e aan
taken
itant
V1EURS (m/v)
MEURS (m/v)
6Totaalvoetbal
is voor mij
het einde
van de rit9
mm
wuw
IDSE
100
)-(by
12 en
IEAO-
in dienst
Ite Breda
fte aan
voor de
(ilefoon nr.
iriefje aan
fs Maatschap
(•ond-, wegen-,
topwerken
Zonen B.V.
VTIONAAL B.V.
ZEIST - Dat beeld, vier
jaar geleden. In de ber
gen rond Barcelona zit
Rinus Michels, in de pe
riode dat het WK-toer
nooi in Spanje wordt ge
houden, in een schom
melstoel te peinzen
over later.
Rendement
Ruzi
es
Veranderen
Steun
Superliga's
Leerproces
Taakverdeling
Totaal-voetbal
Furore
Mentaliteit
DE STEM
ZATERDAG 22 FEBRUAR11986
T19
ling te Etten-Leur
al gaan behoren:
gebruikers programma's;
nma's;
rammeren in Cobol en/of
issingen;
jters strekt tot aanbeveling-
<ing;
'mming met de zwaarte van
laantal secundaire emolu-
pensioen.
;tie, kunt U richten aan:
fdeling Personeelszaken,
Rinus Michels legt uit wat er moet gebeuren, Leo Beenhakker (links)
maakt aantekeningen. - fotoanp
„In Zeist rijzen
je de haren
wel eens te berge"
ken wij op korte termijn een
i een ruime ervaring heeft ml
htbeton en funderingsmate-l
Iteitsbeheersing en contrölel
Iprojekten, zal hij in verband I
ivers moeten onderhouden. I
etrokken bij de ontwikkeling I
i moeten zijn met daarnaast I
en betontechnologie. Een I
]ian de directie van:
Yn - 5004 BG TILBURG
sumij Wehry-groep
h Haag.
fn sterk internationaal
Idse en buitenlandse
bewerkers en een jaar-
|h bezig met diverse
van uiteenlopende aard,
peheel West-Europa, het
activiteiten ontplooid op
anelux, West-Duitsland,
IV.S.
1 de Benelux,
:land en Korea.
ast-Duitsland, Frankrijk,
door THEO VAESSEN
Over hetgeen van hem worden zal.
Hij was nog trainer van 1. FC Köln,
de Bundesligaclub die hij uit het dal
haalde, vervolgens met deze club de
beker van West-Duitsland won en de
halve finale van het EC Il-toernooi
bereikte. Het reilen en zeilen bij de
KNVB is die zonnige namiddag, in de
prachtige tuin van zijn vakantiebun
galow, geen onderwerp van gesprek.
Een job bij de voetbalbond zag hij
toen nog niet^itten.
Maar niets is veranderlijker dan de
mens. Inmiddels is Rinus Michels al
geruime tijd de belangrijkste man
van het technische apparaat van de
KNVB. Binnenkort heet hij officieel
technisch directeur. Het wachten is
nog op zijn handtekening onder een
tweejarig contract. Dan is hij echt de
baas. Van de bondscoaches en het ge
hele technische apparaat in Zeist. In
middels heeft hij zijn stempel duide
lijk op een aantal dingen van het
logge voetbalapparaat gedrukt. En,
hij zal de komende jaren nog een aan
tal afdrukken op voetballend Neder
land achterlaten.
Zag hij vroeger als clubtrainer vrij
snel de resultaten van zijn werkwijze
en inzet, nu weet hij nog niet welk
rendement zijn arbeid voor de KNVB
zal hebben. Niettemin een belang
rijke vraag, die hij over twee jaar
hoopt te kunnen beantwoorden. Ziet
hij dan dat zijn werk voor niets is ge
weest, gegarandeerd dat hij opstapt.
„Ik zit hier niet om mezelf te mani
festeren, al vinden sommige mensen
dat ik dat wel moet doen. Ik zie als
mijn taak eerst de negatieve ontwik
keling van het voetbal tot staan te
brengen. We zitten nu in de midden
moot, met de clubs en met Oranje. Je
domineert niet meer. Als er in je
kwalificatiegroep een land zit dat
even iets beter is, heb je al moeite.
Maak je een fout, dan ben je de piel.
Ons voetbal is nu familie Doorsnee.
Daarom ben ik mijn werk begonnen
met een bewustmakingsproces, kij
ken of anderen ook op dezelfde golf
lengte kwamen. Ik vond dat er iets
aan de spelstijl gedaan moest worden.
Ik wist dat er veel kritiek op zou ko
men, maar dat is geen reden om het
miet te doen. Bovendien weet je niet
wat er van blijft hangen. Ik ben dus
blij dat we via Cruijff een ontwikke
ling van een spelstijl zien die in de
eerste plaats afgestemd is op het
spektakel en op de tweede plaats op
het resultaat. Maar: dat kan alleen
maar Cruijff. Alle andere trainers
tijn niet in die positie om dit te doen.
Cruijff heeft het krediet en hij heeft
het materiaal."
DE tastbare stilte in het KNVB - sportcentrum in Zeist
wordt die ochtend niet verstoord door de lach van jeug
dige voetballers die, op weg naar de trainingsvelden, uit
gelaten pret maken. Een onwezenlijk beeld als je het hart
van voetballend Nederland niet hoort kloppen. Het win
terse beeld van Zeist roept associaties op met de winter
waarin het voetbal in ons land momenteel verkeert. Daar
waar het normaal bruist en borrelt van activiteit, heerst
slechts rust. De stilte voor de storm?
RINUS Michels, de technisch directeur van de Neder
landse voetbalbond, wil die storm best ontketenen, maar
daarbij heeft hij heel veel hulp nodig. Wanneer hij uit het
raam van zijn kantoor kijkt dat uitziet op de toegangsweg
naar het sportcentrum, verraadt zijn sombere blik iets
van de problemen waarmee hij de laatste maanden werd
geconfronteerd. Zijn trip naar China, die hij in januari
maakte als een soort PR-functionaris van het Nederlands
amateurelftal, kwam dan ook als een welkome onderbre
king. Hij was voor het eerst in China en hij keek er zijn
ogen uit. Een goede plek om te relativeren ook.
RINUS Michels, een man van alle seizoenen. Geplaagd,
gekweld, geprezen, bejubeld. De jaren zijn niet onzicht
baar aan hem voorbij gegaan. Een bypass-operatie heeft
zijn wilskracht om te blijven presteren echter niet aange
tast. Zijn ogen vonken als sterretjes die uit staal worden
geslagen, zijn woorden en zinnen, onveranderlijk in stac
cato uitgesproken, hebben nog altijd de kracht waarmee
hij vroeger indruk maakte op de Ajacieden, de spelers van
Barcelona en FC Köln.
RINUS Michels is en blijft nog steeds de personificatie
van het succes. Als je hem aan je gedachten laat voorbij
gaan, denk je terug aan de succesrijke jaren van het Ne
derlands voetbal van Ajax en Oranje. Die herinneringen
vervagen niet. Vervaagd is wel het beeld van de Sphinx,
zoals hij vroeger werd genoemd. Rinus Michels is niet
meer zo stoïcijns als in de jaren dat hij Ajax naar de top
leidde en Oranje naar het zilver in München. Hij heeft nu
een nieuwe job op zijn schouders genomen: het jeugdvoet
bal nieuw leven inblazen. Want aan de basis zit het Ne
derlandse voetbal al te lang in het slop.
Rinus Michels in gesprek met Marco van Basten, het
talent dat zich volgens de KNVB-manager op internatio
naal niveau nog moet bewijzen. - fotoanp
ons evangelie verkondigen. De finan
ciële problemen zijn gigantisch. Maar
nu het voetbal in zijn totaliteit steeds
meer steunt op externe geldgevers,
zou je moeten kunnen bepalen waar
je de accenten legt ten aanzien van de
elftallen. Jeugdvoetbal is bij veel
clubs het stiefkind. Daardoor krijg je
veel verlies van zieltjes omdat de
jeugd in het voetbal de beleving niet
meer vindt die ze zoekt".
Maar laten we bij het begin begin
nen. Op de dag dat bekend werd dat
Rinus Michels het Zeister bos binnen
wandelde, werd de kiem gelegd voor
^n aantal ruzies tussen de bondscoa
ches onderling. Rijvers kon niet meer
opschieten met Ger Blok en hij zag
ook niets in een samenwerking met
Michels. Rijvers wilde niet dat aan
«in gezag werd getornd en ging op
een eiland zitten mokken. De conflic
ten eindigden op de dag dat Rijvers
vertrok. Michels haakte even af door
een ziekte, Beenhakker werd binnen
gehaald. De meester en de leerling
groeiden langzaam naar elkaar. De
werksfeer in Zeist verbeterde omdat
Michels links en rechts de puntjes op
de i zette.
„Ik word betaald voor mijn werk
en ik wil er iets van maken. Ik kan
hier op mijn kantoor de hele dag
sportkranten lezen en andere tijd
schriften, er zal niemand iets van
zeggen. Maar ik heb ja gezegd, vaak
op mijn tanden moeten bijten, want
ik wil er per sé iets van maken."
Michels verdedigde en passant ook
nog zijn rechterhand Beenhakker te
gen aanvallen van Ajax-voorzitter
Harmsen, die hem voor alles en nog
wat uitmaakte. Beenhakker voelde
zich eindelijk gesteund in de weten
schap dat hij een brok verantwoorde
lijkheid kan afwentelen op de iets
smaller geworden schouders van Ri
nus Michels. „Wat me in het afgelo
pen jaar is opgevallen", zegt Michels
bedachtzaam, „is hoe mensen kunnen
veranderen als ze met de media te
maken krijgen en in spanningsvelden
moeten werken. In Zeist gebeuren
dingen die in de maatschappij onmo
gelijk zijn. Ik heb, echt waar, de
handdoek al enkele malen in de ring
willen gooien. Ik weet zeker dat veel
mensen zich anders zouden gedragen
als ze ook met hun geld in de KNVB
zaten. De normen in de voetbalwereld
zijn ondenkbaar in de normale maat
schappij. Als mensen aan de weg tim
meren, zich onder de druk van de me
dia moeten manifesteren, veranderen
ze van de ene op de andere dag. En
vergeet de enorme rivaliteit niet.
Mensen, die in het normale bedrijfs
leven overeind blijven, gaan er hier
compleet onder door. Ja, de haren rij
zen je in Zeist wel eens te berge. Ik
vraag me wel eens af hoe onze voor
zitter, die toch in allerlei posities
werkzaam is geweest, over dit alles
denkt en over de dingen die hier met
hem gebeuren. Ik denk dat hij het af
en toe echt niet weet. Hij krijgt er
geen greep op. Hier is dat zo ver
schrikkelijk moeilijk."
Het enige dat Michels vraagt is dat
het KNVB-bestuur hem steunt in
hetgeen hij doet. Hij is dus in het ren
dement van zijn werk totaal afhan
kelijk van de bestuurscolleges, zowel
in Zeist als bij de afdelingen.
„Daar had ik", bekent hij, „in het
begin heel veel moeite mee, maar je
leert er mee leven. Als je iets hebt uit
gestippeld, moet je in de slag met het
bestuur. De samenwerking met de
professionals wordt beter. Toen ik
hier kwam, had iedereen zijn eigen
stekkie, verdedigde die met hand en
tand, maar echt samenwerken, ho
maar. Omdat er niemand boven
stond. Je weet hoe trainers zijn. Het
zijn allemaal individualisten die hun
eigen gang gaan. Dat kan dus niet.
Dat stramien is nu goed doorbroken.
Maar ik heb nog wel eens mijn kop
gestoten. Ik maak me dan ook geen il
lusies want bijna altijd heb je met te
genstrijdige belangen te maken."
Johan Cruijff, die volgens Rinus
Michels bij Ajax voldoende krediet
heeft om een nieuwe speelstijl te
ontwikkelen. - fotoanp
zelfstandig in het gebeuren rondom
de selecties, ik ben het bestuur ver
antwoording schuldig voor zijn
werkwijze. Als hij met mij wil dis
cussieren over spelers en taktiek, het
geen ik wel verwacht, dan kan dat
natuurlijk. Maar hij is het niet ver
plicht. Rijvers kon dat niet, wilde al
les alleen doen. Dat gaf dus de nodige
deining. Waar de coaches hier aan
vankelijk niet aanwilden, was wer
ken met de allerjongste jeugd. Dan
ben ik opvoeder, bezig met de luiers,
zeiden ze. We bewijzen nu dat jon
gens tussen 8 en 12 jaar best coach-
baar zijn. Ook bij een club moeten
topcoaches verantwoordelijkheid ne
men voor de jongste jeugd. Cruijff
doet dat bij Ajax, maar hij kan dat
omdat hij een aantal trainers naast
zich heeft. We moeten de jeugd indoc
trineren. Een vies woord in Neder
land, maar het kan niet anders. Neem
de Belgen, ze spelen al 20 jaar het
zelfde voetbal, te beginnen bij de
jeugd. Bij ons staat vrijheid van han
delen hoog in het vaandel geschreven.
Nederland is een land van individua
listen. Toch zullen we spelsituaties
moeten creeëren onder weerstand. Je
wordt geen voetballer alleen door een
balletje te trappen zoals Wiel Coerver
dat doceert. Je moet dat in spelsitua
ties doen".
De taakverdeling die Michels heeft
gemaakt, verloopt soepel. De neuzen
wijzen in dezelfde richting, de sfeer is
een stuk verbeterd. „Beenhakker is
Na een acclimatiseringperiode en
het aftasten van zijn werkgebied („Ik
wilde weten wat er van me werd ver
wacht") heeft Michels op dit moment
een vrij duidelijk voetbaltechnisch
beleid uitgestippeld ten aanzien van
het jeugdvoetbal-leerproces. „Toch
zijn er nog veel problemen te over
winnen", erkent hij, „maar dat is
geen reden om het niet te doen. Zaak
is dat we rekening houden met de
soms begrensde omstandigheden
waarin jeugdtrainers verkeren bij
hun club. We dragen onze visie uit in
de praktijk of via videobanden
waarin onze ideeën visueel worden
gemaakt. We zeggen dan: we gaan
De betaalde jeugdcompetitie,
waarin de betaalde en de amateur-
clubs participeren, kende een moei
lijke start voor een aantal amateurs.
Ze stapten uit de competitie omdat ze
grote nederlagen moesten incasseren.
Dat probleem is inmiddels voorbij.
Michels tweede stap is de instelling
van twee superliga's van elk twaalf
clubs. Via een omweg heeft hij toch
bereikt wat hij bereiken wilde en de
amateurs tot vriend gehouden.
„De kritiek komt het gemakkelijk
ste als je geen verantwoording hebt.
Dat is in de voetballerij erg sterk. De
trainers denken anders dan de men
sen er om heen en zij vinden allemaal
dat ze gelijk hebben. Ook hier in Zeist
vind je dat terug. Tegen de instelling
van twee superliga's is voetbaltech
nisch geen essentiël bezwaar. Toch
blijkt dat men op het punt stond om
die continuïteit af te breken. Niet op
financiële gronden hoor. Het belang
rijkste bezwaar was dat er reglemen
tair iets niet klopte. Breek het nu niet
af, schuif het niet voor je uit, dat is al
zo vaak gebeurd, zei ik. Een aantal
hindernissen is nu genomen. In de af
delingen blijkt er toch een aantal
mensen tegen te zijn. Ze hebben twee
bezwaren, de reglementaire en dat we
het te overhaast doen. Maar dat be
leid is al een jaar geleden neergelegd
in zijn totaliteit".
Met Johan Cruijff was Rinus Mi
chels in 1974 in staat het zogenaamde
totaal-voetbal te spelen met Oranje.
De uitvinder van dit voetbal heeft er
nu geen moeite mee te erkennen dat
totaal-voetbal misschien nooit meer
terug komt. „Ik had in 1974 een groep
spelers bij elkaar met veel ervaring
en gerijpt in de Europacuptoernooien.
Ik koos in Zeist voor een versnelde
cursus omdat ik dacht: deze jongens
kunnen allemaal voetballen, hebben
een goed inzicht en veel ervaring. La
ten we maar eens proberen, maar het
was een gok hoor. In het begin klopte
er helemaal geen barst van. Het cul
mineerde in de Kuip tegen Oostenrijk
waar we weg werden gefloten. Tegen
Argentinië vriendschappelijk begon
het er een beetje op te lijken. De basis
was goed met een figuur als Cruijff
die als leider fungeerde. Want zo
iemand heb je bij dit voetbal nodig.
Beter kan het dan niet. Totaalvoetbal
is voor mij het eind van de rit. Als je
dus een uitgebalanceerd team hebt
met goede voetballers, kun je begin
nen met het ontwikkelen van totaal
voetbal".
Toen Michels bij Barcelona kwam,
zeiden ze daar: nu krijgen we ook to
taal-voetbal, want dat begrip had fu
rore gemaakt over de gehele wereld.
„Het bestuur van Barcelona zei, en
geloofde dat ook, dat Barca de beste
voetballers van de wereld had. Ik heb
even geprobeerd totaal-voetbal te
spelen. Maar dat ging niet. Toen rea
liseerde ik me pas wat er voor nodig
is om dit te spelen. Nee, totaalvoetbal
is op dit moment niet te spelen. Er is
te weinig kwaliteit voor. Alleen
Cruijff ontwikkelt het bij Ajax, al
heeft hij water bij de wijn moeten
doen. Wij hebben te veel jonge spe
lers, die in het competitiegebeuren
onvoldoende worden getest. Van Bas
ten is voor Nederlandse begrippen
een uitzonderlijk talent. Internatio
naal zal het nog moeten blijken. In
Oranje zijn nog vraagtekens ten aan
zien van Van Basten. Helaas valt
voor hem ook nog het WK-toernooi
weg. Dan heb je ook nog Vanenburg.
Technisch ver boven het gemidddel-
de, maar mij heeft hij nog niet kun
nen overtuigen in zijn rendement op
internationaal niveau. Bij Ajax ont
wikkelt hij zich goed. Qua aanleg
heeft hij veel in huis".
Dat het bij veel voetballers schort
aan de juiste mentaliteit, is ook voor
Michels geen geheim. „Maar dat mag
je niet zeggen", lacht hij. Bij Ajax ge
bruikte hij vrijwel alle middelen om
iets aan de waarde van de spelers toe
te voegen, extra's die in de collectivi
teit vaak verborgen blijven. „Als je
topsport bedrijft, moet je vaak tegen
natuurlijke dingen doen. Het is een
een langdurig proces om dat gevoel te
overwinnen. Werken is bij veel voet
ballers een vies woord. Trainen is
werken, maar dat willen ze niet. Ze
proberen altijd te ontsnappen. De
trainer moet er voor zorgen dat dit
niet gebeurt. Voor de club en de an
dere spelers. Iedereen moet in het ga
reel. We zijn met een vak bezig. Je
moet de confrontatie met de spelers
durven aan te gaan, maar de meeste
trainers doen dit niet. Toch moet het.
Dat was de kracht van Happel, die
maakte daar geen woorden aan vuil."
