Ining ink! sQ 'REGERING ZONDER PvdA IS GEVAARLIJK VOOR ONZE DEMOCRATIE7 PvdA moet akkoord gaan met bouw van raketbasis IN 10,50. I taTERDAG 22 FEBRUAR11986 VAN ZEELAND T20 PAGINA ZEELAND 4 „Weet je, dit is nu een punt waarover ik eens heel duidelijk wil zijn. Ik verdóm het om mee te doen aan die vooral in sommige media heersende sfeer van: de PvdA gaat prima verkiezingen maken, maar zal tóch niet regeren. En waarom? Omdat mijn democratische gevoelens zich daar in alle felheid tegen verzet ten." Een korte pauze, dan, grimmig: „Ik sluit niet uit dat ik daar binnenkort, bij mijn installatie, óók nog iets over ga zeggen." nes - De werl- laanderen vai nes heeft voir De landbouv- |:ina Faso' (O]- irag van 75)0 (overmaken. He van dit projet |p 28.000 guide, prder. Vandaag, zate Iri, wordt in Istdorpe een g louden met at> 1 honger." Lee). |basisschool 'St een actie vai se Jeugd Roè fslachtoffers vat np in Colombjt Ichooljeugd pr«- zoveel mogelijt Iverzamelen tê |de kinderen it gebied. Het is alle artikels, gorden meeg* eucharistievié 0 uur. Vandat Itikelen worde i naar het Roei gerkdienst wore tctra gldinzame i voor deze acti |koor en het kir i de dienst muzi ten. TENTIES) I' n ef-op-de- LiU op die levaneerde i die bon b. Dan Irani heel l dagen f geld in de IEF •(girokaart). I postzegel opsturen 112. ui t rant' r van de Van der Doef: Blokkade wegnemen Door Frans Boogaard Jaap van der Doef (51). Begonnen als bediende in een boekhandel, daarna een tijd vakbe weging. Nu alweer dertien jaar landelijke politiek, waarvan een blauwe maandag het staatssecretariaat van Verkeer en Waterstaat. Binnenkort burgemeester van Vlissingen, maar ook in zijn laatste dagen als Ka merlid nog zeer begaan met het lot van de (landelijke) PvdA. Want die partij moet, ook als CDA en VVD hun Kamermeerderheid houden, bijna koste wat kost in de re gering, vindt Van der Doef. En hij motiveert, nogal scherp: „Ik zeg dat niet uit partijbelang, of omdat ik lid van de PvdA ben, maar om dat ik voorzie dat wanneer de PvdA nü niet gaat rege ren, dat een gigantische te rugslag zal hebben op de po litieke betrokkenheid van miljoenen kiezers. Daarom hoop ik dat degenen die straks het voortouw hebben bij de kabinetsformatie, dit punt heel zwaar laten mee wegen. Dat geldt ook de PvdA-top, die doordrongen moet zijn van het feit dat ze het alleen niet kan." Gevraagd Het gesprek ter gelegen heid van zijn afscheid, in één van de vele koffiekamers rond het Binnenhof, komt niet toevallig op de kabinets formatie, mogelijke coalitie vorming tussen PvdA en CDA en het probleem daar bij van de kruisraketten. De nieuwe burgemeester, die in de Kamer bekend staat als een integer, zakelijk en zeker niet op de uiterste lin kervleugel opererend politi cus, heeft zojuist heftig ont kend dat zijn kandidatuur voor Vlissingen - de beslis sing om te solliciteren nam hij vorig jaar juni - verband houdt met de algemeen nogal laag aangeslagen regerings kansen voor de PvdA. Privé-redenen Hij noemt privé-redenen, de op zijn leeftijd snel afne mende mogelijkheden om nog iets heel nieuws te be ginnen. Zegt dat zijn be stuurlijke belangstelling niet iets van de laatste jaren is; dat hij een jaar of zeven ge leden al eens was gevraagd, voor Zaanstad, maar dat de fractietop hem toen had ont raden daarop in te gaan. En voegt er nu aan toe: „Ik heb dat landelijke werk der hen jaar lang met veel ple zier gedaan, met grote inten siteit. Het zuigt je enorm op, en dat is de andere kant: het laat je geen ruimte, ook privé niet. Maar het verwijt dat ik zou weglopen omdat de PvdA in Den Haag me niets Ie bieden heeft, néé. Als ik nü kan kiezen tussen het burge meesterschap en een nieuw staatssecretariaat, kies ik met overtuiging voor het eerste." Relevant Van der Doef herhaalt met nadruk dat het voor hem geen uitgemaakte zaak is dat de PvdA na 21 mei niet in de regering komt: „Als CDA en VVD straks 76 zetels halen is bat een politiek feit, een de mocratisch gegeven, natuur lijk. Maar als tegelijkertijd de PvdA ergens tussen de 55 en 60 zetels eindigt, vind ik hat politiek minstens zo rele vant. Je moet je op dat mo ment afvragen wat het bete kent, van de kiezer uit ge- hen, dat een partij die geen ander beeld afgeeft dan dat ze graag, dolgraag wil rege ren, om en nabij de 20 wint. "et is voor mij een primair democratisch gegeven dat zo'n partij, die zeer duidelijk de grootste is, die een groot aantal zeer goede bestuur ders heeft klaarstaan, dan ook gaat regeren. Sterker: het is voor mij een politiek belang van de eerste orde dat al die miljoenen kiezers dan niet in hun verwachtingen worden gefrustreerd. Dat kan een CDA- of VVD-be- lang zijn, een partijbelang, maar zeker geen politiek be lang. Want die situatie zou op de hele politiek terug slaan." Akkoord Van der Doef voegt eraan toe dat dit een van de rede nen is dat hij intern het beeld dat de PvdA lang heeft mee gedragen, het beeld van 'de tegenstander moet eronder door', altijd heeft bestreden. „Dat beeld is nu weg, maar dat moet dan ook de andere partijen, CDA en VVD, tot de bereidheid brengen om se rieus na te gaan of een pro grammatisch akkoord moge lijk is. Geen van beiden mag na de verkiezingen de hou ding aannemen: ga onze deur maar voorbij, wij hebben tóch afgesproken samen ver der te gaan. Op het moment dat blijkt dat inhoudelijke overeenstemming mogelijk is, mag die op wat ik onei genlijke gronden noem niet meer worden geblokkeerd. Dat zou ik een enge, gevaar lijke vernauwing van de de mocratie vinden." Blokkade Van der Doef licht toe dat wanneer er ook maar een kleine mogelijkheid is dat 100 van de 150 Kamerzetels in de kabinetssamenstelling hun afspiegeling kunnen vinden, met 76 niet mag wor den volstaan. „Dat doe je als er sprake is van een onneem bare blokkade, maar die is er niet. Oók niet op het gebied van vrede en veiligheid. Er zit natuurlijk een groot ver schil tussen het beleid dat nu wordt gevoerd en het beleid dat de PvdA voor ogen staat. Maar als ik kijk naar de be weging die er in het CDA te bespeuren is, als ik kijk naar de opvattingen van de ach terban - de kerken, het CNV - dan zeg ik: als de wil er is, is er een stabiele meer derheid te vinden. Sterker: wat CDA en PvdA bindt, is juist dat feitelijk geen van beiden die kruisraketten wil. Welke formule dan verder gevonden wordt, vind ik niet zo relevant. Sommigen zeg gen: je kunt beter helemaal niets regelen, en misschien is dat niet eens zo slecht. Meegaandheid Kijk, één ding is duidelijk: als je vóór de verkiezingen zegt 'Wij plaatsen geen kruisraketten', dan is dat ook je inzet na de verkiezingen. Maar voor mij staat als een paal boven water vast dat een vredes- en veiligheidsbe leid van PvdA en CDA er an ders uitziet dan een dergelijk beleid van CDA en WD. Het CDA - en ik weet hoeveel moeite dat tal van CDA-ers bij elke stap opnieuw heeft gekost - heeft zich door de VVD laten compromitteren. Maar als je nu op een an dere basis gaat praten, in de verwachting dat er niet wordt geplaatst, dan moetje tot een beleid kunnen komen dat forcing door de VS uit sluit. Er ligt dan wel een ver drag, maar dat verplicht niet tot plaatsing. De PvdA moet voor zo'n beleid, gericht op niet-plaatsen, ruimte maken, en er samen met het CDA de mensen bij zoeken die dat beleid op een geloofwaardige manier tot uitvoering kun nen brengen." Meegaandheid Van der Doef ontkent niet dat dit veel meegaandheid vraagt van de PvdA-achter- ban, die alleen van het te genhouden van de statione- SCHEIDEND KAMERLID CAN DER DOEF: -ï Van onze parlementaire redactie DEN HAAG - De Partij van de Arbeid moet akkoord gaan met de bouw van de raketbasis in Woensdrecht én met een regeerakkoord, dat plaatsing van de 48 Ameri kaanse kruisviuchtwapens niet met zoveel woorden uit sluit. Dat is de opvatting van Jaap van der Doef (51), die bin nenkort zijn Kamerlidmaatschap voor de PvdA beëip- digt. Hij is met ingang van 1 maart benoemd tot burge meester van Vlissingen. Volgens Van der Doef is het „een democratisch belang van de eerste orde" dat de PvdA na 21 mei gaat regeren, ook als CDA en VVD hun Kamermeerderheid zouden be houden. Op het gebied van de kruisraketten zullen zowel het CDA als de PvdA dan water in de wijn moeten doen, zonder dat het ooit zover komt dat PvdA-ministers wor den gedwongen aan stationering mee te werken. Van der Doef: „Want op dat moment heb je crisis." Verukkelijk Van Woensdrecht naar Zeeland is, zeker op de kaart, maar een kleine stap. Van der Doef kwam er in '81 op de lijst, toen hij in zijn eigen ge west - Utrecht - uit de boot dreigde te vallen. „Ik kende Zeeland voor die tijd niet, was er alleen af en toe met de auto doorgekomen. Op weg naar spreekbeurten in Axel, Goes of Zierikzee. En ik ben van het land gaan houden: de ruimte, het klimaat, ver rukkelijk! Ik had tot dan eigenlijk altijd in de Rand stad gewoond, maar ik heb de overgang naar die klein schaliger, landelijke omge ving graag gemaakt. En ik accepteer dat ik dan voor sommige voorzieningen wat verder moet reizen." heel geleidelijk. Nog steeds zijn we in de Zeeuwse sa menleving een beetje Fremdkörper. Het CDA niet: die mensen kom je overal in besturen en bedrijven op be langrijke posten tegen. Wij hebben wat dat betreft, als sociaal-democraten, nog een flink stuk maatschappelijke emancipatie door te maken. Geen passanten Mensen als Wim Don, Paul Boersma en ik moeten daarom duidelijk maken dat we geen passanten zijn, maar onze eigen verant woordelijkheid hebben. Dat wij en andere PvdA'ers het CDA-beeld van tal van Zeeuwse instituties in onze richting moeten bijkleuren. In de PvdA is dat wel eens moeilijk, als je denkt aan de waterschappen bijvoorbeeld. Ik heb altijd gezegd: als we voor vol willen worden aan gezien, dan moeten ook déér socialisten in. En in de bestu ren van ziekenhuizen, be jaardentehuizen, stichtingen, Kamers van Koophandel en bijvoorbeeld een Maatschap pij voor Nijverheid en Han del." Deze representatie van so cialisten in bestuursfuncties op allerlei niveau's is volgens Van der Doef effectiever voor de doorbraak van de so ciaal-democratie en de emancipatie die zij ook in Zeeland nastreeft dan de orakelspeeches die zijn so cialistische collega uit Ter- neuzen, Ockeloen, nogal eens ten beste pleegt te geven. „Zonder daar verder een oordeel over uit te spreken, ik denk niet dat het mij zal liggen om over de hoofden van de raad heen als een soort prediker de bevolking toe te spreken. Dat doe je denk ik alleen als je een boodschap hebt, en die kun je - binnen en buiten de raad - ook bij andere gele genheden wel kwijt." Inzet De eerste gelegenheid om dat te doen - in deze krant - laat Van der Doef liefst even voorbijgaan. „Als je vraagt wat Vlissingen van mij ver wachten mag, zeg ik: inzet. Inzet om het economisch draagvlak te verbreden, de toeristische infrastructuur te verbeteren, de problemen van de binnenstad aan te pakken. Het zijn geen dingen waarvan ik zegik heb nu de oplossing pasklaar op zak, maar het zijn zaken waaraan ik, samen met de wethou ders, wel hard ga werken. En verder - ik zal daar in mijn installatierede op in gaan - wil ik openstaan voor de Vlissingse bevolking. Niet om de individuele problemen van al die 46-en-een-half- duizend Vlissingers op te los sen, want daarvoor is Vlis singen te groot. Maar wel zo dat ze stuk voor stuk de in druk krijgen dat er een bur gemeester zit die er is als ze hem nodig hebben." ring nog een 'strijdpunt' maakt. „Maar wat we heb ben afgesproken is, dat de PvdA-ministers niet aan plaatsing meewerken. Dat betekent dat je twee jaar de tijd hebt om een nieuw be leid tot resultaten te laten leiden. Lukt dat niet, en zou den de VS toch plaatsing af dwingen - waar ik zelf abso luut niet in geloof - dan heb je een kabinetscrisis. Maar ik herhaal: de VS zullen zover niet gaan dat ze in een ander land willens en wetens een regering wie ze nauw sa menwerken, een mede-bond genoot, ten val brengen." De vraag wat er in die tus sentijd op Woensdrecht moet gebeuren, of de PvdA-minis ters daar actief moeten mee werken aan de voorbereiding van de komst van de raket ten, beantwoordt Van der Doef zonder veel omwegen met 'ja'. „Daar ligt natuur lijk een serieus probleem, maar als je de wil hebt tot een akkoord te komen met in dit geval het CDA, moet je van twee kanten wat doen. Ik denk dat er, als je praat over inleveren op het eigen standpunt, een redelijke pa riteit is. De grens voor de PvdA moet hier liggen: dat er nimmer een exegese mo gelijk is dat de PvdA mee werkt aan plaatsing. Want op dat moment zou er van grof kiezersbedrog sprake zijn." Uitgebreid gaat Van der Doef, die enorm veel enthou siasme uitstraalt over zijn nieuwe baan - „ik heb ge zegd: ik ben de gelukkigste man in dit huis" - ook in op de eigen(aardig)heden van de Zeeuwse, en omdat hij daar woont vooral Wal- cherse volksaard. Voor naamste kenmerk, in zijn ogen: een zekere gesloten heid en naar binnen gericht heid. Hij verklaart die uit het isolement dat er tot voor kort was, uit de aanwezigheid van het water ook: „Als ik altijd binnen die bedreigde dijken had gewoond, was ik misschien ook naar binnen gericht. En vergeet niet dat je nog steeds veel typische eilandbewoners hebt: men sen die nooit van hun eiland zijn afgeweest, laat staan dat ze ooit buiten de provincie zijn geweest." de kerk gaan. In mijn eigen huis in Middelburg hoor ik elke zondag drie keer het or gelspel. Voor mij hóórt dat bij Zeeland. Net als trouw en soliditeit bij de Zeeuw horen. Ze zijn niet buitengewoon ontvankelijk, maar als je er eenmaal bij hoort, dan hoor je er ook écht bij." Politiek, vindt Van der Doef, moet ér in Zeeland nog heel wat veranderen, een taak waaraan hij zich - zover zijn nieuwe functie dat politiek en fysiek toelaat - ook zal zetten. „We zijn er al een tijd de grootste groepe ring, maar de maatschappe lijke aanvaarding verloopt Kerkgang Een typisch fenomeen, voor hem vast met Zeeland verbonden, is de kerkgang. „Ik heb laatst tegen een vriend van me, Jan Vrijman, gezegd dat hij daar een film van moet maken. Al die mensen die driemaal per dag, vaak nog in dracht, naar

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1986 | | pagina 23