Ining
ink!
sQ
'REGERING ZONDER PvdA IS GEVAARLIJK VOOR ONZE DEMOCRATIE7
PvdA moet akkoord gaan
met bouw van raketbasis
IN 10,50. I
taTERDAG 22 FEBRUAR11986
VAN ZEELAND
T20 PAGINA ZEELAND 4
„Weet je, dit is nu een punt waarover ik eens heel duidelijk wil
zijn. Ik verdóm het om mee te doen aan die vooral in sommige
media heersende sfeer van: de PvdA gaat prima verkiezingen
maken, maar zal tóch niet regeren. En waarom? Omdat mijn
democratische gevoelens zich daar in alle felheid tegen verzet
ten."
Een korte pauze, dan, grimmig: „Ik sluit niet uit dat ik daar
binnenkort, bij mijn installatie, óók nog iets over ga zeggen."
nes - De werl-
laanderen vai
nes heeft voir
De landbouv-
|:ina Faso' (O]-
irag van 75)0
(overmaken. He
van dit projet
|p 28.000 guide,
prder.
Vandaag, zate
Iri, wordt in
Istdorpe een g
louden met at>
1 honger." Lee).
|basisschool 'St
een actie vai
se Jeugd Roè
fslachtoffers vat
np in Colombjt
Ichooljeugd pr«-
zoveel mogelijt
Iverzamelen tê
|de kinderen it
gebied. Het is
alle artikels,
gorden meeg*
eucharistievié
0 uur. Vandat
Itikelen worde i
naar het Roei
gerkdienst wore
tctra gldinzame
i voor deze acti
|koor en het kir
i de dienst muzi
ten.
TENTIES)
I' n
ef-op-de-
LiU op die
levaneerde
i die bon
b. Dan
Irani heel
l dagen
f geld in de
IEF
•(girokaart). I
postzegel opsturen
112.
ui t
rant'
r van de
Van der Doef: Blokkade wegnemen
Door Frans Boogaard
Jaap van der Doef (51).
Begonnen als bediende
in een boekhandel,
daarna een tijd vakbe
weging. Nu alweer
dertien jaar landelijke
politiek, waarvan een
blauwe maandag het
staatssecretariaat van
Verkeer en Waterstaat.
Binnenkort burgemeester
van Vlissingen, maar ook in
zijn laatste dagen als Ka
merlid nog zeer begaan met
het lot van de (landelijke)
PvdA. Want die partij moet,
ook als CDA en VVD hun
Kamermeerderheid houden,
bijna koste wat kost in de re
gering, vindt Van der Doef.
En hij motiveert, nogal
scherp: „Ik zeg dat niet uit
partijbelang, of omdat ik lid
van de PvdA ben, maar om
dat ik voorzie dat wanneer
de PvdA nü niet gaat rege
ren, dat een gigantische te
rugslag zal hebben op de po
litieke betrokkenheid van
miljoenen kiezers. Daarom
hoop ik dat degenen die
straks het voortouw hebben
bij de kabinetsformatie, dit
punt heel zwaar laten mee
wegen. Dat geldt ook de
PvdA-top, die doordrongen
moet zijn van het feit dat ze
het alleen niet kan."
Gevraagd
Het gesprek ter gelegen
heid van zijn afscheid, in één
van de vele koffiekamers
rond het Binnenhof, komt
niet toevallig op de kabinets
formatie, mogelijke coalitie
vorming tussen PvdA en
CDA en het probleem daar
bij van de kruisraketten.
De nieuwe burgemeester,
die in de Kamer bekend staat
als een integer, zakelijk en
zeker niet op de uiterste lin
kervleugel opererend politi
cus, heeft zojuist heftig ont
kend dat zijn kandidatuur
voor Vlissingen - de beslis
sing om te solliciteren nam
hij vorig jaar juni - verband
houdt met de algemeen nogal
laag aangeslagen regerings
kansen voor de PvdA.
Privé-redenen
Hij noemt privé-redenen,
de op zijn leeftijd snel afne
mende mogelijkheden om
nog iets heel nieuws te be
ginnen. Zegt dat zijn be
stuurlijke belangstelling niet
iets van de laatste jaren is;
dat hij een jaar of zeven ge
leden al eens was gevraagd,
voor Zaanstad, maar dat de
fractietop hem toen had ont
raden daarop in te gaan.
En voegt er nu aan toe: „Ik
heb dat landelijke werk der
hen jaar lang met veel ple
zier gedaan, met grote inten
siteit. Het zuigt je enorm op,
en dat is de andere kant: het
laat je geen ruimte, ook privé
niet. Maar het verwijt dat ik
zou weglopen omdat de
PvdA in Den Haag me niets
Ie bieden heeft, néé. Als ik nü
kan kiezen tussen het burge
meesterschap en een nieuw
staatssecretariaat, kies ik
met overtuiging voor het
eerste."
Relevant
Van der Doef herhaalt met
nadruk dat het voor hem
geen uitgemaakte zaak is dat
de PvdA na 21 mei niet in de
regering komt: „Als CDA en
VVD straks 76 zetels halen is
bat een politiek feit, een de
mocratisch gegeven, natuur
lijk. Maar als tegelijkertijd
de PvdA ergens tussen de 55
en 60 zetels eindigt, vind ik
hat politiek minstens zo rele
vant. Je moet je op dat mo
ment afvragen wat het bete
kent, van de kiezer uit ge-
hen, dat een partij die geen
ander beeld afgeeft dan dat
ze graag, dolgraag wil rege
ren, om en nabij de 20 wint.
"et is voor mij een primair
democratisch gegeven dat
zo'n partij, die zeer duidelijk
de grootste is, die een groot
aantal zeer goede bestuur
ders heeft klaarstaan, dan
ook gaat regeren. Sterker:
het is voor mij een politiek
belang van de eerste orde dat
al die miljoenen kiezers dan
niet in hun verwachtingen
worden gefrustreerd. Dat
kan een CDA- of VVD-be-
lang zijn, een partijbelang,
maar zeker geen politiek be
lang. Want die situatie zou
op de hele politiek terug
slaan."
Akkoord
Van der Doef voegt eraan
toe dat dit een van de rede
nen is dat hij intern het beeld
dat de PvdA lang heeft mee
gedragen, het beeld van 'de
tegenstander moet eronder
door', altijd heeft bestreden.
„Dat beeld is nu weg, maar
dat moet dan ook de andere
partijen, CDA en VVD, tot de
bereidheid brengen om se
rieus na te gaan of een pro
grammatisch akkoord moge
lijk is. Geen van beiden mag
na de verkiezingen de hou
ding aannemen: ga onze deur
maar voorbij, wij hebben
tóch afgesproken samen ver
der te gaan. Op het moment
dat blijkt dat inhoudelijke
overeenstemming mogelijk
is, mag die op wat ik onei
genlijke gronden noem niet
meer worden geblokkeerd.
Dat zou ik een enge, gevaar
lijke vernauwing van de de
mocratie vinden."
Blokkade
Van der Doef licht toe dat
wanneer er ook maar een
kleine mogelijkheid is dat
100 van de 150 Kamerzetels
in de kabinetssamenstelling
hun afspiegeling kunnen
vinden, met 76 niet mag wor
den volstaan. „Dat doe je als
er sprake is van een onneem
bare blokkade, maar die is er
niet. Oók niet op het gebied
van vrede en veiligheid. Er
zit natuurlijk een groot ver
schil tussen het beleid dat nu
wordt gevoerd en het beleid
dat de PvdA voor ogen staat.
Maar als ik kijk naar de be
weging die er in het CDA te
bespeuren is, als ik kijk naar
de opvattingen van de ach
terban - de kerken, het
CNV - dan zeg ik: als de wil
er is, is er een stabiele meer
derheid te vinden. Sterker:
wat CDA en PvdA bindt, is
juist dat feitelijk geen van
beiden die kruisraketten wil.
Welke formule dan verder
gevonden wordt, vind ik niet
zo relevant. Sommigen zeg
gen: je kunt beter helemaal
niets regelen, en misschien is
dat niet eens zo slecht.
Meegaandheid
Kijk, één ding is duidelijk:
als je vóór de verkiezingen
zegt 'Wij plaatsen geen
kruisraketten', dan is dat ook
je inzet na de verkiezingen.
Maar voor mij staat als een
paal boven water vast dat
een vredes- en veiligheidsbe
leid van PvdA en CDA er an
ders uitziet dan een dergelijk
beleid van CDA en WD. Het
CDA - en ik weet hoeveel
moeite dat tal van CDA-ers
bij elke stap opnieuw heeft
gekost - heeft zich door de
VVD laten compromitteren.
Maar als je nu op een an
dere basis gaat praten, in de
verwachting dat er niet
wordt geplaatst, dan moetje
tot een beleid kunnen komen
dat forcing door de VS uit
sluit. Er ligt dan wel een ver
drag, maar dat verplicht niet
tot plaatsing. De PvdA moet
voor zo'n beleid, gericht op
niet-plaatsen, ruimte maken,
en er samen met het CDA de
mensen bij zoeken die dat
beleid op een geloofwaardige
manier tot uitvoering kun
nen brengen."
Meegaandheid
Van der Doef ontkent niet
dat dit veel meegaandheid
vraagt van de PvdA-achter-
ban, die alleen van het te
genhouden van de statione-
SCHEIDEND KAMERLID CAN DER DOEF:
-ï
Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG - De Partij van de Arbeid moet akkoord
gaan met de bouw van de raketbasis in Woensdrecht én
met een regeerakkoord, dat plaatsing van de 48 Ameri
kaanse kruisviuchtwapens niet met zoveel woorden uit
sluit.
Dat is de opvatting van Jaap van der Doef (51), die bin
nenkort zijn Kamerlidmaatschap voor de PvdA beëip-
digt. Hij is met ingang van 1 maart benoemd tot burge
meester van Vlissingen.
Volgens Van der Doef is het „een democratisch belang
van de eerste orde" dat de PvdA na 21 mei gaat regeren,
ook als CDA en VVD hun Kamermeerderheid zouden be
houden. Op het gebied van de kruisraketten zullen zowel
het CDA als de PvdA dan water in de wijn moeten doen,
zonder dat het ooit zover komt dat PvdA-ministers wor
den gedwongen aan stationering mee te werken.
Van der Doef: „Want op dat moment heb je crisis."
Verukkelijk
Van Woensdrecht naar
Zeeland is, zeker op de kaart,
maar een kleine stap. Van
der Doef kwam er in '81 op de
lijst, toen hij in zijn eigen ge
west - Utrecht - uit de boot
dreigde te vallen. „Ik kende
Zeeland voor die tijd niet,
was er alleen af en toe met de
auto doorgekomen. Op weg
naar spreekbeurten in Axel,
Goes of Zierikzee. En ik ben
van het land gaan houden:
de ruimte, het klimaat, ver
rukkelijk! Ik had tot dan
eigenlijk altijd in de Rand
stad gewoond, maar ik heb
de overgang naar die klein
schaliger, landelijke omge
ving graag gemaakt. En ik
accepteer dat ik dan voor
sommige voorzieningen wat
verder moet reizen."
heel geleidelijk. Nog steeds
zijn we in de Zeeuwse sa
menleving een beetje
Fremdkörper. Het CDA niet:
die mensen kom je overal in
besturen en bedrijven op be
langrijke posten tegen. Wij
hebben wat dat betreft, als
sociaal-democraten, nog een
flink stuk maatschappelijke
emancipatie door te maken.
Geen passanten
Mensen als Wim Don, Paul
Boersma en ik moeten
daarom duidelijk maken dat
we geen passanten zijn,
maar onze eigen verant
woordelijkheid hebben. Dat
wij en andere PvdA'ers het
CDA-beeld van tal van
Zeeuwse instituties in onze
richting moeten bijkleuren.
In de PvdA is dat wel eens
moeilijk, als je denkt aan de
waterschappen bijvoorbeeld.
Ik heb altijd gezegd: als we
voor vol willen worden aan
gezien, dan moeten ook déér
socialisten in. En in de bestu
ren van ziekenhuizen, be
jaardentehuizen, stichtingen,
Kamers van Koophandel en
bijvoorbeeld een Maatschap
pij voor Nijverheid en Han
del."
Deze representatie van so
cialisten in bestuursfuncties
op allerlei niveau's is volgens
Van der Doef effectiever
voor de doorbraak van de so
ciaal-democratie en de
emancipatie die zij ook in
Zeeland nastreeft dan de
orakelspeeches die zijn so
cialistische collega uit Ter-
neuzen, Ockeloen, nogal eens
ten beste pleegt te geven.
„Zonder daar verder een
oordeel over uit te spreken,
ik denk niet dat het mij zal
liggen om over de hoofden
van de raad heen als een
soort prediker de bevolking
toe te spreken. Dat doe je
denk ik alleen als je een
boodschap hebt, en die kun
je - binnen en buiten de
raad - ook bij andere gele
genheden wel kwijt."
Inzet
De eerste gelegenheid om
dat te doen - in deze krant -
laat Van der Doef liefst even
voorbijgaan. „Als je vraagt
wat Vlissingen van mij ver
wachten mag, zeg ik: inzet.
Inzet om het economisch
draagvlak te verbreden, de
toeristische infrastructuur te
verbeteren, de problemen
van de binnenstad aan te
pakken. Het zijn geen dingen
waarvan ik zegik heb nu de
oplossing pasklaar op zak,
maar het zijn zaken waaraan
ik, samen met de wethou
ders, wel hard ga werken.
En verder - ik zal daar in
mijn installatierede op in
gaan - wil ik openstaan voor
de Vlissingse bevolking. Niet
om de individuele problemen
van al die 46-en-een-half-
duizend Vlissingers op te los
sen, want daarvoor is Vlis
singen te groot. Maar wel zo
dat ze stuk voor stuk de in
druk krijgen dat er een bur
gemeester zit die er is als ze
hem nodig hebben."
ring nog een 'strijdpunt'
maakt. „Maar wat we heb
ben afgesproken is, dat de
PvdA-ministers niet aan
plaatsing meewerken. Dat
betekent dat je twee jaar de
tijd hebt om een nieuw be
leid tot resultaten te laten
leiden. Lukt dat niet, en zou
den de VS toch plaatsing af
dwingen - waar ik zelf abso
luut niet in geloof - dan heb
je een kabinetscrisis. Maar ik
herhaal: de VS zullen zover
niet gaan dat ze in een ander
land willens en wetens een
regering wie ze nauw sa
menwerken, een mede-bond
genoot, ten val brengen."
De vraag wat er in die tus
sentijd op Woensdrecht moet
gebeuren, of de PvdA-minis
ters daar actief moeten mee
werken aan de voorbereiding
van de komst van de raket
ten, beantwoordt Van der
Doef zonder veel omwegen
met 'ja'. „Daar ligt natuur
lijk een serieus probleem,
maar als je de wil hebt tot
een akkoord te komen met in
dit geval het CDA, moet je
van twee kanten wat doen.
Ik denk dat er, als je praat
over inleveren op het eigen
standpunt, een redelijke pa
riteit is. De grens voor de
PvdA moet hier liggen: dat
er nimmer een exegese mo
gelijk is dat de PvdA mee
werkt aan plaatsing. Want
op dat moment zou er van
grof kiezersbedrog sprake
zijn."
Uitgebreid gaat Van der
Doef, die enorm veel enthou
siasme uitstraalt over zijn
nieuwe baan - „ik heb ge
zegd: ik ben de gelukkigste
man in dit huis" - ook in op
de eigen(aardig)heden van
de Zeeuwse, en omdat hij
daar woont vooral Wal-
cherse volksaard. Voor
naamste kenmerk, in zijn
ogen: een zekere gesloten
heid en naar binnen gericht
heid. Hij verklaart die uit het
isolement dat er tot voor kort
was, uit de aanwezigheid
van het water ook: „Als ik
altijd binnen die bedreigde
dijken had gewoond, was ik
misschien ook naar binnen
gericht. En vergeet niet dat
je nog steeds veel typische
eilandbewoners hebt: men
sen die nooit van hun eiland
zijn afgeweest, laat staan dat
ze ooit buiten de provincie
zijn geweest."
de kerk gaan. In mijn eigen
huis in Middelburg hoor ik
elke zondag drie keer het or
gelspel. Voor mij hóórt dat
bij Zeeland. Net als trouw en
soliditeit bij de Zeeuw horen.
Ze zijn niet buitengewoon
ontvankelijk, maar als je er
eenmaal bij hoort, dan hoor
je er ook écht bij."
Politiek, vindt Van der
Doef, moet ér in Zeeland nog
heel wat veranderen, een
taak waaraan hij zich -
zover zijn nieuwe functie dat
politiek en fysiek toelaat -
ook zal zetten. „We zijn er al
een tijd de grootste groepe
ring, maar de maatschappe
lijke aanvaarding verloopt
Kerkgang
Een typisch fenomeen,
voor hem vast met Zeeland
verbonden, is de kerkgang.
„Ik heb laatst tegen een
vriend van me, Jan Vrijman,
gezegd dat hij daar een film
van moet maken. Al die
mensen die driemaal per
dag, vaak nog in dracht, naar