Pacificatie-democratie beter niet idealiseren
Turkije wil heropening gesprek over toetreding tot EG
OPEC: Zelfs de schijn bedroog
even..u
UITBLAZEN
'GE
VERZOENING ZONDER BOETE IN ZUID-AFRIKA (ON)MOGELIJK
Politiek
op rijm
DESTEMCOMME
Fwee petten
loeizaam overleg
'ACHTERGROND'
Schutter
iaakte
straat
juveilig
Kerk-reclame
op het
voetbalveld
DEN H
ciale
een cao
het pe
goed so
SOMS valt een kamer
lid in de praktijk wel
eens tegen. Hij is op
de kieslijst opgevoerd als
een briljante coming man
en vervolgens hoor je vier
jaar niets meer van hem.
Bij de volgende verkiezin
gen verlaat zo'n man dan
via de achterdeur de politiek.
Momenteel werpen opnieuw
tweede kamerverkiezingen hun
schaduw vooruit, zoals dat zo
mooi heet. Alle lijsten vertonen
wel weer nieuwe gezichten. He
laas misschien is het niet zo dat
iedere stad of streek een eigen
afgevaardigde naar het parle
ment stuurt (districtenstelsel).
Desondanks lijkt het onder
staande lied, ingestuurd door
de 90-jarige mevrouw Pouleijn
uit Ulvenhout, via haar doch
ter, mevrouw W. Adriaansens-
Pouleijnme met het oog op de
komende verkiezingen wel toe
passelijk:
De kiezersraad van Bommelhui-
was dronken van de brandewijn
omdat er in de Tweede Kamer
'n afgevaardigde moest zijn.
Toen kozen ze een hereboertje
omdat hij dikwijls kranten las.
Omdat hij veel op Cats trak
teerde
en omdat er memand anders
DINSDAG 25 MAART 1986
DINSDAG 25 MAART 1986
WIM KOCK
Daar houdt hij ellenlange reden
de beste spreker dat is hij.
Daar neemt men zijn interpella
ties
met algemene stemmen aan.
Daar heeft hij heel zijn verder le
ven
aan 's werelds landsbelang ge
daan.
Al sinds m'n kinderjaren
ken ik het liedje van de dikke
dominee die 'zijn gat heeft ver
band aan de kachelrand'. A. Si
mons uit Breda stuurde me een
variant die nieuw voor me was:
Ta ra ra boemdiejee
De blikken dominee
Die schoot met kruit en lood
Zijn arme naaister dood.
Nu zit hij in de kast
Al aan een ketting vast.
De jongens roepen luid:
Hij komt er nooit meer uit.
Ik heb nog een paar mooie
inzendingen liggen. Onder
meer een lang vers over het Be
leg van Leiden (inzender: J.H.
Harmeijer uit Etten-Leur) en
een paar prachtige verzen, op
geschreven door ene Mathijs
van Gils in 1892 en ingezonden
door de Terheijdense Heem
kundekring 'De Vlasselt'. Deze
teksten zijn echter te lang om
in deze rubriek te passen en te
gecompliceerd om op de ge
bruikelijke wijze te worden in
gekort. Jammer. Ik ga nu lang
zamerhand een punt zetten
achter deze 'serie in een serie',
dus aan de straatliederen e.d.
In de volgende aflevering keren
we terug naar het oorspronke
lijke onderwerp: Nederlandse
spreekwoorden, uitdrukkingen
en gezegden, en wel aan de
hand van het standaardwerk
van prof. dr. FA. Stoelt. Alleen
als u nog oude liedjes of verzen
kent met een politieke strek
king, als het lied hierboven,
houd ik me gaarnè aanbevolen.
Wie weet hoeveel lering eruit te
trekken valt met het oog op de
komende kamerverkiezingen.
Het moeten dan wel volkse lied
jes zijn en geen professioneel
werk als cabaretliedjes, partij
liederen e.d.
(Dit is de 21ste aflevering in de
serie 'Bij wijze van spreken').
Het boertje stribbelde wel wat
tegen omdat hij meer om vette
varkens dan om een kamerzetel
gaf. Ook had hij er geen idee
van welk beginsel hij was toe
gedaan tot hij ten einde raad de
keukenmeid raadpleegde en die
maakte dadelijk zo'n kabaal. Ze
zei: „je zoent me om 'n hoekie,
je bent een fijne liberaal.Dat
was aan geen dovemansoren
gezegd:
En toen hij zijn beginsel kende
toen nam hij afscheid van zijn
vrouw.
Hij kocht een rok, een stok, een
degen
en ging in 't Haagje aan de
sjouw.
Hij peinsde over 's lands belan
gen
en hij trakteerde heel royaal.
Voor al die Haagse lieve meisjes
was hij de ware liberaal.
Afgezien van z'n sukses bij de
lieve Haagse meisjes deed het
boertje het niet best. In de ka
mer kwam er geen stom woord
uit zijn mond. Hij wist niet
waar het over ging. Tot er een
nieuwe drankwet op het tapijt
kwam. Daar was hij absoluut
voor:
Maar toen de Kamer wou gaan
stemmen
was hij het die erbij ontbrak.
't Kamerlid van Bommelhuizen
lag straalbeschonken in de bak.
Thuis onder de kiezers stak een
storm van verontwaardiging
op. Voor het kamerlid uit Bom- 3
meihuizen zat er uiteindelijk |j
niets anders op dan z'n biezen §j
te pakken. Trouwens:
Z'n hart verlangde naar z'n var- 5
ken
en naar z'n brave keukenmeid. M
In plaats van de Tweede Ka- §j
mer nam hij nu zitting thuis in
de beste kamer. En:
Ja, daar nu woont hij alle dagen
de zitting zeer aandachtig bij. 3
minuiminminhui1
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28. 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14. 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14. 01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand; 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
f 1,80 per kwartaal, j 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18 30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447
NCB rek. 230301584 - Rabo rek 101053738.
Door Jan Bouivmans
TERWIJL Zuid-Afrika
nog volop in de ellende
zit en er nog geen enkel
concreet uitzicht is op
een waarachtige af
schaffing van de apart
heidspolitiek, laait ook
buiten Zuid-Afrika zelf
op gezette tijden de dis
cussie op wat voor dat
land de beste politieke
constellatie voor de toe
komst zou kunnen zijn.
Dat ook mensen in Neder
land zich daar druk over ma
ken, mag niet zo verwonde
ren. Een plotselinge wijzi
ging van de machtsverhou
dingen in Zuid-Afrika,
waarbij zwart de plaats in
neemt van blank, zou aan ons
land zeker niet ongemerkt
voorbij gaan. Per slot van re
kening wonen in Zuid-
Afrika nog heel wat landge
noten die bij een wisseling
van de macht best weer eens
de wijk naar het vaderland
zouden kunnen nemen. Of
zo'n stroom vluchtelingen, en
vooral hun politieke gedach-
tengoed, de binnenlandse
verhoudingen ten goede
komt, is maar de vraag.
Prof. dr. S. W. Couwen-
berg, hoogleraar staats- en
bestuursrecht aan de Eras-
musuniversiteit in Rotter
dam, is een van de landgeno
ten die zich regelmatig
mengt in de discussie over
Zuid-Afrika's toekomst. On
langs deed hij dat nog met
een bijdrage in een gerenom
meerd landelijk dagblad
naar aanleiding van een
nieuw boek van de Neder
lands-Amerikaanse politico
loog Arend Lijphart
- 'Machtsdeling in Zuid-
Afrika'- die volgens Cou-
wenberg een internationaal
erkend deskundige is wat be
treft de staatkundige proble
matiek van het land.
Theoretisch zijn er voor
Zuid-Afrika's toekomstig
staatsbestel vier mogelijkhe
den denkbaar, zegt Couwen-
berg Lijphart na: het streven
naar een zwart meerder
heidsregime; ondemocrati
sche oplossingen zoals invoe
ring van een beperkt kies
recht; opdeling van het land
zoals de thuislandenpolitiek
beoogt of nog radicaler in
aparte staten voor blank,
zwart en bruin; pacificatie
politiek en -democratie. De
eerste drie mogelijkheden
worden onmiddelijk van ta
fel geveegd. De afwijzing van
een zwart meerderheidsbe
wind wordt nader gemoti
veerd met de argumenten dat
het zowel voor blank als voor
zwart schadelijk zou zijn.
„Een zwart meerderheidsbe
wind zal onvermijdelijk lei
den tot schending van de
rechten van zowel de blanke
als de zwarte minderheden,
tot etnische en raciale polari
satie en tot burgeroorlog
en/of dicatuur. Het is vol
strekt onjuist de conflictsi
tuatie in Zuid-Afrika te her
leiden tot een zwart-wit con
frontatie", aldus citeert Cou-
wenberg met instemming
Lijphart.
Beide heren maken zich
echter schuldig aan het
zaaien van begripsverwar
ring. Gesuggereerd wordt
namelijk dat een zwart
meerderheidsbewind een ge
slaagde greep naar de macht
betekent van één enkele
stam. In feite geeft de term
'meerderheidsbewind' alleen
maar aan, dat de zwarten in
normale democratische ver
houdingen op grond van hun
getalssterkte ook in het
landsbestuur de meerderheid
zouden zijn.
Opstandjes drijven op jongeren.
Zoeken beide heren een
excuus met voorbedachte ra
de Het gaat niet aan het
apartheidssysteem op één
lijn te stellen met andere
problemen die Zuid-Afrika
ook heeft. Die truc haalt het
blanke regime' ook graag uit
om het voortbestaan van de
apartheid te rechtvaardigen.
Hét centrale probleem in
Zuid-Afrika is dat zwart
- zonder onderscheid naar
stam of wat dan ook- van
elementaire rechten is ver
stoken en dat blank niet ge
negen lijkt dat fundamenteel
te wijzigen. Stammentegen
stellingen - in heel Afrika
een bekend verschijnsel,
maar veel dichter bij huis
vinden we exact hetzelfde
tussen Walen en Vlamingen
bijvoorbeeld - zijn er zeer ze
ker, maar wel even van een
andere orde. Je kunt je bo
vendien afvragen in hoe
verre het blanke bewind de
stammentegenstellingen vol
gens het principe 'verdeel en
heers' niet uitlokt en/of be
vordert. Bewijzen daarvoor
liggen in het gevoerde thuis-
landenbeleid voor het opra
pen.
Couwenberg pleit in na
volging van Lijphart harts
tochtelijk voor een pacifica
tiepolitiek en pacificatiede
mocratie in het Zuid-Afrika
van de toekomst. Dit model
en een zwart meerderheids-
bewind hebben meer ver
wantschap dan wordt toege
geven en juist dat maakt hun
pleidooi wat verdacht. Het
lijkt wel of beide heren er
vooral op uit zijn om de
schade van toekomstige fun
damentele wijzigingen voor
de blanken zoveel mogelijk te
beperken, om er de blanken
vooral zonder enig kleer
scheuren van af te laten ko
men. Dat is een eenzijdige
benadering die zich wreekt.
Bloedvergieten voorkomen is
heel veel inspanning waard,
maar het is al te idealistisch
niet in te calculeren dat de
blanken een prijs zullen
moeten betalen voor hun ge-
neratieslange onderdrukking
en juist daaraan lijken Cou
wenberg en Lijphart te wil
len ontkomen.
Een pacificatie-democratie
voor Zuid-Afrika houdt na
melijk het volgende in: deel
neming aan de macht door
vertegenwoordigers van alle
bevolkingsgroepen, ver
gaande autonomie voor elk
van die groepen, evenredige
vertegenwoordiging en ver
deling van de openbare amb
ten en financiële middelen,
een vetorecht voor minder
heden als het gaat om vitale
belangen. Dit op consensus
gerichte model zou de enig
realistische en vreedzame
oplossing zijn voor het hui
dige conflict in Zuid-Afrika.
Zo'n pacificatie-democra
tie is ongetwijfeld een voor
treffelijke oplossing wanneer
hij tot stand komt vanuit on
geveer gelijkwaardige
krachtsverhoudingen van
participanten. Zou Zuid-
Afrika van het huidige
apartheidssysteem direct
overstappen naar zo'n pacifi
catie-democratie, dan zou
blank er uiterst genadig at. I
komen, want men kan bin. I
nen de verregaande autono-l
mie met aftrek van de zwar. I
ten gewoon op de oude voet I
verder gaan. Gezien de be-1
staande politieke, economi. I
sche en culturele machtspo.1
sitie van de blanken zouden I
de zwarten in zo'n constella.
tie opnieuw genadebrood te
eten krijgen.
Maar bovendien heeft
blank intussen te veel li
berokkend aan zwart in|
Zuid-Afrika dat het psycho-1
logisch gezien onrealistisch is I
te veronderstellen dat een I
„alles is vergeven en verge-1
ten" - en dat lijkt de pacifica-1
tie-democratie in te sluiten-1
tegelijk met afschaffing van I
de apartheid zonder mee; I
mogelijk is. De opstandjes
van de laaste twee jaar in d
zwarte woonsteden dreven I
met de schoolboycot op een I
generatie jongeren van wiel
niet meer verwacht mag I
worden dat ze met genade-1
brood genoegen neemt.
Zeker in Zuid-Afrika, dat I
zijn apartheid niet op del
laatste plaats met theologi-
sche argumenten meent tel
kunnen rechtvaardigen, zal I
men gevoel hebben voor het
oer-christelijke gegeven, i
berouw van zonde alleen niet I
voldoende is voor vergeving I
Daar hoort wezenlijk boete I
doen bij, voldoening gevenI
aan de partij die men bena-1
deeld heeft. Dit is een oer-ge-1
geven van hetzelfde chris-1
tendom, dat zozeer geweld
loosheid predikt. Tussen I
apartheid en pacificatiede-1
mocratie ligt voor blank I
Zuid-Afrika een aparte en I
onvermijdelijke fase var,
boete voor het verleden. 1
dient door mensen als Cou-I
wenberg en Lijphart uit rea-1
liteitszin ook in de discussie
betrokken te worden.
TURKIJE is bereid uit
stel te accepteren van
het op 1 december van
kracht wordende recht
op het zogeheten 'vrije
verkeer van personen' in
Europa, waardoor
Turkse werknemers zich
vrij zouden kunnen ves
tigen in elke EG-lid-
staat.
De Turkse premier Turgut
Ozal stelt daarbij als voor
waarde dat de onderhande
lingen met Turkije moeten
worden heropend over het
volledig lidmaatschap van de
Europese Gemeenschap.
In een vraaggesprek bena
drukt de eerste minister dat
er in zijn land, in het licht
van Turkse juridische maat
staven, geen politieke gevan
genen meer zijn en dat het
folteren van gevangenen tot
het verleden behoort.
Op grond van het uit 1963
daterende associatieverdrag
dat Turkije heeft met de EG
hebben de Turken met in
gang van 1 december recht
op een 'vrij verkeer van per
sonen'. De Europese Com
missie, het dagelijks bestuur
van de Gemeenschap, heeft
begin maart de raad van mi
nisters voorgesteld het op
heffen van de beperkingen
op het vrije verkeer van per
sonen enige tijd uit te stellen,
in verband met bezwaren die
er bij enkele lidstaten leven.
Ook de Turkse wens om op
termijn volledig lid te wor
den van de EG stuit op Euro
pese terughoudendheid.
Wat zijn naar de mening
van premier Ozal de achter
gronden van die afhoudende
Europese opstelling?
Ozal: „Ofschoon het bruto
nationaal produkt van Tur
kije in vergelijking tot de
meeste Europese landen laag
is, kan 75 procent van onze
industrie concurreren met
die uit Europa. De Turkse
economie heeft een ander ka
rakter dan de Europese eco
nomieën. Onze landbouw
produceert andere produk-
ten. Wij exporteren vooral
katoen en tabak. Dat wordt
in Europa niet verbouwd.
Onze produktie van boter en
melk is niet hoog. Wij moeten
er zelfs van importeren. Tur
kije zal dus de Europese
overschotproblemen van bo
ter en melk niet vergroten. Ik
stel zelfs voor dat Nederland
meer.koeien naar Turkye ex
porteert. Die kunnen we goed
gebruiken".
„De Europese Gemeen
schap heeft Turkije verzocht
het van kracht worden van
het recht op het vrije verkeer
van personen uit te stellen.
Oké, wij zullen op dit verzoek
ingaan, maar op één voor
waarde: de onderhandelin
gen over toetreding van Tur
kije tot de EG moeten wor
den heropend. Tot het mo
ment waarop een nieuwe
overeenkomst is gesloten,
zullen wij afzien van het
recht op het vrije verkeer
van personen. Vier of vijf
jaar daarna zal Turkije lid
worden van de EG. Dat
hangt af van de periode die
nodig is om onze economie
volledig te harmoniseren met
die van de EG. Voor het aflo
pen van deze eeuw zal de
komst van Turkse arbeiders
naar Europa zijn beëindigd",
aldus de premier.
In Nederland en andere
Westeuropese landen hebben
Turken van de tweede en
soms al derde generatie iden
titeitsproblemen. Ze komen
terecht in een culturele kloof
omdat ze zich zowel in Neder
land als in Turkije niet ge
heel geaccepteerd voelen.
Neemt Uw regering maatre
gelen om deze moelij kheden
te helpen oplossen?
Ozal:„De problemen gel
den voor een kleine groep en
zijn van voorbijgaande aard.
Als ze van tijd tot tijd naar
Turkije komen, houden ze
contact met hun land. Ze vor
men een goede brug tussen
Europa en Turkije. Wij zijn
bezig met een modernise
ringsproces en zij kunnen
hun opgedane kennis en er
varingen overbrengen naar
Stichter van de Turkse nationalistische partij, premier
Turgut Özal. - fotoap
Turkije en bijdragen aan het
verbeteren van de betrekkin
gen tussen Nederland en
Turkije. Hun kennis van
beide talen is zeer belangrijk.
Met name voor het bevorde
ren van het toerisme".
Eind vorig jaar hebben vijf
Westeuropese landen, waar
onder Nederland, een sta-
tenklacht tegen Turkije bij
de Commissie voor de Men
senrechten van de Raad van
Europa ingetrokken na een
minnelijke schikking. Toch
concludeerde Piet Stoffelen
(PvdA), de Nederlandse rap
porteur van het juridisch, co
mité van de assemblee van de
Raad van Europa, dat er in
Turkije nog op grote schaal
wordt gefolterd, speciaal door
de politie.
Ozal:„Ik heb met Stoffelen
gesproken. De meeste verha
len waarop hij zijn rapport
heeft gebaseerd, zijn verzon
nen. Bepaalde gevallen van
slechte behandeling van ver
dachten en gevangenen heb
ben zich voorgedaan in de
periode tussen 1980 en 1983
(tijdens de staat van beleg).
De militaire autoriteiten wa
ren er echter op gebrand om
elk geval van foltering dat
aan het licht kwam te onder
zoeken en de schuldigen te
straffen. Ik kan het weten,
want ik was vice-premier in
de eerste anderhalf jaar".
„Niet vergeten moet wor
den", zo benadrukt Ozal, „dat
voor 1980 zeker 5.000 onschul
dige burgers werden ver
moord door terroristen. Na
1980 werden veel mensen
gearresteerd. Het aantal ver
dachten dat moest worden
ondervraagd, nam plotseling
toe met misschien wel het
vijftigvoudige. Ervaren poli-
tie-agenten waren onvol
doende voorhanden, daarom
zijn er mogelijk onbekwame
personen ingeschakeld.
Waarschijnlijk was dat de
oorzaak van al die berichten
over martelingen. Heden ten
dage wordt er in Turkije niet
gefolterd. Wij hebben een
vrije pers, een parlement en
politieke partijen. Een klein
incident kan door de pers en
de oppositie 100 maal aan de
kaak worden gesteld.
Daarom zeg ik dat er geen
gevallen van foltering meer
zullen voorkomen".
Zijn er in Turkije nog poli
tieke gevangenen?
Ozal:„Wat zijn politieke
gevangenen?"
Mensen die in de gevange
nis zitten omdat ze op ge
weldloze manier gebruik
hebben gemaakt van hun de
mocratische burgerrechten.
Niet degenen die met bom
men hebben gegooid.
Ozal:,,Als u doelt op de
verdachten van het Vredes-
comité (van wie er twaalf al
ruim drie jaar in de gevange
nis in voorarrest hebben
doorgebracht), zij zijn allen
op vrije voeten gesteld. In
dien u spreekt over de leden
van (de linkse vakbond)
DISK, ook zij zijn uit de ge
vangenis ontslagen. De pro
cessen tegen hen worden
voortgezet, maar ik heb geen
mogelijkheid de rechtsgang
te beïnvloeden. Turkije heeft
een volledig onafhankelijke
rechtspraak".
17 bedoelt dus dat er geen
politieke gevangenen meer
zijn
Ozal: „Er zijn alleen nog
politieke gevangenen naar
Europese maatstaven, niet
volgens de in Turkije gel
dende opvattingen en wetten.
Tussen Europa en Turkije is
een fundamenteel verschil
wat betreft het Wetboek van
Strafrecht. Communistische
propaganda is in dit land,
wegens het gevaar van onze
noorderbuur de Sovjet-Unie,
bij wet verboden. Ook het ij
veren voor het veranderen
van de seculiere republiek
Turkije in een religieuze
staat naar het voorbeeld van
Iran of een ander land, is bij
wet verboden. Het is niet toe
gestaan een politieke forma
tie op te richten met de naam
Islamitische Democratische
Partij. In Europa kan dat
wel, bijvoorbeeld een Chris
ten-Democratische Partij".
De nu 58-jarige premier
Turgut Ozal is begonnen als
elektrotechnisch ingenieur
Onder oud-premier Süley-
man Demirel werd hij be-|
kend als leidersfiguur
het staatsplanbureau. Bij de
Wereldbank in Washington,
waar hij drie jaar in dienst
was, werd hij economisch
verder geschoold. Na een
carrière in het Turkse be
drijfsleven kreeg Ozal in ja
nuari 1980 in het kabinet-De-
mirel de portefeuille Econo
mische Zaken. Ozal is uitge
sproken voorstander van een
monetaristisch economisch
beleid en een vrije markt
economie.
Uw economisch beleid is
ondermeer gebaseerd op htl[
stimuleren van export,
beteugelen van de inflatie ei
het bevriezen van de lonen
De Turkse pers en de opposi
tie verwijten u geen oog
hebben voor de groeiende or-
moede onder de bevolking oli
gevolg van de hoge inflatie
Hoe reageert U op die kritiek'
Ozal:„Turkije is een ont
wikkelingsland. Op mon
diaal niveau is er de afgelo
pen jaren sprake van eenge-|
ringe economische
Turkije heeft het hoogstel
groeipercentage ter wereld]
In de voorbije twee jaren
reële economische groei var
respectievelijk 6 en 5 procent
De inflatie is afgenomen, Ir
1984 ging het nog om 50 pre
cent. Nu is de inflatie gez
tot circa 33 procent. En
jaar zullen wij er zonde
twijfel in slagen de prijsver
hogingen terug te breng®
tot 25 procent. Waarort
wordt er toch steeds g
dat de bestedingen in Turkiji
te laag zijn. Er is een rede
lijke koopkracht. Om e®
voorbeeld te geven: wij heb
ben vier jaar geleden klei-
rentelevisie geïntroduceerd
in Turkije. Vorig jaar zijne'
1,2 miljoen kleuren-tv's ver
kocht. Hoe is dat mogelijk3»
de koopkracht te laag '3
(ANP)
Door Pieter-Jan Dekkers
DE bij de OPEC aange
sloten olie-producerende
landen zijn na acht da
gen intensief onderhan
delen zonder enig succes
te boeken uit elkaar ge
gaan. Ze zijn er zelfs niet
in geslaagd de interne
verdeeldheid te camou
fleren met een nietszeg
gende slotverklaring,
wat meestal wel gebrui
kelijk is.
Dat de oliehandelaren er
geen enkel vertrouwen in
hadden dat de OPEC in staat
zou zijn haar problemen op te
lossen bleek eind vorige week
al toen de olieprijzen daal
den, ondanks de nadrukke
lijke medeldeling uit de
OPEC-conferentie dat men
het eens was geworden over
het uitgangspunt: een pro-
duktiebeperking om de olie
prijs weer de hoogte in te
krijgen. Deze mededeling
werd door de oliehandelaren
- gezien de daling van de
olieprijs - op de werkelijke
waarde geschat. Zelfs de
schijn bedroog.
Ze hebben gelijk gekregen.
Want er is in Genève werke
lijk niets bereikt. Dat de
OPEC-landen vinden dat de
olieprijs weer omhoog moet
staat gelijk met het inrappen
van de bekende open deur.
Hoe die hogere prijs te reali
seren, daar ging het om en
daar is men niet uitgekomen.
Sterker nog, de verdeeldheid
binnen de OPEC lijkt na acht
dagen Genève groter dan
ooit.
Zoals zo vaak in het verle
den blijkt de verdeling van
de olieproduktie over de aan
gesloten landen het grote
struikelblok te zijn. Met
name de militante OPEC-
landen Algerije, Libië en
Iran - grote voorstanders van
een produktiebeperking -
wilden de Golfstaten de re
kening laten betalen. Met
name Saoedie Arabië zou
weer het meest moeten inle
veren.
Het zit er dik in dat de Sa-
oedies de komende weken
hun produktie verder zullen
vergroten. Olieminister Ja-
mani heeft al herhaaldelijk
voorspeld dat de olieprijs uit
eindelijk wel eens op acht
dollar per vat (van 159 liter)
zal kunnen uitkomen. Mo
menteel wordt tussen de
twaalf en dertien dollar voor
een vat betaald.
Met het vergroten van de
produktie wil Riaad vooral
Groot-Brittannië dwingen in
de pas met de andere oliepro
ducerende landen te gaan lo
pen. Een prijs van acht dollar
per vat Noordzee-olie is niet
meer rendabel voor de Brit
ten.
Tevens wil Riaad de
dwarsliggende OPEC-landen
dwingen eindelijk eens se
rieuze afspraken te maken
over de verdeling van de
olieproduktie, omdat tot nu
toe vrijwel geen enkel
OPEC-land zich aan ge
maakte afspraken heeft ge
houden. Behalve de Saoedies
dan.
Een van de gevolgen van
het mislukt overleg is in
ieder geval dat de prijs de
komende tijd nog verder zal
dalen. Jamani is bereid die
ontwikkeling een handje te
helpen door de produktie op
te voeren.
Wat was begonnen als een
poging het door de OPEC
verloren aandeel op de we-
reldoliemarkt terug te vero
veren is voorlopig geëindigd
in een volstrekte chaos. Op 15
april gaan de OPEC-landen
een nieuwe poging wagen,
maar of het veel zal uithalen
wordt ronduit betwijfeld.
Als de Saoedies hun con
frontatiepolitiek volhouden -
en die heeft alleen op wat
langere termijn kans van
slagen - zullen de weigerach
tige OPEC-landen - en mo
gelijk ook de Britten - wel
gedwongen worden om tot
produktie-afspraken te ko
men. Riaad neemt immers
een ijzersterke positie in. Dat
land heeft de produktie de
afgelopen maanden bijna
verdubbeld en bezit de capa
citeit om daar nog een
schepje bovenop te doen.
Riaad beschikt vooralsW
over voldoende financifj
middelen om die confront31;!
nog een tijdje vol te houdt
de meeste andere OPEC-1"
den niet, hun schulden
den alleen maar groter.
En ook in Groot-Brittah
groeien de bomen niet n>®|
tot in de hemel. De vonij
week ingediende begro'-
van het kabinet-Thatc
draagt daar duidelijk deS
ren van. De inkomsten 1
de staat zijn door de dak'
olieprijs dermate inge22
dat een verkiezingsbeloftj
belastingverlaging - op F
lange baan is geschoven.
Er wordt zelfs al gefit";
terd dat Thatcher straks,1
Riaad maar lang genoegv
houdt, de belastingen
moeten verhogen om de
lende olie-inkomsten te K
nen compenseren. Dat 1
dan tevens het faillissen»
van het 'Thatcherisme' in:'|
den.
lOOGEZAND (ANP) - De 37-
rjge W.B. uit Hoogezand
Lfft maandagavond met een
jubbelloops jachtgeweer de
<woners van de burgemees-
Van Royenstraat in zijn
woonplaats een paar uur de
.[uipen op het lijf gejaagd, al-
Forens een speciaal arrestie-
Ijjm van de rijkspolitie Apel
doorn een einde maakte aan
ijn capriolen.
De Hoogezander, die ge-
ronken had, schoot vanuit
jn ouderlijke woning de rui-
,n van naburige woningen
jrapot en vuurde op passe
rende auto's. Daarbij werd
„iemand gewond. Toen hij bij
Let verlaten van de woning
overmeesterd werd, had hij
„og 70 jachtpatronen bij zich.
)ver zijn motief is nog niets
ïkend.
Van een
onzer verslaggevers
geijsteren - Langs
het voetbalveld in het
Limburgse Geijsteren
wordt niet alleen reclame
gemaakt voor bedrijven,
maar draagt ook het
kerkbestuur een bood
schap uit. „De week voor
het werk, de zondag voor
sport en kerk", is het
credo dat pastoor j. Pe
ters met grote zwarte let
ters uitdraagt op een re
clamebord.
Het bord van het kerk
bestuur is afgelopen
weekend geplaatst door
de voetbalclub tegelijk
met tien andere reclame
borden. Pastoor Peters:
„We moeten ons niet
schamen voor onze ge
loofsovertuiging en ons
op die manier terugtrek
ken binnen de kerk. Er
zijn tien personen en be
drijven die middels zo'n
bord hun zaak willen
promoten. En waarom
zou de kerk dat dan niet
kunnen".
HII.V
televis
dienen
verval
herstr
aantal
dienst
Dat
punter
plan
Marce
midda
van de
voorge
moet v
een bei
Vervol
gegaan
voerinf
nen.
„Zo'n
van het
vraagd
situatie,
het cao
wenste,
koord af
De
bemoeilijk
delingen c
Bij de bar
delbaar
sterk ve
liep het n
op een ca
den. In de
taal liggei
gen stil.
De Kont
kelijk nie
schuldvra
breding
van de cao
lips en de
daaraan to
het bankt
bonden vai
ger person
van het pei
De Die
FNV en CF
met iedere
verder te i
let feit dat mensen nogal eens twee totaal ve
ikleden, kan soms tot vreemde situaties lei
irlid, dat tevens in het bestuur van een a
larom voorstander is van liberalisering var
inwege die andere verantwoordelijkheid, g
inwoordiger, dat verwerpt omdat zijn fractie
in is aan bij de kabinetsformatie gemaakte at
Drs. H. A. van Stiphout is ook zo'n man met
Intwoordelijkheden. Hij is commissaris bij t
laar tegelijkertijd direkteur van de door de i
Irganisatie voor Strategisch Arbeidsmarkten
lie laatste functie zegt hij dat een 36-urige v
Ireiging vormt voor de economische groei
eel problemen kan worden doorgevoerd. 7
IKZO echter sanctioneert hij het beleid van d<
an dat concern, dat weigert ook maar met de
in over het invoeren van die 36-urige werkwe
ter zegt hij dat er voldoende vakbekaam per;
om die 36-werkweek te kunnen uitvoeren,
iKZO voert hij dat tekort juist aan om de 36-t
inmogelijkheid' te kwalificeren. Als OSA-dirt
it er bijna geen organisatorische problemer
«ren van de 36-urige werkweek, maar all
IKZO beweert hij het tegendeel. Als commiss
ook dat bedrijven niet de morele taak hebbc
bestrijden en vindt dus ook dat de regerin
'artoe niet mag dwingen. Als OSA-directeur
'ring zich juist sterk moet maken voor herve
is middel om de werkloosheid te bestrijden e
'el degelijk een verantwoordelijkheid dragen.
Twee petten, twee tegengestelde meningen,
tsproken.
IjOORZENDERS als genoemde heer Van Sti
'nstige mate het toch al zo moeizame overk
trs en vakbonden over nieuwe CAO's annex
IJ9' Zoals de kaarten nu liggen, lijken de grot
F, bij die onderhandelingen het onderspit te
n de banken zijn zij al buiten spel gezet. De w
aar achter hun rug om CAO-accoorden afges
tn van het hoger- en leidinggevend personeel
het is niet zo vreemd dat het hogere persom
Hen arbeidstijdverkorting dan de vertegenwo
V*V' Leidinggevend personeel bekleedt in h
m h'e 2ictl moei'1jK lenen voor arbeidstijdverl
°rdt het bedrijfskader zelf dagelijks geconfror
organisatie en produktie die het gevok
erktijcJ kunnen zijn. Dat neemt echter niet weg
noge mate gebaat is bij rust aan het arbeidsfi
n9en verpesten ook voor hen het werkklimaat
in h ^-onderhandelingen dreigen nu eer
orden tussen de werkgeversorganisaties en
n?et de overheid voorlopig als toeschouv
dar twee kijven, hebben twee schuld: de weri
kennelijk op uit zijn de bonden een toontje
nó^e bonden omdat van hun kant niet altijd
gebracht voor de problemen, die inderda
taia' tijdverkorting verbonden kunnen zijn.
triHi nu met 9ebalde vuisten tegenover elk;
jaiust maar niet gehinderd door enig benul
M®?n eventueel arbeidsconflict,
ecierland is te klein, economisch te afhankel
unn°m zich dranr>atische conflicten tussen de s
ikrh veroo|Toven. Willen we als land profiter
aar °P'evin9„de werkloosheid terugdringe
laai s°ciaal verzekeringsstelsel in stand houd
m "economisch gebied consensus geboden,
li p[rir,en ln goed overleg naar oplossingen te
lurio en de banken is gebeurd, kunnen we
aid herJ,dan da' Pet besef van gezamenlijke
L-r' et 9eor9aniseerde bedrijfsleven op he
-nsen overlaat.
