Wat doet Gorbatsjov op 25 februari?
Hasseltse
Studiegroep
koos voor
Roosendaal
'Wel wetgeving, maar
zaak moet nog rijpen'
even.
UITBLAZEN
ENIGE SQ
Aardgasver
dwingen Dl
programaa
Zwarte
tulp
OP DE DAG AF DERTIG JAAR NA ONTHULLINGEN OVER STALIN
Korthals Altes ver
DE STEM COM]
Mooi meegeno
WIMKOCK
ZATERDAG 22 FEBRUAR11986
■ACHTERGROND'
Van utopisme
naar realisme
mmmmw mmm
Beladenheid
Sociale verschillen
Misstand
KWART EEUW STUDIE BENELUX-MIDDENGEBIED
KABINET KRIJGT STEUN VAN CPN OVER EUTHANASIE
Humaniseren
Boodschap
ZATERDAG 22 FEBRUA
1500 schadeclaims o\
AL IS er dan sinds de
zeventiende eeuw
naarstig naar ge
zocht: van wereldschok
kende betekenis acht ik de
zwarte tulp niet. Zakelijk is
hij misschien wel interes
sant. Ik herinner me heel
vaag van lang geleden een
Engelse tv-serie die draaide om
een zwarte tulp. Dat was een
17de eeuws en avontuurlijk
soort Dallas-avant-la-lettre. In
triges, bedrog, spionage, omko
ping enzovoorts.
Niet wereldschokkend dus
misschien die zwarte tulp, maar
daarom nog wel interessant ge
noeg voor televisie en kranten
om er enige aandacht aan te be
steden. Woensdagavond was de
zwarte tulp bij Sonja. Daags
erna en ook gisteren nog had
den de dagbladen het over deze
primeur.
Wat mij nu opviel was dat
ik nergens twijfel las omtrent
de zwarte kleur van die tulp. Ik
weet niet hoeveel mensen naar
Sonja hebben gekeken, maar ik
neem aan dat het er minstens
een miljoen zijn geweest. Een
op veertien, dat lijkt me zeker
niet te laag geschat op een
avond waarop op het andere
net de NOS zit met zeer educa
tieve en cultureel-verheffende,
maar weinig verstrooiing bie
dende programma's. Ik neem
aan dat de overgrote meerder
heid van die minstens een mil
joen kijkers, op een kruispunt,
groen licht van rood licht kan
onderscheiden, met andere
woorden: niet kleurenblind is.
Welnu: als dat zo is hebben
honderdduizenden mensen ge
zien wat ik gezien heb en waar
over de kranten met geen
woord reppen, namelijk dat de
zwarte tulp niet zwart was.
Bestaan er meerdere soorten
zwart? De bollenkweker deed
daar wat lacherig over. 'Licht-
zwart', grapte hij. Wat ik zag
was donkerpaars. Nu kan zo'n
cameralens een kleur wel enigs
zins vertekenen. Dat weet
iedereen die wel eens een kleu
renfoto heeft gemaakt om later
te merken dat het rode truitje
van Mien op de afdruk wat
oranje was uitgevallen. Sonja
was woensdagavond gekleed in
zwart en geel (sinds het jour
naal donderdagavond de in het
geel gehulde ambassadrice van
Zweden in Manilla liet zien,
weten we dat dit de kleur van
mevrouw Aquino op de Filip
pijnen is, maar wat Sonja be
treft neem ik aan dat er sprake
was van toeval). Sonja nu bleek
ook niet kleurenblind te zijn en
het viel haar dan ook op dat de
tulp een ander zwart vertoonde
dan haar gitzwarte trui. Ze ging
op dat kleurverschil maar niet
te diep in. Na het grapje 'licht-
zwart' van de bollenkweker
kwekte ze nog slechts op rand-
stedelijk-verbaasde toon over
de uiterst geringe voortplan-
lingssnelheid van de bloembol
en voorbij was het onderwerp.
De kweker kon weer met z'n
tulp naar de bloemententoon
stelling.
Sinds ik in de krant las dat
de 'zwarte' tulp een bastaard is
van de donkerpaarse Queen oj
the Night en haar minnaar ge
naamd Wienerwald, weet ik ze
ker dat hij paars was. Voor
mijn part het donkerste paars
paars. Wat mij nu zeer verbaast
is dat iedereen die 'zwarte tulp'
voor zoete koek schijnt te slik
ken. Is de belangstelling voor
een zwarte tulp zo gering dat
niemand er zich druk over
wenst te maken, zelfs niet dege
nen die er woensdagavond met
de neus bovenop zaten en toch
wel even gedacht zullen hebben
dat ze met die donkerpaarse
tulp een beetje voor de gek wer
den gehouden? Of ben ik kleu
renblind?
Benzine
RUIM tien jaar geleden moes
ten we knarsetandend wennen
aan de torenhoog rijzende ener
gieprijzen. De overheid had
zeer met ons te doen, leerde ons
hoe we de overgordijnen moes
ten sluiten en de thermostaat
lager moesten zetten, maar
waste verder de handen in on
schuld. De oliesjeiks hadden
het gedaan. Consul Rabbani
werd er van de ene dag op de
andere nog een bekende Neder
lander door en het scheelde niet
veel of de NCRV had een olie
boycot aan de christelije broek
vanwege het liedje Kiele Kiele
Koeweit in Frace Majeur.
Alles wat maar enigszins in
verband met olie kon worden
gebracht - en dat bleek vrijwel
alles te zijn wat er toen aan
goederen en diensten te koop
was - werd keer op keer duur
der. Wegens gestegen energie
kosten was tien jaar lang een
universeel argument, een dood
doener.
Nu is alles opeens anders.
Uit goedheid of kortzichtigheid
- daar wil ik vanaf wezen -
hebben de sjeiks een neer
waartse prijsspiraal in bewe
ging gezet. De prijsdaling is
minstens zo spectaculair als
destijds de prijsstijging. Maar
waar blijven nu de revenuen
voor ons consumenten? Over
de aardgasprijs wordt eindeloos
gedelibereerd en het wordt wel
juli voor we er iets van merken.
Als we er van minister Ruding
nog iets van mogen merken.
Alleen aan de benzinepomp
lijkt het eerlijk toe te gaan, tot
schade van menige pomphou
der trouwens. Daar merk je wat
van de dalende energieprijzen.
Maar het 'voordeel' is ons niet
gegund. Reeds werpt Onno er
een begerige blik op. Hij ziet
ruimte voor een extra accijns
heffing en die heeft hij nodig
want - zo zit het nu eenmaal in
elkaar - na de gepeperde reke
ning van de energieprijsverho
gingen te hebben betaald, krij
gen we nu ook de rekening van
de energieprijsverlagingen ge
presenteerd. Gezegend zij nog
maals onze aardgasbel.
Ik begrijp het natuurlijk al
lemaal wel, maar dat vermin
dert niet het machteloze gevoel
onontkoombaar vast te zitten
in een systeem waarin je onver
anderlijk aan het kortste eind
trekt.
dat het spectrum kent, maar
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll?
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55. Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda
Etten-Leur, Markt 28, ©01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand; 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8 30-17,00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje ©076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag'van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18 30 tot 21.30 uur ©076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584-Rabo rek. 101053738
T5 PAGINA 2
HET belangrijkste agenda
punt voor de ongeveer vijf
duizend afgevaardigden op
het 27e Partijcongres van de
Communistische Partij van
de Sovjet-Unie wordt het op
stellen van een nieuw partij
programma.
In feite komt dat neer op
een nieuwe, aan de realiteit
aangepaste, versie van het
derde partijprogramma van
Nikita Chroesjtsjov uit 1962.
Het nieuwe document zal het
belangrijkste theoretische
kader vormen voor de ko
mende tientallen jaren. Zo'n
programma bepaalt de alge
mene lijn voor de binnen
landse en buitenlandse poli
tiek van de Sovjet-Unie. Voor
de Sovjets is het een Ideolo
gisch dogma.
Chroesjtsjovs programma
ging indertijd heel ver In zijn
utopistische voorspellingen.
Het was een pakket waarin
de opbouw van een werkelijk
communistische maatschap
pij werd aangekondigd In
een periode van twintig jaar.
Het Sovjet-volk wachtte vóór
1980 een 'stralende toe
komst en een leven In over
vloed'. In welvaart zou het
land de Verenigde Staten
zijn voorbljstreefd. Con
sumptiegoederen zouden
voor iedereen rijkelijk ver
krijgbaar zijn. Misdaad, cor
ruptie, hebzucht en egoïsme
zouden onder de banier van
het communisme zijn uitge
roeid.
Chroesjtsjovs programma,
zo is in de loop der Jaren dui
delijk geworden, Is een uto
pie gebleken. Voor de bui
tenwereld was dat allang
duidelijk, voor de gemid
delde Sovjet-burger nog dui
delijker. De partijtop van het
land heeft Inmiddels ook In
gezien dat de Sovjet-Unie
slechts met behulp van een
realistisch programma uit de
enorme problemen te helpen
is.
Intussen hoeft niemand te
verwachten dat het wezen
van de communistische
Ideologie, de centraal-ge-
leide industrie en de collec
tieve landbouw, zullen wor
den losgelaten.
Door Hans Rooseboom
GAAT Michaïl Gorbats
jov aanstaande maan
dag, 25 februari 1986, ge
schiedenis schrijven?
Net zoals zijn voorgan
ger Nikita Chroesjtsjov
dat deed op 25 februari
'1956, toen hij met zijn
verbijsterende onthul
lingen over de Stalin-
terreur een nieuwe
bladzij in de geschiede
nis van de Sovjet-Unie
opsloeg?
De Sovjet-Unie lijkt inder
daad aan de vooravond te
staan van een uiterst belang
rijk Partijcongres, iedere vijf
jaar opnieuw dé bijeenkomst
waarop tot verregaande be
leidsveranderingen wordt
besloten. Het 'gonst', zoals
dat zo fraai heet, van de ge
ruchten.
In zijn 'nieuwjaarsrede'
omschreef Gorbatsjov on
langs het jaar 1986 reeds als
'een keerpunt in de geschie
denis van de Sovjet-staat, het
jaar van het 27ste congres
van de CPSU'. Aan de voor
avond van dat congres vallen
de top-functionarissen de een
na de ander als rijpe appels
uit hun hoge posten.
Gorbatsjov zal dat lang
verbeide 27ste congres op 25
februari openen, en dat is in
de Sovjet-Unie, als gezegd,
een zwaar beladen datum.
Die 25e februari 1956 bete
kende voor veel communis
ten, in de Sovjet-Unie zowel
als daarbuiten, een enorme
schok. En voor de bevolking
van het land een keerpunt:
algemeen bestond de hoop
dat er nu eindelijk een pe
riode van meer openheid en
vrijheid in de Sovjet-Unie
zou aanbreken.
Gedurende een aantal ja
ren na 1956 werden de teugels
inderdaad enigszins losgela
ten, maar tijdens het be-
wind-Brezjnev is de hele toe
stand weer aanmerkelijk
verslechterd. Wel niet zo erg
als tijdens de ergste jaren
van de Stalin-terreur, maar
het was bij het overlijden
van Brezjnev met de alge
mene toestand van de Sovjet-
Unie toch slecht gesteld: ar
moede, corruptie, gebrek aan
werklust en vervolging van
JfffZ
Kjr EJi.-iilfli
MET enorme plakkaten en leuzen wordt de Russische bevolking het belang van het 27e
Partijcongres voorgehouden. Het warenhuis Goem gaat schuil achter een affiche met de
teksten: 'Een waardige groet aan het 27e Partijcongres!' en 'Onder het vaandel van Le
nin, onder het leiderschap va n de Communistische Partij - Op naar nieuwe overwin
ningen bij de opbouw van het Communisme!'.
dissidenten tekenden een sa
menleving in crisis.
Allerwegen neemt men nu
aan, of hoopt men in ieder
geval, dat de Communisti
sche Partij de datum van 25
februari niet willekeurig
heeft gekozen voor haar 27ste
congres. De symbolische be
ladenheid van die datum zou
een van de aanwijzingen
kunnen zijn dat die dag weer
een keerpunt in de ontwikke
ling van de Sovjet-maat
schappij wordt.
De meest opzienbarend lij
kende ontwikkeling van het
afgelopen jaar-Gorbatsjov is
de enorme waslijst van ont
slagen topfunctionarissen,
van promoties en degrada
ties. Gorbatsjov zou schoon
schip maken, de oude cor
rupte Brezjnev-kliek werd
weggezuiverd.
Opzienbarend lijkende
ontwikkeling. Want in zo'n
gigantisch bureaucratisch
bestuurs- en partij-apparaat
als in de Sovjet-Unie is er
een altijd-durend proces van
bestuurswisselingen, van het
plotseling verdwijnen van
functionarissen. Alleen tot
nu toe werd daaraan weinig
ruchtbaarheid gegeven.
Zeker naar het buitenland
toe werd erover gezwegen,
om een beeld van eenheid te
bewaren. Het verschil met de
huidige praktijk is dat al die
ontslagen, promoties en de
gradaties openbaar worden
gemaakt. Mensen worden
kennelijk nog steeds van de
ene post naar de andere ge
schoven, of helemaal wegge
schoven, maar nu wordt het
tenminste bekend gemaakt.
Nu de datum van het con
gres nadert, nemen de ingrij
pende wijzingen nog toe. Tot
verrassing van westerse
waarnemers in Moskou werd
Vitali Fjedortsjoek, minister
van Binnenlandse Zaken en
tevens nationaal hoofd van
het politie-apparaat, naar
een onbekende post verban
nen. Fjedortjsoek was eer
tijds hoofd van de KGB, als
opvolger van Andropov, die
partijleider werd. Nog on
langs werd de veteraan Vik
tor Grisjin de laan uitge-
- foto wide world
stuurd als partijleider van
Moskou en als lid van het Po
litburo.
Een zeer opmerkelijke ont
wikkeling van geheel andere
aard staat ook in verband
met die grotere 'openbaar
heid': het openlijk erkennen
van het bestaan van grote so
ciale en economische ver
schillen in de Sovjet-Unie.
Officieel is dat altijd ont
kend, want in een klassenloze
maatschappij bestaan im
mers geen klassen meer,
evenmin trouwens als werk
loosheid.
Het bestaan van een 'be
voorrechte klasse' was welis
waar allang bekend uit de
verhalen van overgelopen
functionarissen, maar vanuit
Moskou werd dit altijd afge
daan als westerse propagan
da, bedoeld om het deficit
van het Sovjet-systeem aan
te tonen.
Maar nu heeft een promi
nent lid van de Sovjet-intel-
ligentsia deze zaak openlijk
aangekaart in een officieel
dagblad.
Tatjana Zaslavskaja, so
ciologe aan de universiteit
van Novosibirsk, schrijft in
de Sovjetskaja Koeltoera dat
de kansen voor een kind om
zich kan te ontwikkelen op
basis van zijn capaciteiten, in
de Sovjet-Unie vooral af
hangt van de sociaal-econo
mische positie van de ouders.
De sociologe schrijft dat de
verschillen in sociale klasse
en afkomst een des te grotere
rol spelen naarmate het ho
ger op de ontwikkelings-
schaal komt.
De sociologe uitte ook im
pliciete kritiek op het be
staan van winkels voor de
bevoorrechte klasse in de
Sovjet-Unie, een schrijnende
misstand in een socialistisch
land waar voor het 'gewone
volk' nauwelijks aan con
sumptiegoederen is te komen.
Een jarenlang officieel te
gengesproken toestand is nu
dus officieel toegegeven.
„In een socialistische
maatschappij moeten de mo
gelijkheden om geld in con
crete goederen om te zetten
voor alle groepen gelijk zijn.
Dat geldt voor levensmidde
len, moderne kleding en
duurzame consumptiegoede
ren, maar ook voor huisves
ting en vakantiemogelijkhe
den".
Het proces van toene
mende realiteitszin bij dege
nen die leiding geven aan de
Sovjet-Unie is overigens niet
pas begonnen bij de huidige
partijleider Gorbatsjov. Al
direct na de dood van Leonid
Brezjnev bezwoer diens op
volger Joeri Andropov, in het
openbaar, dat het zó niet lan
ger kon: het land lag op zijn
achterste, de corruptie be
heerste alles, niemand stak
nog een poot uit om er nog
iets van te maken. Ook hij
preekte al het vertrek van de
oude garde, die de zaak uit de
hand had laten lopen, de ge
settelde partij-elite, die het
de Sovjet-Unie op de auto
matische piloot had gezet.
Maar Joeri Andropov ging
vroegtijdig dood, en Gorbats
jov was zijn uitverkoren
'leerling', zijn protégé. Na het
kortstondige bewind van
'tussenpaus' Tsjernenko (uit
de school-Brezjnev) kon deze
jonge leider het roer overne
men. Het lijkt er nu op dat de
leerling het werk van mees
ter Andropov gaat voortzet
ten.
Door Piet de Bont
„DOOR het beleid zijn onze studies
nauwelijks opgepakt; heel jammer".
Dat zegt Vincent Verberk (58), mede-
werker-van- het-eerste-uur van de
Hasseltse Studiegroep, die nu precies
25 jaar bezig is om het Benelux-Mid-
dengebied, waartoe ook West-Bra
bant behoort, met indrukwekkende
rapporten 'aan de man' te brengen.
Verberk, die jarenlang directeur was van
een in Vught gevestigd Bureau voor Ruimte
lijke Ordening Van Heesewij k, dat onder
meer de stedebouwkundige belangen van
Roosendaal, Ossendrecht en Rucphen behar
tigde, heeft samen met befaamde Vlamingen
als Gaston Geens, thans voorzitter van de
Vlaamse Executieve, en René de Feijter, top
man van het Vlaams Economisch Verbond,
een tiental rapporten over het Middengebied
geschreven.
„Nee: wij bouwden geen luchtkastelen
maar produceerden degelijke rapporten, die
attendeerden op de vele mogelijkheden die er
waren en er overigens nog zijn". Zo pleitten
Verberk en de zijnen voor de aanleg van de
Zoomweg, die westelijk West-Brabant met
Antwerpen en Rotterdam zou moeten ver
binden. Die weg, althans het stuk Bergen op
Zoom - Antwerpen, komt er nu. Nog steeds
geen sprake is er van een spoorlijn Bergen op
Zoom-Antwerpen, waarvoor de Studiegroep
al jaren geleden een lans brak. Maar Verberk
sluit niet uit dat die spoorlijn er toch nog
komt.
Hij is duidelijk teleurgesteld dat al zijn ge-
studeer in het beleid zo weinig effect heeft
gehad. „Maar misschien komt dat ook omdat
het beleid er nauwelijks mee uit de voeten
kon aangezien het geen mandaat had. Boven
dien waren de bevoegdheden aan beide kan
ten van de grens zeer ongelijk. Onze provin
cies hebben veel meer bevoegdheden dan de
Belgische. Om die reden zijn tal van initiatie
ven op dood spoor geraakt".
Verberk herinnert zich een Benelux-bij-
eenkomst in 1965 in Breda, waar uitvoerige
pleidooien werden gehouden om de provin
cies op één lijn te krijgen. Veel heeft het niet
opgeleverd. Verberk, die zich nog steeds Tot,
rot' sjouwt voor het Benelux-Middengebied,
waartoe behalve Noord-Brabant de beide
Limburgen, de provincie Antwerpen en het
Vlaamse deel van de Belgische provincie
Brabant behoren, probeert nu via de Euro
pese Gemeenschappen grip te krijgen op het
opstellen van een grensoverschrijdend actie
program. Dit in het kader van het regionaal-
economisch beleid.
Hij blijft ervoor ijveren dat er in dit gebied
Vincent Verberk: „Teleurstellend dat
onze studies zo weinig effect hadden op het
beleid in het Benelux- Middengebied".
onder een bestuurlijke kapstok werkelijk iets
van de grond komt en dat daarvoor 'poen' op
tafel wordt gelegd. „Misschien", zo oppert hij,
„kan de Hasseltse Studiegroep (zo genoemd
omdat de meeste bijeenkomsten in de Belgi
sche stad Hasselt worden gehouden) straks
een rol vervullen als een soort bezinnings-
groep om te kijken of men met de uitvoering
van het grensoverschrijdend actieprogram,
ondermeer voor de aanleg van fietspaden,
het aanpakken van het afvalvraagstuk, de
toeristische samenwerking, om maar enkele
punten te noemen, op de goede lijn zit".
Vincent Verberk, die van '72 tot '79 voorzit
ter was van de Hasseltse Studiegroep, werd
via de Provinciale Planologische Dienst voor
Noord-Brabant, waar hij tussen '60 en '68
werkte, bij de studies over het Benelux-Mid
dengebied betrokken. Al van het begin af aan
wilde men komen tot een structuurschets
voor dit gebied. In '72 legde de Hasseltse Stu
diegroep die schets op tafel, een werkstuk,
waarin duidelijke keuzen werden gemaakt.
Eén van die keuzen: in West- Brabant zou
meer accent aan Roosendaal gegeven moeten
worden dan aan Bergen op Zoom. De Has
seltse Studiegroep koos voor Roosendaal ge
zien de ligging van de stad én omdat het meer
'power' had dan Bergen op Zoom.
Volgende week woensdag wordt het reilen
en zeilen van de Studiegroep in Hasselt uit en
te na besproken. Dan wordt er ter gelegen
heid van het 25-jarig bestaan een academi
sche zitting gehouden, tijdens welke bijeen
komst Vincent Verberk in het zonnetje wordt
gezet. Eén van de sprekers die dag is de Bra
bantse commissaris Dries van Agt, die er het
regionaal-economisch beleid in Europees
perspectief plaatst.
De Hasseltse Studiegroep presenteert die
woensdag haar rapport 'Het Benelux-Mid
dengebied na 1984: welzijn op basis van wel
vaart'. Een rapport dat vertelt dat de voor
uitzichten voor de economische ontwikkeling
van het gebied nog nooit zo goed waren als
Door Pieter Eggen
DEN HAAG - Verrassing alom afge
lopen maandag. In de grote zaal van
de Tweede Kamer leek zich een merk
waardige coalitie te vormen tussen
CDA, de kleine christelijke partijen
en de CPN. Onderwerp van politieke
discussie: de euthanasie-kwestie.
CPN-fractievoorzitter Ina Brouwer was
duidelijk: nu geen beslissing over de eutha-
nasie-zaak. Er is nog te weinig over gediscus
sieerd in de samenleving en het is zo'n gevoe
lig onderwerp dat haastwerk voorkomen
moet worden. Bovendien is de zaak al bijna
verworden tot een verkiezingsthema, wat al
leen maar tot een vergrovende aanpak leidt.
Wat er allemaal juist van mag zijn, het zijn
toch typisch argumenten die je uit CDA-hoek
verwacht. Ina Brouwer begint al met haar
antwoord als de vraag nog nauwelijks is ge
steld: „We zitten helemaal niet op de CDA-
lijn. Maar dat krijg je nu altijd. De discussie
wordt weergegeven als in tegenover elkaar
staande blokken, terwijl deze zaak en de me
ningen erover door alle partijen lopen".
Brouwer legt uit dat haar benadering een
heel andere is dan die in CDA-kring. „Daar
wil men geen wetgeving en ontkent men dat
mensen het recht op zelfbeschikking hebben.
Wij nemen dat recht wel als uitgangspunt.
De mens zelf maakt uit wat er met hem ge
beurt. De humanisering van het sterven,
daar zijn we ook helemaal niet tegen. Er is
dus zeker ook reden om op enig moment tot
een wettelijke regeling van de euthanasie te
besluiten.
Waar het om gaat is dat je tegelijkertijd
moet weten dat er veel angst onder bejaar
den bestaat. Niet alleen voor ondraaglijk lij
den in de laatste fase van het leven, maar ook
de angst om de omgeving niet tot overlast te
zijn en daarom maar voor de dood te kiezen".
Een belangrijk argument voor de CPN-
'steun' aan de christelijke partijen ligt dus in
het tijdstip waarop over de zaak gepraat
wordt. „Zo vlak voor de verkiezingen wordt
de zaak te zeer in de partij-politieke sfeer ge
trokken. Dat verwijt kan vooral het CDA
zich aantrekken. Lubbers heeft in Slagharen
van de euthanasie een verkiezingsonderwerp
gemaakt", aldus Brouwer.
Maar ook los van verkiezingen zou Brou
wer op dit moment nog geen wettelijke rege
ling willen. „We hebben gemerkt dat nu de
parlementaire behandeling plaats vindt de
discussie in de samenleving eigenlijk pas
echt goed losbrandt. Tot nu toe speelden de
discussies zich vooral in vakkringen van ju
risten en medici af. Mensen beginnen nu te
beseffen wat voor zaken allemaal een rol
spelen. Kijk bijvoorbeeld maar naar de posi
tie van minderjarigen. Er is alle reden om nu
te zeggen: we zien voorlopig van wetgeving
af. De discussie moet eerst verder ontwikkeld
Ina Brouwer:.discxissie in de samenle
ving brandt pas nu los.- foto archief de stem
zijn. Misschien krijgen we uit de samenle
ving wel de boodschap dat we geen wet moe
ten maken die euthanasie straffeloos maakt".
De voorzichtigheid van Ina Brouwer en de
CPN in deze kwestie lijkt misschien opmer
kelijk, maar heeft alles met de gevoeligheden
in de partij te maken. De CPN-aanhang telt
een betrekkelijk groot aantal mensen die in
de oorlog in het verzet of in concentratie
kampen hebben gezeten. Onder mensen die
de oorlog hebben meegemaakt, bestaat een
vaak sterk emotioneel gekleurde weerstand
tegen euthanasie. „Natuurlijk", geeft Brou
wer toe, „is de huidige discussie onvergelijk
baar met de situatie van nazi-Duitsland. Aan
de andere kant moet je bedenken dat je wet
geving maakt voor langere tijd. De wetten
moeten ook onder slechte maatschappelijke
omstandigheden bescherming kunnen bie
den. Dat is geen waardeoordeel over wat er
nu aan wettelijke regeling wordt voorge
steld".
„We moeten ons de tijd gunnen om te kij
ken of de basis van het D66-voorstel om een
rechtvaardigingsgrond te geven aan mensen
die zorgvuldig euthanasie plegen niet toch
beter vervangen kan worden door wat het
kabinet wil met de schulduitsluiting. In het
laatste geval blijft het doden op zichzeil
strafbaar, tenzij de arts zich nergens schul
dig aan maakt. Daarover kun je nog heel
lange juridische betogen houden; we moeten
er hoe dan ook nog lang over kunnen naden
ken".
Brouwer vindt dat er al heel wat gewon
nen is als er in de politiek voorlopig nog geen
beslissingen vallen. Als het aan haar ligt zal
de Tweede Kamer komende maandag de dis
cussie over het initiatief van Wessel-Tuin-
stra én de 'proeve' van het kabinet wel afron
den, maar niet tot besluiten overgaan.
DEN HAAG - Minister Korthals
ook het ministerie van Binnenlan
ninklijk Besluit is hij gisteren, „v
noeming van een minister van Bim
zien", belast met de vervanging vai
nister Rietkerk.
Minister president Lubbers verv
volgende week woensdag nadere m
over de definitieve opvolging van B
De afweging wordt of het versta
nog iemand van buiten het kabinet
is een in de totale kabinetsproble
persoon te benoemen, desnoods als
ries.
De begrafenisdienst voor minisl
ochtend in besloten kring in de Her
plaats Wassenaar gehouden.
DEN HAAG (ANP) - De Cons
dagen namens 1500 gebruikste
diend tegen het Amerikaanse b
brikant van het dalkon-schildjc
Het grootste deel van de cl
ernstige medische klachten die
bruik van dit anti-conceptierr
den, zoals bij voorbeeld blijvem
Het dalkon-schildje werd v<
door miljoenen vrouwen in de
dat 10 jaar geleden bekend war
schadelijk voor de gezondheic
nauwelijks meer voorgeschrevi
De Amerikaanse rechter hc
verplicht wereldwijd de gebrui
gelijkheid een schadeclaim in U
De Consumentenbond wierp
belangen van de Nederlandse g
en opende vier speciale telefoor
konden worden aangemeld. Da
geleverd.
DEN HAAG (ANP) - D66 heeft
een aantal wijzigingen aange
bracht in de financiële onder
bouwing van zijn verkiezings
programma in verband met de
teruglopende inkomsten van
het rijk uit het aardgas.
De partij raamt de totale
strop voor de komende kabi
netsperiode op 6,5 9,5 miljard
gulden. Zowel overheid, bur
gers als bedrijfsleven moeten
een bijdrage leveren om dit
gat te vullen, aldus D66.
Het gewijzigde programma
gaat er vanuit dat de overheid
13 tot 14 miljard gulden zal
moeten bezuinigen. In de oor
spronkelijke versie was dat
nog 12 miljard. De extra om
buiging moet onder meer wor
den bereikt door minder sub
sidies te geven aan het be
drijfsleven en door minder uit
te geven voor 'nieuw' beleid.
De burgers krijgen in het
aangepaste programma min
der verlaging van belastingen
en premies en zullen hogere
accijnzen moeten gaan betalen
op benzine, diesel en lpg.
Maximaal mag de eerder aan
gekondigde lastenverlaging
nu nog acht miljard bedragen,
in de oorspronkelijke opzet
zi
si
m
ir
g'
g'
g
g:
ir
h
v
si
tl
IS minister Ruding (Financiën) be
worden en vindt hij daarom de Pvc
perde van de week in Arnhem op
heid om de benzineprijs op enig r
v®rdere daling van de olieprijzen kc
van extra accijns naar de schatkist
ging betekent een meevallertje van
Lands penningmeester ziet al ras
honderden miljoenen op zich afkom
Dat soort voordeeltjes heeft Rudir
aaiende olieprijzen de aardgasbate
Pen. De bewindsman rekende zijn c
gat tussen de rekensommen van~
wachtingen voor volgend jaar al zo'
gen Echt helpen doet de bevriez
maar het is wel mooi meegenomen.
Om dat bedrag in een jaar tijd ir
nodig waarbij die van de laatste vk
^an dus niet. Ook al roepen CDA er
ae tering naar de nering moet zette
overheid - het apparaat in Den Ha<
'en in de greep te houden, is de laa
oen. Terwijl gemeenten en burge
tn?ÜiSten aanhalen, groeide het amb
Uk door. Het apparaat werd er - gr
spijt - niet goedkoper op.
Dus zal vooral de tering van dege
aangewezen naar een soberder n
Lat betekent bij zulke enorme tege
oden op uitkeringen, huursusbisic
neuwing en de gezondheidszorg.
uat het kabinet daarnaast de lasté
„o r 00^ oncler het rnes wil leggen,
erhchting wordt in de sfeer van de
wst nog enig profijt trekken in 198J
h. ®'en er wel snel wetten gemac
n®enkele weken geleden met z
ets druk op deze ketel proberen te
intussen moet jecjere maatregel
an verlichten omarmd worden. D<
pJs,ls er daar één van. Dat klinkt i
kun °naardig is het als je als uitl
cirii janken, maar in ruil daarvoor n
p kwijt raakt.
r
