14 t/m 23 maart
HIS WA weer uit
rustig vaarwater
Wereldprimeurs hebben
\mk al een eigenaar
Zeeland gast
op de HISWA
Weinig surf nieuws op HISWA
Varen in
de RAI
Lawaai op
het water
neemt af
AMSTERDAM
ZELF AFBOUWEN BOTEN WINT TERREIN
Ruim miljoen
Nederlanders
op het water
Iferknet
anisatie
DONDERDAG 13 MAART 1986
EXTRA
Omzet
Waterbus
Klassiek
Wendbaar
ii
Marathon
It voor de nieuwste
iar laten hem liever
i bij Actief, de zaak
n je meteen bellen me)
15.
SW Breda.
a 9.30-21.00 uur
uur. Gelegen aan de weg
160 - 369 42.
Van vrijdag 14 tot en met zondag 23 maart liggen
in de RAI vouw- en opblaasboten, kano's, zeil
planken, roei-, vis- en bijboten, zeilvliegtuigen,
open zeilboten, kajuitzeiljachten, catamarans,
motorzeilers, sportboten, dag- en weekendkrui
sers en motorjachten 'afgemeerd'. Ook accessoi
res en toebehoren zijn er te vinden.
De tentoonstelling, die in zes hallen van het
RAI-complex wordt gehouden, is dagelijks van
1000 tot 17.00 nuur geopend. Van maandag 17
tot en met vrijdag 21 maart kan men ook 's
avonds terecht van 1900 tot 2200 uur.
De toegangsprijs bedraagt 12,50 per per
soon; voor jeugd tot 12 jaar en houders van Pas
65 is de toegangsprijs 7,-.
T47
Door Jack Arentsen
DE watersportbranche
speelt in de Nederlandse
economie wel een be
scheiden rol, maar de
omzet is nog altijd res
pectabel te noemen.
Sinds 1982, toen de eco
nomische recessie zijn
sterkste greep op het va
derlandse watersportge-
beuren had, is toch weer
langzaam maar zeker de
weg naar herstel ingesla
gen.
„Deze positieve ontwikke
ling heeft er tevens toegeleid
dat vele ondernemers weer
nieuwe produkten op de
markt durven te brengen",
zegt de voorzitter van de HIS-
WA, Wim Jeths.
De stijgende belangstelling
voor alles wat in en rond het
water plaats vindt, wordt het
duidelijkst bewezen tijdens de
31ste HISW A-tentoonstelling
die van 14 tot en met 2iknaart
in het Europacomplex $»n de
RAI wordt gehouden. Voor het
eerst sinds 6 jaar is ook weer
de RAI-haven bij de tentoon
stelling betrokken. In deze ha
ven, die aan de Amstelhal
grenst, liggen vele klassieke
jachten en vaartuigen afge
meerd.
Het beeld van de HISWA is
de laatste jaren ook duidelijk
aan het veranderen. Voorzit
ter Jeth daarover: „De expo
sant op de tentoonstelling
richt zich niet uitsluitend
meer op de jonge aspirant wa
tersporter of surfer, maar in
toenemende mate ook op de
groep van consumenten die de
beschikking heeft over veel
vrije tijd. Op de HISWA zijn
dit jaar een groot aantal ple
ziervaartuigen te zien die in
een verschillende afbouw-sta-
dia zijn; al dan niet samen met
een afbouwpakket. De fabri
kanten houden duidelijk reke
ning met de wensen en de mo
gelij kheden van deze steeds
groter wordende groep consu
menten".
De totale watersportbran
che had vorig jaar een omzet
van rond 800 miljoen gulden;
ongeveer 310 miljoen in de
nieuwbouwsector; 290 miljoen
gulden in boottoebehoren en
accessoires en zo'n 200 miljoen
in de jachthavens en het ver
huur. De watersport biedt ver
der aan zo'n 6000 Nederlan
ders de kans op werk.
Ondanks het feit dat de
slechtse zomer van 1985 beslist
niet bevordelijk is geweest
voor een belangrijke investe
ring in de watersport, zijn er
toch voldoende tekenen die
erop wijzen dat de vraag naar
nieuw en vervangend mate
riaal, gestaag zal blijven toe
nemen.
De komende HISWA biedt
niet alleen een erg ruim over
zicht van alle waterrecreatie-
produkten die op de Neder
landse markt zijn, maar heeft
ook een aantal aantrekkelijke
extra's als het HISWA-Thea-
ter (met vele spectaculaire de
monstraties) en veel algemene
voorlichting voor de water
sporter en de waterrecreant.
Wanneer men precies wil
weten hoeveel geld het kost
wanneer men 'het water op
wil', dan zijn in de RAI infor
matiebronnen voorhanden in
de categorieën van: expertise,
taxatie, boeken, tijdschriften,
zeil- en surfscholen, verhuur
van waterprodukten en lig
plaatsen, financiëring, verze
kering en natuurlijk overkoe
pelende organsiaties als de
ANWB, de HISWA en de
KNWV. Tevens kan men alles
te weten komen over stan
daard koop- en verkoopvoor
waarden en huurovereenkom
sten voor lig- en bergplaatsen.
Voor degenen die van buiten
Amsterdam naar de HISWA
komen, is er dit jaar een nieuw
vervoersmiddel bijgekomen:
de boot. Er vaart namelijk een
De HISWA heeft dit jaar eert ongekend aantal wereldprimeurs naar de RAI getrokken.
'Waterbus' vanaf het Centraal
Station naar de aanlegplaats
bij de RAI-haven vlakbij de
Amstelhal. De vertrektijden
vanaf de steiger van Holland
International tegenover het
Centraal Station in Amster
dam, zijn ieder uur tussen 9.00
en 14.00 uur en tijdens de da
gen waarop de HISWA 's
avonds geopend is ook om
18.00 uur.
Vanaf de RAI-aanlegsteiger
vertrekt de 'Waterbus' tussen
14.00enl7.00uurentij dens de
avonduren om 22:00 uur. De
'rondvaart' die bijna een uur
duurt, kost (inclusief toe
gangsbiljet voor de tentoon
stelling) 17,50 per persoon
enkele reis; exclusief een toe
gangsbiljet 7,50 per persoon;
voor houders van een Trein/
Toegangsbiljet 5,- per per
soon voor een enkele reis.
ER ZIJN slechts weinig
;entoonstellingen die
|voor het publiek zoveel
wereldnieuws brengen
Jals de HISWA in Am
sterdam.
Op zich is dat niet zo'n
Teemde zaak, want in de wa
tersportwereld is de seriepro-
fluktie nog altijd niet echt op
[gang gekomen. Dat betekent
pat er nog altijd veel scheeps
werven zijn die ieder jaar - in
Be regel in opdracht van de
[nieuwe eigenaar - een nieuw
ichip bouwen.
De vele wereldprimeurs die
n de RAI een plaats hebben
gekregen behoren danook tot
'e categorie van in opdracht
gebouwde schepen, die
meestal na de afbouw naar het
Buitenland vertrekken met het
perre Oosten en de Verenigde
Etaten als de belangrijkste af-
femers.
De meest opvallende we
reldprimeurs zijn ongetwij
feld de Kolibri 800, de DEVO
10', een houten Texelse vlet, de
rikmeerkruiser 1200, een mo-
[orsloep/werkboot van 3,50
peter, de Swan 43', de Super
favorite en de WATO-skibo-
in.
Als vervolg op de '900' heeft
lewerf v.d. Brink Zn de
jtolibri 800 gebouwd; een schip
pet een rondspant verlij mde
jouten romp. Dit schip is voor
|e zelfbouwer ontworpen. De
|loer is met de wrangen in de
adem ingelamineerd, zodat er
foor een dubbele bodem een
pitra stijve en toch lichte
prop is ontstaan. Het bouw-
«kket voor de '800' is zo sa
mengesteld dat de doe-het-
Jelverer gemakkelijk mee kan
ferken.
I De constructie die de j acht-
ferf DEVO heeft gebruikt
eer de bouw van het stalen
II alumimum zeegaande ka-
juittacht DEVO '30 mag revo
lutionair genoemd worden.
Het 30 voet lange schip is ge
bouwd uit aluminium delen,
die geklonken en verlij md
zijn. Alleen de .bodem is gelast.
Een wereldprimeur van de
Jachtwerp De Groot uit het
Friese Grouw, specialist op het
gebied van echte Nederlandse
motorkruisers, is de Pikmeer
kruiser 1200. Het schip is ge
bouwd in de klassieke traditie.
De romp is dus van 5 mm plaat
en de opbouw van 4 mm. Na de
bouw is het schip geheel ge
straald. De Pikmeerkruiser
kan binnen bestuurd worden,
maar er is ook een buiten-
stuurstand met windscherm.
Een kajuitcatamaran van
ruim 10 meter en een kleine
overnaadse houten Texelse
vlet, behoren tot de parade-
paardjes van Evecom. De ca
tamaran biedt de mogelijk
heid van 5 tot 7 slaapplaatsen
in 3 afzonderlijke hutten.
De werf Mobach behoort tot
een van de laatste werven die
nog klassieke houten vaartui
gen bouwt. Nieuw op de
HISWA is de motorsloep/
werkboot van 3,50 meter. Het
scheepje is overnaads ge
bouwd van teakhout en op de
landen is loodwit en katoen
gebruikt voor de afdichting.
Natuurlijk heeft ook de we
reldvermaarde Finsejacht
werf Nautor voor een wereld
primeur gezorgd. In de Swan
'43 cruiser/racer heeft ontwer
per Ron Holland de nieuwe
ontwikkelingen in j ach ton t-
werp uit de grote Swan j ach
ten verwerkt.
Na lange tijd is de werf
Schotel uit Warmond weer te
rug in de wereld van de ple
ziervaartuigen. Lange tijd
heeft deze werf zich uitslui
tend bezig gehouden met het
bouwen van bedrijfsvaartui-
gen. Met de Schottel gaat de
werf zich weer op een ander
terrein concentreren. Het ont
werp van de Schottel is voor
een deel gebaseerd op de stan
daard patrouilleboot van de
Rijkspolitie en de Rijkswater
staat. Het nieuwe motorjacht
heeft een lengte van 15.60 me
ter.
De 'Super Favorite' van
Jachtwerf 'de Watersport'
heeft een lengte van 1400 me
ter. De meest opvallende de
tails van dit schip zijn de ge
ringe strijkhoogte van 2.45
meter en de 2 dieselmotoren.
Doordat ook de besturing
plaats kan vinden door middel
van een dubbel roer, is dit
schip uiterst wendbaar. De
vaak lawaaierige en kwets
bare boegschroef is bij dit
jacht overbodig geworden.
Twee toer-/skiboten en een
roei-/visbootje beleven in de
RAI hun werelddebuut bij 'de
Watertoerist' uit Kampen. De
WATO-skiboten hebben een
lengte van respectievelij k 450
meter en 510 meter. De boten
zijn gebouwd van polyester en
de dubbele bodem met ingela-
minererde verstijvingen bevat
luchtkussens. De schepen zijn
daardoor vrijwel onzinkbaar.
De Jachwerf Westerloo is al
vele jaren bekend als Zuidne
derlandse aluminiumbouwer
van de serie POLKA-jachten.
Primeur op de HISWA is de
Polka '35. Ook deze nieuwe
loot aan de Kesteloo-stam is
geheel gebouwd uit een zee-
waterbestendige aluminium-
legering. Het jacht leent zich
uitstekend voor de vaart op
groot water, met zowel een
fors aantal opvarenden als
met een kleine bemanning.
DE HISWA heeft de laatste jaren altijd een van de
Nederlandse provincies in de RAI te gast. Dit jaar
is dat de provincie Zeeland.
tekent natuurlijk dat de
Zeeuwse mosselen volop op de
'kaart' staan.
Het overheidsbeleid rond de
verschillende zee-armen en de
In de Europahal is een
Zeeuws paviljoen ingericht op
een oppervlakte van zo'n 1.200
vierkante meter. Ruim 50 be
drijven en instellingen geven
op deze plaats informatie over
alles wat er op watersportge
bied in het Zeeuwse land is te
beleven.
Het Zeeuwse paviljoen heeft
de vorm van een vestigings
stadje aan het water. Niet al
leen het Zeeuws watergebied
komt aan'de orde, ook op het
gebied van de culinaire ge
neugten kan men in het pavil
joen aan zijn trekken komen.
Het RAI-restaurant staat tij
dens de HISWA ook in het te
ken van de Zeeland en dat be-
wereldwijd bekende water
staatkundige prestaties rond
de Oosterscheldewerken,wor
den natuurlijk ook uitvoerig
belicht.
In de 'haven' van het Zee-
land-paviljoen ligt als grote
trekpleister een originele
Hoogaar uit 1912. Dit platbo-
demjacht is het bekendste his
torische vissersvaartuig uit de
Zeeuwse wateren. Een oude
mosselkotter uit Yerseke,
heeft een opvallende plaats
vóór het RAI-gebouw gekre
gen.
De 'Triton', een originele Zeeuwse Hoogaars uit 1912 vormt een van de grote blikvangers in
de RAI. FOTO HISWA
Het vakantieonderzoek van
het Centraal Bureau voor de
Statistiek, heeft een aantal in
teressante cijfers aan het licht
gebracht rond de watersport.
In 1984 bedroeg het aantal
Nederlanders dat zich met
deze vorm van ontspanning/
recreatie bezig hield, liefst
1.250.000. Het aantal zeilboten
dat in het bezit was van Ne
derlandse huishoudens be
droeg volgens het CBS 117.000
stuks; het aantal motorboten
117.500; het aantal roeiboten
125.000; het aantal kano's
83500, liefst 610000 rubberbo
ten (waaronder ook veel op
blaasboten zijn te vinden), ter
wijl totaal 350.000 surfplanken
in het bezit van Nederlanders
zijn.
Planken
De ontwikkeling rond de ver
kopen van surfplanken heeft
de laatste 10 jaar het volgende
beeld te zien gegeven: in 1976
rond 15.000 stuks; in 1977 on
geveer 20.000; in 1978 25.000; in
1979 30.000 planken; in 1980
35.000 stuks: in 1981 ongeveer
40.000; 1982 werd daarna een
topper met 50.000 verkochte
planken, terwijl het record op
naam staat van 1983 toen liefst
55.000 nieuwe surfplanken
werden aangeschaft. Daarna
is de markt duidelijk gestabi
liseerd. Zowel in 1984 als in
1985 lag het verkoopcijfer rond
de 40.000.
Tijdens de HISWA kan
men in Amsterdam ook
actief bezig zijn. Daar
voor moet men naar het
HISWA-theater in de
Noordhal van de RAI.
Het theater, met een
basin van 20 x 50 meter,
biedt hetrpubliek-de mo
gelijkheid om zelf aktief
deel te nemen aan een
aantal watersport-activi
teiten.
In het HISWA-theater
worden ook demonstra
ties plankzeiien, wed
strijdzeilen, waterskiën,
kanopolo en races met
mini-12-meter bootjes
georganiseerd. Tevens
staan er ook dit jaar weer
een aantal mode-shows
op het programma.
il
-H
ONDANKS het feit dat op dit
moment al 350000 surfplan
ken in Nederlandse huishou
dens staan of liggen, worden
er jaarlijks toch nog 40000
nieuwe planken verkocht.
De eerste jaren van dit de
cennium mogen dan een veel
grotere belangstelling teweeg
gebracht hebben, de nieuw- en
de vervangingsmarkt is op dit
moment nog altijd zo groot dat
ook dit jaar op de HISWA erg
veel plaats is ingeruimd voor
de surfers.
Het surfsegment is dit jaar
in de Noordhal gesitueerd om
zo met het HISWA Theater in
de aangrenzende Oosthal, tot
een meer geïntegreerde pre
sentatie te komen.
In de surfwereld zal men de
komende maanden tevergeefs
zoeken naar echt grote
nieuwtjes. De fabrikanten
hebben zich voornamelijk toe
gelegd op het perfectioneren
van het materiaal, terwijl te
vens veel aandacht is uitge
gaan naar het nog eenvoudi
ger maken van het onderhoud
van alle SDullen die tot deze
tak van de 'zeilsport' horen.
Compacte en snelle surf
planken, die door vormgeving
en uiterlijk vertoon, een spec
taculair beeld laten zien, zul
len ongetwijfeld de grootste
trekpleisters worden. Of de
surfer - met zo'n imago
plank - in de praktijk ook ge
lukkig zal worden, blijft voor
lopig nog een groot vraagte
ken. De industrie heeft echter
onmiddellijk ingespeeld op de
laatste 'mode-verschijnselen'
die via de importplanken uit
de Verenigde Staten naar
Europa zijn overgewaaid.
Dat de surfplank ondertus
sen een vaste plaats in de wa
tersportwereld heeft gekre
gen, wordt opnieuw bewezen
door het feit dat zelfs de
HISWA - waar de surffabri-
kant in eerste instantie maar
schoorvoetend werd toegela
ten - ook dit jaar weer een
surfmarathon op de Amstel
organiseert. Zondag 16 maart
kunnen honderden surfer be
ginnen aan een ongeveer 25 ki
lometer lange tocht op de Am-
stel.
Om 11.00 start men bij het
clubhuis van de Roeivereni
ging Willem III aan de Jan
Vroegopsingel 3 te Amster
dam; vlakbij de Utrechtsebrug
die men bereikt via de auto
snelweg Utrecht - Amster
dam. De surfers gaan dan in
de richting van de Berlage-
brug en vervolgens zuid
waarts richting Ouderkerk
aan de Amstel om vervolgens
terug te keren naar het club
huis van Willem III.
Voor deze monster-surf -
tocht op de Amstel kan men
zich op de dag van het evene
ment, tussen 930 en 1000 uur,
nog bij de startplaats opgeven.
Als men start moet men een
surfpark en een zwemvest
dragen, terwijl het surfzeil een
maximaal oppervlak mag
hebben van 68 vierkante me
ter. Het inschrijfgeld bedraagt
(inclusief een toegangskaart
voor de HISWA), vijftien gul
den.
MOTORLAWAAI en -tril
lingen vormen sinds jaar en
dag niet alleen voor de wa
tersportliefhebber, maar
ook voor degenen die aan de
wal staan, een bron van er
gernis.
De laatste jaren heeft de
industrie zich nadrukkelijk
bezig gehouden met het be-
strijden van dit euvel. Door
nieuwe technische vindin
gen en toepassingen is men
er ondertussen ingeslaagd
om de belangrij kste onge
makken uit de wereld te
helpen.
Om het lawaai van de
motor te isoleren wordt op
steeds meer schepen de mo
torruimte bekleed met ge-
luidwerend materialen,
waarmee onder meer veel
ervaring is opgedaan bij de
bouw van generatoren en
pompsets in de bouwnijver
heid. Deze sets, die voorzien
zijn van doorgaans nogal
luidruchtige, luchtgekoelde
dieselmotoren maken te
genwoordig al minder la
waai dan mensen die met
elkaar praten.
Het geluidsniveau van
een generatorset met een 3-
cilinder luchtgekoelde die-
sel bedraagt op 4 meter af
stand ongeveer 65 decibel.
Voor het menselijk oor, dat
anders reageert op motoren
dan op stemmen, is dat het
niveau van fluisteren.
Trillingen
Motortrillingen zorgen op
het schip dikwijls voor een on
aangename verstoring van de
rust. Om te voorkomen dat de
trillingen van de motor zich
door het hele schip kunnen
voortplanten, worden steeds
verfijnder technieken van fle
xibele motorinbouw toegepast.
Door gebruik te maken van
homokinetische koppelingen,
waardoor de verbinding tus
sen motor en schroefas een
stuk soepeler wordt, heeft men
op het schip nog maar weinig
last van echt hinderlijke tril
lingen.
Andere ontwikkelingen die
eveneens een gunstige uitwer
king hebben gehad in de strijd
tegen de geluidsoverlast, zijn
gevonden door een verbeterde
vormgeving van de verbran-
digsruimte van de motor. Een
verbrandingskamer die ge
deeltelij k in de kop van de zui
ger valt, geeft een minder
luidruchtige explosie. De
ideale vorm is nog niet gevon
den, maar steeds meer moto
ren worden uitgerust met uit
geholde zuigerkoppen.
Doordat steeds meer licht
metalen zuigers worden toege
past, hoeft ook minder gewicht
in de cilinders verplaatst wor
den en dat houdt ook weer in
dat de kans op trillingen aan
zienlijk minder is geworden.
Alleen al door dit feit is het
geluidsniveau bij luchtge
koelde diesels met 7 decibels
afgenomen.
Op grotere jachten wordt de
hele opbouw flexibel op het
schip gemonteerd, waardoor
het uitgesloten is dat trillingen
in de romp van het schip wor
den doorgegeven aan de ver-
blij fsruimten aan dek.
