Naar de televisie kijken
en lezen. Door de televisie wor
den wc getransformeerd van le
zende mens in kijkende mens.
Zégt men. Ik weet het niet. Ga
ik op mijn eigen ervaring af,
dan zou ik eerder het tegendeel
denken. De zogenaamde actua
liteiten-programma's doen mij
als krantenlezer al lang niets
meer. Eigenlijk zet ik de tv al
leen nog aan voor films en een
speciaal soort series als Chess-
game, door de AVRO 'S-pion-
nen' genoemd, de nog niet zo
lang geleden uitgezonden series
met inspecteur Dalglish, geba
seerd op boeken van P. D. Ja
mes en de maandagavond op
Nederland-1 begonnen serie
Maalstroom, die ik eerder op
België had gemist.
Series die ik goed vind,
heeft de BRT meestal een paar
maanden eerder dan Neder
land. Zaterdag begonnen ze
met Kane ana Abel, naar de
bestseller waarmee de Engelse
politicus/schrijver Jeffrey Ar
cher destijds zijn roem vestigde.
Het is een dramatisch verhaal
van twee mannen die ver van
elkaar - de een in Polen, de an
der in Boston USA - in zeer
verschillende omstandigheden,
maar op dezelfde dag werden
geboren en door het lot zijn
voorbestemd om hevig met el
kaar in botsing te komen. De
eerste aflevering moest zo'n 25
a 35 jaar overspannen, vanaf
beider geboorte tot aan hun
eerste, al meteen vijandige ont
moeting. Het door elkaar vlech
ten van de twee levensverhalen
leverde een nogal chaotische
wisseling van beelden op, waar
aan - vrees ik - kijkers die het
boek niet gelezen hebben nau
welijks een touw hebben kun
nen vastknopen. Viel tegen dus. -
De televisie viel in het alge
meen tegen, dus werd het lezen.
Nu is de lezende mens die thril
lers zit te verslinden intellectu
eel gesproken geen haar beter
dan de kijkende mens die nog
om André van Duin kan la
chen. Ik had niet de moed of de
energie om aan het gewichtiger
leeswerk, dat eigenlijk lag te
wachten op zoiets als een re
genachtig lang weekend, te be
ginnen. Ik koos voor het ont
spannende gemak van de thril
ler. Drie heb ik er gelezen en
aan een vierde kon ik nog net
beginnen. De KGB was alom
tegenwoordig, al moesten de
Russen in thriller nummer 2,
een louter actieboek met veel
doden, zware verliezen accepte
ren. Een punt in het voordeel
van de schrijver was, vond ik,
dat hij de CIA een spel liet spe
len, minstens zo smerig als dat
van de KGB. Geen echte
Rambo dus, deze J.C. Pollock,
al bleek hij wel een groot ver
eerder van de Green Bereis te
zijn. Twee van die groene ba
retten legden niet minder dan
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllHlllimilllllllllllllllllllllllllllllllllllllr
twaalf KGB-age nten en der- s
tien Russische commando's om
alvorens zelf de geest te geven,
nummer laatst ten slotte nog
door de verraderlijke kogel van
een CIA-scherpschutter.
Die eeuwig durende worste- s
ling van KGB, CIA, MI6, Spe-
aal Branch en IRA (het waren
alle vier spionage-thrillers) mag j=
opwindend lijken, je wordt er §j
op de duur wel duf van en
daarom liet ik me door mijn
zoon overhalen om mee naar
PSV-NE C te gaan kijken. Alle jS
kranten hebben al vermeld dat
het een wedstrijd van niks was, 5
maar een paar hoogtepunten
haal je er altijd wel uit. Zo 3
mocht ik voor het eerst sterren
als Ruud Gullit, Eric Gereis,
Frank Arnesen en Jan Heinlze
in levende lijve aanschouwen.
De volgens mijn zoon altijd 3
zeer onsportieve eretribune
joeg met traag ritmisch handge- j=
klap en gefluit Ruud Gullit op 3
de kast. De donkere speler,
zonder wie PSV alsnog de mist s
in zou kunnen gaan, wendde 3
zich met woedende gebaren tot 3
de hoofdtribune, een van de
weinige momenten waarop er
echt iets gebeurde. Goed voor
het evenwicht is er de staantri- 5
bune aan de overzijde die 3
prompt begint te zingen en te j|
juichen wanneer de hoofdtri- s
bune kankert.
Heel aardig vond ik het spel
dat Jan Heintze vlak voor ons
speelde (we zaten helemaal be- 3
neden, achter het gaas). Hoe hij 3
het precies deed, zag je niet, s
maar hij pikte elke tegenstan- j§j
der die in zijn buurt kwam de
bal af. Even volgde hij zijn
man. Dan kronkelde zijn rug, 3
een flitsende beweging met zijn
benen en - hup daar had 'ie
de bal weer. Hij deed me den- 3
ken aan een verdediger die ik in j|
mijn hockey-te am had. Die
leek over een telescopische arm
te beschikken. Als een tegen- |j
stander dacht dat hij hem voor- E
bij was, kwamen daar toch nog
die rekbare meters stick en arm 5
achter hem aan om de bal als-
nog weg te graaien.
Het waaide hard en af en 3
toe viel er een dikke spetter van 5
de dakrand, hoog boven ons,
maar we genoten daar in het
Eindhovense stadion toch het E
beste deel van de dag. De zon 3
scheen tenminste. Boven de 3
mooie, maar met geparkeerde
auto's volgepakte markt van E
Oirschot, waar we afstegen E
voor koffie, kwamen weer E
hoogzwangere regenwolken 3
aandrijven.
„Je zult zien", zei mijn E
zoon, net als ik teleurgesteld E
omdat de verwachte barrage 3
van doelpunten was uitgeble- 5
ven, „dat de wedstrijd straks op e
Studio Sport er een stuk leuker E
uitziet." Die voorspelling kwam 3
uit.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans- hoofdredacteur.
A Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229,4800 M8 Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326 (alleen abonnementen).
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28,01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14,® 01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910
Postadres. Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
f 23,60 per maand, 68,05 per kwartaal of J 264,45 per jaar
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
RpnlrrplntiPQ'
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584- Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINA 2
Door Lidy Nicolosen
DE nieuwe werkloos
heidswet (NWW) ver
vangt de huidige WW
en WWV. De uitkerin
gen daalden de afgelo
pen jaren al van 80 naar
70 ze worden korter
voor jongeren en wat
langer voor ouderen.
Nu heeft iedereen die on
vrijwillig wordt ontslagen
en in het jaar voor het ont
slag 130 dagen heeft ge
werkt, een half jaar recht op
een WW-uitkering van 70%
van het laatstverdiende loon.
De WW wordt betaald van
premies en uitgekeerd door
de bedrijfsvereniging.
Wie langer dan een half
jaar werkloos is moet naar
de gemeente voor een WWV-
uitkering, een voorziening
die betaald wordt van belas
tinggeld. Tot voor kort kreeg
vrijwel iedereen een WWV-
uitkering (70 van het laat
ste loon) van twee jaar. Maar
dit kabinet verkortte de
duur van de uitkering voor
jongeren en verscherpte de
arbeidsverledeneis om de
gelijke behandeling van
mannen en vrouwen te kun
nen betalen.
Oudere werklozen (50 jaar
en ouder) kregen recht op
70 van het minimumloon,
de 57,5 jarigen en ouder kon
den hun WW-uitkering hou
den tot hun 65e. De rest
moest na de WWV naar de
bijstand (RWW).
De NWW begint met een
uitkering van een half jaar
die ook 70 van het laatste
inkomen bedraagt. De 130
.dagen zijn ingeruild voor 26
'weken, waardoor ook deel
tijdwerkers een uitkering
kunnen krijgen.
Wie na dat half jaar voor
WW in aanmerking wil ko
men, moet in de vijf jaar
voor het ontslag tenminste
drie jaar een vast dienstver
band hebben gehad. Wie aan
deze 'arbeidsverledeneis'.
voldoet heeft ook recht op
een vervolguitkering van
een jaar, die 70 van het
minimumloon bedraagt.
Maar vraag is natuurlijk:
hoelang duurt de periode
tussen het eerste halfjaar en
de vervolguitkering? Er is
lang over gekibbeld. Aan
vankelijk wilde het kabinet
deze uitkering koppelen aan
de leeftijd en in halfjaar
lijkse stapjes verlagen naar
het minimum. Nog voordat
De Graaf dit plan in de Ka
mer kon verdedigen, kwam
premier Lubbers de kritiek
al tegemoet door de stapjes
weg te strepen tegen een ex
tra korting op de uitkerings
duur.
Het CDA had zich bij dit
plan al neergelegd, toen De
Graaf een oud VVD-plan
van stal haalde. Niks korten
op de uitkeringen, niks half
jaarlijkse stapjes. Het
nieuwe plan levert geld op,
maar werkt ook 25 van de
werklozen uit de boot.
Hoe ziet het eruit? Door
slaggevend voor de duur van
de WW-uitkering moet de
tijd zijn dat iemand heeft
gewerkt. Daarover is ieder
een het eens. Maar hoe bere
ken je dat? Lang niet alle ar
beidsverledens zijn geregi
streerd en alleen op de
werkloze zelf afgaan wil het
kabinet niet.
Zekerheid bestaat slechts
over de vijf jaar die vooraf
gaan aan het ontslag en
waarin de werkloze drie jaar
lang werk moet hebben ge
had. Dat wordt het 'feitelij
ke' arbeidsverleden ge
noemd.
Daar wordt een 'fictief'
arbeidsverleden aan gekop
peld, zeg maar een verzon
nen arbeidsverleden. Gere
kend wordt vanaf het 18e le
vensjaar, dan worden men
sen geacht aan het arbeids
proces deel te nemen. Trek
die 18 jaar plus de vijf jaar
('feitelijk' arbeidsverleden)
af van de leeftijd van de
werkloze en men krijgt het
'fictieve' arbeidsverleden.
Een voorbeeld. Louw de
Graaf, gewoon werknemer,
is 55 jaar. Hij heeft voor zijn
ontslag vijf jaar gewerkt.
Hij heeft een fictief arbeids
verleden van 32 jaar (50 min
18) en een feitelijk arbeids
verleden van vijf jaar.
Maakt samen 37. Dat geeft
De Graaf recht op een uitke
ring van vier jaar, vervol
gens op de vervolguitkering.
Hij is dan 60 en komt in de
IOW, een minimum-uitke
ring voor oudere werklozen.
In het huidige systeem had
hij een verlengde WWV-uit-
kering (70 van het laatste
loon) tot zijn 65e gekregen.
Een andere werkloze is 30
jaar en heeft in de vijf jaar
voor het ontslag vier jaar
gewerkt. Het arbeidsverle
den is 11 jaar (fictief: 25 min
18 is 7. Tel daarbij de vier
jaar feitelijk). Deze werkloze
krijgt een jaar WW en
daarna de vervolguitkering.
Nu zou hij of zij recht heb
ben gehad op 2,5 jaar.
Zo ziet het er voor ieder
een uit:
WAARHEEN MET DE
ABW NWW AOW
WAO/AWW IOW TW
ABW NWW AOW
'AO/AWW IOW TW
ABW NWW AOW
WAO/AWW IOW TW
ZW ABW NWW AOW
Arbeid»- Ultkarlngt- Virvolg-
virleden duur ultkiiing
0,5 tot 4 jaar 0,5 1
5 tot 9 jaar 0,75 1
0 tot 14 jaar 1 1
15 tot 19 jaar 1,5 1
20 tot 24 jaar 2 1
25 tot 29 jaar 2,5 1
30 tot 34 jaar 3 1
35 tot 39 jaar 4 1
40 en meer 5 1
Als de WW of de vervolguit
kering onder het minimum
zakt, kunnen gezinnen een
beroep doen op de Toesla
genwet.
Stof hebben ook de aanpak
van de fraudebestrijding en
het begrip passend werk in
de NWW doen opwaaien.
Staatssecretaris De Graaf is
daarvan zo geschrokken, dat
hij de term 'omkering van de
bewijslast' heeft weggemof
feld. Nu spreekt hij nadruk
kelijk over mensen die mis
bruik maken van de sociale
zekerheid.
De uitkeringsgerechtigde
moet informatie geven als de
bedrijfsvereniging (die het
geld uitkeert) daarom
vraagt. Als geconstateerd
wordt dat er gefraudeerd is,
moet de uitkeringsgerech
tigde zelf aannemelijk ma
ken dat hij of zij niet eerder
fraudeerde. Nu moet de uit
kerende instantie (bedrijfs
vereniging of gemeente) het
bewijs leveren.
Bij het begrip passende
arbeid heeft De Graaf voor
alle zekerheid zijn toelich
ting laten vallen. Er staat in
de laatste versie te lezen:
passende arbeid is alle ar
beid die voor de krachten en
bekwaamheden van de
werknemer is berekend, ten
zij aanvaarding om redenen
van lichamelijke of sociale
aard niet van hem kan wor
den gevraagd. Zo staat het
ook in de Bijstandswet.
Een nieuw begrip is „ver
wijtbaar" werkloos. Het be
tekent dat mensen door
eigen schuld werkloos zijn.
De bedrijfsvereniging kan
dan straffen uitdelen die va
rieren van helemaal geen
WW of slechts 70 van het
minimumloon. Nu beoor
deelt de gemeente dat en die
straft doorgaans met zes
.maanden of een korting van
tien of vijf procent.
Dit was de eerste aflevering
in de serie over de herziening
van het stelsel voor de sociale
zekerheid. Morgen volgt een
aflevering over de nieuwe re
gels in de WAO/AAW: 'WA-
O'er ook werkloos'.
Door Frans Boogaard
„SORRY, ik wil eerst
weten waar u me nu
mee confronteert.
Kunt u me éven uitleg
gen wat er aan de hand
is?"
Minister Schoo (Ontwik
kelingssamenwerking) pakt
met een verbeten trek om de
mond het ANP-tje aan dat
een verslaggever haar be
reidwillig toesteekt. En zo
neemt ook zij, tijdens een
tussenlanding op Schiphol,
tenslotte nog kennis van het
feit dat haar collega Van den
Broek (Buitenlandse Zaken)
enkele uren eerder via de
TROS-radio de medische
hulp aan Suriname heeft op
geschort.
Hulp die door haar, Schoo,
aan het dictatoriaal be
stuurde Surinaamse volk
was toegezegd.
Coördinatiefoutjes, hoe
potsierlijk ook, kunnen
vóórkomen tussen twee mi
nisters, zeker als ze zo uit
huizig zijn als Schoo en Van
den Broek. Maar die fre
quente afwezigheid kan
nooit worden aangevoerd als
excuus voor het zigzag-be-
leid dat Nederland nu al een
paar jaar jegens Suriname
voert.
Kort na de beruchte de
cembermoorden van '82,
waarmee voor het eerst de
De minister van Ont
wikkelingssamenwer
king Eegje Schoo.
toen bijna twee jaar oude re
volutie haar ware gezicht
liet zien, schortte Nederland
de verdragshulp (nu nog
rond 1,4 miljoen) op.
Nederlandse ministers
meden bevelhebber Bouterse
als een besmettelijke ziekte.
Het Surinaamse verzet in
Nederland werd welwillend
bejegend, op voorwaarde dat
het zich, althans op Neder
lands grondgebied, van bui
tenwettelijke activiteiten
zou onthouden.
Maar de tijden verande
ren. En marge wilden Van
den Broek en Schoo zich na
een poosje toch wel met de
bevelhebber onderhouden,
en weer wat later werden
geruchten over hervatting
van de hulp op termijn met
minder felheid weersproken
dan daarvoor.
De opheffing van de nood
toestand en het vorig jaar
herstelde contact met de
'oude' politieke leiders Lach-
mon (VHP), Arron (NPS) en
Soemita (KTPI) waren een
nieuw teken voor de Neder
landse regering dat Bouterse
het toch zo slecht nog niet
meende.
Toen er tenslotte nog een
Nationaal Instituut Mensen
rechten (NIM) werd opge
richt en de bevelhebber bij
de-vijfde verjaardag van de
revolutie, februari jongstle
den, binnen goed twee jaar
verkiezingen beloofde, toon
den Van den Broek en Schoo
zich zó opgetogen, dat ze
meenden hun straffe hou
ding, aangenomen na de
moord op vijftien critici van
het militaire bewind eind '82,
toch minstens gedeeltelijk te
kunnen laten varen.
Weliswaar zou de ontwik
kelingshulp niet worden
hervat, maar als 'eerste
stapjes' kon Paramaribo
vanaf nu weer rekenen op
medische hulp, medische
stages en hervatting van de
gesprekken over het remi
gratiebeleid.
De Kamer steigerde aan
vankelijk unaniem, maar
ging vervolgens vrij soe
peitjes door de knieën, op
voorwaarde dat de medische
hulp - hulp immers van hu
manitaire aard - uitdrukke
lijk van elke politieke bete
kenis zou worden ontdaan.
De stem van het Suri
naamse verzet in Nederland
werd niet gehoord. Die hield
niet op te"^rklaren dat de
hervormingen die Bouterse
tot nu toe heeft doorgevoerd,
minder waard zijn dan de
Surinaamse gulden.
De noodtoestand is im
mers opgeheven zonder dat
de bijbehorende vrijheden
werden hersteld; het Natio
naal Instituut Mensenrech
ten controleert niet alleen de
machthebbers maar wordt
op zijn beurt ook door de
machthebbers gecontroleerd
en het overleg met de op per
soonlijke titel opererende
'olide' politieke leiders kan
bezwaarlijk als een volks
raadpleging worden gezien,
zolang in het Suriname van
Bouterse politieke vergade
ringen verboden zijn.
Nu inmiddels de verden
king zeer sterk is dat Bou
terse ook buiten de Suri
naamse landsgrenzen de
misdaad dient - de arresta
tie, in Miami, van zijn rech
terhand Boerenveen kwam
ironisch genoeg ongeveer op
het moment dat premier
Udenhout minister Schoo
een blauwdruk voor de so
ciaal-economische ontwik-
.lfgjtfig van Suriname over
handigde - is dat voor Ne
derland opnieuw aanleiding
tot een herbezinning. Want
hoewel de humanitaire nood
in Suriname nog even groot
is als twee weken geleden,
wordt nu de medische hulp
opgeschort.
De drie grote Kamerfrac
ties PvdA, CDA en WD -
die een week geleden nog be
zworen dat aan die medi-
cijnzendingen geen politieke
betekenis mocht worden toe
gekend - eisten dat op hoge
toon, en natuurlijk op poli
tieke gronden.
Terwijl nu al vaststaat dat
bij het eerstvolgende posi
tieve signaal uit Paramaribo
het licht weer op groen gaat,
ook als er dan in heel Suri
name aan medische hulp
géén behoefte bestaat.
Zaterdag op Schiphol ver
klaarde Schoo dat „het pra
ten met de Surinaamse
machthebbers aan beperkin
gen onderhevig is", maar dat
„we wel móeten in het be
lang van het Surinaamse
volk".
Dat zal best kloppen.
Maar het verklaart nog
altijd niet waarom Boutersè'
- per slot van rekening niet
meer dan een eenvoudig
sportleraar - in zijn Neder -
land-beleid nu al vijf jaar
lang veel consequenter is
dan Nederland in zijn Suri-
name-beleid.
Door Jo Wijnen
DE wetenschappers die
betrokken zijn bij de
ontwikkeling van het
Strategisch Defensie
Initiatief (SDI) - ook
wel Star Wars ge
noemd - stuiten op
steeds grotere moeilijk
heden.
„Het enige resultaat dat
het onderzoek tot dusver
heeft opgeleverd is dat we
nu Weten voor welke ontzag
lijke uitdaging we staan",
zegt een gedeeltelijk vrijge
geven rapport dat door en
kele leden van de Ameri
kaanse Senaat is opgesteld.
Dat rapport constateert ook
dat er op dit ogenblik nog
geen technische doorbraak
in het SDI-programma te
melden valt.
Drie jaar geleden lan
ceerde president Reagan zijn
SDI-programma en het is
sindsdien een van de belang
rijkste doelstellingen van
zijn presidentschap gewor
den.
Het onderzoeksprogram
ma, dat vrijwel onmiddellijk
na Reagans aankondiging op
gang werd gebracht, is op dit
ogenblik nog niet veel meer
dan een soort haalbaar
heidsstudie.
Het rapport dat nu aan de
Senaat is gepresenteerd zal
de felle discussie die in de VS
over het SDI wordt gevoerd
nog verder aanwakkeren,
temeer omdat het ernstige
twijfels uit over de techni
sche, financiële en weten
schappelijke haalbaarheid
van Star Wars. Bovendien
verslindt het onderzoek on
gekend grote sommen geld.
Alleen al voor 1987 heeft het
Witte Huis 4.8 miljard dollar
voor het SDI-onderzoek ge
vraagd.
Zulke bedragen zijn even
wel te verwaarlozen als men
ze vergelijkt met het geld
dat straks nodig is om het
Strategisch Defensie Initia
tief operationeel te maken.
SDI is een stelsel van sa
tellieten en ruimtestations
dat een schild moet vormen
tegen iedere vijandige raket
die door de ruimte op de VS
wordt afgevuurd. Uiterst ge
voelige apparatuur is nodig
om die raketten op te sporen.
Na het opsporen moeten de
raketten vervolgens worden
vernietigd. SDI-weten-
schappers onderzoeken op
dit ogenblik of daarvoor zo-
genaande 'laserkanonnen'
kunnen worden toegepast.
Het ruimteschild zal - zo
stelt het senaatsrapport
vast - moeten bestaan uit
duizenden satelieten en
ruimtestations. Uitgaande
van de huidige kosten, gaat
alleen al het in de ruimte'
brengen van die stations en
satelieten ergens tussen de
87 en 174 miljard dollar kos
ten. De kosten van de sate
lieten en stations zelf en van
de wapensystemen die ze
aan boord hebben, zijn niet
meegeteld. Omdat het ruim
teschild een permanent ka
rakter draagt, moet het ver
volgens worden onderhou
den en van tijd tot tijd gemo
derniseerd.
Wat vooral zorgen baart is
de 'strategische' kant van
SDI. Een raket die via de
ruimte naar haar doel vliegt,
vervoert tientallen en met
tertijd misschien wel hon
derden zogenaamde 'atoom
koppen'. Nu al staat vast dat
SDI pas kans van slagen
heeft als het die raketten
kan vernietigen voordat de
atoomkoppen zich van haar
losmaken.
Het is vrijwel onmogelijk
om de afzonderlijke naar
hun doel vliegende atoom
koppen op te sporen, te on
derscheppen en te vernieti
gen. Bij een massale aanval
zal er wellicht sprake zijn
van duizenden atoomkoppen
De directeur van het Amerikaanse SDI-programma,
generaal James Abrahamson. - fotoap
die zich vanuit verschillende
richtingen naar verschil-
lendfe doelen bewegen. On
der die atoomkoppen zullen
zich, zo vermoeden de SDI-
wetenschappers, vele hon
derden 'lokvogels' bevinden
die geen inhoud en ook geen
nucleaire lading hebben,
maar die door de opspo-
ringssatelieten niet van de
echte atoomkoppen te onder
scheiden zijn. Om ieder ri
sico uit te sluiten zullen niet
temin al die duizenden
atoomkoppen - inclusief de
'lokvogels' - onschadelijk
gemaakt moet worden, wat
technisch en wetenschappe
lijk vrijwel onmogelijk is.
Niettemin blijft generaal
James A. Abrahamson, di
recteur van het SDI-bureau
van het Amerikaanse minis
terie van defensie, optimis
tisch. Hij verklaart in alle
toonaarden dat SDI „tech
nisch haalbaar" is.
Volgens het Senaatsrap
port zijn er evenwel talloze
bij het project betrokken
wetenschappers die hun
twijfels hebben.
„Als die wetenschappers
iets haten, dan is het te moe
ten toegeven dat hun onder
zoek weinig oplevert. Dat
immers ondermijnt hun we
tenschappelijke geloofwaar
digheid", aldus het Senaats
rapport.
Het is dan ook niet zonder
ironie dat nu al wordt ge
zegd dat, als SDI zal worden
gerealiseerd, de supermach
ten toch weer onderlinge af
spraken moeten maken over
aantallen, controle en over
gedragsregels voor onver
wachte en ongewilde inci
denten. In dat geval zal er
toch weer sprake zijn van
een soort bewapeningswed
loop en de daarbij behorende
onderhandelingen om die
wedloop te stoppen. En dat is
nu net wat president Reagan
met zijn SDI wil voorkomen.
Want hij heeft juist ge
zegd dat „SDI ons kan be
vrijden uit de gevangenis
der nucleaire bedreiging."
ONDANKS eerdere be
denkingen en de jongste
twijfels van de Ameri
kaanse Senaat, lijken de
bondgenoten van de VS
het omstreden Ameri
kaanse SDI-onderzoek
schoorvoetend te aan
vaarden als een realiteit
waar men niet om heen
kan.
De meeste hebben er geen
bezwaar tegen dat hun be
drijven aan het door Moskou
gewraakte project deelne
men. De Bondsrepubliek
sloot daartoe vorige week,
als tweede land na Groot-
Brittannië, zelfs een officiële
overeenkomst.
Proberen de bondgenoten
alsnog een plaatsje op de
SDI-trein te verwerven Op
een recente NAVO-vergade
ring in Würzburg wilde de
Amerikaanse minister van
Defensie, Caspar Weinber
ger, nog niet zo ver gaan.
Wel wees hij er op dat ook
andere landen geïnteres
seerd zijn in het sluiten van
een overeenkomst over deel
neming van hun bedrijfsle
ven aan het SDI-program
ma. Amerikaanse functio
narissen hopen dat er voor
de zomer ook akkoorden
worden gesloten met Italië,
Japan en Israel.
Andere landen als Frank
rijk, Nederland, Denemar
ken, Noorwegen, Grieken
land en Canada wijzen een
officiële participatie aan het
SDI-onderzoek af.
Zelfs Frankrijk, de koplo
per in het verzet tegen presi
dent Reagans 'Strategisch
Defensie Initiatief' (SDI),
heeft er niets op tegen dat
staatsbedrijven als Matra en
Thomson pogen een hap te
nemen uit de SDI-koek.
Om de nog altijd leveride
bondgenootschappelijke be
zwaren te omzeilen hebben
de Amerikanen de laatste
tijd minder de nadruk ge
legd op de omstreden strate
gische implicaties van het
SDI. Zij onderstrepen dat
het SDI vooralsnog niet
meer is dan een onderzoeks
programma, bedoeld voor
het bestuderen van een aan
tal opties voor de toekomst.
Ook wijzen zij op de voorde
len die het onderzoek naar
geavanceerde en tamelijke
exotische defensietechnolo
gieën kan opleveren voor de
civiele sector.
De Europese bondgenoten
blijken gevoelig voor dat
laatste argument. Een van
de redenen Van de Britten en
Westduitsers om SDI-over-
eenkomsten te sluiten is de
gedachte dat men het zich
niet kan veroorloven op
technologisch gebied nog
verder achter te raken op de
VS en Japan.
Maar Europese functiona
rissen vragen zich af of de I
VS werkelijk bereid zijn totI
het verlenen van lucratieve
contracten aan Europese be
drijven of tot het delen van
de technologische resultaten
van het project. Groot-Brit-
tannië en West-Duitsland
zullen, aldus een Franse
ambtenaar, niet voor of I
midden in de SDI-trein j
plaatsnemen. „Ze mogen a)
blij zijn als ze uiteindelijk j
terechtkomen in de goede- j
renwagon".
Van de 26 miljard dollar I
die de regering-Reagan tot
1989 voor het programma
wil uittrekken zou 3 miljard
bestemd zijn om richting
Europa te vloeien. (ANP)
UTRECHT (ANP) - Bij zie
kenfondsen, particuliere ziek
tekostenverzekeraars en de
Ziekenfondsraad stonden gis
teren de telefoons
roodgloeiend van mensen die
meer inlichtingen willen over
de wijzigingen in de zieken
fondsverzekering die dinsdag
1 april zijn ingegaan.
Van een onzer vers
„Er zijn geen juridische
verdrag met de VS door d
keurd en het schorsingsve
Besluit dat de gemeente ge
afgewezen", zo meldt een w
De zegsman van Defensie
tekent in dit verband nog aan
dat er volgende week wellicht
meer duidelijkheid is over het
tijdstip waarop de „eerste
spade de grond in zal gaan.
Het zal zeker geen maand
meer duren, want enige haast
is geboden". Zoals gemeld
moeten de werkzaamheden
eind 1988, wanneer de kruisra
ketten daadwerkelijk worden
gestationeerd, gereed zijn.
En met name dót motief
speelde bij de plaatsvervan
gend voorzitter van de afde
ling rechtspraak van de Raad
van State, mr. C. van Zeben,
mee om het schorsingsverzoek
dat door IKV, Pax Christi en
de Vredesbeweging Woens-
drecht was ingediend, af te
wijzen.
De vredesorganisaties voer
den als motief van hun ver
zoek onder meer aan dat voor
de werkzaamheden aan de ba
sis geen ruim twee jaar maar
slechts enkele maanden nodig
zijn. Ze verwezen in dit ver
band naar ervaringen in Bel
gië en Italië.
„Het valt niet onjuist te ach
ten dat de bewindslieden van
defensie en VROM het be
wuste Koninklijk Besluit heb
ben gegehanteerd. Ze dienden
rekening te houden met de
tijdsduur die met de inrichting
en het operationeel maken van
de basis is gemoeid en met de
door de regering aangegane
verplichtingen jegens de VS",
zo motiveert mr. Van Zeben
zijn beslissing. In dit verband
wordt ook de brief genoemd
j Vlees eten
Thuiswonende bejaarden
moeten dagelijks minstens 70
gram vlees eten. De voorzie
ning van benodigde voedings
stoffen is daarvan afhanke
lijk, zo blijkt uit onderzoek
van het TNO-Instituut voor de
Voeding.
ALERTHEID en fantasie kunnen
Gorbatsjov niet ontzegd worden
speelde hij in op de Amerikaans
voor te stellen de Zesde Vloot en
dellandse Zee terug te trekken.
Voor deze suggestie geldt ong
aan het eind van deze eeuw de
nen: de realiteitswaarde ervan is
Maar daarom is het de Kremlin
gonnen. Veeleer wil hij de aand
ring in Washington bij het vervuil
sen niet om de Sovjet-Unie heen
tegelijktijd zijn bereidheid 'zond
overleg over zijn voorstel. De o
Amerikanen de Russen als gelijk
Dat bleek ook nog eens in he
jov de vakantie van president
nieuw voorstel te komen: snel p
proeven. Washington moest on
met een vaag 'nee' te komen.
In de grootmachtenpolitiek is
vaak een schrikbeeld voor de a
met de Russen doorgaans niet
komsten over specifieke regional
staan zeer laag op de prioriteiten
gan.
Reagan wenst de regionale
wetse big-stickdiplomatie aan te
in Nicaragua opvoeren, in Hon
bouwen om de 'contra's' te ge
gnaanse verzet uitrusten met uit
nkaanse president is er krachti
van het Kremlin bestreden moe
Riet contra-infiltratie en militaire
oordeel over die landen alle nua
19in9, maar vergeet dat voor de
®e". natuurlijke voedingsbodem
tenijkheid, campesino's en een
Heagan verliest meer dan welke
ook de factor van het menselijk li
uit het oog. Wat Nicaragua, Hon
concluderen, dat zijn dollars de v
,n.^e' 9rootmachtencontact
net Amerikaanse geloof in de bi
woordelijkheid voor de veilighei
terughoudendheid in conflictsit
bang te voorkomen - te hebben
zijn verlangen naar een Amerik
niet onderdrukken. Hij komt er s
glitterige Oscaravond beleed hij
[n de goede, oude deugden
krachtpatsers John Wayne en
werken in het Wilde Westen, aan
[toekomst van een geordende w
eindelijk tot een riskant spel met
