UITBLAZEN
Echte verkiezingskoorts ontbreekt in Frankrijk
VN-toetreding dilemma voor neutraal Zwitserland
K
Gonzalez behaalde overwinning met bittere nasmaak
even..;
CDA 'DWI1
Plaatselijke
partijen
POS
Zure regen van
VRIJDAG 14 MAART 1986
BIB
■ACHTERGROND'
PAGINA 2
ik/RlJPAG 14 MAART 198
Daling
hypotheekrente,
De rente van de
Postbankhypotheken
is gedaald
en is nu vanaf:
SPAANSE PREMIER BETAALT IN OKTOBER DE REKENING
den HAAG - Het giste
I 0ver de nieuwe mediawe
uit op een forse botsing tu
DESTEMCOIV
WIM KOCK
POLITICI praten naar
gelang het ze uit
komt. De PvdA bij
voorbeeld, nooit te lui om
een lans te breken voor de
kleinschalige democratie,
laat de beoogde opvolger
Wim Kok in een verkie
zingstoespraak de vloer
aanvegen met 'plaatselijke lijs
ten'. Die moeten nu maar eens
een beslissende tik voor de kie
zen krijgen. Plaatselijke par
tijen spelen immers niets klaar
bij gebrek aan banden met de
'landelijke politiek'. Het zal wel
niet toevallig zijn geweest dat
Kok dit zei in een Brabantse
gemeente waar sinds jaar en
dag een relatief grote plaatse
lijke partij meeblaast in het po
litiek concert en dat analyses
van vorige .verkiezingen hebben
uitgewezen dat deze plaatse
lijke partij bij gemeenteraads
verkiezingen ook veel kiezers
weet te binden die landelijk
PvdA stemmen.
Een week eerder al had de
CDA-staatssecretaris mr. Ger-
rit Brokx iets soortgelijks ge
zegd en Brokx kan weten wat
het hebben van banden met de
landelijke politiek betekent.
Vijfentwintig jaar geleden, toen
Brokx nog jong was, net afge
studeerd in de rechten en zijn
militaire dienstplicht achter de
rug had, werd in zijn woon
plaats een plaatselijke politieke
partij opgericht. Brokx was een
ideale kandidaat en werd dus
gevraagd. Aanvankelijk had hij
er wel oren naar, maar kort
voor de lijsten moesten worden
gedeponeerd, kwam hij erop te
rug. Hij was er heel open over,
daar niet van. „Ik heb ambities
die verder reiken dan deze
stad", zo ongeveer sprak Brokx,
„en daarom is uw partij voor
mij een doodlopende weg."
Brokx kreeg een plaats op
de lijst van de KVP, werd in de
raad gekozen, werd wethouder,
werd statenlid en vervolgens
gedeputeerde van Noord-Bra-
bant en is nu al voor de tweede
keer staatssecetaris. Naar in de
Haagse wandelgangen verluidt
moet de heer Brokx (nu 52) nog
altijd 'ministeriabel' worden
geacht, zeker indien er een ka
binet CDA-PvdA zou komen.
Ik heb niet zo veel verstand
van gemeentepolitiek al heb ik
in het verleden jarenlang als
verslaggever raadsvergaderin
gen bijgewoond, maar ik denk
wel eens dat 'goede banden'
met de landelijke politiek voor
sommige plaatselijke politici
meer effect sorteren dan voor
de gemeente. Het zijn altijd de
wethouders met de stevigste
banden met de landelijke poli
tiek die je burgemeester, gede
puteerde of dijkgraaf ziet wor
den.
Het is ook ondankbaar van
Kok om de plaatselijke partijen
de grond in te stampen. Niet
zelden zijn zij immers, vooral in
de voormalige KVP-bolwerken
in het zuiden, de wegbereiders
geweest voor andere partijen.
Zij waren het die de mensen het
eerst heten zien dat hel en ver
doemenis niét over hen neer
daalden indien ze het waagden
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllf
niét op de partij van de pastoor
te stemmen. Als journalist heb
ik van heel dichtbij gezien hoe
in de gemeente waar ik toen
werkte zo'n plaatselijke partij
de KVP-hegemonie doorbrak.
De burgemeester, drie wet
houders en 18 van de 19 raads
leden waren allen KVP-ers. In
een hoek van de raadszaal zat,
sinds jaar en dag, eenzaam en
alleen een PvdA-lid vergeefs
zijn stem te verheffen. Er werd
niet eens naar hem geluisterd,
al werd hij één keer per jaar
over de onwillige bol geaaid en
om zijn 'constructieve bijdrage
aan de debatten' geprezen.
Toen rukte de nieuwe partij de
raadszaal binnen, vijf man
sterk, van wie er één voldoende
juridisch geschoold was om met
de gemeentewet in de hand te
eisen dat B&W voortaan de
agenda en de toelichting
daarop vóór de raadsvergade
ringen aan de raadsleden thuis
zou sturen.
Het is in die gemeente nooit
meer geworden zoals het was.
Het is nu een gezonde en rede
lijk goed bestuurde gemeente
met een 'gewone' raad, be
staande uit fracties van CDA,
PvdA. WD, D66, PSP en
ja nog altijd die plaatse
lijke partij die destijds de door
braak bewerkstelligde en nu
een 'storende, vertroebelende
factor' is geworden voor politici
die in de gemeenteraadsverkie
zingen nauwelijks iets meer
zien dan een uitgebreide poll
voor hun 'echte' verkiezingen
Het aardige van gemeente
raadsverkiezingen in niet al te
grote gemeenten is dat je kunt
stemmen op mensen die je
kent, van wie je weet wat ze
voorstellen in het sociale leven
van alledag. Zonder te willen
beweren dat plaatsehjke par
tijen daarvan het monopolie
hebben, bestaan ze meestal uit
mensen die ook op andere ge
meenschapsterreinen dan het
plaatselijk bestuur hun man
netje (of vrouwtje) staan. Dat
alleen geeft hen niet het recht
op een raadszetel, maar dat
recht ontlenen ze wel aan het
vertrouwen dat ze bij hun acti
viteiten hebben verworven bij
de mensen die op hen stem
men. Plaatselijke partijen (we
derom: zij niet alleen, maar zij
wel bij uitstek) leveren het type
'verenigingsmensen' dat ge
makkelijk bereikbaar en aan
spreekbaar is en zo de burger
een soort persoonlijke band
met het gemeentebestuur ver
schaft.
Soms zijn ze wat 'onpoli
tiek' bezig, maar ze stellen ge
meenschapszin dan ook ver bo
ven ideologie. Dat is een legi
tieme keuze waarover Brokx en
Kok niet zo'n aanmatigend
oordeel hebben te vellen. Laat
die maar in hun tv-studios
campagne blijven voeren. Wij
stemmen op onze eigen men
sen. De Haagse kanonnen ko
men straks aan de beurt.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader
Hoofdredactie. L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14. 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand; 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag-van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Ponk rplntiPQ'
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 1
Door Helen Gorter (ANP)
HOEWEL DE politici in Frankrijk de laatste weken
nogal wat tumult maken, lijkt er onder de Franse
burgers nauwelijks van verkiezingskoorts sprake te
zijn. De felle politieke debatten die de Fransen vroe
ger aan de televisie gekluisterd hielden, ontbreken
nu. De gang naar de stembus in 1981 bijvoorbeeld,
toen de socialisten na 23 jaar van rechtse regeringen
aan de macht kwamen, werd voorafgegaan door een
spectaculaire campagne die een keiharde strijd te
zien gaf tussen rechts en links.
Ondanks het feit dat de
huidige campagne voor de
verkiezingen van zondag op
het laatste moment een an
dere wending heeft gekregen
door het gijzelingsdrama in
Libanon, wacht de Franse
burger nu ogenschijnlijk
rustig af tot hij overmorgen
naar het stembureau kan.
De verschillen tussen
rechts en links van het poli
tieke spectrum in Frankrijk
zijn vervaagd. Het 'echte,
Franse socialisme' heeft
plaats gemaakt voor beleid
dat eerder sociaal-democra
tisch is georiënteerd, zo me
nen deskundigen. Ideologisch
zouden de socialisten vastge
lopen zij n.
Een duidelijke eigen ver
klaring voor de spectaculaire
ommezwaai die de regering
onder Francois Mitterrand in
1982-1983 in haar beleid
maakte hebben de socialisten
niet gegeven. In de politiek is
het altijd moeilijk toe te ge
ven dat men van standpunt is
veranderd, zo schrijft het
Franse weekblad Le Point.
Frankrijk heeft vooruitgang
kunnen boeken omdat het
oorspronkelijke socialisti
sche beleid overboord is ge
zet. Door het daarop vol
gende 'liberale' economische
beleid hebben de socialisten
anderzijds veel wind uit de
zeilen genomen van de
rechtse partijen. De oppositie
kan moeilijk toegeven dat de
socialisten een politiek voe
ren die globaal gezien nau
welijks afwijkt van wat zij
zelf op poten wil zetten. „Hoe
kleiner de verschillen, des te
luidruchtiger zij naar voren
moeten worden gebracht.
Maar dat is een politiek spel
dat de kiezers doorzien", al
dus Le Point.
De 37 miljoen Franse kies
gerechtigden zijn voor zon-
'dag uitgenodigd naar de
stembus te gaan om behalve
de Nationale Assemblee ook
nieuwe regionale raden aan
te wijzen. Voor de 577 zetels
van de nieuwe Assemblee -
555 in het Franse moederland
en 22 in de overzeese gebie
den - hebben zich 7.000 kan
didaten gemeld. Voor de
nieuwe regionale raden in de
22 districten van het moeder
land en de vier in de over
zeese gebieden Martinique,
Réunion, Guadeloupe en
Guyana zijn er 2.000 kandi
daten. Het tot voor kort roe
rige Nieuw Caledonië boycot
de verkiezingen.
Vorig jaar voerde presi
dent Mitterrand een nieuw
kiesstelsel in, waarbij verte
genwoordiging van de par
tijen in het parlement even
redig is aan het percentage
stemmen dat in elk departe
ment wordt behaald. Mitter-
rands maatregel ontlokte
felle kritiek aan de complete
oppositie die hem politiek op
portunisme verweet. De pre
sident zou met deze stelsel
wijziging hebben willen
voorkomen dat er een desas
treus verlies aan parlemen
taire invloed voor de socialis
ten zou ontstaan. De socialis
tische partij, die een jaar ge
leden op een dieptepunt lag
in de opiniepeilingen, zou het
meeste profijt hebben van
deze ingreep.
Volgens het nieuwe kies
systeem (van evenredige ver
tegenwoordiging) wordt een
kandidaat niet gekozen op
grond van zijn persoonlijke
merites maar is het aantal
stemmen dat zijn partij
krijgt bepalend. De plaats
van een kandidaat op de door
de partij opgestelde kieslijst
is essentieel. Degene wiens
Francois Mitterrand bij het uitbrengen van zijn stem
tijdens de presidentsverkiezingen in '81.
naam boven aan staat heeft
de meeste kans gekozen te
worden. Is iemand onderaan
de lijst geplaatst, dan kan hij
de hoop op een zetel wel op
geven. Het gevolg hiervan is
dat van de 577 nieuwe leden
in de Assemblee er rond de
450 op verkiesbare plaatsen
staan.
De programma's van de
grote partijen zijn afgestemd
op de mogelijke samenwer
king tussen de president (die
van plan is vast te houden
aan zijn tot nu gevoerde be
leid) en een premier uit een
rechtse meerderheid. Hoe een
dergelijke 'politieke samen
leving', ook cohabitation ge
noemd, er in de praktijk zal
uitzien is niet te zeggen. Zo-
- FOTO ANP
wel de socialisten als de
rechtse oppositie laten de
kiezers gissen naar wat er
gaat gebeuren.
Op binnenlands gebied
hebben de meeste rechtse lei
ders beloofd niet aan de so
ciale verworvenheden onder
Mitterrand - zoals de 39-
urige werkweek, verhoging
van de minimumlonen en
pensioenen en de vijfde va
kantieweek - te zullen tor
nen. Het verbale geweld tus
sen de twee kampen laait
echter op wanneer de natio
nalisaties in het bedrijfsle
ven aan de orde komen. De
oppositie heeft verklaard de
banken en de grote indus-
triegroepen die in 1982 door
de socialistische staat wer
den overgenomen te zullen
denationaliseren.
De socialisten willen van
denationalisering dan wel
niets horen, de regering heeft
vorig jaar toch laten blijken
niet meer vierkant tegen een
gedeeltelijke privatisering te
zijn van de genaaste con
cerns. Het ziet er meer en
meer naar uit dat de houd
stermaatschappijen geheel in
handen van de staat zullen
blijven, terwijl de dochteron
dernemingen voor een ge
deelte in privé handen over
gaan.
Terwijl de goed van de
tongriem gesneden kandida
ten elkaar over alles en nog
wat in de haren vliegen, gaat
het meestal meer om de vorm
dan om de inhoud. In de
woordenoorlog heerst echter
een grote rust rond twee es
sentiële thema's: defensie en
buitenlandse politiek.
De eenstemmigheid waar
het gaat om de verdediging
van Frankrijks belangen
blijkt nu duidelijk tijdens de
gijzelingsaffaire in Libanon.
Vooral de linkse pers is vol
lof dat er 'consensus' is tus
sen de partijen over de ma
nier waarop deze zaak wordt
aangepakt door de regering-
Fabius. Het is een goed teken
voor het 'politieke samenwo
nen' na zondag, zo luiden de
commentaren. Rechts heeft
weliswaar wat kritiek, maar
die betreft details. Het gaat
hier ook weer om de vorm,
om de politiek. Want als het
bewind er nog voor zondag in
slaagt de gijzelingsaffaire te
beëindigen, dan kunnen de
socialisten daarmee pronken
tegenover de kiezers. In het
geval dat het slecht afloopt,
kan de oppositie de socialis
ten er nog van beschuldigen
de zaak niet goed te hebben
afgewikkeld, zo is een veel
gehoorde opvatting.
Als men de laatste opinie
peilingen moet geloven zijn
de rechtse partijen verzekerd
van de zege. De alliantie van
de Union pour la Démocratie
Frangaise (UDF) van ex-pre
sident Valery Giscard d'Es-
taing en de Rassemblement
pour la République (RPR)
van voormalig premier en
burgemeester van Parijs
Jacques Chirac zal naar
schatting 42 45 procent van
de stemmen krijgen. Dit zou
betekenen dat de alliantie 292
309 zetels krijgt. De socia
listen, die de afgelopen tijd
weer aan populariteit hebben
gewonnen, zouden 28 31
procent behalen, wat neer
komt op 136 201 zetels.
Daarmee blijven zij wel de
grootste partij in de Assem
blee.
Het extreem-rechtse Na
tionale Front van Jean-Ma-
rie Le Pen, dat geen enkele
rechtse regering zegt te steu
nen als Mitterrand aanblijft,
zou voor het eerst in de As
semblee Nationale kunnen
worden vertegenwoordigd.
Maar de reputatie van de
partij is tanende. De moord
door een lid van het Front op
een socialistische militant,
het afgelopen weekeinde!
heeft woedende reacties ont
lokt uit alle politieke hoeken
van Frankrijk. Of zij de zes a
acht voorspelde procenten
zal krijgen valt nog te bezien.
De communisten, die hun
aanhang de afgelopen vijf
jaar almaar hebben zien
slinken, hebben zich de afge
lopen weken in de peilingen
rond de tien procent gestabi
liseerd. Het aantal stemmen
voor de milieu-partij Ecolo-
gistes zal eerder per departe
ment betekenis hebben, dan
op nationaal niveau.
Frangois Mitterrand, de
'president de tous les fra-
ngais' is nu niet verkiesbaar,
maar heeft zich wel duidelijk
als leider van de socialisten
opgesteld. Daarbij roept hij
de kiezers op te stemmen'
voor voortzetting van het
'goede economische bestuur'
van de socialisten, die erin
zijn geslaagd de inflatie te
rug te dringen tot onder de
vijf procent. De perspectie
ven voor de economie zijn
bovendien, met de daling van
de dollarkoers en van de olie
prijzen, niet slecht.
De oppositie wijst daaren
tegen op de groei van de
werkloosheid onder de socia
listen. Ondanks de beloften
een einde te maken aan dit
probleem is het Franse
werkloosheidscijfer gestegen
tot drie miljoen.
WORDT DE veertig jaar lange
'verloving' tussen Zwitserland
en de Verenigde Naties omge
zet in een huwelijk? Dat is de
vraag waar de Zwitserse kie
zers zich komende zondag over
moeten uitspreken bij het refe
rendum over de toetreding van
hun land tot de VN.
Hoewel Zwitserland sinds 1946 lid
is geworden van bijna alle gespecia
liseerde VN-organen en in datzelfde
jaar ook de status van waarnemer
kreeg, is de stap naar een volledig
lidmaatschap nooit gezet omdat dit
niet strookte met de neutrale tradi
tie. Na een discussie die al bijna net
zo oud is als de VN zelf, gaven de re
gering en de meerderheid van het
parlement uiteindelijk hun goedkeu
ring aan toetreding.
Het Zwitserse systeem van directe
democratie vereist dat kwesties die
de grondwet raken moeten worden
voorgelegd aan de kiezers, zodat het
bindende eindoordeel nu ligt bij de
Zwitserse burgers en de kantons.
De jongste opiniepeilingen zijn een
weerspiegeling van de verhitte
woordenstrijd tussen voor- en tegen
standers van de afgelopen maanden,
die niet alleen gevoerd werd tussen
de politieke partijen, maar ook door
speciaal opgerichte actiecomités. Uit
een begin deze week gepubliceerd
onderzoek van de krant La Suisse
blijkt dat 48 procent tegen en 34 pro
cent van de kiezers voor toetreding
is. De overige 18 procent die nog geen
standpunt heeft ingenomen, kan de
balans nog beide kanten doen laten
uitslaan.
Maar de verwachtingen van poli
tieke waarnemers zijn weinig be
moedigend. Zij houden rekening met
een 'nee' en een opkomstpercentage
van maar 40 procent op een totaal
van circa 4 miljoen kiezers. Boven
dien lijkt de overgrote meerderheid
van de 26 kantons tegen te zullen
stemmen.
De voorgeschiedenis van het refe
rendum gaat terug naar 1967 toen in
de Nationale Raad (Tweede Kamer)
werd voorgesteld de verhouding tus
sen Zwitserland en de VN nader te
onderzoeken en de mogelijkheden en
vooruitzichten aan te geven van een
eventuele Zwitserse toetreding,
waarbij de neutraliteit gegaran
deerd moest blijven. Na het instellen
van enkele commissies kwam de
Bondsraad, de uit zeven leden be
staande regering, in 1977 tot de con
clusie dat toetreding 'wenselijk' was.
Pas vier later lag er een concreet
voorstel, waarin vervolgens het par
lement zijn tanden zette. In maart
1984 werd het met 112 tegen 78 stem
men aangenomen door de Nationale
Raad en in december van datzelfde
jaar met 24 tegen 16 stemmen door de
Standerat, de Zwitserse Eerste Ka
mer.
Een hoofdargument van de voor
standers is dat de status van waar
nemer de afgelopen tien jaar is uit
gehold door de toetreding van be
langrijke waarnemerlanden zoals de
Bondsrepubliek Duitsland in 1973.
Daardoor zijn de politieke invloed en
participatiemogelijkheden afgeno
men en dreigt de behartiging van de
Zwitserse economische, sociale en
politieke belangen in het gedrang te
raken. Zwitserland wordt nu gelijk
gesteld met Noord- en Zuid-Korea -
die beiden het alleenvertegenwoor-
digingsrecht in de VN eisen - en mi
nistaatjes als Monaco, Vaticaanstad,
Andorra, alsmede met in de jaren ze
ventig toegelaten bevrijdingsbewe
gingen als de PLO en de Swapo, die
bovendien nog het recht hebben ge
kregen qm mee te praten in de Alge
mene Vergadering.
De toetreding wordt voorgesteld
als een daad van solidariteit met de
internationale gemeenschap in het
algemeen - door mee te werken aan
het oplossen van de problemen der
mensheid - en de westerse democra
tieën in het bijzonder. Voorts zou het
gaan om een versterking van de neu
traliteitspolitiek. Om dit te illustre
ren wordt graag gewezen op de uit
spraak van VN-secretaris-generaal
Javier Perez de Cuellar, dat Zwitser
land niet ondanks maar juist van
wege zijn neutraliteit welkom is in
de VN. Met name het aspect van
neutraliteit heeft in de discussie van
de afgelopen maanden centraal ge
staan.
De tegenstanders vinden echter
dat er niets is veranderd en dat de
toetreding het einde zal betekenen
van de neutraliteit en de Zwitserse
souvereiniteit. „We staan op het punt
het eerstgeboorterecht van onze neu
traliteit te verkopen voor de linzen-
schotel van de VN-toetreding", aldus
een van hen. Aan de toezegging van
de regering dat er bij toetreding een
zgn. plechtige neutraliteitsverkla-
ring zal worden afgegeven, wordt
weinig waarde gehecht. Door de mo
gelijkheid van de VN strafmaatrege
len te treffen, zal de politieke bewe
gingsvrijheid van Zwitserland wor
den beperkt en daarmee de neutrali
teit in gevaar komen.
Hoewel Zwitserland geen lid is,
onderhoudt het wel zeer nauwe ban
den met de VN. Naast het optreden
als gastland voor het Europese
hoofdkwartier in Gerieve, participe
ren de Zwitsers in vrijwel alle gespe
cialiseerde organisaties, nevenor-
gangen en programma's zoals het
Kinderfonds (UNICEF), de Wereld
Gezondheidsorganisatie (WHO), de
Internationale Arbeidsorganisatie
(ILO), het Algemene Verdrag inzake
Tarieven en Handel (GATT) en het
Hoge Commissariaat voor de Vluch
telingen (UNCHR). Sinds december
vorig jaar staat er zelfs een Zwitser,
Jean-Pierre Hocké, aan het hoofd
van de UNCHR. Ook is Zwitserland
al sinds 1948 lid van het Internatio
naal Gerechtshof. Tot dusverre is
Zwitserland om handelspolitieke en
monetaire redenen niet toegetreden
tot het Internationaal Monetair
Fonds (IMF) en de Wereldbank,
maar hierin lijkt in de toekomst ver
andering te gaan komen.
In 1984 bedroeg de totale Zwitserse
bijdrage aan de VN-organisaties
circa 226 miljoen gulden. Voor het
volledige VN-lidmaatschap zou daar
circa 27 miljoen gulden bijkomen.
Een koopje, zo meent de regering, ze
ker gezien het geld dat de in Zwit
serland gevestigde VN- en andere
internationale organisaties achterla
ten. Op jaarbasis bedraagt dat aan
salarissen, investeringen, etc. onge
veer 1,5 miljard gulden.
(ADVERTENTIE)
6,7
Rente 2 jaar vast: 6,7% (7,01%).
Rente 5 jaar vast: 7,3% (7,66%).
Rente 7 jaar vast: 7,5% (7,87%)
De rentes gelden voor
hypotheken met gemeente
garantie en maandbetaling
(tussen haakjes staan de ef
fectieve rentes vermeld).
Wilt u meer weten over
de Postbankhypotheken?
Bel 020-5918011 of haal de
folder op het postkantoor.
Door Paul van. der Voort
DE SPAANSE socialisti
sche premier Felipe
Gonzalez heeft met zijn
hardnekkig doorgezette
NAVO-referendum
waarschijnlijk de groot
ste fout gemaakt in zijn
politieke carrière. Het is
weliswaar niet uitgeslo
ten dat hët politieke
prestige van Gonzalez
na het referendum van
afgelopen woensdag bij
de lidstaten van de
NAVO in het buitenland
aanzienlijk gestegen is.
Gonzalez is er immers op
ontegenzeglijk magistrale
wijze in geslaagd om tegen
alle opiniepeilingen in op het
laatste nippertje alsnog de
meerderheid van zijn bevol
king over te halen om bij het
referendum de steun te ge
ven aan het Spaanse NAVO-
lidmaatschap. Deze ogen
schijnlijk schitterende over
winning heeft echter een bit
tere nasmaak: Gonzalez zal
bij de komende algemene
verkiezingen in oktober van
dit jaar de rekening moeten
betalen voor de fouten die hij
heeft gemaakt.
De Spaanse premier heeft
door de manier waarop hij de
NAVO-zaak afgehandeld
heeft, diepe gaten geslagen in
de tien miljoen man tellende
gelederen die hem in oktober
1982 hebben gekozen tot de
eerste socialistische premier
die Spanje in een halve eeuw
heeft gehad.
Premier Gonzalez heeft de
laatste maanden altijd ge
dacht dat hij het NAVO-re-
ferendum op zijn sloffen zou
kunnen winnen. Hij bezat
een enorm prestige en een in
drukwekkende overtuigings
kracht. Indien hij slechts een
deel van zijn eigen tien mil
joen stemmers zou kunnen
overhalen om 'ja' te stemmen
tegen de NAVO, dan was er
voor hem geen vuiltje aan de
lucht. Hij dacht immers ook
te kunnen rekenen op de
overtuigde NAVO-voorstan-
ders die bij de algemene ver
kiezingen van oktober 1982
op de conservatieve en cen
trum-rechtse partijen had
den gestemd. Gonzalez re
kende echter buiten de
waard.
De grootste politieke oppo
sitiepartij Alianza Popular
(AP) weigerde om het presti-
gespel van Gonzalez mee te
spelen en raadde haar kie
zers aan om blanco te stem
men of om zich van stem
ming te onthouden. De AP
heeft met haar oproep ge
deeltelijk succes gehad: veer
tig procent van de kiezers
bleef thuis en ruim 6,5 pro
cent van de stemmen werd
blanco uitgebracht. Het to
taal van 46,5 procent niet-
uitgebrachte stemmen kan
volgens de verkiezingssocio
logen niet allemaal worden
beschouwd als pure 'winst'
voor het standpunt van de
AP. Bij dit soort verkiezin
gen in Spanje schommelt het
percentage van 'normale
thuisblijvers' tussen de 20 en
35 procent. Bij het NAVO-re
ferendum van afgelopen
woensdag kan dus waar
schijnlijk slechts 10 tot maxi
maal 20 procent worden
geïnterpreteerd als proteste
rende stemmen van de AP.
De politieke strategie van
de socialistische premier
Gonzalez werd echter de af
gelopen weken niet alleen
geblokkeerd door de oproep
om niet te gaan stemmen van
de conservatieve AP-partij.
Ook de machtige conserva
tieve nationalistische par
tijen in Baskenland en Cata-
lonië lieten hun aanhangers
duidelijk weten dat het mo
ment was aangebroken om
de centrale socialistische re
gering in Madrid af te straf
fen voor het soms betutte
lende beleid dat de socialis
ten de afgelopen jaren ten
opzichte van de nationale
streekregeringen hebben ge
voerd.
Het referendum- resultaat
wijst uit dat de boycot-actie
van de conservatieve natio
nalistische partijen door hun
achterban bijzonder goed is
gevolgd. Het pro-NAVO-
standpunt van premier Gon
zalez won met grote voor
sprong in dertien van de ze
ventien autonome Spaanse
gewesten. De tegenstanders
van de NAVO wonnen echter
niet alleen op de Canarische
eilanden (50 procent nee; 43
procent ja) maar vooral ook
in de altijd weerbarstige
autonome gewesten Basken
land (65 procent nee; 31 pro
cent ja), in het aangrenzende
'Baskische' gewest Navarra
(52 procent nee; 40 procent ja)
en in Catalonië (50 procent
nee; 43 procent ja). Basken
land en Catalonië worden al
jarenlang bestuurd door
sterk gewortelde rechtse
streekregeringen die net als
de AP weigerden om Gonza
lez te steunen bij het referen
dum om het omstreden NA-
VO-lidmaatschap.
De kansen om de volks
stemming te winnen, namen
voor Gonzalez geweldig af
door de onverwachte tegen
stand van de partijen die
normaal gesproken allemaal
uitgesproken voorstander
zijn van het NAVO-lidmaat-
schap. De laatste opiniepei
lingen die in de campagne
mochten worden gepubli
ceerd, weerspiegelden de
grote moeilijkheden van de
socialistische premier. Vol
gens praktisch alle peilingen
hadden de tegenstanders van
de NAVO ruim tien procent
voorsprong op de voorstan
ders van het NAVO-lidmaat-
schap. Premier Gonzalez
moest daarom redden wat er
te redden viel en moest zijn
eigen achterban bestoken
met politiek geschut dat veel
zwaarder was dan hij voor
heen had gedacht.
Gezien de uitslag van het
referendum heeft Gonzalez
de 'slag' ditmaal gered: 52,5
procent stemde ja en zo'n 40
procent stemde nee. De winst
voor Gonzalez is echter ver
moedelijk maar betrekkelijk
Het zal namelijk bijzonder
lang duren voordat rijn
stemmers zijn vergeten dat
hij hen ditmaal met de rug
tegen de muur heeft gezet. De
tegenstanders van het
Spaanse NAVO-lidmaat-
schap denken al hardop over
het oprichten van een eigen
pacifistische partij. Rechts
Spanje lacht ondertussen in
zijn vuist. Want hoewel de
stemonthouding wellicht niet
zo groot was als de conserva
tieve AP had verwacht, heb
ben de centrum-rechtse NA-
VO-voorstanders precies be
reikt wat ze altijd hebben be
geerd: Spanje blijft lid van
de NAVO en tegelijkertijd is
de socialistische achterban
voor een belangrijk deel in
stukken gescheurd. Zo bezien
is het nog de vraag wie afge'
lopen woensdag echt de over
winning heeft behaald.
nfN HAAG - Omdat touring-
^bedrijven, luchtvaart, taxi-
„dernemingen en openbaar
vervoer de sterk gedaalde
brandstofprijzen niet ten
,„7de laten komen aan de con
sent jagen ze de mensen de
""oaW.egt de Consumenten
hond nu de groep Toeringcar-
°rizen van de Algemene Ne
derlandse Vereniging van
Reisbureaus (ANVR) heeft be
sloten de tarieven niet te ver-
f' en hoewel de literprijs
1 yVwr diesel vanaf 1 november
ïnet minstens 20 procent is ge-
/aVolgens directeur Couvreur
„an de ANVR hebben de tou- pe
ringcarbedrijven hem onlangs -,J
la
in
vr
ke
lir
to
dr
te
gH
m<
tel
sl<
Fors
Van onze Haagst
De CDA-Tweede Kamerfra
minister Brinkman (Cultuur)
gaat met de invoering van con
VVD-er Hermans, die giste
ren nog niet aan het woord
kwam, is echter voor de invoe
ring van een volledig commer
cieel TV-net, geëxploiteerd
door zendgemachttigden en
uitgevers van gedrukte media
tezamen.
„Wanneer begin 1988 het
zenderpark zodanig zal zijn
uitgebouwd dat Nederland
over drie volwaardige televi
sienetten kan beschikken, zou,
naar de mening van de VVD
I één daarvan commercieel ge
ëxploiteerd moeten worden,"
aldus Hermans.
Volgens de VVD komt er
door een dergelijk net meer
ruimte voor de bestaande om-
roepen op de niet-commerciële
netten. „Dat biedt de geprofi
leerde omroepen, die voor het
niet-commerciëel geörien-
teerde deel kiezen, betere mo-
1 gelijkheden zich te ontplooi-
Het CDA, dat in eerdere de
batten liet Weten, dat het eigen
gezicht van de bestaaande om
roepen niet aangetast mag
worden, weigert echter aan
een dergelijk commercieel net
mee te werken. Het CDA-ka
merlid Van der Sanden ver
weet de VVD dat zij zich niet
houdt aan het regeerakkoord.
„Het CDA heeft bij de forma
tie van het kabinet Lubbers
vastgelegd, dat commerciële
programma's met speciaal op
Nederland gerichte reclame
zullen worden geweerd.
Het antwoord van het CDA
is vrij simpel: wij wensen aan
I deze nieuwe Mediawet mee te
werken, mits vaststaat, dat zij
in haar non-commerciële op
zet uitvoerbaar is en ook
di
w
v<
m
d:
m
gi
is
te
d:
k
VI
w
te
d:
b(
ei
ai
et
kc
v<
v!
v<
ki
d<
ill
m
ti
ci
si
d
b<
VI
P
re
d
w
a;
w
ei
B
b
Zi
d
n
Werklozen die zich niet aan de voc
beeld door niet genoeg te sollicitei
beboet. Staatssecretaris De Graat
richtlijnen uitgevaardigd. De boete;
van een minimum uitkering. Eigen s
big ligt het niet. Een paar honde
voor het arbeidsproces worden af<
j geschoold. Wat heeft het dan voor
ven solliciteren? Laat het toch a
dienst over om voor deze mensen
N te treffen.
Het is een van de griezelige onti
een sociaal verzorgingssysteem c
betaamt, gebaseerd is op resf
digheid, bij stukjes en beetjes wort
den de minima gekort, de andere k
I psychiatrische patiënten of werklo;
a s De Graaf mag dit niet worden ve
klem tussen de noden van behoef
beroepsbeoefenaren. In de financii
eerstkomende tijd staan hem en z
weinig middelen ter beschikking o
j andere tevreden te stellen. Gevolg
over het gehele land.
n zo een situatie is er voor alle
Politieke keuze. Dat zal dan een pri
oe Nederlandse samenleving als g
voorrang aan de instandhouding
oor mensen, die werkelijk niet in
I oen - in dat geval zullen medisc
ooeren, militairen, onderwijzers, or
et particuliere bedrijfsleven opnie
cloor ^e zwakkeren aan hi
kan? 'n de samenleving met
anil8' Cabinet-Lubbers heeft gepr<
®r *e doen. Zo een beleid van p
te ,7 financiële tegenvallers die
vrJ!*? en staan, voor de naaste
.aar dan het in de afgelopen
t„i 'I de Nederlandse samenlevinc
tfl mgang van het welvaartsparal
ten '9er'cht hard aan de slag c
Wa'°P ooltureel. gebied, bij de
gen ""O'Dte mate) geld beschikt
deUhaP!?? Een dwaze droom? Is he
waar - 'neen te slaan voor he
Worrit ?8' het rech' van de sterk
brooH 'even naar het oude idei
moederschap?
