IBBC OVER COMMERCIËLE TV IN ENGELAND JUBILEUM AANBIEDING m< m« z m z Dichtende politici bij Koos Postema \3LTBL- BON m O m oo O r 'W 30 30 F dat partijpo- 1'~i voor Aanval Samenwerking kV/ 10 JAAR „EVEN..UITBLAZEN" HET BOEK „EVEN UITBLAZEN W4 ZATERDAG 8 MAART 1986 ipeel geboren. I jonge boeren speelde. Grote ig voor wie de pns net op tijd le niet anders nst was. Land sndstudie HBS lintig jaar gele- 1 bij de Neder- de Noordbra- 59 zat Braks er ambtelijke be kaken in het al- man om Van Is minister van [niet mee doen je de manier 1st terug in het r ik richt m'n belangrijker fderlandse sa- I het me dat je ind dat al de couperen met Irkeerde prio- laarom ik dat Jlde. Omdat ik fabinet als eer dat punt en ik lp geen enkele lMaar het ver- lit de minister ren tot in dat iir optredende dit onderwerp fn maar zeggen ken in het ka- laar als ik Sta J agrarisch Ne- deze mestpro- rginale invloed van de toe- fss ik voor die [akteriseert me Iw en daar ben lad Braks, spre- een typische Ije me ook ken- oners kunt toe traditie be- I het gevoel min- I staan dan velen lis ter van Land- heeft in zijn visie It zwakke maat- Ivoel me erg soli- 1 en de grote ge- vengoed met de te kathoheke ar ts -kortom met fature in zwakke een beetje voor lit moeite gehad (juist op het punt Ide zwakken at ik van mening en fundament te ng wardoor de ld worden. Toen ren met het stel- Id was het uitga- lard. We zitten nu lljard. In die tijd In op één uitke- de verhouding elt met de klom- niet crisisbesten en stelsel in dat, fde zwakken meer |ehad met het feit, eleid de mensen Iden nog iets ster- en de zwakkeren gegaan goed anders kan. ertuigd. Omdat je de maatschappij :n aan de andere :goïstisch zijn. Als tschappij leefden was zijn talenten :e brengen, ja dan. "ig om de maat- louden, er leiding imigen laten zich :talen. We zijn als urende concurren- dat het best kun- i moet je het ene prestatie- en het zwakke echt op de vind dat wij daar- zijn." gaat met Neder- van dan het eerst is alleen het met over de vraag wie ervaring wetén. rtijd beschouw ik :tje sterk. Juist om- geweest. Je moet onmiddellijk te in- behoevend. Dat be- in rol en positie. Ik ed is voor de echte die je als individu laals: respect voor taar niet per defini- je in de moeilijkhe- eschouwen. Je moet atie creëren waarin itie de toekomst als :n. Er moet dus ook :n." 'Concurrentie geen vloek, maar zegen' OP 18 maart begint In de Tweede Kamer het media debat. Een van de heetste hangijzers is commerciële tv. Als lichtend voorbeeld wordt steevast het Britse model aangehaald. De le gendarische BBC moet het al meer dan dertig Jaar op nemen tegen ITV (Indepen dent Television), een groep van 16 commerciële tv-ma- kers. Volgens VARA-voorzltter Marcel van Dam gaat de BBC hieraan echter kapot. Van Dam vermeldde som ber dat de BBC wel duizen den medewerkers had moeten ontslaan en dat de kwaliteit van de program ma's van de BBC ook ten onder was gegaan In de dans rond het kijkcijfer. Is dit wel zo? Onze rtv-redac- teur Jan Koesen ging het de BBC zelf vragen en bracht ook een bezoek aan de IBA (Independent Broadcasting Authority). Door Jan Koesen I HARTJE Londen. Bush House. Van buiten een Romeinse tempel, van binnen een mengsel van Queen Victoria en de computer. Bush House is het hart van de BBC, een eerbiedwaardige legende. rden de programma's [geboren die de hele we reld bewondert, die een standaard zijn geworden voor televisie-makers. In zijn werkkamer zet Ri- I chard McCarthy, hoofd voor- I lichter buitenlandse pers, (zorgzaam een mok thee met veel melk neer voor zijn Ne- I derlandse gast die komt infor- I meren hoe de BBC het rooit met al die commerciële con- I currenten. In Holland worden zorgelijke geluiden daarover I vernomen. De BBC zou 4000 [medewerkers de zak hebben [gegeven en de kwaliteit van haar programma's zou achter- luit hollen. Niet waar, zegt McCarthy. [Helemaal niet waar. Er zijn mensen ontslagen, maar bij lange na geen 4000, en dit was het gevolg van inflatie en de beroerde economie. En wat de [kwaliteit betreft: „We zijn ruw wakker geschud. We za- ten in een comfortabele groef [toen dertig jaar geleden com- [nerciële tv in Engeland een (feit gaan. Toen zijn we hard (met onze neus op de werke lijkheid gedrukt. Opeens (moesten we ons weer be wij - (zen, moesten we vechten om de aandacht van het publiek. En we hebben het gered door kwaliteit. De competitie is een [zegen gebleken, geen vloek. Wat ITV overigens brengt is (prima, en hun behandeling van het nieuws is zelfs excel lent te noemen. Ze brengen (echter geen serieuze consu- mentenrubriek." Het Engelse omroepstelsel is I volstrekt anders dan het onze. Ruim zestig jaar geleden werd (de BBC de enige zendgemach- tigde. Niks geen verzuiling (voor de Britten, geen eigen [ether voor de roomsen, de I rooien, de christelijken enz. De [BBC mocht het Woord wor- |den, maar op bepaalde voor- waarden. Zo was het door de [licentiegever (het Minister van (Binnenlandse Zaken) perti- nent verboden dat er enige re- I clame werd gebracht, zelfs [geen sluwe, verholen bood- I schap. Bovendien moest de (BBC zich volstrekt neutraal opstellen. Aan het hoofd werd een Raad gesteld van 12 Gover- nors, gerecruteerd uit alle sec- toren van de maatschappij, [maar niet uit hoofde van een [organisatie of partij. De BBC j kreeg in de loop der tijd de be- schikking over 60 adviesorga- nen en bijna 30.000 werkne mers. De centen kwamen uit I het publiek. Op dit ogenblik is de omroepbijdrage 58 pond. Alles was pais en vree en zelfgenoegzaamheid, totdat op j 22 september 1955 het systeem werd opengebroken. De com merciële televisie deed zijn en- [tree. Van meet af aan is de [Britse commerciële tv in een ijzeren corset gehouden. Compromis Een heel vernuftig compro- mis kwam tot stand. Naast de I BBC verscheen een tweede I zendgemachtigde: de Indepen dent Broadcasting Authority, I een publiek, neutraal door het Parlement ingesteld orgaan I met 1500 medewerkers en ver- I fegaande volmachten. De IBA is een soort van strenge vader ®e tiet beducht is om corrige- 1 rend met de lat op vingers te |™I)[neren- De IBA wijst aan ™®"te commerciële maat- schappij op het scherm mag men en gooit die maat schappij er even gemakkelijk af als zij buiten het potje pist. De IBA controleert voorts de programma's en de reclame spots al op het script, dus ver voor er iets op de buis ver schijnt. Voldoet dat pro gramma of die spot niet aan de strenge eisen van de Code dan zet de IBA een rode streep door het werkstuk en mag de maker het opnieuw proberen. Niet zelden wordt ook een tweede versie afgekeurd. Ook beheert de IBA het zender park. De commerciëlen hebben zich verenigd in de ITV, de In dependent Television. Dit zijn vijftien lokale maatschap pijen, over heel het Koninkrijk verspreid. (Londen heeft er twee: Londen Weekend Tele vision en Thames). De vijftien moeten zich in eerste instantie tot hun eigen regio beperken, maar hebben ook nationale mogelijkheden. Dan is er nog een zestiende lid, TV-AM die ochtend-tv verzorgt. Op dit ogenblik heeft Enge land vier zenders die van 's morgens heel vroeg tot 's avonds heel laat in de ether zijn. Dat zijn de BBC 1 en 2 (die geen enkele reclame voe ren). De ITV vult het derde net en dan is er sinds enige jaren Channel 4, ook commerciëel van geboorte, maar tegelijk ideëel. Ja, die onmogelijke combinatie is toch mogelijk. ITV en Channel 4 worden ge heel door adverteerders be taald, maar die hebben vol strekt geen zeggenschap over het produkt. Dat is te vergelij ken met de Nederlandse dag bladen, waarin de adverteer ders weliswaar geld stoppen, maar niets te vertellen hebben over de inhoud van de redac tie-pagina's. BBC's perschef Richard McCarthy is zeer tevreden over het systeem. „Dertig jaar geleden maakten wij ons net als jullie nu in Nederland zor gen over de gevolgen van com merciële tv. We vreesden een zee van onnozel amusement. Alleen de kijkcijfers zouden tellen en dat betekende het einde van onze geroemde kwaliteit. Maar die vrees is niet terecht gebleken. Een commissie had de regering zelfs het advies gegeven om commerciële tv niet toe te la ten. Maar de regering legde dat advies naast zich neer. Toen de onafhankelijken kwamen, dachten we in onze arrogantie dat wij niets te vrezen hadden. De BBC was toch niet te verslaan. Maar de commerciëlen hadden zich zo goed georganiseerd en voorbe reid, dat wij overrompeld wa ren. Van meet af aan werden we weggeslagen. Op een gege ven ogenblik keek 70% naar ITV en wij kregen maar een miezerige 30%. En dat terwijl we al vele jaren bijna iedereen in het Koninkrijk bereikt had den, op die ene schapeherder in de Shetlands na. De commerciëlen kwamen met heel aantrekkelijke, ver leidelijke programma's en lok ten onze kijkers daarmee weg. En wij van de BBC moesten even hard gaan nadenken, wat zo kon het niet lang meer du ren. Die situatie bestaat nog steeds tot op de dag van van daag. ITV en Channel 4 hou den ons voortdurend in een staat van rood alarm, we krij gen het niet voor niks, we moeten voortdurend op onze tenen lopen, maar nu is het zo dat het kijk-publiek fifty fifty verdeeld is. Wij hebben iets minder dan de helft van de kijkers." Een eigenaardig verschijn sel heeft zich in die dertig jaar voorgedaan. De BBC heeft ITV bevrucht en andersom. De ITV is zich in de loop der tijd steeds meer op kwaliteit gaan toeleggen en de BBC heeft enig water in haar wijn ge daan en is nu bereid het volk enig amusement te verschaf fen, zij het met opgetrokken neus. Een nieuwe wolk drijft nu naar de BBC-horizon. De cen ten. De omroepbijdragen zijn niet meer in evenwicht met deze dure tijden. En het paard van Troje staat te trappelen voor de poort van Bush House, in de gedaante van de Pea cock-Committee. Deze com missie, genoemd naar haar professorale voorzitter, moet de regering gaan adviseren over de wenselijkheid ook op de BBC 1 en 2 reclame te zet ten. Dikke rapporten vliegen over en weer. De BBC is vastbesloten deze laatste aanval op haar respec tabiliteit te weerstaan. Kort gezegd komt haar verweer er op neer dat de omroepbijdra gen maar weer eens opge schroefd moeten worden. Een parallel discussie vindt in Ne derland plaats. Uiteindelijk kijkt of luistert toch praktisch iedereen naar de BBC, die dan het sommetje maakt dat de kijker, slechts 2 penny betaalt per BBC-uur. „Kijkgeld kost per dag min der dan een pint melk, een brood of een dagblad. Een week kijken kost nog geen pakje sigaretten," jammeren de Lords in het Bush House. Bovendien is langzamerhand het einde in zicht van de recla me-koek. De adverteerders kunnen niet eindeloos hun portemonnee trekken, eens raakt die leeg. Als de commer cials nu over vier zenders ver deeld moeten worden plus over losser spul ais Sky Chan nel en de aankomende Super- channel, dan wordt de spoe ling wel erg dun, voorspelt de BBC met staatjes en grafie ken. „En wij vrezen dat de re gering het dan wel mooi vindt. De commerciële tv-maatschappij Granada heeft gezorgd voor succesvolle series, van 'Coro nation Street' tot 'Brideshead Revisited'. FOTO'S ARCHIEF DE STEM Dan zal geen bestuurder zich wagen aan de onpopulair ogende maatregel van kijk geldverhoging (de radio is gratis), maar de economische redding van de BBC overlaten aan het vrije krachtenspel van de maatschappij." Dan gaan (en ook hier krij gen we een weerspiegeling van de discussie in Nederland) de belangrijkste, maar niet veel kijkers scorende pro gramma's er aan en .moet de serieuze tv plaats maken voor buik-vermaak. Trouwens, ITV maakt duurdere pro gramma's dan de BBC. Doet de BBC het een uur lang nog voor 40.000 pond, de ITV is ze ker 10.000 pond prijziger. In Engeland -nog steeds de BBC aan het woord- wordt voor bijna 100 procent met de antenne gekeken. Voor kabel en satelliet is toch geen be langstelling. Geef ons dat geld maar, dan is iedereen tevre den. Maar, zegt de BBC met een zucht, maar met die Britse hunkering naar fair play, de IBA doet het geweldig. Op dus naar de opzichter van de commerciëlen. Drie haltes met de Underground verderop, tegenover het plu che warenhuis Harrods, be vindt zich een modern kan toorgebouw van waaruit de IBA haar decreten uitvaar digt. Miss Jenny Crick van de voorlichting spreekt met de vertedering van een schooljuf Hilversum (anp> - Bij 005 (zaterdag 19.12 - 20.22 I a!L N£lerland 2) besteedt IB??'aan de dichtende po- weïk pn/°0rlezen uit "Sen nHio de vraa« waarom de K Va" ^BHebets niet om- laag gaat |r.. ,n het Hollands WW nemen de I ^'Wd.e-Kamerleden J. lm iaiJnvrld"wouters (cda) iHkaar nn i<PvdA) het (egen leen Postema heeft met Jasperina de I gekkin6 ee"stuk zingt uit 'De l& van de gracht'. JefRa- laantu s.preekt met een «- In de KRO-televisierubriek Brandpunt wordt zondag (Ned. 1, 17.35 uur) aandacht besteed aan het referendum in Spanje, waaruit moet blijken of dit land lid moet blijven van de NAVO. Voorts een repor tage over mode en jongeren. In het sportgedeelte van deze editie een verslag van een voetbalwedstrijd uit de eredi visie en van de halve mara thon in Alphen aan den Rijn. In VPRO-nieuws zondag (Ned.2, 20.32 uur) aandacht voor een congres over censuur, dat dit weekeinde in Amster dam wordt gehouden. Voorts gesprekken met de direkteur van het Franse persbureau AFP, Claude Wauthier en met Eduardo Rabossi, staatssecre taris voor mensenrechten in Argentinië. Diogenes, buiten lands politiek-cultureel maga zine van de VPRO, houdt zich zondag (Nederland 2, 21.40 uur) bezig met de vraag: is Frankrijk wel links genoeg?. De uitzending van het NOS- televisieprogramma Het Capi- tool is zondag (Nederland 2, 12.00 uur) gewijd aan de vraag: de VVD waarheen? Aan de discussie nemen deel: J.H. Christiaanse (fractievoor zitter van het CDA in de Eer ste Kamer), H.J.L. Vonhoff (commissaris der koningin te Groningen) en H. Jacobse (Tweede Kamerlid voor de VVD). over haar pupillen, de com merciëlen. ITV en Channel 4 valt niet te verwijten dat zij pulp pro duceren. De lijst van hun ver diensten is lang en in drukwekkend. Veel van wat in Nederland automatisch aan de BBC wordt toegedacht, stamt uit koopmansbeurzen. Hoe men ook over 'Spitting Image' mag denken, geen mens zal beweren dat dit een kruiperig produkt van een kapitalisti sche kaste is. 'Coronation Street' is vele jaren het troe telkind van onze VARA, ja, ja, maar even zo goed is dit arbei dersepos gemaakt door Gra nada in Manchester die niet in eerste instantie gericht is op verheffing van de heffe, maar gewoon poen wil verdienen. 'The Jewel in the Crown', veelvuldig bekroond, 'Inspec tor Dalgliesh' en de in drukwekkende reportage over de honger in Ethiopië die aan leiding gaf tot de massaalste media-aktie aller tijden zijn tv-produkten waar de grootste idealist zich niet voor heeft te generen. Ook nieuws, met name nieuws en actualiteiten, wor den door ITV gebracht en be geleid op een wijze waarom de Hieren en Nu's ën Brandpun ten een puntje aan kunnen zuigen. Wekelijks wordt er 9 uur kinder-tv gebracht waar bij de leerkracht rustig buiten onder de platanen kan kuie ren, want de kinderen zijn niet van het scherm te slaan. Een blik in een tv-gids maakt duidelijk dat het werk van de commerciëlen aantrek kelijk is en zeer informatief. En dan verbaast het je, dat vanuit de Nederlandse bas tions zo misprijzend om niet te zeggen arrogant gesproken en gedacht wordt over commer ciële tv. Bij ons is dat begrip doordrenkt van sombere vi sioenen over Sky Channels en Music Boxen. Nergens wordt toegegeven dat het ook anders kan. Een enkele roepende in de woestijn als ex-NOS-voorzit- ter Erik Jurgens heeft ons al jaren voorgehouden dat het Engelse model zeer best te pruimen is voor ons verzuilde landje met 35 vullers van ka nalen. Mies Ipnnv rviok snuift als het woord 'commercieel' valt. Ze verkiest, net als de BBC, de term 'onafhankelijken.' „Dat woord 'commercieel' is kleine rend, en het wordt vooral ge bezigd door mensen die treu ren dat ITV en Channel 4 het monopolie van de BBC hebben gebroken. Het is absoluut niet zo dat de adverteerders het programma controleren. Toen ITV begon, moet een vooraan staand geestelijke eens hebben gezegd: 'Commerciële tv is het ergste wat Engeland is over komen sedert de Grote Pest' (een jaar of 300 geleden). Nou, dat zal die man nu niet meer hard kunnen maken. Wat hier gebeurd is, is wel eens be schreven als een monument voor het genie van het Britse compromis". ITV brengt voor 40% nieuws en informatie, voor 30% drama en slechts voor 30% amuse ment. De eisen die aan ITN (het commerciële Journaal) worden gesteld zijn even ri gide als die aan de BBC. Accu raat, onpartijdig nieuws met begrip voor het feit dat je niet dagen kunt sleutelen aan de presentatie van het heetste nieuws. Advertenties mogen niet aanzetten (ook niet sub tiel) tot misdaad, geweld, alco holgebruik, onzinnig kopen van zogenaamde medische produkten enz. Als er een 'dokter' komt op het scherm, moet het publiek duidelijk ge maakt worden dat die dokter maar een acteur is en geen autoriteit op voeding en geluk. De kinderuren zijn totaal ver schoond van spots. Per uur mag er maar 6 mi nuten aan reclame besteed worden. De reclame mag mid den in een film komen, maar niet op het moment dat de held van een rots dondert, nee, al leen maar bij een natuurlijke pauze. IBA heeft 1500 man in dienst en kan een beroep doen op ongeveer 80 specialisten. Een sponsor mag zich niet koppelen aan een succesvolle serie, een magere vermelding aan het einde van de 'credits' moet voldoende zijn. Hij moet er trots op zijn dat hij mag meebetalen aan het creatieve proces. Een acteur in een serie mag niet tot 2 uur voor en na zijn programma in een spot verschil nen DE afbrokkeling van de eens zo trotse NOS gaat in hoog tempo verder. Verschillende 'ontmoetingsprogramma's' verdwijnen naar andere omroepen. Het grote verkiezingsdebat tussen de lijsttrekkers van de grote politieke partijen wordt bijvoorbeeld niet door de NOS maar door de NCRV uitgezonden. Maanden van onderhandelingen tussen de campagneleiders van de partijen en de NOS zijn aan dit opvallende besluit voorafgegaan. Het debat vindt plaats op dinsdag 20 mei, een dag voor de Kamerverkiezingen. Op die dag zenden de NCRV en de NOS uit. De politieke campagneleiders wilden een uiterst neutrale debatvoorzitter. Hun eerste keus was Jaap van Meekren, maar die is ondertussen het Nieuwslijn-gezicht van Veronica geworden. De NOS wilde verder een andere opzet, terwijl de campagneleiders alles bij het oude wilden houden. Vooral CDA en WD waren tegen het plan het debat op te delen in kortere discussies met verschillende gespreksleiders. Tenslotte werd besloten voor de NCRV te kiezen. René Eijbersen van Hier en Nu wordt de gespreksleider. Hij is zo neutraal als maar mogelijk is en dus ook acceptabel voor CDA en VVD. De mogelijkheid om de politieke voormannen onder te brengen in het probleem-programma 'Rondom Tien' van Henk Mochel is kennelijk niet overwogen. De Fabeltjeskrant is weliswaar officieel geen NOS-programma meer, maar een produkt van samenwerking tussen vier omroepen (en de NOVIB). Het ministerie van WVC heeft echter de subsidie stopgezet en nu lijkt ook aan die samenwerking een eind te komen. KRO, VARA en TROS voelen er niet veel voor ermee door te gaan, als de kosten stijgen. De vierde omroep, de AVRO, roept nu luid zich over de Fabeltjeskrant te willen ontfermen. Wibo zelf gaat de reddingsoperatie in het Grote Dierenbos leiden. Gevolg van deze verschuiving is wel dat de Fabeltjeskrant niet drie, maar één keer per week op het scherm zal komen en het Praathuis de rest van de tijd leeg zal staan. De Nederlandse voorronde voor het Eurovisie Songfestival op 1 april blijft wel in NOS-handen, maar de uitzending van het Songfestival zelf, op 3 mei in Bergen in Noorwegen, wordt voor het eerst verzorgd door Veronica. Deze omroep zendt uit op zaterdagavond en was bereid de show onder eigen vlag op het scherm te brengen en zo de NOS te helpen de schulden niet hoger op te laten lopen. Leo van der Goot, bekend van 'Op jacht naar de schat', verzorgt de presentatie, als zijn helicopter tenminste op tijd arriveert. (ADVERTENTIE) r 40r~ H V«wij,ft' Wim Koek thuis, langs de lijn, in de politiek, te land, ter zee en in de lucht en Engeland natuurlijk. Een selectie van 50 colums in april in boekvorm, geïillustreerd, 180 pagina's. Uitgegeven door De Stem JA. ik bestel nu voor 10.- Na de publicatie in april, dat het boek klaar is, betaal en haal ik het boek op bij een van de onderstaande Stem rayonkantoren BREDA NWE. GINNEKENSTRAAT, OOSTERHOUT, ETTEN, ROOSENDAAL, BERGEN OP ZOOM, TERNEUZEN, HULST, GOES EN VUSSINGEN. Naam Adres Postcode Woonplaats Telefoon Aantal Ik betaal en haal het boek op bij rayonkantoor Handtekening Deze bon ingevuld vóór 15 maart in een gefran keerde enveloppe insturen naar De Stem afd. Promotion, Postbus 3229,4800 MB Breda. m ALLEEN BIJ VOORINTEKENEN TOT 15 MAART z

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1986 | | pagina 33