Piet van Heeswijk heeft zijn kruis
FRIEZEN BANG VOOR EEN TE GROTE TOELOOP
door difkvellenga
Friesland voorop
BRABANDERi
ELFSTEDENTOCHT '86
Kuypers
overtreft
zichzelf
DONDERDAG 27 FEBRUAR11986
PAGINA SPORT 2
LEEUWARDEN
Opnieuw een gran
dioos volksfeest. De
Elfstedentocht heeft
nog altijd een gewel
dige aantrekkings
kracht.
DE ROPARCO REKENING. MEER RENTE, MEER VRIJHEID.
Angstige momenten
bij finish
op de Bonkevaart
Vos: eerste
uitvaller
Aan den lijve
DE EERSTE
VIJFTIG
DONDERDAG 27 FEBRUARI
BA
T19
Van een oneer
speciale verslaggevers
LEEUWARDEN - De wed
strijd van de veertiende edi
tie van de Elfstedentocht le
vert steeds weer winnaars
en verliezers op. De grootste
winnaar werd gisteren on
getwijfeld Evert van Ben-
them, maar Geert Aerts uit
het Gelderse Driel voelde
zich beslist niet minder dan
de veehouder uit Sint-
Jansklooster. Aerts was na
melijk de laatste van de
wedstrijdrijders, die in aan-
merking kwam voor het Elf-
stedenkruis.
Hij arriveerde twee minu
ten voor het sluiten van de
tijdscontrole op de Bonke-
vaart in Leeuwarden. „Ik
heb er hard voor moeten rij
den om het te halen. Goh, het
heeft veel pijn en tranen ge
kost". Aerts moest trouwens,
nadat hij de finishlijn was
gepasseerd, attent gemaakt
worden op het feit dat hij
zijn laatste controle-stempel
moest gaan halen.
Piet van Heeswijk voelde
zich ook al winnaar. Vorig
jaar op donderdag 21 fe
bruari was hij op een tijds
spanne van bijna twee mi
nuten als eerste buiten de
toegestane limiet gevallen.
maar dit keer krijgt hij zijn
kruisje wel opgestuurd. „Ik
ben daar het gehele jaar mee
bezig geweest. En vanmor
gen schrok ik me rot, toen in
het begin van de wedstrijd
de punt van mijn rechter-
schaats krom sloeg. Het ging
namelijk net zo goed. Ik heb
met een steen provisorisch
het zaakje gerepareerd en
toen ging het weer. Ik had
mezelf beloofd dat het dit
jaar wel zou lukken en als je
dat dan waarmaakt, is de
voldoening erg groot".
Opvolger van Piet van
Heeswijk wat betreft het
buiten de tijdscontrole val
len, was gisteren Gerard
Kroon uit Leiden. Hij re
geerde echter zeer laconiek
op zijn pech. „Ik was in Fra-
neker eigenlijk van plan om
te stoppen. Maar toen kwam
Jeen van de Berg bij mij
langs en bij hem klampte ik
aan. Tot Dokkum ging dat
goed, maar daarna ging Van
den Berg te hard voor mij. Ik
wist een kilometer voor de
finish al dat ik de limiet niet
zou halen. Dat werd vanaf
de kant geschreeuwd. Maar
ik vind het toch fijn om hier
op de Bonkevaart aangeko
men te zijn. Dat Elfsteden
tocht-kruisje denk ik er wel
bij".
Sfeer Elfstedentocht bedreigd
Van een onzer speciale verslaggevers
Na 22 jaar wachten, na
een enkel jaar alweer.
Geen wanklanken van bete
kenis, ook gisteren niet. Fries
land verwerkte de schare van
meer dan een miljoen Elfste-
denenthousiastelingen, het
dubbele van vorig jaar, zonder
veel moeite. De combinatie
wedstrijd/toertocht bleef suc
cesvol. Er waren te weinig
zwartrijders om het schaatsle-
gioen in verlegenheid te bren
gen.
Alweer zo'n 'bjusterbaerlik
moaie dei'. „Maar", zo uitte het
Harlinger rayonhoofd Toorn-
stra zijn vrees, „wat moet dat
een volgende keer worden". Al
die mensen uit Holland laten
zich niet meer zo gemakkelijk
van het ijs sturen als de (voor
namelijk) Friezen van vorig
jaar. De angst bestaat, dat het
evenement Elfstedentocht
zichzelf een volgende keer
over het hoofd groeit. Dat er
teveel mensen naar Friesland
zullen komen dan leuk is.
Nu al vielen verreweg de
meeste slachtoffers onder het
publiek. De schaatsers man
keerden relatief weinig: wat
lichte gevallen van bevriezing,
kneuzingen, armen uit de kom,
een enkele botbreuk. Veel pu
bliek had de nacht tevoren in
opperste uitgelatenheid door
gehaald, in de Nacht van
Ljouwert, met Elfstedentoch
ten per kroeg. Een spandoek in
Harlingen hikte: „Het fijnste
van de Elfstedentocht is het
alcoholisch vocht".
Dat gold dan voor het pu
bliek. De Frieslandhal hield,
wachtend op de huldiging, een
middag lang de adem in. Lal
lende meutes bedreigden de
goede sfeer, hitsten de menigte
op tot massaal flauwvallen.
Zo zochten nu ook opvallend
veel zuiderlingen het Hoge
Noorden op. Zij maakten er
hun eigen alternatieve carna
val van, niet beseffend dat de
combinatie van veel drank en
weinig schaatsen niet bepaald
is, wat Friesland verstaat on
der Elfstedensfeer.
De Elfstedentocht treffend in beeld. Muziek, goed weer en redelijk ijs. Leeuwarden, we komen er aan.
Langs de route was het wel
overstelpend druk, veel druk
ker dan vorig jaar. De files, bij
Leeuwarden, bij Bartlehiem,
bij Franeker, waren kilome
ters lang. Het politieoptreden
was veel strakker, minder ge
moedelijk.
Intussen viel er meer dan
genoeg te genieten. Vanaf de
start van de wedstrijdrijders,
de 300 ijsheiligen van de Alve
Stéde, op een heidens vroeg
uur, vijf uur al, bij een vries
kou van 13 tot 15 graden. Als
veelkleurige marsmannetjes,
de gezichten glimmend van
vaseline en met wezenloze uit
drukkingen, bestormden zij
het ijs in Leeuwarden, onder
het duizendkoppig gejoel 'olé,
olé-héé!' en 'klün ze!'. Daarna
volgden al snel, losgelaten met
1000 per kwartier, de 16.000
toerrijders. Minder kleurig en
fanatiek, maar net zo vurig
toegejuicht.
In hoog tempo in het pikke
donker naar Sneek, waar fak
kels vlamden en de frisse hel
den ongelooflijk snel moeite
loos de klünplankiers op- en
afroffelden, bijna zwevend
verder flitsten, gewichtloos,
gedragen doorhet gejuich van
de rijendikke mensenmassa.
Zij reden Staveren en de zon
tegemoet, het begin van een
beeldschone marathon-
schaatsdag.
In de Frieslandhal heerste
toen al de weeë lucht van de
toiletten, waar het leger van
16.000 toerschaatsers de sporen
van hun angstige verwachting
hadden achtergelaten.
Een stampvolle pershal hing
aan de monitoren, brulde col
legiaal om stijlbloempjes van
tv-commentatoren. Zoals na
een ontsnapping van Evert op
de Blikvaart, de rest van de
kopgroep snel op afstand zet
tend: „Dat wórdt een interes
sant gat, daar kan je niet om
heen."
De Friezen die begonnen te
zwellen, met Rein Jonker, kok
uit Wytgaert nabij Leeuwar
den, aan kop. Het kietelde het
nationaal gevoel aangenaam,
dat bij de eerste vijf twee
Friezen zaten.
(ADVERTENTIE!
Ü4.jJXi Üw spaargeld is beter af op zo'n moderne Roparco Rekening. I I
H i j j j 1 Die kombineert een hoge rente met grote vrijheid van opnemen, i.j.
r\ U kunt altijd over uw spaargeld beschikken, zonder dat u dat
direkt weer procenten rente scheelt. Als u nu de bon invult,
f !'TT]']'T1 ontvangt u de brochure met alle voordelen en voorwaarden van ff
TtT\ de Roparco Rekening. Een initiatief van de Robeco Groep.
Alles viel eigenlijk reusach
tig mee. Het ijs hield zich
voorbeeldig: veel minder natte
plekken en voeten dan verle
den jaar. Minder gruwelijke
bevriezingen dan gevreesd,
ook dankzij de warm aanbe
volen skibrillen. Een letterlijk
zonnige sfeer, schone vorst-
lucht, een echte wintertocht
vergeleken met het miezerige
dooiweer van '85.
En weer won de tengere
volksheld, de lieveling van het
Elfstedenpubliek. En vierde de
menigte bij de finish tot laat in
de avond rillend in de vries
kou de aankomst van de toer
rijders; want dat is voor de
Friezen pas echt Elfsteden
tocht, hoe opwindend de race
van de wedstrijdschaatska-
nonnen ook is. Kapotte rug,
kapotte voeten, kapotte
schaatsen, maar het Elfste-
denkruisje verdiend.
Inderdaad, commissaris
Wiegel, alweer een 'boppe-
slach', een fantastisch feest.
Maar volgend jaar weer een?
LEEUWARDEN - Tientallen
mensen hebben gisteren tij
dens de finish van de Elfste
dentocht enkele angstige mo
menten beleefd, toen toe
schouwers ter hoogte van de
eindstreep met dranghekken
en al het ijs op dreigden te
worden geduwd.
Dat gebeurde kort voor de
aankomst van Evert van Ben-
them. Honderden toeschou
wers braken door een eerste
afzetting en probeerden du
wend en trekkend een plaatsje
dicht bij de eveneens met
dranghekken afgezette finish
te bemachtigen. Ook daar
stond publiek. Tenminste vier
mensen dreigden flauw te val
len en moesten uit het gedrang
worden bevrijd.
De finish van de wedstrijd
rijders werd in Leeuwarden
bijgewoond door naar schat
ting een miljoen mensen. De
politie waarschuwde vrijwel
constant voor de gevaarlijke
situatie, die ontstond op plaat
sen waar het publiek massaal
het ijs op kwam. Desondanks
hadden agenten de grootste
moeite om de mensen op de
met dranghekken afgezette
walkanten te houden. Op ver
scheidene plaatsen ontstonden
direct na aankomst van de
eerste wedstrijdrijders al
grote scheuren en hier en daar
kwam na korte tijd water op
het ijs te staan.
Van een onzer speciale verslaggevers
LEEUWARDEN - De eerste
wedstrijdrijder, die het gister
ochtend voor gezien moest
houden, was Wim Vos uit Koc-
kenge.
„Nog voor Sneek moest ik
ophouden. Vijf kilometer na
de start ging er al een stuk uit
mijn schaats. Tien kilometer
buiten IJlst ben ik eruit ge
stapt. Ik ben op dat traject wel
een keer of veertig(!) gevallen.
Het was er donker en het ijs
was zeer slecht. Door die
schaats kon ik te weinig snel
heid maken. Dan raak je on
derkoeld. Niets aan te doen".
Hoewel Vos vrij nuchter
overkomt, is de teleurstelling
groot: „Mijn positie was goed.
Ik zat op 200 meter van de
kopgroep", aldus Vos.
BREDA - 'Cameraman,
Berenburg verdienen?
Zoom even in', stond er op
een spandoek in Franeker.
De Elfstedentocht is sinds
vorig jaar een tocht langs
camera's en microfoons,
met stempelposten van de
NOS. De verslaggevers uit
Hilversum zijn zo langza
merhand even belangrijke
deelnemers als de architect
uit Almere, de midden
stander uit Beilen, de kok
van het bejaardentehuis in
Wijtgaard en de garage
houder uit Heerenveen.
'Zijn wij niet allen kin
deren van Sipkema en
Croes?' vroeg Mart Smeets
om 7.15 uur en hij werd la
ter via een spandoek voor
deze uitspraak beloond:
'Mart Smeets for presi
dent'.
Valpartijen en onhan
dige manoeuvres waren er
ook bij de NOS-deelne-
mers. „Van Benthem", ju
belde Jos Kuijer, „drui
pend van de zelfovertui-
ging". En Heinze Bakker
wist exact wat winnaar
Evert dacht op de Dokku
mer Ee: „Ik, Evert van
Benthem, heb vreselijk
veel zin in de prolongatie
van mijn titel". „Hoe vaak
heb je al geplast onder
weg?", vroeg Ruud ter
Weijden in Harlingen aan
een deelnemer, kennelijk
niet wetend dat het gaat
om stempels en niet om het
aantal sanitaire stops.
„Hij zit er helemaal
doorheen, hij heeft het he
lemaal gehad", riep Jos
Kuijer hoopvol, toen er een
late wedstrijdrijder binnen
kwam. Hij hongerde naar
ijspegels in baarden en
snorren, naar leed en ont
beringen. Maar het bleef
gezellig, het was 'een
feestelijk recreatiesportge-
beuren', aldus Heinze Bak
ker.
De lange reportage ver
liep glad. Alleen In de och
tenduren kon een span
nend deel van de wedstrijd
niet in beeld gebracht wor
den. Toen de eerste rijders
zich tussen Harlingen en
Franeker bevonden, had de
helicopter juist een tank
stop. Zodoende bleef bui
ten beeld hoe Evert van
Benthem en de zijnen zich
bij de kopgroep van vier
voegden.
Niemand maakte zich er
echt druk om. De tv-ver-
slaggevers wierpen zich in
een wedstrijd, waarbij uit
gemaakt moest worden
waar het nu eigenlijk het
leukst was. Ruud Hendriks
klom in een toren in Dok
kum. Jan Stekelenburg liet
het over aan de Sterrekie-
kers. Ruud ter Weijden
slaagde er niet in het
Friese volkslied uit het pu
bliek te persen, maar was
wel de man die de konink
lijke 'mystery guest' voor
de camera kreeg.
Mart Smeets zat te gnif
felen in zijn hoge centrale
post. „Nou moet ie nog
langs Jan Stekelenburg,
Kees Jansma, Ruud Hen
driks, Willem Benboom en
misschien ook nog wel
langs Evert. Dat wordt een
drukke dag voor de prins",
zei hij vol leedvermaak.
Stekelenburg werd er ner
veus van, rukte aan mut
sen om te zien of het hoofd
van de kroonprins er onder
zat en repeteerde in stilte
zii n eerste vraag.
Willibrord Frequin was
vorig jaar al beneden de
maat, maar hij deed dit
jaar gewoon weer mee met
die ene vraag, die hij in
zijn achterzak heeft: „Wie
ben je, wat ging er door je
heen en je bent er zeker
wel blij mee?".
Het voltooien van de
Elfstedentocht blijft een
prestatie. „U zou het aan
den lijve moeten probe
ren", legde Evert ten Napel
uit vanaf de motorfiets.
Van een onzer
speciale verslaggevers
LEEUWARDEN - Frans Kuy
pers heeft zichzelf overtroffen.
De 19-jarige schaatser uit
Meppel had nog nooit meer
dan veertig kilometer aan een
stuk gereden. In de veertiende
Elfstedentocht verbaasde hij
iedereen door lange tijd met
Alex Kooyman aan kop te rij
den.
Kuypers, A-junior van
schaatsvereniging 'De Scheu-
vellopers', voelde zich zelfs zo
goed, dat hij voortdurend het
initiatief nam. „Ik schaatste
voor de vuist weg", vertelde
Kuypers later, zich realise
rend dat hij uiteindelijk geen
enkele rol van betekenis had
kunnen spelen. Zijn pogingen
kostten hem te veel kracht.
Zijn ouders waren in de
vroege ochtend aanvankelijk
niet op de hoogte van de uit
looppoging van hun zoon. Een
verslaggever van de plaatse
lijke krant belde hen om half
zeven uit bed. Stomverbaasd,
maar blij, zetten de ouders
vervolgens het televisietoestel
aan, waar zij hun Frans het
zagen afleggen tegen de ge-
routineerdere rijders. Kuypers
eindigde niet bij de eerste vijf
tig.
Van een onzer speciale verslaggevers
LEEUWARDEN - De provincie Friesland was gisteren sterk
vertegenwoordigd onder de 17.000 starters voor de veertiende
editie van de Elfstedentocht Liefst 5099 heren en 331 dames uit
die provincie vertrokken uit de Frieslandhal voor de Tocht der
Tochten'.
Noord-Holland was een goede tweede met 2689 heren en 158
dames, gevolgd door Zuid-Holland: 2618 heren en 129 dames. In
schrille tegenstelling tot deze cijfers stond het aantal Limburgse
schaatsliefhebbers: 115 heren en 5 dames.
Uit het buitenland kwamen 107 heren en 8 dames. Uit België
waren dat er respectievelijk 63 en 3. Verder hadden de Ver
enigde Staten (3), West-Duitsland (19), Engeland (5), Frankrijk
(2), Spanje (2), Zwitserland (1), Zweden (12), Canada (4) en Tsje-
cho-Slowakije (1) deelnemers in de monsterrit.
Naar leeftijd was de categorie van 36 tot 40 jaar sterk verte
genwoordigd: 3219 schaatsers. Volgens de officiële opgave van
de organisatie hadden liefst 24 mannen en 2 vrouwen van tussen
de 86 en 90 jaar ingeschreven. De jongste groep, van 18 tot 20
jaar, telde 301 mannen en 32 vrouwen.
Provincie mannen vrouwen totaal
Friesland
5099
331
5430
Groningen
741
39
780
Drente
529
13
542
Overijssel
1004
38
1042
Flevopolders
251
8
259
Gelderland
1096
39
1135
Utrecht
992
52
1044
Noord-Holland
2689
158
2847
Zuid-Holland
2618
129
2747
Zeeland
132
3
135
Noord-Brabant
626
29
655
Limburg
115
5
120
Buitenland
107
8
115
Onbekend
139
10
149
16138
862
17000
De eerste vijftig van de veer
tiende Elfstedentocht: 1. Evert I
van Benthem (St. Janskloosterjj
199 km. in 6 uur, 55 minuten
17 seconden (gem. snelheidl
28,895 km/uur), 2. Rein JonkerI
(Wijtgaart) op 1.07, 3. Robertj
Kamperman (Almere) op 1.30,4.1
Nanne Semplonius (Lemmer) cpl
3.13, 5. Albert Bakker (Gronin-I
gen) op 3.17, 6. Jan Kooimanl
(Ammerstol) op 4.28, 7. HansJ
Bouma (Dronten) z.t., 8. Hilt
van der Duim (Heerenveen)
9.06, 9. Henri Ruitenberg (Old
broek) op 9.08, 10. Andries Kas-|
per (Driel) z.t., 11. F. Wagema-
ker (Hoogkarspel) op 13.15, 12
W. de Vries (Beilen) op 13.39, lil
S. Bakker (Berkhout) op 14.51,r
14. H. Portengen (Nederhoretl
den Berg) op 15.19, 15. A. Veen-f
hof (Gieten) z.t., 16. H. Ensin
(Gieten) z.t., 17. H. Momber,
(Vorden) z.t., 18. B. Verduijn
(Heemskerk) z.t., 19. C. Gil'
(Warmenhuizen) z.t, 20.
Schuiling (Odoorn) z.t, 21.
Molenaar (Waddinxveen) zt
22. P. Eikelenboom (Zevenhui-|
zen) op 15.43, 23. M. Hoekst
(Heerenveen) op 16.38, 24. 1
Busser (Utrecht) op 16.49, 25. F]
van de Berg (Krabbendijke)
17.34, 26. J. Wessels (Markelo) i
20.15, 27. W. Westerveld (Eem-I
nes) op 20.23, 28. O. Ferwerdil
(Stiens) op 21.07, 29. J. Vi
(Hoogkarspel) op 22.08, 30.
Pleijhuis (Oldenzaal) z.t., 31.
Bakker (Schoonhoven) op 22.16,1
32. W. ten Boom (Joure) op 22.H
33. S. Fransbergen (Heerenveen)j
op 22.23, 34. Y. Kramer (Ot
schoot) op 22.56, 35. D. Bof
(Leiderdorp) z.t, 36. J. Steen-|
gracht (Driebergen) op 22.57, f
H. Appelman (Limmen) op 23.0
38. E. Uitham (Westlaren)
23.19,39. J. Uitham jr. (Thesingell
op 23.20,40. H. van der Pal (Oos-
terzee) op 23.21,41. H. Langebergi
(Limmen) op 23.22, 42. E. Vosse-I
belt (Ermelo) op 23.27, 43. W
Scheijon (Wezep) op 23.28,44. D
de Boer (Waaxels) op 23.38,45. F.|
Bouwstra (Scharsterbrug) lt
46. S. Zoon (Rockanje) op 23/
47. P. Manden (Wapserveen)
23.55, 48. F. Veen (Scheemda) i
25.20, 49. F. Biemond (Nieuv
Wetering) op 25.31,50. Jü
Kruithof (Havelte) op 26.23.
Colofon
Elfsteden
tocht '86
Tekst:
Ad Burger, Rob van
Deursen, Paul de Schip
per, Nell Westerlaken.
Rinze Brandsma, Eddy
van der Beek.
Foto's:
Cor J. de Boer, ANP.
■win een oneer speciale verslaggevers
LEEUWARDEN - „In het be
gin zat ik er behoorlijk goed
bij. Ik zat behoorlijk goed
voorin. Hoewel ik al gauw last
van bevroren ogen kreeg. En
dat neemt je concentratie weg.
Steeds je handschoenen met je
adem nat maken en dan je
ogen uitwrijven. Maar je moet
tegelijkertijd op de scheuren
in het ijs letten. Ik had wel een
bril, maar daar zaten donkere
glazen in. Dus tot het licht
was, kon ik die niet opzetten,
want dan zag ik nog minder.
Daarom was het kwaad al ge
schied. De rechterkant is de
gehele dag bevroren gebleven.
En he
wazig'
„Ma,
redelij
Toen
scheur
schaati
momer
was na
zorginj
'D'unil
Van een onzer speciale verslag
STAVOREN - De 59-jarige F
steren is een veteraan. Bezi
Elfstedentocht weet hij als
krachten te doseren.
Piet Kint weet dat hij tevens op
ai heeft hij de wind in de rug, h
doen. Doet hij dat niet, dan, zo we
vast en zeker zijn kop op het stuk i
Franeker, waar de schaatsers reel
njioeten.
Piet Kint komt dan ook we he
Uiterst rustig aanrijden bij de uitger
stempelpost in Stavoren, zo'n kan h
kleine 80 kilometer na de start gaan"
in Leeuwarden. Waar som
mige toerrijders er een ere- Dat
zpak van maken om dermate zeggen
hard en abrupt af te remmen lange
dM het ijs de toeschouwers in duideli
hfet gezicht springt, laat de ve- jonge
ter aan uit Halsteren zich rus- van de
tfg uitglijden, in het kielzog lerclub
vpn Kint een uit Twente af- uit. In
komstige toerrijder. werd
der Po
„Wij rijden al sinds de start af. „De
iet z'n tweeën samen. Ge mag woon t
tel zeggen dat ik dun dieje voel ik
aar op sleeptouw heb geno- puftVi
jen", verklaart Kint, wijzend zweert
op zijn Twentse 'reisgenoot'. len zul
„Toen ik hoorde dat Piet hier ten!"
de tocht al zo vaak had gere- Pal
den, dacht ik: daar moet ik bij coureui
blij ven. En inderdaad, het lij kt Westbr
te werken. Piet heeft mij als Bredan
het ware ingehouden toen ik gaert,
in het begin te hard ging. En den-doi
Piet Klaaysen uit Groede stempelt af i\
Van een onze speciale verslaggevers
STAVOREN - „Meneei
bende gij een Fries, ja..weel
u misschien een café hier in
dit dorp? Waar we vandaan
komen? Uit Brabant na
tuurlijk. We hebben dorst".
Het is vijf uur in de morgen.
IJge Visser staat al voor z'n
huisje aan de waterkant in
Stavoren. Hij kijkt uit ovei
het ijs;, de heilige schaats-
vloer van Sipkema. Daar ko
men ze straks langs, de glij
dende legioenen van „de in
genieur".
Een café....IJge Visser
schudt het hoofd: „Jongens
hou het toch mooi, maak er
net zo'n feest van als verle
den jaar". Friesland, woens
dagmorgen, een open diep-
vrieskist waar de stilte voor
het oprapen ligt. Twee uur
later is Stavoren een circus.
Als de stempelaars van het
controll
den sta
menserf
eerste
arriverl
hoempJ
een faJ
dreunel
blik op
verder
is het
Honder'
trole drj
rechts i
sers de
De eersi
Eén
der: „Ik
probeer]
bij Slota
