UITBLAZEN!
Vooral bejaarden beter af met nieuw systeem
'Honduras wil geen oorlog met Nicaragua'
Waldheim onmogelijk geworden
even
Zetel van
3 miljoen
DlOflM
ACHTERGROND
SENAAT ACCEPTEERT WIJZIGING ZIEKTEKOSTENSTELSEL
PRESIDENT AZCONA TEGENOVER MISSIE TER BEEK:
Topambtenaar
voor rechter
OESTEMCOM
Vreemd
Seen schijn val
WIM KOCK
VRIJDAG 28 MAART 1986
VRIJDAG 28 MAART 191
Nieuwe vredesinitiatieven
in Centraal Amerika
STEEDS NIEUWE ONTHULLINGEN OORLOGSVERLEDEN
Gruwelen
Bureau-hengst
Kamer schrapte
strafbepaling
in pensioenwet
DE IN het buitenland
wonende Nederlan
ders hebben het le
lijk laten afweten. Van de
ruim 600000 over de we
reld verspreide landgeno
ten hebben er maar een
dikke 55 .000 gebruik ge
maakt van hun kiesrecht.
De rest geloofde het blijkbaar
wel. De regering had er drie
miljoen tegenaan gegooid om
die verre neven en nichten te
attenderen op de verkiezingen
en hen op te wekken mee te
doen. Hadden alle 600.000
meegedaan dan hadden we hun
stemmen voor vijf gulden per
stuk binnengehaald. Een
koopje voor de democratie.
Rond tien kamerzetels zouden
de buitenlandse Nederlanders
dan hebben volgestemd. Nu is
het er maar één. Een zetel van
drie miljoen. Dat wel. Elke
stem (het waren er 55864)
kostte bijna 54 gulden.
Hadden ze daar in Den
Haag eigenlijk iets van de in
het buitenland wonende land
genoten verwacht? Een woord
voerder van het CDA gaf later
zelf toe dat veel van die mensen
niet eens van het bestaan van
zijn partij afwisten. Die waren
al vertrokken toen de K.VP, de
ARP en de CHU nog zelfstan
dig de lakens uitdeelden in de
confessionele hoek van de
Tweede Kamer.
te vinden. Je hebt je door op
reis te gaan finaal losgesneden
en er zit niets anders op dan je
aan te passen aan je nieuwe
omgeving, tijdelijk of niet. Tij
dens de beruchte kabinetsfor
matie van 1977, die ons toch
wel degelijk beroerde, moest ik
voor een dag of tien naar
Schotland, via Londen. In Lon
den kocht ik de morgen na m'n
aankomst nog een Volkskrant
om te zien of formateur Den
Uyl nog iets bereikt had terwijl
ik de Noordzee overstak.
Ik stond daar op de stoep
van Aldwych, recht tegenover
de grijze burcht van de BBC, de
krant te lezen en ik was nog
niet halverwege het formatie
verslag of ik dacht: wat kan het
mij eigenlijk schelen. Ik
vouwde de krant op en depo
neerde hem in de papierbak die
naast het krantenstalletje
stond. De krantenverkoper
keek er van op: „Bad news?"
vroeg hij. „No" zei ik, „no news
at all." Hij lachte een beetje sa
menzweerderig vond ik. Alsof
ik de eerste was die ter plekke
ontdekte dat hij dagelijks kilo's
onnieuws voor nieuws ver
kocht. Een etmaal later, in de
Schotse hooglanden, bestond
Nederland nog slechts uit de
twee nummerborden op mijn
auto.
Als een korte reis al zo'n
abrupte breuk met Nederland
oplevert hoe vergaat het dan
niet degene die zich voor lange
tijd in het buitenland vestigt?
Het is een bekend feit dat Ne
derlandse verenigingen in het
buitenland, als ze er al zijn, een
moeizaam bestaan leiden. Dat
is zelfs zo in emigratielanden
waar aanzienlijke 'Nederland
se' minderheden wonen. Men
zegt dat Nederlanders in den
vreemde nooit hun belangstel
ling voor Nederland verliezen.
Dat mag zo zijn, maar die be
langstelling gaat uit naar heel
andere zaken dan het regeren
in Den Haag. Die mensen heb
ben meestal meer interesse in
de overlijdensberichten van het
wekelijkse sufferdje uit hun ge
boorteplaats dan in de lucht
posteditie van NRC-Handels-
blad. Ik heb in de loop der ja
ren talloze, langdurig in het
buitenland wonende Nederlan
ders ontmoet, maar ik kan me
niet herinneren dat er ooit één
van hen over politiek in Neder
land begon te praten. Wel over
Ajax en Heineken.
Soms denk ik dat wij Ne
derlanders, in potentie, geboren
cosmopolieten zijn. Wij kunnen
overal aarden en vallen nergens
op. We hebben het alleen be
nauwd wanneer we ons binnen
de grenzen van onze overbe
volkte kweekplaats bevinden.
Het is een reusachtige generali
satie natuurlijk, maar ook een
hoopvolle gedachte: voor een
Nederlander is er overal plaats.
Ik kan me "wel voorstellen
dat een Nederlander die al
twintig jaar in Argentinië, In
donesië, Alaska of zelfs 'maar*
in België woont, werkt en lief
heeft meer belangstelling heeft
voor kiesrecht aldaar. Laatst
zag ik op de televisie een inter
view met een in België wo
nende Nederlander. Die man
investeerde alles wat hij kon en
had (waaronder werkgelegen?
heid voor tientallen mensen) in
België. Maar meedoen aap'de
gemeenteraadsverkiezingen; Ijq
maar. Wijzend op het in Neder
land door buitenlanders pas
verworven lokale stemrecht,
vond deze buiten-Nederlander
zich door de Belgische demo
cratie tekort gedaan.
Er kan geen ander land ter
wereld zijn dat zo snel achter
de einder verdwijnt als Neder
land. Je neemt er vrijwel niets
van mee. Een fles whisky mis
schien, uit de tax-free van
Schiphol. Dat ligt meer aan de
Nederlanders dan aan Neder
land. Nederlanders hebben in
het buitenland de neiging hun
Nederlanderschap als het ware
af te leggen en op te gaan in de
nieuwe omgeving. De ene dag
lees je thuis in de krant nog ge
boeid en met de instemming of
ergernis van je betrokkenheid
over een kabinetsformatie en
de volgende dag, in Londen of
Parijs, kan Den Haag je geen
biet meer schelen.
Nederland wordt volkomen
onzichtbaar nadat je het verla
ten hebt. Het is verdwenen van
het televisiescherm en de plaat
selijke kranten reppen er niet
over. Ook op de radio wordt
Nederland al gauw een ver ge
ruis, alsof het in de melkweg
ligt. Geen van de mensen om je
heen spreekt de taal van Neder
land. Nergens een pot pinda-
kaas of zak chocolade hagelslag
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUIIIIUIIllllllllllimilllllllilllllllllllllllllIll
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur,
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17 00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand; 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17 00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur® 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINA;
Van onze Haagse redactie
NAUWELIJKS twee
maanden voor de ver
kiezingen kan staatsse
cretaris Van der Reijden
(Volksgezondheid) dan
toch een belangrijk stuk
wetgeving waarvoor hij
verantwoordelijk is af
sluiten.
De Eerste Kamer is woens
dagavond - na enig tegen
sputteren - akkoord gegaan
met de opheffing van de vrij
willige verzekering in het
ziekenfonds en de bejaarden
verzekering.
Die opheffing moest op 1
april een feit zijn en die da
tum is net gehaald. Even leek
het er deze maand op dat ook
1 april overschreen zou wor
den, toen de Senaat via een
verlengde schriftelijke ge-
dachtenwisseling de be
windsman wat langer aan
het lijntje hield. Maar verder
uitstel hoefde hij uiteindelijk
niet toe te staan.
De Wet Toegang Ziekte
kosten, zoals de stelselwijzi
ging officieel heet. heeft
Staatssecretaris Van der
Reijden.
- FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
bijna de hele kabinetsperiode
de volksgezondheidspecialis-
ten in de Eerste en Tweede
Kamer beziggehouden.
Van der Reijden had de
opheffing van de twee fond
sen al in 1985 tot stand willen
brengen. De tijd daarna had
hij willen gebruiken om over
'echte' hervormingen te pra
ten, zoals het verkleinen van
het ziekenfondspakket of het
invoeren van een eigen risico
voor ziekenfondsverzeker
den. Daaraan is hij niet meer
tegemoet gekomen, maar
Van der Reijden hoopt in een
volgende kabinetsperiode
wel dit soort zaken aan te
pakken.
De stelselwijziging die de
dag na Pasen ingaat zal voor
2,5 miljoen mensen een ver
andering inhouden. De mees
ten zullen, zo verzekeren ver
schillende deskundigen, erop
vooruitgaan, maar er zijn
ook mensen die nadeel on
dervinden.
In het kort verandert er
het volgende:
Bejaarden met een inko
men onder de 24.000 per
jaar zaten tot nu toe in de be
jaardenverzekering. Zij ver
huizen naar het verplichte
fonds. Voor hun treedt
meestal een verbetering op.
Zij betaalden tot nu toe pre
mie over AOW en eventueel
pensioen plus over vermogen.
In de nieuwe situatie zijn zij
alleen nog premie verschul-
digt over AOW en pensioen.
Het gaat om een groep van
ongeveer één miljoen men
sen.
Een andere groep bejaar
den met een inkomen tussen
de 24.000 en de 34.000 per
jaar zit in het vrijwillige
fonds. Zij betalen tot nu toe
een gereduceerde premie. Zij
stappen over naar het ver
plichte fonds, waar zij niet
slechter af zijn. Deze groep
omvat bijna 700.000 mensen.
De opheffing van het vrij
willige fonds is voor sommi
gen geen voordeel of nadeel,
maar anderen worden er wel
slechter van. Voor de meeste
uitkeringsgerechtigden
treedt er geen feitelijke ver
andering op. Gemiddeld ge
nomen zal ook voor weduwen
en mensen met een invalidi
teitspensioen of AAW geen
verslechtering optreden.
Maar er zijn altijd uitzon
deringen. Een weduwe die
een AWW-pensioen heeft
van bijvoorbeeld ƒ20.000 en
daarnaast nog een klein in
komen heeft uit arbeid gaat
flink meer premie betalen
(enkele tientjes meer). Dat
komt omdat tot nu toe alleen
premie over de AWW-uitke-
ring verschuldigd was. In de
nieuwe situatie moet ook
premie worden betaald over
dat inkomen.
Voor twee groepen mensen
met een uitkering heeft de
Senaat nog een uitzonde
ringspositie weten te beplei
ten. Het gaat dan om mensen
met een ABP-invaliditeits-
pensioen en een AAW-uitke-
ring, die door hun vroegere
inkomen particulier verze
kerd waren. Die zouden nu
naar het verplichte fonds
gaan. Voor mensen die hun
premie hebben afgekocht zou
dat een nadeel betekenen.
Voor hen is er nu een onthef
fing geregeld.
Een groep die nadeel van
de nieuwe situatie kan on
dervinden is de kleinere
ambtenaar, die naar de par
ticuliere markt moet. Tot nu
toe betaalde bijvoorbeeld een
PTT-ambtenaar die in de
ambtenarenverzekering zat
165 per maand voor zichzelf
en nog eens dat bedrag voor
zijn vrouw. De kinderen wa
ren tot 16 jaar gratis meever
zekerd. Op de particuliere
markt betaalt deze man
straks 135 per persoon,
maar dan zal hij voor zijn
kinderen een halve premie
moeten betalen. Dat kan dus
een kostenpost worden.
Het meeste is te doen ge
weest over de zelfstandigen.
Voor hen verandert er ook
het meeste. Zij krijgen ook
het zogeheten 'standaard
pakket' op de particuliere
markt tegen een prijs van
135 per maand. Om het na
deel te voorkomen waarmee
de PTT-er uit het laatste
voorbeeld zit, is er een com
pensatieregeling bedacht.
Die regeling is voor de eerst
komende drie jaar geregeld,
maar hoe het daarna moet is
nog niet helemaal duidelijk.
Tot slot kan nog gezegd
worden dat eigenlijk alle al
'zittende' ziekenfondsverze
kerden van de stelselwijzi
ging iets slechter zijn gewor
den. Zij betalen immers al
vanaf 1 januari van dit jaar
0,3% meer premie om de ex
tra kosten 350 miljoen) van
de opvang van met name de
bejaarden uit de vrijwillige,
en de bejaarden verzekering
te bekostigen.
Door Frank van Ooijen
„HONDURAS laat zijn grondgebied
niet gebruiken voor oorlogsactiviteiten
tegen Sandinistisch Nicaragua. We wil-,
len geen oorlog met dit buurland".
Met deze woorden heeft de nieuwe burger
president van Honduras, José Azcona Hoyo,
in een onderhoud met de Nederlandse parle
mentariër Ter Beek nog eens benadrukt, dat
hij zich niet door Reagan wil laten meeslepen
in een gewelddadig conflict.
Een opmerkelijke uitspraak overigens van
de president van Washington's belangrijkste
bondgenoot in Centraal-Amerika. De thuis
haven van duizenden door de VS gesteunde
contra's. Maar ook een land dat bezaaid met
Amerikaanse vliegvelden, bases, radarposten
en wapendepots de belangrijkste voorpost is
van Washington.
„Niet alleen de bevolking en regering van
Honduras, maar ook die van Costa Rica, ma
ken zich zorgen over een ongewenste betrok
kenheid bij het escalerend conflict tussen het
Sandinistisch bewind van Nicaragua en de
Amerikaanse regering. Beide landen lijken
niet meer in te stemmen met het polariserend
beleid dat Reagan t.a.v. Midden-Amerika
voert en sturen aan op een meer neutrale po
sitie".
Tot deze belangrijke conclusie komt Relus
Ter Beek die als voorzitter van het Humanis
tisch Overleg Mensenrechten (HOM) een
missie leidde die Midden-Amerika heeft be
zocht. De delegatie heeft deze maand de men
senrechtensituatie, vredeskansen en de rol
van de VS in deze regio onderzocht. Ter Beek
sprak met de presidenten van Costa Rica,
Honduras en El Salvador, met Sandinisti-
sche- en contra-leiders én het Salvadoraans
verzet. Maar ook met Amerikaanse senato
ren en organisaties voor mensenrechten.
Nu het Huis van Afgevaardigden Reagan's
plannen voor het opschroeven van de hulp
aan de contra's heeft gedwarsboomd, moeten
de Amerikaanse 'havikken' nog een tweede
tegenvaller verwerken. Honduras en de an
dere landen uit de regio raken steeds minder
overtuigd van 'het dodelijk communistisch
gevaar' aat Nicaragua volgens Reagan is.
Voor de Amerikaanse president is de poli
tieke verwijdering van Honduras een regel
rechte ramp.
Want sinds 1980 is dit strategisch gelegen
landje de belangrijkste Amerikaanse steun
pilaar in Centraal-Amerika. In vijf jaar tijd
hebben de VS de militaire en economische
steun aan Honduras vertienvoudigd en het
land herschapen in één grote militair oefen
terrein. Alles lijkt klaar voor een gecombi
neerde inzet van de 'snelle interventiemacht'
van de VS met de goedgetrainde Hondurese
troepen tegen Nicaragua. Maar met de ver
kiezing van de liberale presidentskandidaat
José Azcona in november 1985, heeft de Hon
durese politiek een voor Reagan onwelgeval
lige koers genomen.
Volgens Ter Beek is deze veranderirtg op
de eerste plaats ingegeven door de groeiende
angst onder de bevolking dat Honduras in
een bloedige oorlog met Nicaragua verzeild
raakt. De Hondurezen zijn bovendien bang
dat de duizenden zwaarbewapende contra's
in Honduras de interne veiligheid en wan
kele democratie in het land zelf ondergraven.
De contra's vormen een staat binnen de staat
waarop de autoriteiten van het gastland nau
welijks controle kunnen uitoefenen. Azcona
is dan ook een verklaard tegenstander van
het uitbreiden van de militaire hulp aan deze
troepen met 100 miljoen dollar.
Maar het Hondurese leger stelt zich in de
persoon van stafchef Alvarez krachtig te
weer tegen een al te neutralistische stelling-
name van de regering Azcona. Door de
strijdkrachten jarenlang rijkelijk van het
meest moderne wapentuig te voorzien, heeft
Washington immers een trouwe bondgenoot
'gekocht' die de harde lijn tegen de Sandinis
ten volledig steunt.
Ter Beek wijst er echter op dat de terug
houdende politieke koers op dit moment be
wijst dat de macht van de burgers in Hondu
ras groeit ten koste van die van die van het
leger. Honduras volgt niet meer klakkeloos
alle orders uit het Witte Huis en het Penta
gon. Maar Azcona kan zich door de afhanke
lijkheid van het Amerikaanse hulppro
gramma en de effectieve druk die de VS op
het Hondurees leger uitoefenen, niet een to
tale breuk met Washington veroorloven.
In Honduras woedt een stille strijd tussen
de vóór- en tegenstanders van de harde
Amerikaanse aanpak. Tegen deze achter
grond wordt het ontstaan van verwarrende
en tegenstrijdige berichten over een invasie
in Honduras door Nicaraguaanse troepen
enigszins verklaarbaar. Eerst ontkende de
Hondurese regering begin deze week in alle
toonaarden dat er een inval plaatshad. Ze
noemde de berichten 'pure propaganda van
Reagan om het Congres op zijn hand te krij
gen'.
Niet veel later zou Azcona persoonlijk uit
gebreide militaire steun hebben gevraagd
aan zijn Amerikaanse ambtsgenoot. Die hulp
werd onmiddellijk en zonder verdere be
moeienis van het Congres geleverd. Gaat het
hier misschien om een handige politieke zet
waarbij Reagan het lastige Congres passeert
en via het Hondurese leger alsnog een fors
voorschot van 20 miljoen dollar aan militaire
hulp uitbetaalt aan de contra's?
Of zijn de Sandinisten werkelijk zo dom
om tijdens het felle debat in Washington over
de steun aan de contra's, met een inval in een
buurland een gigantische troefkaart in de
handen van hun vijanden te spelen? Kei
harde bewijzen van zo'n invasie geven het
beste antwoord op deze vragen. Maar die
ontbreken nog.
Ook in Costa Rica keert het tij voor de VS
met de verkiezing vorige maand van de 'vre-
despresident' Oscar Arias Sanchez. Zijn
voorganger Monge heeft zich in het verleden
tot een pro-Amerikaanse houding laten ver
leiden door 600 miljoen dollar aan Ameri
kaanse economische steun te accepteren.
Maar de Costaricanen hebben met de keuze
van Arias duidelijk hun afkeuring laten blij
ken van de door Monge verkwanselde neu
traliteit. De strikt neutrale buitenlandpoli
tiek wordt in dit land dan ook op handen ge
dragen sinds de afschaffing van het leger in
1949.
In ruil voor economische steun heeft
Monge de laatste jaren ingestemd met de
herbewapening en geheime operaties van de
contra's en de CIA in zijn land. Enkele grens
incidenten met Nicaragua waren hiervan het j
directe gevolg.
Oscar Arias heeft in woord en daad aange-
gevèn dat Costa Rica onder zijn leiding weer
zal streven naar een politiek van actieve neu
traliteit. Zo zijn de betrekkingen met Nicara
gua onlangs genormaliseerd en zijn opnieuw
ambassadeurs uitgewisseld. Verder is er een
akkoord bereikt over de instelling van een ci
viele commissie die moet voorkomen dat er
weer grensincidenten tussen Nicaragua en
Costa Rica ontstaan. Arias heeft ook ver
klaard dat de contra's beter vanuit hun eigen
land zouden opereren. En Reagan's vurig ge
wenste 100 miljoen dollar dragen naar zijn
mening meer bij aan de democratie in de re
gio als het geld in ontwikkelingsprojecten ge
stoken wordt.
Honduras en Costa Rica. Twee staten die
Reagan vergeefs tot overtuigde anti-Sandi-
nistische bastions aan de noord- en zuidgrens j
van Nicaragua wilde maken. Onder Arias en
Azcona zoeken beide Middenamerikaanse re
publieken echter aansluiting bij het meer ge
matigde Contadora-kamp dat een oplossing
zoekt via overleg en een overeenkomst.
De VS houden echter vast aan de lijn van
confrontatie. De Middenamerikaanse poli- J
tiek komt in een stroomversnelling. Wat ligt
er in het verschiet? Meer strijd of een ak
koord? Op deze vraag geeft Relus Ter Beek
in het laatste artikel van deze serie op za. 29
maart uitgebreid antwoord.
(Eerdere artikelen in deze serie verschenen 15, 18,
19,22,26 en 27 maart)
Door Gerard Kessels
BONN - Aanhangers
van de Oostenrijkse
presidentskandidaat
Kurt Waldheim trekken
dezer dagen rond met
stickers. Over de le
vensgrote plakkaten
met de vriendelijk la
chende diplomaat wordt
het tekstje 'Jetzt erst
Recht' ('Nu heel zeker')
geplakt. Maar toch is er
voor Waldheim geen
houden meer aan.
De stroom onthullingen
over zijn oorlogsverleden
hebben de vroegere secreta
ris-generaal van de Ver
enigde Naties in een wel
haast onmogelijke positie
gebracht. Nog houdt hij taai
vól, maar de man die er in
zijn indrukwekkende car
rière steeds weer in slaagde
boven te komen drijven, lijkt
nu definitief kopje onder te
gaan.
Van een carrière a la
Waldheim kunnen politici
slechts dromen. Minister van
Buitenlandse Zaken van
Oostenrijk, tien jaar secreta
ris-generaal van de Ver
enigde Naties en dan nu op
de drempel van het Oosten
rijkse presidentschap.
Waldheim is een wat
kleurloos compromis-figuur.
Door weinigen geliefd, voor
velen acceptabel. Enigszins
opportunistisch zoekt hij
steeds zijn voordeel zonder
zich echt ergens aan te bin
den. Zo kandideert hij nu
voor de Oostenrijkse chris
tendemocraten voor het pre
sidentschap, zonder dat hij
lid is van hun partij.
Bij elke stap in Wald-
heims carrière waren er ge
ruchten over een lidmaat
schap van de nazi-partij of
de SS. Iets concreets kwam
echter nooit tevoorschijn. Nu
heeft het verleden Waldheim
echter ingehaald. Bij het
','v—T.
Deze foto van 22 mei 1943 toont Waldheim in SS-uni-
form in het Joegoslavische Podgorica, nu Titograd. In
zijn gezelschap hoge Duitse en Italiaanse officieren.
verschijnen van de eerste
berichten over zijn oorlogs
verleden, reageerde de di
plomaat nog strijdlustig:
„Deze campagne tegen mij
zal mij waarschijnlijk hel
pen. Ik vertrouw op de intel
ligentie en het beoordelings
vermogen van mijn landge
noten", zei hij.
Het begon met mededelin
gen over een lidmaatschap
van de SA van Waldheim in
1938. Ook zou hij bij de na-
tionaalsocialistische studen-
tenbond zijn geweest. De
kandidaat ontkende meteen.
„Ik ben nooit lid geweest van
een nazi-organisatie", zei
hij. De aantekening 'SA' op
zijn legerkaart kon hij alleen
verklaren door er op te wij
zen dat hij in zijn studenten
tijd lid was geweest van de
ruiterklub van de Consu
laire Academie in Wenen.
Omdat veel leden van die
club zich bij de SA hadden
aangesloten, was hij waar
schijnlijk 'per abuis' ook bij
deze nazi-organisatie inge
deeld.
Deze verwijten zijn in
middels naar de achtergrond
verdwenen. Wat daarna be
kend is geworden is immers
veel ernstiger. Uit Joegosla
vische documenten en dos
siers van het Joodse Wereld
congres is immers gebleken
dat Wehrmacht-luitenant
Waldheim veel nauwer be
trokken is geweest bij de
gruwelen van de nazi's op de
Balkan dan hij ooit heeft
toegegeven. Waldheim heeft
steeds beweerd dat hij na het
oplopen van een verwonding
in Rusland van 1942 tot het
einde van de oorlog op de
Balkan slechts als vertaler
en schrijver van berichten
actief is geweest.
De documenten die nu op
tafel liggen belasten Wald
heim zeer. Hij hoorde bij de
staf van de beruchte lucht-
machtgeneraal Alexander
Löhr, die in 1947 wegens oor
logsmisdaden in Joegoslavië
werd geëxecuteerd. Wald
heim zou zich niet alleen met
onschuldig schrijfwerk onle
dig hebben gehouden, maar
maar zich wel degelijk ook
met de krijgshandelingen
bemoeid hebben. Hij zou ook
zelf bevelen hebben gegeven.
Na de oorlog zou hij in Joe
goslavië als oorlogsmisdadi
ger te boek zijn gesteld. In
zijn dossier van 18 december
1947 bij de Joegoslavische
Commissie tot Vaststelling
van Oorlogsmisdaden (no. F
25.572) wordt Waldheim be
schuldigd van: „Moord,
doodslag, het doodschieten
van gijzelaars, beschadiging
en vernieling van eigendom,
het platbranden van dorpen
en dergelijke". Van april
1944 tot het einde van de oor
log zou hij zich in de gene
rale staf van het Duitse Bal
kan-leger speciaal hebben
bezig gehouden met repre
saille-maatregelen tegen
partizanen.
Volgens Waldheim is al in
1947 in Joegoslavië „zeer snel
gebleken dat deze aantijgin
gen niet steekhoudend zijn".
De in het nauw gebrachte
kandidaat wijst in dat ver
band ook op zijn vriend
schap met de gestorven Joe
goslavische president Tito,
die in de oorlog de partiza
nen aanvoerde. Als de aan
tijgingen klopten, aldus
Waldheim, zou Joegoslavië
niet twee keer vóór hem
hebben gestemd bij de ver
kiezing van de secretaris-ge
neraal van de Verenigde Na
ties. Het is merkwaardig dat
de Joegoslavische regering
nog steeds niet met een ver
lossend woord in de zaak-
Waldheim voor de dag is ge
komen. De sleutel tot de
waarheid van Waldheims'
gedrag op de Balkan ligt im
mers in Belgrado.
Wie dezer dagen het
Waldheim-hoofdkwartier in
Wenen belt, moet geduld
oefenen. Woordvoerder Ge
rold Christian is nauwelijks
aan de lijn te krijgen, be
laagd als hij wordt door de
internationale pers. Na an
derhalve dag proberen lukt
het eindelijk. „Waldheim",
zegt Christian resoluut,
„heeft nooit aan krijgshan
delingen op de Balkan deel
genomen. Hij was een echte
buro-hengst". Maar waarom
duikt zijn naam dan op in de
archieven? Christian: „Wij
ontkennen niet dat Wald
heim na de oorlog verdacht
is van oorlogsmisdaden. Dat
klopt. Maar de Joegoslaven
hebben meteen na de oorlog
alle Wehrmacht-officieren
op een lijst van oorlogsmis
dadigers gezet. Pas daarna
zijn ze gaan filteren. Toen is
Waldheim er ook direct uit
gevallen. Daar moeten ook
documenten van zijn
Daarna is zijn verleóei|
weet ik hoe vaak, onder
zocht: door de Verenigdc|
Naties, door de Amerikaai
CIA en naar ik aanneem ooici
door de Russische KGB"
Ook Christian zegt te hope:
op een verlossend woord uit
Belgrado. Aan opgeven
denkt de kandidaat echter
niet.
Hoe het ook zij, toch is er
iets niet in orde met Wald
heims' tijd op de Balkan
Daarvoor is de zwijgzaam
heid die hij over deze periode
altijd aan de dag gelegd
heeft te opvallend. In zijn
auto-biografie „In het glazen
Paleis van de Wereldpoli
tiek" doet hij net of na
lichte verwonding in 1941 in
Rusland de oorlog praktisd
voor hem voorbij was. Hij
wekt de indruk dat hij tus
sen 1941 en 1944 slechts
doende was in Wenen zij"
proefschrift te schrijven
zijn toekomstige vrouw het
hof te maken.
Waldheim heeft het er
voor hemzelf niet beter op
gemaakt door steeds te blij
ven ontkennen totdat het
niet langer meer ging.
heeft hij, beetje bij beetje,
steeds meer toe moeten ge
ven. Zijn geloofwaardigheid
is aangetast.
Los van de vraag of Wald
heim de komende wek®
overeind blijft: als president
kan hij voor zijn land niets
doen. Van een president
wordt een vlekkeloos image
verwacht. Hij moet over zo
veel persoonlijke autorite'
beschikken dat hij in feite
boven de partijen staat. Die
autoriteit heeft Waldheim
niet meer. Wat moet Oosten
rijk met een man als presi
dent, die op verzoek van de
Amerikaanse joden wellicW
niet meer tot de Verenig*
Staten wordt toegelaten?
AMSTERDAM (ANP) - De di
recteur sociale verzekeringen
van het ministerie van Sociale
2aken, L.V. uit Oegstgeest, die
jn februari dit jaar met een
jtnokploeg probeerde zijn ge
kraakte woning in Amster
dam te ontruimen, zal worden
vervolgd. Dit heeft persoffi
cier van justitie mr. Wooldrik
donderdag bekend gemaakt.
L.V. wordt verdacht van
openlijke geweldpleging, be
dreiging en huisvredebreuk en
zal hiervoor bij de rechtbank
in Amsterdam terecht moeten
staan, aldus Wooldrik. Onder
de andere verdachten die zich
voor de rechter zullen moeten
verantwoorden, is ook de echt-
genote van V., zo zei de persof-
I ficier.
Een lid van de knokploeg, de
a-jarige T. H., werd inmid
dels door de rechter vrijge
sproken voor zijn aandeel bij
de ontruiming. Een andere
verdachte werd vanwege zijn
leeftijd verwezen naar de kin
derrechter.
V. werd, na zijn arrestatie in
februari, voor onbepaalde tijd
geschorst door minister De
Koning van sociale zaken.
Voorlopig blijft die schorsing
gelden, aldus een woordvoer
der van het ministerie donder
dag.
DEN HAAG (ANP) - Het is de
I Tweede Kamer zelf geweest,
die (in 1969) de 'strafbepaling'
uit de pensioenwet voor poli
tieke ambtsdragers schrapte.
Dat blijkt uit het dossier
rondom de totstandkoming
van de algemene pensioenwet
politieke ambtsdragers.
Afgelopen week is rumoer
I ontstaan over het feit dat
I mevr. Rost van Ronningen,
I weduwe van een NSB-leider,
I een staatspensioen geniet om
dat haar man lid van de
I Tweede Kamer is geweest
voor en tijdens de oorlog.
Het verwijderen van de
strafbepaling uit de ontwerp-
wet betekende dat de voorge
stelde bepaling tot intrekking
van het recht op pensioenbeta
ling wegens wangedrag kwam
J te vervallen. Althans voor ka-
Imerleden. Voor ministers en
1 staatssecretarissen geldt nog
[steeds dat de pensioenuitke-
Iring vervallen kan worden
Iverklaard indien de gewezen
[minister, uit Nederlands na-
Itionaal oogpunt beschouwd,
Izich onwaardig heeft gedra-
[gen. De wet noemt onder an-
|dere het gaan in vreemde
[krijgsdienst en veroordeeld
jn voor een strafbaar feit.
Nu minister De Korte (Bin
nenlandse Zaken) een onder
zoek heeft toegezegd inzake de
toekenning van een pensioen
aan de weduwe van de NSB-
[leider Rost van Tonningen, is
opmerkelijk de uitspraak uit
'969 van de vroegere bewinds
man: „Mocht onverhoopt zo-
inige maatregel ooit noodza
kelijk worden geacht (dan zou)
"en aparte wet voor het indi-
iduele geval tot Stand kunnen
vorden gebracht."
)E verkiezingskoorts begint in Ned|
jet gezond verstand te benevelen, f
■1 mei geen beslissing te nemen oq
'lemen tijdig op te vangen; Lubber]
jélijk, de publicatie van het Centraa
e inkomsten daarvan niet in zijn si
ie AbvaKabo, de ambtenarenbond I
ergroting boven werktijdverkorting
laat acht a tien miljard gulden zou 1
Datzelfde congres kreeg van het]
jee om bij de kamerverkiezingen 1
VD te stemmen. De favorieten val
mkerzijde. Maar daar ontpopt de Fj
erbezuiniger en spuwt Den Uyl al
at de premier niet vóór Pasen gere
©ngsplan: „een afgang voor deze.
"et kan vreemd gaan in deze werl
'AAR buiten toe probeert de blar
"'"-Afrika nog steeds de indruk ta
®n in de goede afloop consequel
at erop gericht is de zwarte bevollf
tn®chaP Ie geven. Binnenskamers!
e conclusie zijn gekomen, dat 1
der geleidelijkheid geen scl
e9 blijkt linea recta te leiden naar a
ue gewelddadigheden beperken]
>n fen het apartheidsbeleid en <i
-politie. Tussen de zwarten ondel
ken. Criminelen in de zwarte woq
uurgers. Alleen al in Soweto, de
Johannesburg, zijn vorig jaar l|
nke extremisten hebben burger
- op zwarten. In al dat tumult gs
verloren.
eni.ge kans van de regerende
>nd ln uitstoten van haar <f
™9enootschap met de gematigd
S 6u !,ndiërs- Een niet gering aal
wge bij voorbeeld het feit, dat in.
^aendom is van zwarten, grote]
sip d ^-, nd- Om die mensen!
in v-f' .echter een h°9e Prijs md
"hiQH blank Zuid-Afrika daartoe t
denis van het land verder met i
