Palestijns perspectief uiterst somber
Sluimerende oorlog in Angola dreigt op te leven
RIETKERK, POLITICUS ZONDER GLITTER
Deel III
even..L
UITBLAZEN
De kerk als
m
s
Februari-
gevoel
-DH8TI
JORDANIË VERBREEKT SAMENWERKING MET ARAFAT -
VS-HULP AAN UNITA HOUDT COMMUNISTISCHE 'ADVISEURS' LANGER VAST
VO LU MlI
Rijnmond:
niets meer
te kiezen
QE STEM CO
VRIJDAG 21 FEBRUAR11986
■ACHTERGROND
T5 PAGINAj I VRIJDAG 21 FEBRU,
,REGISTRATi
Godfried Bomans
heeft er ooit een
paar mooie regels
aan gewijd. Ik heb ze - al
thans de inhoud - altijd
onthouden, maar nooit te
rug kunnen vinden. Ze
gingen over de paar dagen
die elke februarimaand
wel kent, waarop de lucht al
een vleug van de naderende
lente meevoert. Daarnaar - een
geur, een jubelende harteklop,
een gevoel van bijna-behaag-
lijkheid, wat het dan ook is dat
Bomans beschreef - kijk ik met
groeiend ongèduld uit. Ik ben
niet de eerste die het zegt, maar
ik herhaal het uit de grond van
mijn hart: ik ben de winter
stikbeu.
Ik hoop dat de weerkundi
gen onder de lezers zich beheer
sen en de aanvechting om mij
tot op de milibar en graad te
corrigeren onderdrukken, wan
neer ik de veronderstelling uit
dat deze winter mogelijk de sta
tistiek zal ingaan als een milde
kwakkelwinter, terwijl wij alle
maal minstens het idee hebben
dat hij eindeloos voortduurt.
Buiten mijn raam grijnst
een rommelige industriewand
al weer maanden door het niets
verhullende, kale geboomte. De
auto's op de rondweg zien er
smerig uit met hun weken oude
lagen pekel en vet. Het gras in
de bermen is verdord en langs
de slootwand ligt een vuilgrijze
streep eeuwige 'sneeuw. En
bijna elke dag waait de wind
uit de beruchte hoek waaruit
zelfs in de zomer alleen maar
schrale lucht vandaan komt. Ik
ben het hartstikke beu.
Andere winters zorgden de
vogels voor wat compensatie.
Roodborst, winterkoninkje,
kpol- en pimpelmezen, vinken,
groenlingen; het wemelde er
van af en toe, maar dit jaar lijkt
het alsof de vogels óf elders
voedsel in overvloed hebben of
dat hun rijen zijn uitgedund
door epidemieën en ander on
heil. Van de week zat er wel een
fors uit de kluiten gewassen
roofvogel op een van de pilas
ters van de tuinmuur. Wat voor
een het was konden wij arme
stadsbewoners natuurlijk weer
niet zo gauw achterhalen, maar
een dag later zagen we hem in
wijde kringen boven ons hui
zenblok vliegen.
Dat domesticeren van vogels
is natuurlijk heel aardig. Wie
kijkt niet met genoegen naar
een merelpaar dat z'n jongen
opleidt in de kunsten van het
liegen en pieren trekken?
Maar als de reigers de goudvis
sen uit de vijver komen halen,
de torenvalken koolmezen van
de, liefdevol opgehangen vet
bollen plukken, de eksters nes
ten leeg komen roven en de de
meeuwen zelfs de mussen, die
toch de oudste rechten hebben,
verjagen - dit alles in de achter
tuinen van een blok huizen
midden in een uitgestrekte
woonwijk - dan kómt de na
tuur misschien toch wat te
dichtbij.
Misschien is het ook nog
niet zo ver, zijn het slechts inci-
WIMKOCK
denten. Maar voor hetzelfde
geld zijn het de voorboden van
een massale vogelverhuizing
van het grote dierenbos naar de
mensentuinen. Hoe het ook zij:
voorlopig geeft het merelpaar
dat sinds enkele dagen voort
durend pendelt tussen het ga
zon en één bepaald plekje in
een conifeer, ons al een voor
proefje van het februarigevoel
dat Godfried Bomans eens be
schreef.
Carnavalskranten
VLAK voor carnaval schreef ik
over een paar oude Ooster-
houtse carnavalskranten uit de
jaren 1908 tot en met 1912.
Daaruit citeerde ik enkele van
de venijnige 'advertenties'
waarin algemeen bekende
plaatsgenoten behoorlijk op de
korrel werden genomen, zij het
onder verdraaide namen. „Na
75 jaar zal geen mens meer we
ten wie er in die advertenties
werden bedoeld, maar destijds
herkende iedereen de slachtof
fers", concludeerde ik. Mis
evenwel!
Ook na driekwart eeuw
weet een lezer uit Rijen de twee
personen uit de hierna vol
gende advertentie alsnog te
identificeren:
„Monsieur W. van den Hout et
Madame de Nicht van Hoessel
kunnen tot geruststelling van
hunne familieleden mededeelen
dat het huisgezin NIET ver
meerderd zal worden, al is het
nog zo lekker.
Ik denk niet dat het gepast
is - al is het dan 75 jaar geleden
- dat ik hier de ware namen
onthul, maar de achtergrond en
de betekenis van de advertentie
zijn wel aardig. Daarmee juist
heeft ook de lezer uit Rijen mij
weten te overtuigen van de
juistheid van zijn identificatie.
'Monsieur van den Hout'
was een soort suikeroom, al
thans dat veronderstelden
blijkbaar zijn toekomstige erf
genamen. Hij was onderwijzer
en een opvallend knappe ver
schijning. Zijn eerste huwelijk
was kinderloos gebleven, maar
hij trouwde voor de tweede
maal: met de hierboven be
doelde 'Madame de Nicht van
Hoessel'. Ook dit huwelijk
bleef kinderloos, zoals de ad
vertentie in de camavalskrant
al geruststellend voorspelde.
Tijdens zijn weduwnaarschap
had 'Monsieur' natuurlijk huis
houdelijke hulp nodig gehad en
die had hij gekregen van fami
lieleden. Om zijn dankbaarheid
daarvoor te tonen beloofde hij
hen steevast: „Jij komt in mijn
testament te staan."
Groot was de teleurstelling
van de 'erfgenamen', schrijft de
lezer uit Rijen, toen bij de dood
van 'Monsieur' bleek dat hij he
lemaal geen testament had.
Zijn weduwe, 'de Nicht van
Hoessel' overleefde hem boven
dien vele jaren.
iiiiii!iiiiiiii(iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiimiiim(imiiiiiiiiiimmiii(i(tiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!=
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, ©01640-36850
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur,. Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751.
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oostèrhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand; 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdagwan 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur ©076-236394/236911.)
Don 1/rpl^itipc
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Jan Bouivmans
Heel even is een funda
mentele doorbraak in
het zich voortslepend
Midden-Oosten-vraag-
stuk vlakbij geweest. Er
leek door toegevingen
van Amerikaanse zijde
een plaats ingeruimd te
gaan worden voor de
Palestij nen aan de on
derhandelingstafel van
een toekomstige vredes
conferentie. Besprekin
gen tussen PLO-leider
Yasser Arafat en koning
Hoessein van Jordanië
hadden het afgelopen
weekeinde de zaak moe
ten beklinken.
Maar het heeft weer net
niet zo mogen zijn. De be
kendmaking van de Jor
daanse vorst afgelopen
woensdag dat hij zijn politiek
in het Midden-Oosten niet
langer zal coördineren met
Arafat en diens Palestijnse
Bevrijdingsorganisatie -iets
waartoe beide heren vorig
jaar februari een akkoord
hadden gesloten- voert de
PLO niet alleen terug in het
isolement, maar betekent
mischien ook wel de dood
steek voor de lijn-Arafat om
langs politieke weg enige
toekomst voor het Palestijnse
volk te verwerven. Dat drijft
de hele PLO weer in de ar
men van Syrië, dat nog altijd
voor de militaire weg kiest
die de Palestij nen echter ook
alleen maar ellende en bit
terheid zal opleveren. De
kans dat er in het Midden-
Oosten iets geregeld gaat
worden zonder Palestij nen, is
sinds deze week in elk geval
groter geworden. Want na
Egypte lijkt ook Jordanië de
toestand van gewapende
vrede beu te worden.
Ontdaan van alle oorlogs-
haat en ideologische halstar-
..righeden ligt de oplossing
van het Midden-Oosten-
vraagstuk theoretisch sim
pel. Hoe de staat Israël deze
eeuw ook tot stand is geko
men, hij is er en blijft er en
alle nabuurstaten zullen met
Israël moeten leven. Daar
naast is er een Palestijns
volk, statenloos en verstrooid
als voorheen het Joodse volk.
Dat Palestijnse volk mag met
evenveel recht aanspraak
maken op een eigen plaatsje
onder de zon. Beide gegeven
heden zullen met elkaar ver
zoend moeten worden, waar
bij de hulp van de volkeren
gemeenschap onontbeerlijk
zal zijn.
De Arabische naties heb
ben tot voor kort aan het Pa
lestijnse volk en zijn belan
gen voornamelijk lippen
dienst bewezen; dat ver
strooide volk diende hoofd
zakelijk als ideologisch wa
pen tegen het bestaansrecht
van Israël. Uit de oorlogen,
waartoe dat geleid heeft, is
Israël uiteindelijk tevoor
schijn gekomen als regionale
PLO-leider Yasser
Arafat. - fotoanp
macht, die militair en poli
tiek weinig meer heeft te
duchten hoewel het om ge
opolitieke motieven nogal
tijd het beeld van het be
laagde en zeer kwetsbare
landje in stand tracht te hou
den. Met uitzondering van
Libië hebben de Arabische
staten hun houding tegen
over de Palestij nen als ideo
logisch wapen opgegeven
omdat ze Israël als realiteit
hebben aanvaard. Dat
plaatst het Palestijnse volk
én de PLO in het hele spec
trum van de Midden-Oosten
kwestie natuurlijk in een an
dere positie. Die wijziging
ligt naast de militaire elimi
nering van de PLO in Liba
non ten grondslag aan Ara
fats keuze voor de politieke
weg.
De belangrijkste stap zou
nu moeten zijn dat Israël en
het Palestijns volk, inclusief
de PLO als representant er
van, eikaars realiteit erken
nen. „Gelijk oversteken", zou
je zeggen, maar dat blijkt
men tot nu toe niet te kunnen
opbrengen. Israël bevindt
zich hierbij in een florissante
positie, want het hoeft zich
alleen maar iets aan te trek
ken van de Verenigde Staten;
de PLO heeft nog maar een
enkele, politiek zwakke
troef: nog niet te hebben toe
gegeven aan de eis om pu
bliekelijk en zonder enige
omhaal Israëls bestaansrecht
te erkennen en te eerbiedi
gen. De hele wereld eist die
erkenning van Arafat en zijn
PLO. In ruil voor wat In
ruil voor niets tot nu toe. Dat
blijkt, ondanks de allerbe-
labberste positie waarin ze
terecht zijn gekomen, toch te
veel gevraagd van de Pales
tijnse trots.
Gelijk overstekend eikaars
realiteit erkennen betekent
al niet meer dat althans Ara
fat en zijn PLO-aanhang nog
streeft naar een onafhanke
lijke Palestijnse staat. Met
het akkoord van Amman
tussen Arafat en Hoessein
vorig jaar liet de PLO-leider
zijn onafhankelijke staat fei
telijk vallen; een zware con
cessie -gewild door de VS,
Jordanië en Egypte- die Is
raël uit een oogpunt van poli
tiek, die geschoeid is op wer
kelijkheidszin, best ietsje
milder tegenover de PLO had
mogen stemmen. De PLO
uitsluitend blijven afschilde
ren als terreurbende is zo'n
ideologische halsstarrigheid
die tot niets goeds leidt.
Op het vlak van de erken
ning was het afgelopen week
bijna iets geworden. Vooral
Washington had hiervoor de
grootste stap gezet door de
PLO te accepteren als deel
nemer aan een vredesconfe
rentie; volgens de Jordaanse
vorst zonder meer, maar vol
gens andere bronnen ging het
om een niet nader aange
duide voorwaardelijke be
reidheid van de VS. In ruil
daarvoor moest de PLO de
befaamde VN-resolutie 242
van november 1967 erkennen,
waarin Israëls bestaan uit
drukkelijk wordt erkend.
Daarmee zou Arafat natuur
lijk enorme risico's gaan lo
pen. Deelnemen op zichzelf
aan een vredesconferentie
garandeert totaal niets: je
kunt er met volstrekt lege
handen vandaan komen.
Maar Arafat zou met 242 in
tussen wel erkend hebben
dat de Palestijnse kwestie
uitsluitend een vluchtelin
genvraagstuk is dat recht
vaardig moet worden behan
deld; en daarmee elke aan
spraak op enige zelfbeschik
king uit handen hebben ge
geven hetgeen op diezelfde
vredesconferentie tegen hem
zou kunnen worden uitge
speeld hetgeen misschien wel
de opzet is geweest. Nochtans
toonde Arafat zich afgelopen
weekeinde in Amman op
verzoek van Hoessein bereid
resolutie 242 te erkennen in
dien de VS het recht van het
Palestijnse volk op zelfbe
schikking in het kader van
een Jordaans-Palestijnse fe
deratie zou erkennen. Dus
andermaal liet hij de echt
eigen Palestijnse staat val
len. Maar zelfs de minimale
garantie die Arafat wilde,
was te veel voor Amerika.
Aan de andere kant stond
Arafat onder druk van PLO-
geledingen die lang zo ver
niet wilden gaan.
Koning Hoessein wil nu
zonder Palestijnen zijn plan
trekken. Hij heeft ze niet he
lemaal laten vallen, want de
aandrang van de VS om zon
der PLO, maar met Palestij
nen uit de bezette westelijke
Jördaanoever verder in zee
te gaan, heeft de Jordaanse
koning weerstaan. De vraag
is nu alleen of Arafats PLO
en het Palestijnse volk ge
doemd zijn ook van het poli
tieke toneel te verdwijnen
zoals ze eerder van het mili
taire toneel zijn verdwenen.
De kans daarop is er sinds
afgelopen weekeinde niet
kleiner op geworden.
Door Mathieu Kothuis
IN ANGOLA, al jaren
lang een sluimerende
brandhaard in Zuid-
west-Afrika, is het
ogenschijnlijk rustig. De
in Loeanda regerende
marxistische MPLA-be-
weging onder leiding
van Dos Santos en de
oppositiebeweging Uni-
ta, aangevoerd door Jo
nas Savimbi, houden het
land gevangen in een
politieke patstelling.
Unita is ondanks ruime
hulp van Zuid-Afrika
niet sterk genoeg om het
MPLA- bewind omver
te stoten. Dos Santos
steunt voornamelijk op
Russische financiële
hulp en de militaire as
sistentie van 40.000 Cu
baanse soldaten.
Volgens schattingen van
westerse diplomaten pompt
de Sovjet-Unie jaarlijks ten
minste twee miljard dollar in
Angola. Zonder die hulp en
zonder de 40.000 Cubaanse
soldaten zou de MPLA haar
politieke overwicht allang
hebben verloren. Immers,
Zuid-Afrika, dat de Unita
van Jonas Savimbi steunt,
heeft in het verleden al vaker
laten zien niets na te laten
om het marxistische bewind
in Loeanda ten val te bren
gen.
Zuid-Afrika, dat het aan
Angola grenzende Namibië
bezet houdt, doet dat vooral
om de in Angola opererende
Namibische verzetsbeweging
SWAPO uit te schakelen. Zo
viel met dat doel in december
'83 een Zuidafrikaanse leger
eenheid het zuiden van An
gola binnen. Het Angolese le
ger heeft de opmars van de
Zuidafrikanen in januari '84
kunnen stoppen maar desal
niettemin houdt Zuid-Afrika
nog steeds greep op grote de
len van zuidelijk Angola. Met
steun aan huurlingenlegers,
Unita en met luchtraids van
de Zuidafrikaanse lucht
macht is die bezetting nu
vrijwel permanent. De Zuid
afrikanen die hun geregelde
legereenheden na internatio
nale protesten terugtrokken,
eisen het vertrek van de Cu
banen uit Angola. Op die eis
weigert het MPLA-bewind
echter in te gaan omdat Dos
Santos verwacht dat Zuid-
Afrika dan bij een eerstvol
gende gelegenheid het zit
tende bewind in Loeanda ten
val zal brengen.
Maar Zuid-Afrika heeft in
zijn strijd tegen SWAPO en
het MPLA-bewind in
Loeanda nu belangrijke
steun gekregen van de VS. In
zijn State of the Union kon
digde president Reagan al
aan de hulp aan Afrikaanse
landen beneden de Sahara
sterk op te willen voeren. Be
gin deze week maakte een
vertegenwoordiger van de
Amerikaanse regering be
kend, dat er besloten is om
vóór het verwachte lente-of
fensief van het Angolese le
ger 'uitgebreide morele en
materiële steun te geven aan
de UNITA om het marxis
tisch bewind in Angola te be
strijden'. Voor een commissie
van het Huis van Afgevaar
digden verklaarde Shultz dat
hij een uitgesproken voor-
Unita-leider Jonas Sa
vimbi, onlangs bij zijn
ontvangst in Washingtong
tesamen met enkele leden
van het Amerikaanse Huis
van Afgevaardigden.
- fotoupi
stander is van hulp aan Sa
vimbi. De minister zei duide
lijk onder de indruk te zijn
gekomen van de Unita-lei
der. „Elk land dat dit werk
tuig niet benut, maakt een
grote vergissing", aldus
Shultz over die hulp aan
Unita.
Uiteraard is Jonas Sa
vimbi bijzonder ingenomen
met Reagans politieke steun
aan Unita. En met Reagans
ijver om overal ter wereld
anti-communistische bewe
gingen te ondersteunen, heeft
Savimbi dan ook terecht ver
wacht dat die politieke steun
in militaire hulp zal worden
vertaald. Voor het MPLA-
bewind in Loeanda betekent
deze ontwikkeling inmiddels
een belangrijke tegenvaller.
De VS-steun voor Unita kan
leiden tot een flinke opleving
van de militaire strijd in het
land dat nu al zo lang door
oorlogsgeweld wordt geteis
terd. Met het financieren van
Unita door de VS zal die ver
woesting van Angola alleen
nog maar verder gaan.
De grote vraag is echter of
de VS echt verwachten met
hun steun ook het commu
nistische bewind in Loeanda
ten val te kunnen brengen.
Met de grote groep Sovjets,
Cubanen en Oosteuropese
'adviseurs' in het land valt
dat nauwelijks te verwach
ten. Immers, het is vooral
aan de aanwezigheid van de
Cubaanse militairen te dan
ken dat Zuid-Afrika het land
al niet jaren geleden heeft
bezet. Het MPLA-bewind
reageerde dan ook uiterst
verontwaardigd op de VS-
steun voor Savimbi en niét
alleen omdat daarmee de mi
litaire strijd zal opleven,
maar vooral omdat daarmee
een langduriger verblijf van
de Cubanen en Russen nood
zakelijk is geworden.
Het bewind in Loeanda is
namenlijk niet erg gelukkig
met de nu nog zo dringend
noodzakelijke buitenlandse
'adviseurs' die zich door hun
arrogante optreden vooral
niet geliefd maken bij de
plaatselijke bevolking. En in
middels komt de MPLA door
de buitenlandse en binnen
landse pogingen tot onder
mijning van haar bewind
nauwelijks toe aan de op
bouw van een stabiele poli
tieke situatie en een econo
mische ontwikkeling van het
land.
Met de steun die nu aan
Savimbi is toegezegd, lijken
de VS vooral aan te sturen op
het ondergraven van de po
gingen van de MPLA-rege-
ring om bij de bevolking vol
doende sympathie voor haar
beleid te kweken. Aan de po
litieke situatie van dit mo
ment zal die VS-inmenging
niet veel veranderen. De hulp
van de communistische we
reld aan de MPLA is daar
voor te groot. Alleen de be
volking wordt het kind van
de rekening en haar toch al
niet benijdenswaardige posi
tie kan bij het opleven van de
strijd alleen nog maar verder
verslechteren.
Koos Rietkerk,
foto de stem johan van gurp
Door Max de Bok
„Vinden ze dat Ik een kleurloos poli
ticus Ja, ik kan me niet anders voor
doen dan ik ben. Moet er meer kleur
op Ik vind dat mijn persoon moet
achterblijven... misschien overdreven
bescheidenheid hoor. Belangrijk is
wat je kunt bereiken."
Zo schetste in 1978 Koos Rietkerk - de gis
teren volslagen onverwachts overleden
WD-minister van Binnenlandse Zaken -
zichzelf. Een portretje zonder franje. Van een
politicus zonder glitter.
Gedegen, loyaal, als het moest onverzette
lijk en vasthoudend, hardwerkend, weinig
kraak of smaak, introvert, weinig oog voor
gezochte publiciteit, vriendelijk.
Dergelijke woorden komen in je op als je,
geconfronteerd met zijn onverwachte dood,
aan de mens en politicus Rietkerk denkt.
In 1977 werd hij fractieleider van de WD
als opvolger van Wiegel, die zich als minister
van Binnenlandse Zaken uitdrukkelijk bleef
gedragen als de politiek leider van de WD.
Rietkerk mocht het zware werk in de Kamer
doen. En zwaar was het, want het CDA/
WD-kabinet van die dagen werd uit het
CDA-kamp onder leiding van Lubbers zwaar
belaagd. Rietkerk scheen -maar één doel te
hebben: het kabinet de rit te laten uitzitten.
Om dat te bereiken moest hij nu eens tegen
Wiegel dan weer tegen Lubbers optornen.
Voor die taak leek hij zo op het eerste gezicht
niet de aangewezen man. Maar gezegd moet
zijn dat hij dat beeld snel wist bij te stellen.
Zijn handicap leek - hoe vreemd het ook
klinkt - zijn gedegenheid. Niets van zijn
voorganger Wiegel stak in hem. De publici
teit bespelen lag hem niet. Bij zijn optreden
naar buiten was het een en al sobere gede
genheid wat de klok sloeg. Men, het publiek,
de journalstiek kende hem wel, maar hij
werd niet gekend.
Ik herinner me hoe ik hem pas leerde ken
nen op een gezamenlijke buitenlandse reis. In
een warme subtropische nacht op Curacao
ontmoetten we elkaar. We raakten in een
lang gesprek. Ik ontdekte dat Rietkerk meer
was dan een wat saaiige, zwaar op de hand
calvinist. Een man die gegrepen was door het
werk waarvoor hij stond; een politicus die
meer bewogen werd door wat er zich in de
samenleving afspeelde dan hij wel eens liet
merken; een liberaal, die anders dan sommi
gen in zijn partij, niet met die principes te
koop liep. Belangrijker dan wat je uistraalt is
wat j e vanuit j e beginselen kunt bereiken.
Een politicus zonder glitter. Kenmerkend
daarvoor was de wijze waarop hij terugtrad
als fractieleider om de plaats in te ruimen
voor Wiegel. Hij liet zich niet voorstaan op
wat hij geweest was. Eerder nam hij met een
zucht van verlichting afscheid van zijn taak.
Het was duidelijk, dat zo gauw de WD
weer in de regering zou komen, Rietkerk mi
nister zou worden. „Ik zit dertien jaar in de
politiek en heb de problemen zien groeien.
Wanneer je dan de mogelijkheid krijgt om
mee te doen in een kabinet, om te proberen
naar best vermogen die enorme problemen
aan te pakken, dan is dat een heel grote uit
daging. Dat hoort toch wel bij je 'roeping' als
politicus. Daarnaast is het natuurlijk ook een
kwestie van ambitie. Iedere politicus heeft
naast idealen ambities." (Interview in het
personeelsblad van Binnenlandse Zaken.
1982).
Als minister van Binnenlandse Zaken
heeft Rietkerk een weinig populair pro
gramma moeten uitvoeren. De ene korting na
de andere op de salarissen en andere arbeids
voorwaarden van de ambtenaren, een streep
door de jarenlang slepende discussie over de
bestuurlijke herindeling (in zijn laatste le
vensweek zag hij dan toch nog zijn voorstel
om Rijnmond op te heffen aangenomen),
snoeien op de inkomsten van de gemeenten,
Hij heeft het allemaal gedaan omdat hij er
van overtuigd was dat dat zijn bijdrage
moest zijn aan de sanering van de overheids
uitgaven.
Als Koos Rietkerk eenmaal had gekozen
dan bleef hij die keuze trouw. Onverzettelijk
Dat hebben de ambtenarenbonden die tegen
hem te hoop liepen ('Boos op Koos') gemerkt.
Maar, en ook dat kenmerkte Rietkerk, hij
wreef de tegenpartij het verlies niet in, hij
ging niet openlij|k prat op zijn overwinning.
Omdat, zoals hij dan zei, „we samen verder
moeten."
Koos Rietkerk was, wat men ook vanuit
andere invalshoeken over zijn beleid mag
denken en zeggen, een goed, integer politicus,
met hart voor de openbare zaak. Hij heeft die
ten einde toe gediend.
rOERMOND/MAASTRICH
Het kentekenbewijs deel I
voorkomt geen autodiefsta
jen, zoals het ministerie vi
Verkeer en Waterstaat bij i
invoering in 1975 voor ogt
stond. In de laatste tien jaar
het aantal autodiefstalk
zelfs gestegen van 10.468
1975 tot 22.437 in 1984. Het aar
tal gestolen auto's in 19:
wordt geschat op bijna 25.000
Ind
DEN HAAG (ANP) -|
striële produktie is
1984 met ruim 2 proc^
blijft ver achter bij
over 1984, aldus ge£
Bureau voor de Statis
In de loop van 1985 wej
len geringe stijgingspe
vierde kwartaal daalde
met 2 procent ten opzicht
In december 1985 nam
produktie ten opzichte van na
vember met 3 procent af. Dea
produktiedaling kan mede ba
invloed zijn door het relatil
grote aantal dagen waarop il
veel bedrijven eind decern!
niet gewerkt werd.
Sectoren die over 1985 eel
sterkere groei kenden dan hel
gemiddelde voor de industril
als geheel waren de rubber
en kunststofverwerkende in
dustrie (5 procent), de textiel]
industrie (4 procent) en de paL
pier- en grafische industrie (1
procent). Ook de produktil
van de metaalindustrie als gq
heel steeg met 3 procent. Bin
nen de metaal traden echte..
grote verschillen op. Zo steeJ
het produktievolume van df
elektrotechnische industrie (B
procent) en daalde de produkl
i tie in de basismetaalindustri)
en in de transportmiddeleninl
BEN HAAG (ANP) - Als dl
Rijnmondraad is opgehevel
valt er niets meer te kiezen. Dl
Kieswet en het actief en pasl
sief kiesrecht maken dit niel
anders omdat deze allee)
slaan op een geval waarbij he.
om verkiezingen voor een be<
staand orgaan gaat.
Met deze uitspraak heeft dl
Haagse rechtbankpresidenl
j mr. P. Offers donderdag de ei|
van vijf lijstaanvoerders van
fracties in de Rijnmondraad
j on Rijnmond zelf, afgewezen
I in een kort geding dat zij hadi
den aangespannen tegen mil
nister Rietkerk.
Volgens mr. Offers is mei
i het niet-doorgaan van de verf
kiezingen dan ook geen sprakl
van strijd met de Grondwetl
waarin het actief en passieu
kiesrecht is vastgelegd. De adl
vocaat van Rijnmond had dal
wel betoogd. Het beroep van
Rijnmond op de Kieswet all
autonome wet die niet doorl
kruist kan worden (anders
dan door een wet) nadat dl
I kandidaten al gesteld zijnl
j werd door Offers eveneens
verworpen. „De wetgever kar
'en alle tijden verkiezingen
I hiet laten doorgaan", aide
Offers.
-Hv
9e grote reformatorische kerki
*end in tal van zaken het voortl
,®,7act1t tot de maatschappen I
err opl°st, met name de Hervl
SttJen 9even richting aan dia
Radium een standpunt in te nel
I ®n als kernbewapening en mf
°or de bestrijding van het apaJ
ric Ae,lde kerken onderhielden il
e Afrikaanstalige kerken in Z J
I ve k ze voorop ln de strijd tel
ea beide kerken de oproep va
™en geleden om niet meer ini
H, m9and deed de voorzittel
dpr k9, nodi9e stof opwaaiJ
ak h ePaa|de omstandigheden!
I Aim/6' 9aat om de rschtvaardl
I ten^aJuist zaterdag starten <f
yen het investeren in Zuid-Afl
Ivan k ls des te schrijnender dl
I j, kerken bepaalde mensf
lopn p[aktiik wensen te brend
Ln 'n bedrijven, die met Zuidl
ivonr' h nie' zonder deze bl
Iwat h w 9edrag. Bovendien wë
IleooRijven als Shell in Zuid-4
Ikunnn eleld wordt verder al
I i/iïï de synodes en het kerkl
|voetfn.recht van spreken hef
Ketir?:? Jreden wat ze zelf verkol
IWinH - ven om 9een zaken ml
Ibetrnu Pretoria is een loze krl
Ivroen n kerken ernstig aantf
I 9er al goede predikanten
