Compromis met
specialisten
niet in zicht
Veertig jaar Partij van de Arbeid
Peilingen zijn niet zo hard als ze wel lijken
'Pionieren therapeuten afgelopen'
DOORBRAAK NAAR REGEREN
w
WEL MEERDERHEID, GEEN EERDERHEID
NATIONALE
DE STEM C(
PvdA 40 jaar
ZATERDAG 8 FEBRUAR11986
MOTUM
ACHTERGROND
JDIOS
ALTERNATIEVE GENEZERS OP AMBITIEUS CONGRES
ZATERDAG 8 FEBF
T5 PAGINA 2
Door Pieter Eggen
HET gaat er alleen nog
om wie wie belt om de
agenda's te trekken. De
medisch specialisten en
staatssecretaris Van der
Reijden kunnen weer
om de tafel gaan zitten.
Er is nog steeds geen af
spraak gemaakt. De
sfeer tussen specialisten
en Van der Reijden lijkt
voorlopig nog het beste
getekend door de wijze
waarop de LSV zich ak
koord verklaarde met
nieuwe onderhandelin
gen. Het bestuur schreef
Van der Reijden dat hij
voor een afspraak met
het bestuur kon bellen
en in Leidschendam zegt
men: „De LSV moet hier
langs komen voor een
gesprek".
Bijna een maand geleden
maakte Van der Reijden de
kachel aan met de specialis
ten. Hij schreef hun een brief
met daarin een zinneprikke-
lend serietje rekensommen.
De boodschap was even hel
der als hard. De heren spe
cialisten hadden een af
spraak uit 1984 geschonden.
Uit dat jaar stamt het zoge
heten 'generaal akkoord',
waarin beperkende maatre
gelen waren opgenomen over
een daling van de tarieven en
een gelijkblijven van de to
tale kosten van het chirur
gisch snijden en handelen.
Beide afspraken moesten
165 miljoen opleveren; de
verlaging ineens het andere
55 miljoen per jaar. De
maatregelen waren bedoeld
om aan de stijging van de
kosten een einde te maken,
maar ook om jonge werkloze
specialisten aan een baan te
helpen. Dat moest gemakke
lijk kunnen, want de zittende
specialisten maken werkwe
ken tot 70 a 80 uur: ruimte
genoeg voor een werkloze
vakbroeder dus.
Van der Reijden rekende
de specialistenvereniging
LSV voor dat zij in '84 10
miljoen te weinig hadden in
geleverd èn verledënjaar oök
nog eens 30 miljoen. De be
windsman - gesteurid door
het kabïhet - zag géén andere
mogelijkheid dan een alge
mene tariefsverlaging.
Daarmee was de boot aan.
De LSV noemde Van der
Reijdens actie een inbreuk op
de gemaakte afspraken. De
gemoederen in specialisten
kring raakten dermate ver
hit dat tot acties werd beslo
ten. Gekozen werd voor de
relatief milde actie van de
zondagsdienst op maandag.
Naar het zich laat aanzien
zijn de actievoerders tot nog
toe zorgvuldig omgesprongen
met de patiëntenbelangen,
die ze immers ook hebben te
bewaken. Van der Reijdens
'informatietelefoon' die het
afgelopen weekend
roodgloeiend stond en die fei
telijk werkte als 'klachtente
lefoon', zal daarbij zeker
hebben geholpen.
Daarna was er de bijna on
vermijdelijke prof. Greep uit
Maastricht. De Mokummer
in Limburgse dienst pleegt
zich nogal eens te willen aan
dienen als bemiddelaar als er
ruzie is. Hij deed dat onder
andere toen enkele jaren ge
leden alle belanghebbende
bij De Klokkenberg elkaar
het kot uitvochten.
Greep had een gesprek met
Van der Reijden én met de
LSV. De eerste deed de toe
zegging over zijn ingreep in
de tarieven te willen praten.
En de LSV was bereid om
weer om de tafel te gaan zit
ten. Bovendien werden alle
verdere acties opgeschort. Bij
die actiemogelijkheden zit
ook de mogelijke boycot van
de ziekenfondsen. En hoewel
bij de LSV gesproken wordt
van een 'oud plan', bereiden
de ziekenfondsen zich toch
voor op een boycot. Bekeken
zal worden of specialisten die
tot een feitelijke boycot zou
den overgaan, het leveren
van een wanprestatie kan
worden aangewreven. Dan
kan het fonds bijvoorbeeld
het contract met de specialist
opzeggen.
De 'oude' actiedreiging kan
de sfeer tussen de specialis
ten en Van der Reijden scha
den, omdat er van het beeld
van zorgvuldige specialisten
weinig overblijft, mocht het
middel van de boycot ooit
worden aangesproken.
Intussen zullen LSV en
Van der Reijden moeten pro
beren met elkaar een oplos
sing te vinden voor de extra
bezuiniging. De staatssecre
taris heeft de vrijheid niet
om de bezuiniging te laten
voor wat hij is. Dat heeft hij
de Tweede Kamer duidelijk
genoeg gemaakt.
Van der Reijden heeft zelf
het aanbod gedaan de bezui
niging daar te laten terecht
komen waar de hoogste om
zetten worden gehaald. Dit
zogeheten 'degressief' sys
teem spaart de specialisten
met een 'bescheiden' inko
men. De LSV is op zichzelf
niet tegen deze oplossing,
maar achter de coulissen
wordt toegegeven dat er
enorme problemen aan ver
bonden zijn.
Die problemen vloeien
voort Uit de manier waarop
specïalYstën door ziekenfond
sen en door particulieren be
taald worden. De betalingen
"in het tweede circui't zijn véél
moeilijker te controleren,
omdat centrale registratie
ontbreekt. Oud-staatssecre
taris Veder - Smit is ruim een
half jaar bezig geweest tus
sen Kloz (verzekeraars) en
LSV een compromis te vin
den. Een rapport van Veder-
Smit ligt inmiddels op het
bureau van Van der Reijden.
De Kloz zou een centrale re
gistratie willen hebben. Spe
cialisten die dan te veel geld
hebben omgezet, zouden
langs die weg aan te pakken
zijn. Van der Reijden voelt
wel wat voor deze oplossing,
maar de specialisten zien er
niets in. Zij vinden deze con
trole te ver gaan. Veder-Smit
is er in haar nog geheime
nota niet uitgekomen en
heeft het probleem doorge
schoven naar Van der Reij
den. Of die er wel uitkomt
met de LSV is zeer de vraag.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie drs J.H.M. Brader
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda
076-236911 Telex 54176
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom
Breda, Nwe Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957
Postadres: Postbus 23,4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9. 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5. 01184-19910.
Postadres Pestbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand; 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorglng tijdens kantooruren uw rayonkantoor
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17 00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag"van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
R^nlfrplstipc
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738
Door Max de Hok
De Partij van de Arbeid
bestaat morgen veertig
jaar. Nou en is men
geneigd zich af te vra
gen. Wat is veertig jaar?
Overziet men het naoor
logse partijpolitieke land
schap, dan is de PvdA de op
twee na oudste politieke par
tij. Slechts de SGP (68 jaar)
en de CPN (67 jaar) zijn
ouder. Nederlands oudste po
litieke partij, de ARP, is op
gegaan in het van KVP-cul-
tuur doordrenkte CDA. Voor
de CHU geldt hetzelfde. Alle
andere partijen zijn iets
(VVD) of veel jonger dan de
PvdA.
Wat is veertig jaar Is er
reden tot feestvieren als je
bedenkt dat de PvdA, opge
richt om de maatschappij te
vernieuwen en dus om te re
geren, iets meer dan de helft
van haar leven in de opposi-
tiebanken heeft gesleten Is
er reden tot feesi als de ge
schiedenis van de PvdA leert
dat een van de doelstellingen
van de vernieuwers, de PvdA
de partij van de Doorbraak
te laten zijn, niet gerealiseerd
is Althans niet op de schaal
die men toen voor ogen had.
De opzet van het feest,
vanmiddag in het Haagse
Congresgebouw, is dan ook
terecht bescheiden. Geen
ronkend feestgedruis. Wel
een, ongetwijfeld doorwroch
te, rede van de politiek leider
Joop den Uyl.een receptie en
de aanbieding van het boek
'Een partij in de tijd'.
De journaliste Anet Bleich
heeft met dit boek de jubile
rende partij een passend ge
schenk gegeven. Binnen de
partij zullen de meningen er
over wel uiteenlopen, want
Bleich heeft bepaald geen
kritiekloze lofrede op de so
ciaal-democraten geschre
ven. Dat siert haar, zoals het
het partijbestuur siert dat
het haar het vrije oog in
veertig jaar notulen heeft ge
gund en de vrije hand heeft
gelaten bij het journalistiek
verwerken van de informa
tie.
Het knappe van het boek
van Anet Bleich is, dat zij er,
zonder de pretentie te hebben
dè geschiedenis van de PvdA
te schrijven, in is geslaagd
een beeld van die partij te
schetsen, waaruit de partij
cultuur, de ups en downs, de
conflicten, het goed en het
kwaad, scherp naar voren
komen. De titel van het boek
'Een partij in de tijd' is tege
lijk een verklaring van haar
werkwijze. Ze heeft de veer
tig jaar ingedeeld in vijf pe
rioden, die schijnbaar op
zichzelf staan maar waar
door heen de dikke rode
draad loopt van de worste
ling van de PvdA met zich
zelf en de (meestal boos be
vonden) wereld om haar
heen. Bijna ongemerkt vlecht
Bleich die draad door haar
beschouwingen en conclusies.
De beschrijving van elk tijd
perk wordt afgesloten met
korte, maar daarom niet
minder intrigerende inter
views met hoofdpersonen.
Wim Thomassen, secretaris
van de Vrijzinnig Democra-
Dr. J.Tans toen hij voor
zitter was van de PvdA.
- FOTO ANP
tische Bond en vanuit die
functie een van de founding
fathers van de PvdA. Jaap
Burger, de ruwe-bolster-
blanke-pit fractieleider uit
de Nieuw-Guinea periode en
de duivelse schepper van het
kabinet-Den Uyl. Sjeng
Tans, de principiële katho
lieke doorbraak-man uit
Limburg die èn het bisschop
pelijk mandement van 1954
trotseerde èn de storm van de
angry young men van Nieuw
Links (tegenwoordig alle
maal keurige heren, die be
paald niet meer op de uiterst
linkse flank van de partij
opereren) ten gunste van de
partij aanwendde. Joop den
Uyl, die in het generatiecon
flict van de jaren zestig vol
gens zijn eigen woorden dank
zij „mijn vrouw en mijn kin
deren" aan de goede kant van
de kloof terecht kwam en die
meer nog dan zijn periode als
minister- president, zijn tijd
als jong doctorandus bij de
Wiardi Beekman Stichting te
midden van regenten-excel
lenties als Drees, Mansholt,
Lieftinck interessant heeft
gevonden. Max van den Berg,
de meest omstreden partij
voorzitter, die zich heftig
verzet tegen de aantijgingen
uit eigen kring dat hij nu ook
niet bepaald de meest anti-
autoritaire partijleider is.
Het voert op deze plek te
ver om, zelfs maar in kort
bestek, het boek van Anet
Bleich samen te vatten. Men
leze zelf deze boeiende be
schrijving van wat de so
ciaal-democraten sinds 1946
bewoog, het relaas van wis
selend succes, van regenten
en nieuwlichters, van klein
burgerlijkheid en grootse
vergezichten op de maakbare
samenleving, van mensen die
met inzet van heel hun per
soon gestreden hebben en
strijden voor wat ze als de
goede zaak zagen en zien. Het
relaas ook van Doorbrakers
als de katholieken Willems,
Ruygers, Tans, die tegen ver
dachtmakingen en represail
les in durfden kiezen voor
het eigen geweten, de per
soonlijke vrijheid.
„De Doorbraak had ook
kunnen mislukken", zegt
Wim Thomassen in het met
hem gehouden interview. Hij
voelt zich niet thuis bij de te
genwerping van Anet Bleich,
dat de impliciete bewering,
dat de Doorbraak dus een
succes is geworden, niet goed
houdbaar is. Thomassen po
neert daartegenover een in
teressante stelling: „Tegen
woordig zeggen de jonge his
torici vaak: „gut, gut, die
Doorbraak, de SDAP was
bijna even groot. Maar als ik
Ed Nijpels in de Kamer rus
tig over zichzelf hoor praten
als katholiek èn liberaal,
alsof zo'n combinatie iets
vanzelfsprekend is, dan heb
ik het gevoel dat hij oogst,
dat Nederland oogst, wat wij
'x
-Jm
ÉÊÊÊke L
Mr. J. Burger als forma
teur van het kabinet Den
Uyl 1. - FOTO ANP
toen hebben gezaaid.
De PvdA staat er, vier
maanden voor de Kamerver
kiezingen, getalsmatig floris
sant voor. Althans op papier.
Ook als het niet lukt de ma
gische veertig-procent grens
te bereiken (zestig Kamerze
tels), dan nog is de kans aan
wezig dat de PvdA het groot
ste zeteltal uit haar geschie
denis haalt. En als dat ge
beurt, dan in belangrijke
mate dank zij voortgaande
doorbraak ook in kwantita
tieve zin. NIPO-cijfers leren
dat de PvdA vooral in het
katholieke zuiden - Limburg
in de eerste plaats, maar ook
Noord-Brabant - aanzien
lijke winst kan behalen. Van
25,4% van de stemmen naar
37,8%, een winst van 12,4%.
Daartegenover zou kunnen
staan een verlies voor het
CDA: van 39,6% naar 33,8%,
min 5,8 en een verlies voor
de VVD: van 21,3% naar
16,3 min 5
Maar de angstige vraag
voor de veertigjarige PvdA
is: wat kunnen we met die
winst In dat verband zijn
enkele uitspraken in het van
daag verschenen boek om te
onthouden.
Max van den Berg: „Rege
ren is alleen maar interes
sant voor socialisten als er
wat te regeren valt, anders is
het fout, dan is het verraad
aan je program." En ook: „Na
de verkiezingen van '81, die
we met strijdpunten zijn in
gegaan, was de druk van de
partij om te regeren zo groot,
bijna alles was goed. Die
situatie zal zich nu niet her
halen. De partij weet nu, dat
ook als we zwaar winnen, we
niet gaan regeren, tenzij we
zo zwaar winnen dat CDA en
VVD niet kunnen doorgaan."
Joop den Uyl: „Je moet
niet tot elke prijs willen gaan
regeren, ook niet als je wint.
Daar staat tegenover, dat je
juist in de sfeer, het klimaat
van vandaag, waarin wordt
gekeken naar praktische re
sultaten, niet naar beloften,
beweringen of pretenties,
waarin geld weer een grote
rol speelt, een verbluffend
grote rol zelfs, dat je in dat
klimaat ook moet voorkomen
dat de PvdA wordt ervaren
als niet helemaal terzake en
buiten de werkelijkheid
staand."
Of Jaap Burger, de enige
PvdA'er die bewezen heeft
dat hij een kabinet kan for
meren („Drees kon het niet,
Den Uyl kan het niet") die
uitspraken van Van den Berg
en Den Uyl kende, voordat
hij zelf geïnterviewd werd,
blijft ongewis. Het doet er
ook niet zoveel toe want de
oude rot is niet gewend zich
veel gelegen te laten liggen
aan uitspraken van anderen.
Hij ziet het al voor zich hoe
het gaat met de veertigjarige.
Burger op de vraag of de
PvdA een derde kans heeft
om haar regeermacht te be
vestigen: „Dat betwijfel ik
zeer. Ze zijn zo bang door wat
ze in het verleden fout ge
daan hebben, dat ze nu uit de
hand eten. Ze willen tegen
elke prijs in het kabinet. Dat
begrijp ik wel, maar ja, de te
genpartij kan ze laten doen
wat ze willen. Want ze moe
ten in het kabinet. Laat het
maar aan het CDA over om
dat te benutten, hoor
Als de doorbraak, veertig
jaar nadat ze werd ingezet,
nu ook kwantitief slaagt,
leidt ze dan ook naar een
nieuwe periode van langdu
rig regeren, zoals twaalf jaar
lang onder Drees Meer nog
dan de kiezers maakt de par
tij uit of ze zichzelf dat ca
deau geeft.
(Anet Bleich, Een partij in de
tijd. Veertig jaar Partij van
de Arbeid, 1946-1986. BV Uit
geverij De Arbeiderspers,
Amsterdam.)
Door Kees Buijs
Er gaat bijna geen week
voorbij of VARA, AVRO
en TROS laten de laatste
zetelstand los op het kie
zersvolk. Weliswaar
kiest dat volk pas op 25
mei een nieuwe Tweede.
Kamer, maar het ziet
zijn polsslag voortdu
rend geregistreerd door
de onderzoeksbureaus.
Een van de boeiendste po
litieke vragen is telkens:
houdt de huidige regerings
coalitie van CDA en VVD een
Kamermeerderheid? Poli
tieke peilingen lijken vooral
nog te gaan over de vraag:
halen ze het, of halen ze het
niet Bij 76 zeteltjes juicht
het regeringskamp, bij 74
veert de oppositie op.
Jantje lacht, Jantje huilt.
De ene keer laat de VARA
Lubbers in het Catshuis zit
ten, een week later - en soms
zelfs dezelfde dag!- zet de
TROS hem op de keien. Slaat
het ergens op Hoe 'hard' is
een peiling die de regerings
coalitie net onder of net bo
ven de vijftig procent doet
belanden? Zijn die zetelver
delingen méér dan gezel
schapsspelletjes
„Zo'n zetelaantal is niet
hard", zegt Nipo-directeur
G.C. Schild. „Harde conclu
sies rechtvaardigt het in géén
geval", beaamt zijn collega
drs. P.H. van Westendorp
van de Nederlandse Stichting
voor Statistiek (NSS). Ook
InterView-directeur F. Gou-
dart (van het bureau van
Maurice de Hond) vindt dat
die zetelberekeningen met
voorzichtigheid bekeken
moeten worden.
Schild geeft een voorbeeld:
„Stel dat CDA en VVD in
onze steekproef uitkomen op
50 Dan mag je met 95 be
trouwbaarheid zeggen, dat
de uitkomst ligt tussen 48 en
52 Omgerekend kunnen
dat dus even goed 72 als 78
Kamerzetels zijn. Maar het
gevonden percentage is het
meest waarschijnlijk. Pas als
ze duidelijk boven de vijftig
procent uitkomen, kun je met
zekerheid zeggen dat ze een
meerderheid hebben."
De drie bureaus timmeren
nogal aan de weg. Het Nipo
levert regelmatig enquêtere
sultaten aan de AVRO, de
NSS aan de TROS en Inter-
View aan de VARA. Daar
klinken de cijfertjes vaak
harder dan ze in werkelijk
heid zijn.
„Wij willen wel genuan
ceerd zijn, maar de media en
de politieke partijen veel
minder", zegt Van Westen
dorp. „Ik heb die verfijning
wel eens in een televisiepro
gramma gemeld, maar dat is
ons door de TROS niet in
dank afgenomen." En Schild:
„In onze rapporten aan de
AVRO staat die relativering
wel, maar in de programma's
komt dat er niet zo uit."
Goudart vindt het een
voordeel dat zijn collega
Maurice de Hond de resulta
ten zelf presenteert. „Dat
doet hij met de nodige voor
zichtigheid. Verder hebben
de vijftien grote onderzoeks
bureau^ in een gezamenlijk
boekje een bepaalde code af
gesproken voor 't publiceren
over onderzoek. Maar de me
dia zijn in het algemeen wat
stelliger."
Nipo, NSS en Interview
hebben elk hun eigen werk
wijze. Interview voert dage
lijks 375 gesprekken, ver
deeld over dag en avond, ook
op zaterdag. Op jaarbasis
zijn dat 117.000 interviews.
Door een computergestuurd
programma worden o.m. de
mensen die niet thuis zijn, la
ter teruggebeld. Zo houdt
men afwijkingen in de steek
proef zo klein mogelijk.
Het Nipo belt wekelijks
tweeduizend personen. Een
vierwekelijkse 'tussenstand'
is dus gebaseerd op achtdui
zend gesprekken. Nipo en In
terview werken met correc
tiefactoren, waarvan een be
langrijke de 'versleuteling' is
van de personen die nog niet
weten waarop ze gaan stem
men.
Schild: „De 23 die het nog
niet weet, wordt over de poli
tieke partijen verdeeld. Maar
niet naar evenredigheid. We
weten bijvoorbeeld dat linkse
kiezers ons vaker een inter
view toestaan. Dus moeten de
andere partijen iets worden
opgewaardeerd." Nipo en In
terview werken elk met een
verdeelsleutel op basis van
jarenlange ervaring. Het ge
heim van de kok geven ze
niet prijs.
„Zo'n verdeelsleutel vind
ik in strijd met het karakter
van een voorkeurspeiling",
meent Van Westendorp van
de NSS, die liever het woord
pro|noses vermijdt. „Op dit
mo'mènt'lYóuden wï]'geen're
kening met de weet-niet-
temmers." Wel wordt een
'tweedé litem' gevrèagd van
mensen die al weten wat ze
gaan stemmen. Die 'affini
teitskeuze' is een controle
middel, laat Van Westendorp
weten.
Wekelijks gaan enquêteurs
van de NSS langs achthon
derd adressen. De NSS-pei-
lingen zijn gebaseerd op de
gemiddelden van telkens de
laatste twee weken. Ook NSS
hanteert een batterij correc
ties, want „op aarde is alles
feilbaar, dus ook een steek
proef", aldus Van Westen
dorp.
Hij houdt bijvoorbeeld re
kening met regionale en poli
tieke factoren die roet in het
eten kunnen gooien. „Als de
enquêteur op de Veluwe ziek
is, zakt de SGP geheid een
zetel. Verder komt links er
altijd beter uit en de VVD
slechter. Of dat nou aan die
afgelegen landhuizen ligt of
aan iets anders, ik weet het
niet. Maar we kunnen het
corrigeren."
Maar wèt houden de on
derzoekers nu eigenlijk na
hun vernuftige correcties
over Zijn dat de werkelijke
verschuivingen in de kiezers
markt of slechts de golfjes
binnen de steekproefmarges;
opgeklopt schuim dus
Op die vraag blijven ze een
rechtstreeks antwoord schul
dig. „We willen er nog eens
een onderzoekje naar doen
door na de verkiezingen een
aantal mensen opnieuw te
ondervragen", aldus Van
Westendorp.
De enige 'harde' waarde zit
in de trends, de ontwikkeling
over een langere periode, zo
maken Schild, Van Westen
dorp en Goudart duidelijk
Alledrie zien ze al een tijd
een gestage groei van het
CDA. Daar kun je dus donder
op zeggen. Maar leg hun cij
fers niet naast elkaar! Want,
zo waarschuwt Van Westen
dorp, „de zetels van de TROS
betekenen iets anders dan de
zetels van de AVRO."
En wij altijd maar denken
dat er slechts 150 Tweede Ka
merzetels zijn
Door Rinze Brandsma
„HET is er nog wel
steeds, die sfeer van hei
melijkheid en occultis
me, maar het wordt
steeds minder. Je kunt
haast de tv niet aanzet
ten of het gaat over al
ternatieve genezing: Ti
neke, Sonja, noem maar
op. Of het in de markt
ligt Dat vind ik zo'n
rotwoord. Het zit 'm
meer in de bewustwor
ding van de mensen, een
ander soort patiënten
die minder snel genoe
gen nemen met pillen,
die bewuster worden
van wat ze slikken, van
de bijwerkingen."
Aan de ene kant zijn alter
natieve genezers, als je dat
oneerbiedig magzeggen, in de
mode. Dames- en babbelbla
den berichten wekelijks over
wonderbaarlijke nieuwe the
rapieën. Aan de andere kant
zit de alternatieve genees
wijze nog met minstens één
been in de sfeer van kwak
zalvers, knijpers en hande
nopleggers. Erkenning als
volwaardige, aanvullende
heelwijze is lang nog niet al
gemeen.
Voor de NOV AG, de Ne
derlandse Organisatie van
Verenigingen voor Alterna
tieve Genezers, is dat gebrek
aan acceptatie een belang
rijke drijfveer voor politieke
pressie, uitdragen van ideeën
en voorlichting.
Vandaar ook het buitenge
woon ambiteuze congres, dat
de NOVAG vandaag in de
Utrechtse Jaarbeus houdt.
Staatssecretaris Van der
Reijden van volksgezondheid
opent het. Van half negen 's
De heer Van Heertum.
ochtends tot in de avond zul
len 20 deskundige sprekers
het podium opklimmen voor
inleidingen, uiteenzettingen
(zoals over tal van therapieën
en over 'Zin en onzin in de
reguliere en alternatieve ge
neeskunde'), discussies, vi
deopresentaties.
„Dat heb ik ook wel ge
hoord over ons congres: tè
ambitieus", knikt A.W.J. van
Heertum, NOVAG-voorzit-
ter. „Voor ons is het een pre
sentatie van: dit zijn we, dit
kunnen we, wij hebben een
beleidsplan, de structuur
voor onze beroepsgroep ligt
klaar. Wij staan nu op het
keerpunt. Het pionieren is
afgelopen, nu moet onze club
professioneel worden."
Van Heertum, onder
vraagd op zijn spreekkamer
- waar hij, weinig alterna
tief, stevig rookt - drijft in
het Gelderse Gendt een
praktijk als psychotherapeut
na studies in het buitenland
van onder meer natuurge
neeskunde. Aanvullend
schrijft hij homeopatische
geneesmiddelen voor en doet
massages en ontspannings
oefeningen.
Wat is het alternatieve aan
alternatieve geneeswijze
Van Heertum, I Tjing naast
- FOTO-T STICHT
Bijbel op zijn bureau: „Daar
zitten wel 200 therapiën
in,die een aanvulling vormen
op de reguliere gezondheids
zorg. Het zijn heel oude ge
neeswijzen die door de eeu
wen heen hun diensten al be
wezen hebben. Nu ineens
worden die eeuwenoude na
tuurlijke methodes weten
schappelijk onderzocht, om
dat dat schijnt te moeten.
Heel arrogant vinden wij
dat: kijken of die beproefde
heelwijzen wel werken. Zoals
de acupunctuur, bij een groot
volk al 4000 jaar in gebruik.
Heel eigenwijs om dan hier
ineens te vragen: werkt dat
•igenlijk wel?"
Liever spreekt NOVAG-
voorzitter Van Heertum over
traditionele, aanvullende ge
neeswijze. Maar waarom die
strenge tweedeling in regu
lier en alternatief? Is het niet
heilzamer als artsen van
beide markten thuis zijn
Van Heertum, bitter:
„Steeds meer huisartsen
gaan het 'erbij doen': beetje
homeopathie, beetje acu
punctuur en de praktijk
bloeit weer op. Een ontwik
keling die wij verkeerd vin
den. Integrale gezondheids
zorg is uitstekend, maar je
mag als gewoon arts niet de
pretentie hebben dat je alles
kan en mag. Als therapeut ga
ik toch ook niet aan auto's
klungelen. Laat die artsen
dan ook eerst maar, net als
wij, de opleiding natuurge
neeswijzen van vier jaar vol
gen."
Helemaal samensmelten
zou niet goed zijn. „Heel dicht
naast elkaar bestaan is goed.
Maar het is niet één waar
heid. Je kijkt naar de patiënt
als totaliteit óf symptoma
tisch. Soms móet het regulier
en symptomatisch en is uit
eindelijk een operatie toch
onontkoombaar."
De opening van het con
gres door de staatssecretaris
voelt de NOVAG als een er
kenning. De overheid hield,
als het om alternatief gene
zen ging,tot voor kort de boot
altijd af. „Wij verwachten
nu, als overlegorgaan met de
overheid meer status te krij
gen."
De NOVAG heeft een
voorgeschiedenis van tien
jaar. Aanvankelijk als Com
missie en Vereniging GRAG,
Gelijke Rechten Alle Genees
wijzen, later als NOVAG, een
van de koepelorganisaties
van patiënten, artsen, thera
peuten en verenigingen op
het gebied van alternatieve
geneeswijzen. Tientallen
clubs zitten erin.
Tientallen Is het al net zo
als in godsdienstig versnip
perd Nederland? Van Heer
tum: „Nog veel erger. Dat is
Nederlanders kennelijk
eigen. De angst dat de juiste
filosofie erachter niet meer
goed opgaat. Kwestie van
principes en zuiverheid."
Het rapport van de Com
missie Muntendam met aan
bevelingen voor de overheid
over alternatieve geneeswij
zen betekende in 1981 een
doorbraak in acceptatie. „Tot
die tijd was alternatieve ge
neeskunst weliswaar geen
slachtoffer meer van heksen
jacht, maar wel van vergui
zing. Dat is nog wel een
beetje zo, dat we roependen
in de woestijn zijn. Wij zijn
er nog niet. Als NOVAG wil
len wij nu ook tuchtrecht en
sanctiemaatregelen ontwik
kelen, een body maken. Een
status zoals het KNMG (me
disch genootschap) hebben
we nog lang niet bereikt."
Toekomstwensen „Het
zou fraai zijn, als er gezond-
heidshuisteams komen. Een
soort groepspraktijken met
naast huisarts een natuurge
neeskundige. Niet meer de
laatste strohalm na een dure
en moeizame gang langs ver
wijzingen en specialisten;
Waarbij bijvoorbeeld bij
ademhalingsmoeilij kheden
ribben weggeopereerd wor
den, terwijl wij het met
ademhalingsoefeningen snel
ler en beter hadden kunnen
genezen."
Van onze Haagse redactie
den haag - Het is buitcni
woon te betreuren als bet 1
binetsvoorstel over de eutl
nasiekwestie voor een me
derheid in de Tweede Kan
zonder betekenis blijft.
Bij de kiezers van alle d
de grote partijen leven uitee
lopende ideeën over deze za<
Daarom zgu er ook een nat:
nale oplossing voor de za
gevonden moeten worden.
246
AMSTERDAM (AN]
Hypotheekbank (Wl
lies van f 253 miljoer
stuur vrijdag laten vt
De verliezen zijn verc
waardering van bezittir
vullende voorzieningen
Nationale Nederlanden, d
in 1984 samen met het Alg
meen Burgerlijk Pensioei
fonds de Westland Utree
van de ondergang heeft gere
snelt na overleg met De N
derlandsche Bank opnieuw
hulp en pompt f 246 miljoen
de hypotheekbank plus f
miljoen aan een nog opei
staande storting op cumulati
preferente aandeien. De N
derlandsche Bank verstrel
een lening van f 125 miljoe
Aan de aandeelhouders won
voorgesteld de aandelen af
stempelen van f 50 nomina
naar f 1 nominaal.
De normale gang van zake
zou in 1985 hebben geleid t
een winst van f 12 miljoe
voor de WUH. Er moet echte
120 miljoen worden afgewaa:
deerd op slechte debiteuren
100 miljoen) en op onroerer
goed (f 20 miljoen). WUH hee
f 32 miljoen onroerend goed i
de boeken staan plus f 54 mi!
joen onderhanden bouwpre
jecten.
Door deze voorziening kon
het verlies op f 108 miljoe:
Daarbij komt nog f 60 miljoe
aan een extra storting in c
stroppenpot (var) voor alge
mene risicoS en bovendie
wordt een eerder gegeven soi
vabiliteitssteun van f 85 mil
joen beëindigd Het totale vei
lies over 1985 komt daarme
op f 253 miljoen.
Na de reddingsoperatie z<
Nationale Nederlanden d
Westland Utrecht voor mee
dan 99 procent in handen heb
Knokploeg
DE negen arrestanten, ond
wie de directeur sociale verz
keringen van het minister
van sociale zaken, mr. L.V., d
donderdag werden aangehoi
den wegens openlijke geweli
pleging tegen krakers, worde
maandag voorgeleid.
VANDAAG, dicht bij verkie;
grote stemmenwinst zullen o
jarig bestaan. Alle reden dui
eens flink buiten te zetten. C
wordt gedrukt door de knag
busoverwinning voldoende i
steriele oppositie weer achter
In het veertig jarig besta;
hoofdperioden te onderschei
na 'De Nacht van Schmelzer
sis' liet exploderen, de Pvd/
werden de sociaal-democra
geerd vertrouwen met vaste
bestuurders. Ze geloofden ir
en vlijt. Hun bijdrage aan he
oorlogse wederopbouw, was
In de afgelopen twintig jaai
andere partij geworden. Het
bevlogen zieners. Het conflic
raakte in de ban van de dem
teel wantrouwen predikte te
schoorsteen als symbool vai
zijns zinnebeelden en op de
staat gebouwd, waar individu
Staat kon worden afgewentef
De vernieuwingspsychose
een algemeen maatschappen
PvdA. Wel was het zo, dat c
enthousiaste volgelingen van
Zij liepen voorop maar ander
Uyl hebben de sociaal-demc
oppositie-banken doorgebrac
De PvdA is destijds opger
doorbraak te forceren. Dat ii
Den Uyl ook (nog niet. Lig
dat de nu in het CDA gebun
midden naar rechts zijn afge
aan de PvdA verloren. Daar s
onder Lubbers een veel taaie
sociaal-democraten hadden
de tweekamp met Den Uyl op
Blijft dan de vraag, wat de
9rote stemmenwinst kan doe:
Door de rakettenkwestie heb:
nRc ade °P9ew°rPen, die s
Db6 op dit moment onmogelij
dere hinderpaal. Er is heel di
samenleving. Hard aanpakkr
steken zijn aansporingen, die
*en. Daarin ligt ook een verk
oers. Den Uyl is de represent.
Bet is niet goed dat een gre
antwoordelijkheid verstoken
staande sociaal-democraten
v=m^r van de oppositie zitter
an Den Uyl en het begin var
e' vandaag geen uitbundig f<
